Galego
Sete localidades de España e Portugal participaron este xoves no acto de Irmandamento Hispano-Luso de Pobos Produtores de Pataca, evento que representa unha alianza entre territorios para utilizar a pataca como elemento dinamizador, así como para defender o seu cultivo, impulsar os intercambios comerciais e consolidar a industria.
A alianza selouse na localidade ourensá de Xinzo de Limia e nela participan ademais as localidades de El Carpio (Valladolid), Soto de Cerrato (Palencia), La Bañeza (León), Coristanco (A Coruña), Valle de Losa (Burgos) e Montalegre, na rexión portuguesa de Trás-os-montes.
O irmandamento foi promovido polo medio especializado agrario CAMPO, cuxa empresa editora será a encargada, a partir de agora, de coordinar as distintas accións promovidas no marco desta alianza. O irmandamento tamén conta, como patróns, coas compañías Patacas Meléndez, Argotractors, Esplet, CoopBarroso, Prodeleco, Interagro de Patacas, Regaber, que apoian o acordo e colaborarán en accións futuras.
“Esta alianza de pobos produtores é unha iniciativa pioneira na Península Ibérica, que busca pór en valor un cultivo tan estratéxico como a pataca. O Irmandamento favorecerá a colaboración entre todos os axentes que forman parte do sector e profundará na unión territorial das distintas zonas produtoras. Estamos convencidos de que esta colaboración será beneficiosa para todas as partes”, sinalou o director de CAMPO, Máximo Gómez.
Os concellos involucrados comprométense a posibilitar o intercambio de experiencias, iniciativas e solucións aos seus problemas comúns “co fin de lograr un coñecemento recíproco máis amplo, a difusión dos seus atractivos e os diferentes proxectos relacionados co sector”, ampliou.
Nese sentido, os concellos comprométense a apoiar a organización de encontros sociais e agrarios “que redunden na formación integral dos municipios”, detallou. En particular, fomentarase o desenvolvemento de xornadas técnicas da pataca, eventos gastronómicos, monográficos e feiras, que fomenten a participación e o coñecemento cidadán.
Xornadas técnicas sobre a pataca
Inauguración oficial de Alimagro 2023
Alimagro continuou este venres coa Xornada Técnica de Pataca organizada por CAMPO, da man do concello de Xinzo de Limia. Rega por goteo, conservación dos tubérculos ou a dixitalización foron algunhas das cuestións que abordaron os expertos.
Rega por goteo: rendibilidade e eficiencia
Aínda que noutros países, o sistema de rega por goteo está moi instaurado nas explotacións de pataca, non é o caso do noso país. Con todo, algúns agricultores empezan xa a interesarse por este método, na procura de solucións que lles permitan ser máis eficientes.
Guillermo Pellegrino, da compañía Netafim, analizou as vantaxes da rega por goteo en pataca. Para a súa compañía, trátase do “máis eficiente método de subministración de auga e nutrientes aos cultivos”.
Grazas a esta práctica entrégase a auga e os fertilizantes directamente á zona radicular do cultivo, “na cantidade correcta e no momento axeitado”. Por tanto, “cada planta recibe exactamente o que necesita, cando o necesita para desenvolverse de forma óptima”.
“Grazas ao goteo, os produtores poden ter mellores rendementos mentres aforran auga, así como fertilizantes e enerxía”, destacan desde Netafim. “Nalgunhas explotacións de Castela e León lográronse un aumento de até o 20% na produción, cun aforro de auga dun 25%”, explicaba Guillermo.
Dixitalizar o cultivo e o seu camiño até o consumidor
“A tecnoloxía demostrou ser un gran aliado para o agricultor. Solicitar e analizar os datos das nosas explotacións permítenos observar a evolución dos nosos cultivos e axudarnos a axustar as velas”, como así o sinalou Manuel Gil, responsable da compañía Hipatec para o norte de España.
Esa dixitalización é a que vai permitir a todo profesional relacionado coa pataca alcanzar a máxima eficiencia, por exemplo, no consumo de auga, na realización de regas coa máxima eficiencia e en aspectos crave da conservación, como a medición da humidade relativa ou a temperatura.
Hispatec é experta en ERP, como se denomina aos sistemas informáticos destinados á administración de recursos. Unha das súas prioridades é “a redución dos custos de produción” e, de feito, dispón dun pormenorizado estudo dos custos de grandes compañías de ambos os lados do Atlántico, como explicou Manuel.
Dentro desa análise tómanse en consideración as contas de explotación de tres anos antes de traballar con Hispatec e tres anos despois. O resultado é, de media, un incremento do Ebitda (beneficio antes de intereses, impostos, depreciacións e amortizacións) do 75%, segundo Manuel Gil.
No caso da pataca, a súa ERP “está preparado para obter un escandallo dos custos de produción, algo que é fundamental no mundo agrario”, subliña.
Como conservar a pataca?
Tamén falará de conservación Carlos García, da compañía Agrofield, para quen este será “un ano para conservar moito máis produto que o anterior”. Para el a solución comercial para a pataca española pasa por “regular a actividade, é dicir, por almacenar o produto con garantía”s. “Pero temos pouca infraestrutura para facelo de forma adecuada”, advirte. Hoxe a conservación durante meses require tres elementos: unha nave pechada, caixóns e frío, “pero só o 10% dos almacéns españois reúneos”, segundo el.
