A designación dun facultativo de referencia será obrigatoria a partir do 1 de xuño de 2025 e desde o 1 de xullo do 2025 levarase a cabo a identificación electrónica dos animais nados na granxaAsí mesmo, prorrógase durante un ano a esixencia de contar con Plan Sanitario Integral. Trátase dun documento previsto no Real Decreto 364/2023 que integra medidas sanitarias, de hixiene, bioseguridade e uso racional de medicamentos, que deberá ser elaborado polo veterinario de explotación e que forma parte do Sistema Integral de Xestión das Explotacións (SIGE), ao que deberán adherirse as granxas de vacún que conten con 20 ou máis UGM. Modificarase tamén o Real Decreto 787/2023 aprazando un ano a obrigatoriedade da identificación electrónica en bovino, prevista para os animais nados a partir do 30 de xuño deste ano e que pasará a aplicarse aos animais nados a partir do 30 de xuño de 2025. Plan de Benestar Animal a partir de 2027 Outro dos cambios afecta a aspectos relativos á normativa de benestar animal incluídos no Real Decreto 1053/2022 de Ordenación de Granxas Bovinas. O Plan de Benestar Animal, esixible a todas as explotacións de vacún, aplicarase a partir de 2027 en todos os casos, eliminando a súa entrada en vigor con anterioridade no caso das granxas de nova creación (que estaba previsto para 2026) e nas xa existentes de maior tamaño (o 1 de xaneiro de 2025 nas de máis de 180 UGM).
O Ministerio regulará as características que deberán ter os patios exteriores ao que deberán ter acceso os animais estabuladosDurante este impasse de tempo, o Ministerio procederá a clarificar diversos aspectos da normativa, relativos á mobilidade dos animais entre as explotacións e o acceso a un ambiente exterior, xa que en lugares con climatoloxía adversa como Galicia a viabilidade destes patios exteriores fora posta en dúbida polos representantes do sector. En canto ás explotacións que realizan pastoreo cos seus animais, o Goberno comprométese á posta en marcha dun Foro de gandería extensiva, no que participarán tamén as organizacións agrarias e as comunidades autónomas co obxectivo de que as súas conclusións sirvan para reorientar a lexislación aplicable e propoñer medidas para garantir a continuidade e rendibilidade das granxas facendo fronte a desafíos sanitarios como a Enfermidade Hemorrágica Epizoótica. O MAPA avanza, neste sentido, que participará no financiamento dos gastos sanitarios que se deriven do tratamento da EHE por parte das explotacións. Caderno dixital voluntario e incentivado Como xa anunciara o Ministerio, a posta en marcha do caderno dixital, prevista para o mes de setembro deste ano en explotacións de máis de 30 ha declaradas na PAC, terá carácter voluntario. Concederanse axudas tanto á creación e prestación de servizos de asesoramento dixital aos agricultores e gandeiros, así como á formación e intercambio de coñecementos, de modo que estes servizos sexan gratuítos para os produtores. Do mesmo xeito, o Ministerio reitera, ainda que sen concretalos, que concederá incentivos directos aos agricultores e gandeiros que utilicen o caderno dixital de maneira voluntaria, simplificando ademais o contido e información que se deberá envorcar nel. Máis tempo para enterrar o esterco nas fincas En relación ao Real Decreto 1051/2022 de Nutrición Sostible de Chans Agrícolas, o Ministerio ofrece “flexibilizar as condicións de apilamiento de estercos na explotación e a ampliación do prazo para a aplicación no solo mediante enterramento”, fixado actualmente na normativa nas 12 horas posteriores, aínda que sen aclarar un novo prazo. Para a aplicación de xurros, tamén se propón “flexibilizar os requisitos en determinadas zonas onde non é posible o uso de medios de aplicación mellorados”, o que abre a porta para permitir a utilización de cisternas convencionais en fincas de pequeno tamaño e a autorizar como alternativa a inxectores e tubos colgantes outros sistemas como o prato invertido.
