Galego
O 2023 estivo marcado no sector vacún español pola chegada do virus da Enfermidade Hemorráxica Epizoótica (EHE), unha doenza emerxente que xerou cuantiosos danos e unha gran preocupación entre os gandeiros pola falta de información, a ausencia de axudas e, o que é máis importante, a carencia dunha vacina para frear de forma efectiva os estragos desta patoloxía.
Para aclarar estas e outras cuestións, Campo Galego solicitou ao Ministerio de Agricultura, Pesca e A Alimentación, información aclaratoria e actualizada sobre estas cuestións que preocupan ao sector. Estas son as respostas:
-Cal foi o grao de afectación da EHE en España en 2023?
A enfermidade estendeuse pola maior parte da península, manténdose libres tan só as Illas Baleares e Canarias. Pódese determinar que só resultou afectado clinicamente o gando vacún e certas especies de fauna silvestre, en particular o cervo, mentres que o gando ovino e caprino non mostrou afectación clínica algunha.
Dentro do vacún, animais maiores de 2 anos de idade, de determinadas razas (limusina e blonde d´Aquitaine e os seus cruces industriais) e de determinados sistemas de produción (particularmente en extensivo) teñen resultado máis afectados.
Animais de razas limusina e blonde d´Aquitaine e os seus cruces industriais en extensivo resultaron máis afectados
-De que datos dispón o Ministerio sobre a porcentaxe de mortalidade en gando vacún infectado pola EHE?
Con obxecto de obter datos obxectivos das taxas de mortalidade, o MAPA analizou na base de datos de SITRAN as cifras mensuais de mortalidade en todas as explotacións de gando vacún en España entre os meses de xullo e novembro de 2023, e comparounas cos datos obtidos no mesmo período entre os anos 2020 e 2022, cando a enfermidade aínda non se atopaba presente no noso país.
Froito deste estudo púidose determinar o incremento nas taxas de mortalidade ao longo dos meses de xullo a novembro de 2023 respecto de anos anteriores, que teoricamente se deben á presenza da EHE, observándose variacións entre as distintas provincias en función do grao de diseminación da enfermidade entre as mesmas, pero en xeral as taxas de mortalidade atribuíbles á EHE son inferiores ao 1%.
-Está previsto que AGROSEGURO, entidade dependente do Ministerio, subvencione en 2024 a cobertura dos animais mortos por EHE nas pólizas contratadas polos gandeiros?
Nos seguros gandeiros hai enfermidades que están cubertas nas liñas de vida (as que cobren o dano sobre o animal) e outras que non o están. Entre as que non están incluídas atópase a EHE, de recente aparición e para a que se solicita desde o sector a súa inclusión no seguro agrario. Actualmente está en fase de estudo para ver se iso é viable, aínda que é posible que a enfermidade evolucione cara a unha situación endémica (como ocorre por exemplo coa enfermidade da lingua azul), nese caso non é posible a súa aseguramiento. Pero aínda está en estudo.
A EHE é posible que evolucione cara a unha enfermidade endémica, nese caso non é posible o seu aseguramento, pero aínda está en estudo
Por outra banda, cabe lembrar que hai unha liña de seguro que cobre o custo da retirada e destrución de cadáveres daqueles animais que por enfermidade ou por accidente morren na explotación. Neste caso non hai diferenciación algunha da causa da morte do animal, polo que se retiran sen problema os animais mortos por esta enfermidade cando o gandeiro contratou a póliza do seguro, nas mesmas condicións que para o resto dos casos.
-Ten previsto o Ministerio establecer algunha axuda específica para os danos provocados pola EHE?
O Ministerio nunca outorgou axudas por perdas causadas por enfermidades animais, coa excepción das indemnizacións por sacrificio obrigatorio dentro dun plan de erradicación dunha enfermidade. En calquera caso, o MAPA si que está a destinar os recursos necesarios para realizar os estudos de infeccións experimentais da infección en diferentes especies, así como os estudos de seroprevalencia e de monitorización da enfermidade que axuden a profundar no coñecemento da enfermidade e permitan a flexibilización dos movementos de animais coas adecuadas garantías sanitarias.
-O colectivo veterinario asegura que a única solución eficaz para frear a EHE é o desenvolvemento dunha vacina específica para a variante do virus da EHE presente en España, e que para iso é clave o apoio da administración pública. Que pasos deu e ten previsto tomar o Ministerio a este respecto? Pódese establecer algún horizonte temporal para dispor dunha vacina en España?
Sen dúbida, un dos problemas máis importantes que nos atopamos para reducir o impacto da enfermidade no noso sector é a ausencia dunha vacina autorizada fronte ao serotipo 8 do virus da EHE, non só en España ou na UE, senón en ningún outro país do mundo. Por este motivo, o Ministerio mantivo diversas reunións, tanto en 2022 como en 2023, cos laboratorios nacionais produtores de vacinas, instándolles a desenvolver unha vacina fronte a este novo axente patóxeno no noso país.
“Na actualidade, son xa varios os laboratorios que están xa traballando en España no desenvolvemento dunha vacina fronte ao serotipo 8 do virus da EHE”
Desde o Ministerio cóntase coa estreita colaboración da Axencia Española de Medicamentos e Produtos Sanitarios (AEMPS), para reducir ao máximo os trámites necesarios para permitir a autorización de posibles novas vacinas fronte á EHE, e desde o Laboratorio Central de Veterinaria de Algete, pertencente ao MAPA, forneceuse material de referencia aos laboratorios produtores de vacinas que o solicitaron, así como a outros grupos de investigación, de forma que, na actualidade, son xa varios os laboratorios que están xa traballando no desenvolvemento dunha vacina, que sen dúbida será de gran axuda na loita contra a enfermidade, na redución do impacto da mesma na nosa gandaría e de cara a facilitar os movementos de animais coas garantías sanitarias adecuadas.
Resulta difícil determinar para cando estarán dispoñibles estas novas vacinas, pero estamos en permanente contacto coas empresas que saben da urxencia do asunto.