Todo cambiou, de modo que son moi poucos o que aguantan coa pataca até febreiro ou marzo. “Quen o consiga é capitán xeral porque a súa competencia non será capaz”, recalca. “Terás unha plusvalía quizá de 15 céntimos o quilo, de modo que para ti será rendible o esforzo e o investimento de ter un bo sistema de conservación con frío”.
O novo escenario obriga a todos a reformular a súa actividade e empezar a facer ben as cousas. Por exemplo, atrasar a sementeira das variedades para conservar, “porque só se actuamos en data de sementeora, en elección de variedades, en fertilización e en data de arranque estaremos en condicións de atender ao mercado durante máis tempo”, destaca o responsable de Agrofield.
Mesa redonda: novos retos do sector
A xornada debateu sobre cuestións como a escaseza de auga, as achegas da I+D aplicada á agricultura, a Lei da Cadea Alimentaria ou a campaña 2023 na península ibérica.
Na mesa participan José González, conselleiro do Medio Rural da Xunta de Galicia; Servando Álvarez Pousa, director técnico do Centro de Desenvolvemento Agrogandeiro, pertencente ao INORDE; Roberto García, responsable de Unions Agrarias; José Manuel Gómez, presidente do Consello Regulador do IXP Pataca de Galicia; Juan Manuel Coello, director de Operacións de Patacas Meléndez; Daniel Alves, responsable da cooperativa portuguesa Coopbarroso, e a agricultora, Mónica Míguez.
José González, conselleiro do Medio Rural da Xunta de Galicia, lembrou que “o abandono é o peor inimigo da conservación do territorio e do medio ambiente, polo que temos que aliñar os compromisos ambientais coa sustentabilidade económica e social dos agricultores”,
Así mesmo, destacou que a agricultura ten futuro Galicia “porque temos terra e temos auga”. Todos os axentes implicados 2temos que traballar xuntos para buscar a sustentabilidade e a rendibilidade do sector”.
Na parte administrativa, sinalou o traballo que se está realizando en modernización do regadío que será exemplo a nivel nacional. “É un primeiro paso, que continuará coa dotación de 35 millóns de euros no futuro”, afirmou
Un dos retos da pataca en Galicia é a necesidade de “ligar a maior cantidade de pataca posible ao IXP Pataca de Galicia, para poder protexer ao produtor e ao produto galego”, concluía o conselleiro.
En canto á marca de calidade, “somos conscientes de que producir un cultivo de calidade é máis caro que a produción tradicional”, afirmaba José Manuel Gómez, presidente do Consello Regulador do IXP Pataca de Galicia. O obxectivo do IXP é seguir integrando produtores e almacenistas á Pataca de Galicia e, despois, 2meter nos mercados un produto de calidade”.
Roberto García, Unions Agrarias, puxo de relevo algunhas cuestións chave no sector: “Temos que partir de que os agricultores continúen coa actividade e isto conséguese se teñen unha rendibilidade económica. O segundo elemento é dispor dunha Política Agraria que favoreza ao agricultor e que non o limite. En terceiro lugar, que as etiquetaxes non leven a confusións ao consumidor. E por último temos que facer un esforzo por regular a produción de pataca, evitando a competencia desleal dentro do sector”.
“Na zona norte de Portugal traballamos en dimensións moito máis pequenas que aquí”, explicaba Daniel Alves, responsable da cooperativa portuguesa Coopbarroso. Desde a súa cooperativa, están a traballar para fomentar o cultivo de pataca entre os agricultores da zona.
“Produtor e industria deben ir da man no desenvolvemento do sector agrario”
Juan Manuel Coello, director de Operacións de Patacas Meléndez, opinou sobre a evolución da relación entre estes dous elos da cadea. “No últimos cinco anos viñemos asinando contratos cos agricultores, que respectan e cumpren a Lei de Cadea Alimentaria”, contaba Coello.
Ao mesmo tempo destacou a importancia de realizar un labor importante na promoción da pataca. “Estamos a ver como o consumo está a decaer. Neste sentido, as marcas de calidade son unha boa ferramenta. É unha das tarefas pendentes que temos en Castela e León, por exemplo”, sinalaba.
Servando Álvarez, do INORDE, quixo pór de relevo a “sustentabilidade social”. “Os agricultores teñen que facer o seu traballo loitando contra moitas cuestións, como pragas, malas relacións coa industria ou restricións normativas, e, por desgraza, séguese vendo como unha profesión de segunda”, denunciaba.
“É certo que moitas veces non sentimos consentidos”, coincidía Mónica Míguez. A agricultora destacou o esforzo que os produtores están a facer para profesionalizarse e reclamou “a necesidade de contar con máis formación”. “Entre todos temos que loitar por conseguir un sector máis profesionalizado. Aquí tamén é importante o papel das administracións e a IXP, como xanela para promoción dos nosos produtos de calidade”, concluía Mónica.