A obrigatoriedade de contar con plans de abonado e analíticas de chans atrásase a setembro de 2025En canto aos prazos establecidos na normativa para que as explotacións de máis de 10 ha de superficie se doten de plans de abonado, nos que se realice unha estimación dos nutrientes necesarios en cada parcela, atrásase un ano esta obriga, de modo que queda establecida a partir de setembro deste ano para granxas situadas en zonas vulnerables a nitratos e a partir de setembro de 2025 no resto dos casos. Tal como está recollido na normativa, o plan de abonado deberá contar con análise de chan de cada parcela así como con analíticas sobre a composición dos abonos orgánicos que se apliquen. Tamén se apraza un ano a necesidade de contar con asesoramento técnico, de forma que as explotacións situadas en zonas non vulnerables deberán contar cun asesor en fertilización (ou no seu caso cunha aplicación informática validada oficialmente) a partir do 1 de setembro de 2026.
Da exención da condicionalidade reforzada nas explotacións de menos de 10 hectáreas beneficiaranse 345.000 produtores, máis da metade do total de perceptores da PAC en EspañaAlgúns destes cambios (como as excepcións establecidas á cobertura mínima do chan en terras de cultivo, a eliminación da obrigatoriedade de manter un 4% de superficie como non produtiva ou os cambios nas rotacións de cultivos esixidas) teñen efecto retroactivo desde o 1 de xaneiro de 2024, polo que se aplicarán xa á actual campaña de solicitude da PAC deste ano, que xa está en marcha. Rotación de cultivos O cambio máis significativo para as explotacións lácteas galegas introdúcese na BCAM 7 sobre rotación en terras de cultivo, de forma que se dá a posibilidade de cumprir con esta esixencia ben mediante a rotación de cultivo na parcela tras tres anos do mesmo cultivo ou ben mediante a diversificación, cos mesmos limiares de cultivos principais definidos para o pago verde no período PAC anterior.
Non será necesario deixar un 4% da superficie sen cultivar para poder cobrar a PACNo caso de que a explotación opte pola rotación, o ano de referencia para comezar a computar será 2023 no canto de 2021, de modo que unha granxa poderá sementar unicamente millo na mesma finca en 2023, 2024 e 2025 sempre que rote en 2026. Así mesmo, admitirase o uso dun cultivo secundario dentro do mesmo ano (por exemplo unha rotación intraanual millo-herba) para cumprir nunha campaña co requisito de rotación sen que a explotación tivese que facer uso deste cultivo secundario nas dúas campañas anteriores, tal como se establecía até o de agora.
A obriga de rotación de cultivos iguálase ás condicións do pago verde anteriorEn canto aos ecorreximes, a porcentaxe de elementos non produtivos necesarios para o cobro do ecorrexime de illas de biodiversidade redúcese do 7% ao 4% da superficie de pastos a explotación. Do mesmo xeito, para cumprir cos requisitos fixados no ecorrexime de sega sostible, o gandeiro poderá decidir o período de 2 meses no que non realizará a sega e non se limitará o número de cortes fóra dese período. Unha única inspección anual por granxa O Ministerio propoñerá á Comisión Europea que se elimine a obriga de que os agricultores tomen fotos xeorreferenciadas das distintas parcelas para demostrar o estado dos seus cultivos, polo que cando a Administración responsable (no caso de Galicia o FOGGA) requira estas fotos para realizar un control, o seu envío será voluntario, e en caso de negarse o agricultor a realizar esta tarefa, a Administración deberá realizar o control por outros medios. Cando haxa indicios de incumprimento, descontarase a parcela obxecto da incidencia, sen que se apliquen penalizacións.
Os titulares das explotacións non estarán obrigados a enviar fotos xeorreferenciadas das parcelas para demostrar os cultivos existentesDe igual forma, preténdese que as comunidades autónomas acaden o compromiso de coordinar aos seus servizos de inspección de maneira que se unifiquen todos os controis a realizar nunha explotación nunha única visita que concentre os distintos aspectos a comprobar, con independencia do tipo de control e a normativa de aplicación. A nivel fiscal, os ecorreximes manterán a súa exención de tributación ata 2027 e ampliarase de 20.000 a 25.000 euros o límite para o cobro de axudas de minimis para agricultura e gandería tanto a nivel de subvencións convocadas a nivel estatal como de comunidades autónomas ou outras administracións.
