O Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas (IRPF), o Imposto sobre o Valor Engadido (IVE) e o Imposto de Sociedades (IS) son os tres principais tributos ós que teñen que enfrontarse propietarios forestais e comunidades de montes veciñais. Analizamos en que casos aplican e como varían as contías en función das características do propietario.
Este artigo resume unha recente xornada sobre fiscalidade forestal que impartiron en Lugo o economista Daniel Rodríguez (Asociación Forestal de Galicia, AFG) e Santos Gabriel Arenas, ex-profesor asociado da USC, con algúns apuntes adicionais.A xornada foi organizada polo Distrito Forestal IX Lugo – Sarria.
Impacto na declaración da renda
Existen dous posibles réximes para tributar: Réxime de Estimación Obxectiva (EO), coñecido popularmente como ‘módulos’, e Réxime de Estimación Directa (ED).
Na Estimación Obxectiva entran en xeral agricultores, gandeiros e todas aquelas persoas que non teñan outra actividade en estimación directa, polo que toda persoa asalariada, xubilada ou sen traballo tributaría baixo este réxime.
Pola súa banda, a Estimación Directa aplícase a todos aqueles empresarios ou profesionais que teñan outra actividade en estimación directa (transportistas autónomos como taxistas ou camioneiros, profesións liberais, etc.).
En xeral, a estimación obxectiva é máis beneficiosa para o propietario no caso da tributación forestal. Na estimación directa, para optimizar as deduccións, sería aconsellable que o propietario tivese todas as facturas de gastos imputables á xestión da masa forestal durante toda a súa quenda de corta (gastos de plantación, rozas, podas, abonos, etc.), algo que con frecuencia non se conserva.
Variación por especies forestais
A normativa distingue dúas quendas de corta das especies forestais: máis de 30 anos e menos de 30 anos. Na práctica, a Axencia Tributaria estableceu as especies que están en cada un dos tramos, xustificando que a porcentaxe de rendemento neto previo “non deriva da idade de corta senón do crecemento e da produtividade da especie”.
Así fíxase un período medio de corta superior aos 30 anos, cunha tributación do 13% para frondosas caducifolias e coníferas (menos o pino insigne ou radiata); e un período medio de corta inferior a 30 anos, cunha tributación do 26%, para eucalipto, chopo e pino insigne.
A Axencia Tributaria verifica as especies realmente cortadas a partir dos permisos de corta e “é necesario que haxa congruencia entre os permisos de corta e as facturas”.
No índice de rendemento neto (tributación por módulos), Arenas aclarou que nas ordes anuais que o desenvolven especifícase que ó piñeiro do país (‘Pinus pinaster’) pódeselle aplicar tanto o índice 0,13 como o 0,26.
Como quedaría a tributación no Réxime de estimación obxectiva (módulos)?
Á hora de tributar, aplícase unha redución do rendemento neto previo do 20 % en caso de que a superficie conte cun instrumento de ordenación aprobado (non sirve a comunicación dun modelo de silvícola á Administración) e a quenda media das especies sexa superior a 20 anos, non podendo aplicarse, polo tanto, en montes con presenza maioritaria de eucaliptos a quendas curtas.
No caso de cumprir estas condicións, tamén se aplica unha exención das subvencións. En caso de non contar con instrumento de ordenación aprobado, as subvencións consideraríanse como un ingreso ao que se aplicaría o rendemento neto previo fixado para as cortas de madeira (13 ou 26 %, dependendo da masa para a que se recibise a subvención).
A maiores, aplícase unha redución adicional do 30 % en caso de renda de carácter irregular, que ten que ver coa periodicidade da declaración de ingresos por curtas de madeira.
Na gran maioría dos casos, a tributación final sitúase entre o 4 e o 8 % do importe final facturado.
Exemplo de venda de madeira dun propietario en réxime de estimación obxectiva
Caso: venda de 1.000 toneladas de madeira de piñeiro do país a 30 euros/tonelada: 30.000,00 euros.
– IVE 12 %: 3.600,00 € (Sobre a cantidade total descóntase un 2% de IRPF)
– Total ingreso: 33.600,00 € (base impoñible + IVE compensatorio)
– Rendemento neto previo: 3.900,00 € (13 % do ingreso total)
– Redución por Instrumento de Ordenación aprobado: 780,00 € (20% do rendemento neto previo)
– Redución por renda irregular: 936,00 euros (30 %)
– Importe a trasladar á base xeral do imposto: 2.184,00 euros, importe ao que habería que aplicar o tipo marxinal que lle corresponda ao propietario no IRPF.
Como quedaría a tributación no réxime de estimación directa?
O resultado contable é, de xeito xeral, superior ó resultado real de beneficios para o propietario, pois estase ante unhas quendas prolongadas de corta e non se actualizan os custos de produción do arborado.