A nova PAC, que entrou en vigor o pasado 1 de marzo, esixe levar a cabo unha serie de boas prácticas por parte dos agricultores e gandeiros, entre as que se atopa a rotación de cultivos e a introducción de especies mellorantes nas pradeiras.
O Grupo Soaga ofrece unha ampla gama de solucións para pradeira dentro do seu completo catálogo de sementes pratenses e cultivos de inverno, con diferentes combinacións de raigrases, leguminosas e cereais que se adaptan ás distintas necesidades das explotacións agrogandeiras.
PROTEINMASTER está específicamente deseñada para cumprir co ecorrexime de rotación con especies mellorantes da PAC
Algunha destas mesturas está específicamente deseñada para cumprir co ecorrexime de rotación con especies mellorantes, que esixe labrar cando menos o 5% das terras de cultivo da explotación con leguminosas, ben soas ou en combinacións onde estas sementes sexan maioritarias.
En concreto, PROTEINMASTER, elaborada pola cooperativa francesa Cérience, que subministra fórmulas de sementes ao Grupo Soaga, inclúe un 51% de leguminosa (trevo rojo diploide, trevo encarnado e trevo branco xigante) e un 49% de raigrás (híbrido tetraploide e híbrido diploide). A dose recomendada desta mestura é de 35 kg/ha.
Esta mestura aporta comodidade á hora de sementar e excelentes resultados á hora de colleitar
Con PROTEINMASTER, ademais de cumprir as esixencias normativas da nova PAC lógrase unha excelente produción forraxeira, tanto en cantidade como en calidade de ensilado, con altas porcentaxes de proteína na ración, o que serve para reducir as necesidades de concentrados e abaratar o custo de alimentación do gando, ao mesmo tempo que se está a mellorar o solo para o cultivo seguinte, ao fixar nitróxeno atmosférico e airear a terra.
Na seguinte ligazón pódese descargar o catálogo completo de sementes pratenses de Cérience que ofrece Soaga, con indicación das doses de sementeira recomendadas.
Outras fórmulas tanto para pasto como para ensilado
O Grupo Soaga traballa a maiores coa empresa de sementes DLF, ofrecendo no seu catálogo distintas mesturas de gramíneas, cereais e leguminosas pensadas tanto para o ensilado como para o pastoreo directo. Conta tamén coa marca propia GRAOS, coa que fai fórmulas e combinacións a medida para os seus clientes.
O departamento técnico de Soaga, formado por enxeñeiros agrónomos, está a disposición dos agricultores e gandeiros para axudarlles a elixir a mestura que mellor se adapta ás súas necesidades, en función de factores como o tipo de chan ou a duración e destino final da pradeira.
Podes contactar co Grupo Soaga no teléfono 986 516 035 ou a través da páxina web www.gruposoaga.com.
Este ano a campaña de sementeira de pradeiras estará condicionada polas novas regras da Política Agraria Común. “Para cumprir co ecorrexime de rotación con mellorantes, unha gandería que bota unha superficie de 100 hectáreas de millo tería que labrar a herba no inverno o 50% das súas terras, é dicir, 50 hectáreas, das que 10 ha terían que levar especies mellorantes e cando menos 5 leguminosas como especie predominante”, explica Manuel Crespo, técnico do Grupo Soaga.
Existe un amplo abano dentro da listaxe de especies mellorantes aceptadas por Bruxelas, pero Manuel Crespo recomenda “labrar cultivos que se saiban manexar e cos que se estea habituado a traballar”. “Se sementas algo para cumprir coa PAC que non coñeces ben e co que non estás familiarizado non serás capaz de rendibilizalo”, asegura.
Por iso, seguir apostando por fórmulas de raigrás con trevo e outras leguminosas como as que distribúe o Grupo Soaga, que se adaptan á perfección ás condicións edafoclimáticas da comunidade e coas que as explotacións galegas levan moitos anos traballando, supoñen unha garantía á hora de obter bos resultados.
Non sementar pradeiras monofitas
Entre as recomendacións á hora de sementar pradeiras, Manuel Crespo fai fincapé nas vantaxes de incorporar leguminosas. “Se queremos aproveitar un cultivo de inverno rendibilizámolo moito máis coas mesturas de gramíneas e leguminosas que usando unicamente unha soa variedade de gramínea e a vantaxe dos raigrases é que nos permiten facer combinacións para aproveitar as mellores características de cada unha das especies”, explica.
A vantaxe dos raigrases é que nos permiten facer mesturas para aproveitar as mellores características de cada unha das especies
“O raigrás hibrido dá calidade e produción, pero se lle sumamos un raigrás inglés, aumentan os contidos de proteína e os azucres estruturais, o que vai mellorar a calidade dos ensilados”, detalla. As garantías de produción tamén son maiores, porque “se falla unha das especies sempre tes as outras”, evidencia.
Variedades resistentes
Manuel recomenda incluír as leguminosas nas mesturas “non só para cumplir coa PAC senón tamén para mellorar os chans”. “O obxectivo da UE para 2030 é reducir nun 20% de uso de fertilizantes en un 50% a perda de nutrintes do solo sen perder capacidade produtiva. Para iso vai ser fundamental o uso especies mellorantes como son as leguminosas, que fixan nitróxeno atmosférico e descompactan o chan”, lembra.
Pero á hora de decantarse por unha variedade ou outra ou por unha semente ou outra, á parte da capacidade produtiva que poida ter a leguminosa hai que ter en conta tamén outros aspectos, como os que teñen que ver coa sanidade vexetal.
En Galicia hai que sementar raigrases resistentes á rolla e trevos aos que non lles afecte o oídio
“Non debemos usar calquera tipo de trevo, porque os trevos son moi sensibles aos fungos, fundamentalmente ao oídio, por iso en Galicia debemos empregar especies resistentes ao oídio e no caso das gramíneas, é fundamental a resistencia á rolla, unha enfermidade que ataca moito aos raigrases en Galicia”, explica o técnico do Grupo Soaga.
Tipos de solos
Unha das claves para garantir unha boa implantación das pradeiras é a elección das variedades idóneas para cada tipo de solo. “Hai que facer unha boa escolla das fincas e dos tipos de solo onde facer as pradeiras para optimizar ao máximo o rendemento”, defende. “Por exemplo, os cereais son moi sensibles aos encharcamentos, a produción pode reducirse á metade en terreos moi mollados e que encharquen”, indica.
É fundamental coñecer que tipos de fincas tes para decidir que sementar en cada caso; en solos arxilosos que encharquen con facilidade o mellor é non sementar cereais
Por iso, en solos arxilosos que encharquen con facilidade o mellor é non sementar cereais. Ademais, unha boa opción en terreos húmidos é non facer a sementeira das mesturas de cereais de inverno e leguminosas no outono, senón en xaneiro, explica.
Momento da sementeira
Outra das recomendacións ten que ver coa escolla do momento óptimo da sementeira. “As leguminosas necesitan horas de luz (fotoperiodo) para implantarse ben. Canto antes sementemos unha pradeira de leguminosas mellor se implantarán, ao contrario que os cereais de inverno, que necesitan horas de escuridade”, conta Manuel Crespo.
Por iso aconsella sementar antes as pradeiras de raigrás con trevo e deixar para as sementeiras máis tardías as mesturas de cereais de inverno con leguminosas.
As explotacións agrogandeiras galegas, sen embargo, recibiron con menos entusiasmo unha das principais novidades da PAC neste primeiro ano de aplicación, malia que a Xunta mesmo se esforzou a animar aos produtores a acollerse a eles indicando que nesta campaña non se van realizar controis sobre o seu cumprimento.
Pero finalmente só 291.968 hectáreas están adscritas a algunha destas prácticas a favor do clima e o medio ambiente do total de 468.827 hectáreas incluídas nas declaracións únicas da PAC deste ano en Galicia, presentadas por 24.395 titulares de explotacións, o que significa que en 4 de cada 10 hectáreas preferiron non acollerse a estes pagos extra, que implican esixencias a maiores das incluídas na condicionalidade da PAC, aínda que de vinculación anual na maioría dos casos.
A Xunta mesmo animou aos produtores a acollerse a algún dos ecorreximes indicando que este ano non se ían realizar controis sobre o seu cumprimento
O principal ecorrexime solicitado polas explotacións agrogandeiras galegas foi o de pastoreo extensivo, para o que foron solicitadas 228.467 hectáreas, principalmente por parte de ganderías de vacún de carne, e representan o 64% da superficie total destinada a pastoreo na comunidade (pastos permanentes e temporais), unha cifra moi inferior á media do conxunto do Estado (92%).