Rodríguez apunta que se está traballando por parte da Asociación Forestal de Galicia nunhas propostas de mellora, como son a de propoñer unha exención parcial dos ingresos por vendas de madeira de especies de máis de 30 anos, ou ben solicitar a elaboración dun plan sectorial contable.
Igual que en módulos, aplícase a exención das subvencións no caso de que a superficie conte cun instrumento de ordenación aprobado e a quenda media das especies sexa superior a 20 anos. Tamén hai unha redución adicional do 30 % en caso de renda de carácter irregular.
A cantidade do rendemento neto sobre a que se aplica a redución do 30 % non superará o importe de 300.030 euros anuais.
A tributación final adoita ser elevada, por riba do 20 % sobre o ingreso final recibido.
Exemplo de venda de madeira dun propietario en estimación directa
Caso: venda de 1.000 toneladas de madeira de piñeiro do país a 30 euros/tonelada: 30.000 euros
– IVE 21 %: 6.300 € (Descóntase o 2% de IRPF)
– Total ingresos: 30.000 €
– Gastos soportados vinculados coa actividade: 5.000 €
– Rendemento da actividade: 25.000 € (Ingresos – gastos)
– Redución por renda irregular: -7.500 € (30 %)
– Importe a trasladar á base xeral do imposto: 17.500 euros, importe ao que habería que aplicar o tipo marxinal que lle corresponda ao propietario no IRPF.
Imposto sobre o Valor Engadido
No caso das vendas de madeira de particulares, as empresas madeireiras deben emitir recibos que asinarán os propietarios que non teñan outra actividade en estimación directa. Nos recibos consígnase o Ive abonado ó vendedor (propietario forestal), co desconto do Irpf (2%). Esta práctica simplifica os trámites para o propietario.
Réxime xeral
Dentro deste réxime, permítese recuperar todo o IVE soportado nas facturas recibidas, repercutindo o IVE ao tipo que corresponda segundo produto ou servizo. É incompatible co Réxime de Estimación Obxectiva en IRPF.
Conta con varias obrigas formais, como emitir facturas, presentar autoliquidacións trimestrais, dispoñer dun Libro Rexistro de Facturas emitidas e un Libro rexistro de Facturas Recibidas. Se queremos deducir o IVE dunha factura terá que ter relación directa con algunha das actividades na que repercutamos o IVE no Réxime Xeral e estar suficientemente desagregado na factura, tanto tipo impositivo como importe de IVE que corresponda.
Réxime Especial de Agricultura, Gandería e Pesca
O Réxime Especial da Agricultura, Gandería e Pesca (REAGP) trata de simplificar os requisitos formais e os trámites administrativos das persoas que poidan acollerse a el. Cabe detallar que é incompatible co uso do Réxime de Estimación Directa para calcular o resultado do IRPF.
O tipo impositivo é do 12 % e coñécese como IVA compensatorio porque “compensa as cotas de IVE soportado nas facturas de gastos, que non se poderían deducir neste réxime”. Este criterio pode ser empregado de referencia á hora de tomar a decisión de renunciar, ou non, ao REAGP.
Exemplo de venda de madeira no Réxime Especial de Agricultura, Gandería e Pesca
Caso: venda de 1.000 toneladas de madeira de piñeiro do país a 30 euros/ tonelada 30.000 €
– IVE 12 %: 3.600 € (o propietario quédase con este importe, sen ter que ingresalo á Axencia Tributaria, a modo de compensación do IVE soportado que non puido deducir por estar no REAGP).
Imposto sobre Sociedades
É un imposto aplicable ás comunidades de montes veciñais, ás SAT e ás sociedades civís con personalidade xurídica e obxecto mercantil, como son as cooperativas e as SOFOR, que tributan polo imposto de sociedades. Non están suxeitos ó imposto de sociedades os montes de varas.
Tribútase a tipo xeral do imposto: 25 % (23 % a partir do ano 2023). Aplícanse exencións das subvencións en caso de que a superficie conte cun instrumento de ordenación aprobado e a quenda media das especies sexa superior a 20 anos.
Cabe destacar que o resultado contable é superior ao resultado real, como consecuencia das quendas de corta moi prolongadas e a imposibilidade de actualizar o custe de produción do arborado. Tamén conta con grandes dificultades para estimar o valor de certos bens que deben reflexarse contablemente no activo do Balance, ao que hai que sumar a dobre imposición de dividendos, que aumenta moito a tributación final do socio ou partícipe.
As comunidades de montes desfrutan dun réxime especial. Poden reducir a base impoñible do imposto no importe que reinvistan no propio exercicio ou nos catro anos seguintes en mellora do monte ou en gastos de interese social. Unha comunidade que non reparta dividendo entre os comuneiros non debería pagar nada en concepto de impostos sobre sociedades, salvo que a súa pretensión sexa acumular os ingresos na conta bancaria sen gastalos de xeito regular.
Tamén se pode ampliar o prazo de catro anos, de ser necesario, mediante un Plan Especial de inversións e Gastos.