Tivo máis ‘éxito’ entre os produtores galegos o ecorrexime de pastoreo que o de rotación de cultivos
As cubertas vexetais en cultivos leñosos permanentes, por exemplo viñedo ou froiteiras, ocupan un total de 3.197 hectáreas, das que 2.135 sitúanse en parcelas de elevada pendente (+10%) ou cultivadas en bancais. Finalmente, ao ecorrexime de espazos de biodiversidade acolléronse un total de 2.873 hectáreas en Galicia.
Os produtores de vacún de carne en extensivo séntense “enganados” polo Ministerio e “novamente prexudicados” polas decisións tomadas en relación á PAC. “Dinnos que imos cobrar unha cantidade e en función diso cada un fixo as súas cábalas e tomou as súas decisións e agora modifican os importes, unha vez xa que non temos marxe de manobra”, quéixase Santiago Rego, presidente da asociación Gandeiros Galegos da Suprema.
“Vén saír o que nós viñamos denunciando desde fai meses, que imos cobrar por vaca a metade que os do leite. Non temos nada en contra dos nosos compañeiros gandeiros de leite, pero non nos parece xusto”, di.
Lembra ademais que a prima por vaca de carne, fixada para este ano en 81,53€, levaba conxelada desde o ano 2014, polo que considera “incomprensible que en vez de aumentala, incluso se diminúa”; mentres a que se cobra por vaca leiteira pasou no mesmo período de 120€ a 157 na actualidade, o que equivale a unha revalorización do 30%.
Con respecto á última campaña a axuda por vaca nodriza descende un 4%, mentres a prima por vaca leiteira aumenta un 30%
O descenso no importe final da axuda asociada a vaca nodriza, que cae un 10% con respecto ao previsto inicialmente para o período da PAC 2023-2027 e un 4% respecto ao cobrado na última campaña, e a diminución do 28% do valor do ecorrexime de pastoreo, que queda fixado en 44,72€, vai supoñer unha nova perda de ingresos para as explotacións nun momento de custos de produción elevados e estancamento no prezo de venda dos xatos.
Por iso, desde a asociación Gandeiros Galegos da Suprema esixen ás Administracións “unha liña de subvencións para compensar a perda de axudas nos ecorreximes e na vaca nodriza”. “Nos ecorreximes tamén nos penalizan, non se está fomentando o que di a PAC, que é a extensificación para coidar o medio ambiente e combatir incendios; non se está primando iso que se está vendendo”, denuncia.
“Moita xente vai deixar de pedir o ecorrexime”
A importante redución na contía do ecorrexime de pastoreo, considera Santiago, “vai desincentivar á xente a pedilo o ano que vén”. “Este ano era un pouco de proba e ao ver a contía final do importe e os requisitos que tes que cumprir, entre outros o de levar un caderno de pastoreo, moitas explotacións van deixar de solicitalo”, argumenta.
Santiago achaca a menor porcentaxe de hectáreas acollidas ao ecorrexime en Galicia (64%) en comparación co total do Estado (92%) a diversos factores, entre outros ao tipo de explotacións, máis pequenas e menos profesionalizadas, ou á estrutura da propiedade. “Non é o mesmo facer pastoreo aquí que facelo en Castela ou Estremadura, aquí temos o minifundio e o problema do lobo”, engade.
“A axuda pola seca non dá nin para mercar un rolo de herba”
Os produtores de Suprema séntense “dobremente enganados polo Ministerio”, despois de que a axuda anunciada para paliar os efectos da seca tamén vira reducido o seu importe final. “Anunciáronse 100 euros que despois quedaron en 35,87 euros por vaca nodriza, é unha cantidade ridícula”, di.
A palla está a 200€ a tonelada, o rolo de herba seca a 40€ e o de silo a 60. Quen aguanta o gando no inverno con estes custos?
Prevese o seu cobro polas ganderías en outubro pero de pouco vai servir para aliviar a situación das granxas. “A tonelada de palla está a máis de 200€, os rolos de herba seca a 40 euros e os de silo chegan incluso aos 60. A axuda non dá nin para comprar un rolo por vaca e en todo o inverno unha vaca come moitos rolos”, quéixase Santiago.
“Prevese que este inverno haxa falta de gando”
Ante a falta de forraxe e os altos prezos, explica, moitas explotacións optaron por diminuír o número de cabezas polo que pensa que “nos vindeiros meses van escasear os xatos de Suprema”. “Prevese que no inverno haxa falta de gando. Imos para unha época na que sempre sobraba carne, pero este ano non vai ser así”, prognostica.
Ternera Gallega permitirá cebar no prado os xatos de Suprema pero esixirá o acurralamento dos animais
As modificacións no Regulamento da IXP Ternera Gallega, acordadas no seo do Consello Regulador e que previsiblemente se farán públicas o mes que vén, esixirán unha finalización mínima de 2 meses dos animais, ben sexa en interior ou, se é no exterior, con acurralamento. “Vai encarecer o custo final dos becerros para as explotacións que non estaban cebando, pero é algo necesario para potenciar unha Suprema mellor, porque non se pode seguir devaluando o selo marcando animais que non cumpren”, defende Santiago Rego.
Finalmente, tamén haberá cambios en relación á axuda comprometida pola Xunta para primar a Suprema, unha medida arrincada polos produtores ao conselleiro logo das mobilizacións levadas a cabo en Lugo esta pasada primavera. A axuda abrirase no 2024 e non será finalmente por quilo de carne, senón por canal certificada, para poder encadrar esta subvención dentro do PDR, segundo explican desde Gandeiros Galegos de Suprema.
Os ecorreximes son prácticas anuais beneficiosas para o medio ambiente ás que se poden acoller voluntariamente os produtoresA redución nestas axudas supón a perda de case 18€/ha no caso dos produtores galegos que solicitaron o ecorrexime de pastoreo e 17€/ha para os que se acolleron ao de rotación con especies mellorantes en terras de cultivo. Tamén se reduce nun 22% (13 euros menos por hectárea) o importe fixado para o ecorrexime de espazos de biodiversidade e superficies non produtivas, así como nun 5% (8 euros menos por hectárea) a utilización de cubertas vexetais en cultivos en bancais ou con pendentes superiores ao 10%.
Existe unha redución importante por degresividade nos ecorreximes de rotación de cultivos, sementeira directa e cubertas vexetais en pendentes superiores ao 10%Existe a maiores unha redución importante por degresividade ao superar as 30 primeiras hectáreas nos ecorreximes de rotación de cultivos e sementeira directa en secaño (20 euros menos por hectárea) e as 25 hectáreas en regadío (42 euros menos por hectárea), así como no uso de cubertas vexetais en pendentes superiores ao 10% cando se superan as primeiras 15 hectáreas (57 euros menos por hectárea). Non varía o importe de 25€/ha a maiores previsto na normativa da PAC para os produtores que se comprometan a realizar tamén as prácticas de sementeira directa e cubertas vexetais sobre as mesmas parcelas na vindeira campaña.
O FEGA aclara que os importes publicados son o resultado das solicitudes da PAC efectuadas nesta campañaOs importes resultantes establecéronse en base aos datos das superficies solicitadas polos agricultores e gandeiros na solicitude única da PAC deste ano, comunicadas ao FEGA polas comunidades autónomas. O cobro destas cantidades terá lugar en dous prazos, un primeiro pago ou anticipo do 70% entre o 16 de outubro e o 30 de novembro deste ano e un segundo pago da cantidade restante, até completar o importe total establecido, entre o 1 de decembro deste ano e o 30 de xuño do ano que vén.
A redución das cantidades a percibir polos produtores redundará en máis gastos e menos PACA incorporación destas primas por ecorreximes voluntarios é unha das novidades fundamentais do novo período da PAC até 2027 e implica a adopción de determinadas prácticas por parte dos produtores. Algunhas delas implican gastos a maiores (rotación de cultivos ou cubertas vexetais) ou levan implícita unha perda de produtividade (illas de biodiversidade), polo que a redución agora das cantidades compensatorias previstas inicialmente vai redundar nun menor cobro de axudas por parte dos produtores que se acolleron a estes ecorreximes e un maior custo de produción para estas explotacións.