Galego
Alberto Díez Guerrier, veterinario clínico especialista en ruminantes e profesor asociado do departamento de Sanidade Animal da Facultade de Veterinaria da Universidade Complutense de Madrid, interviu nunha xornada da ADS de Aira, en Chantada, para falar sobre como as ganderías afrontan o reto de casos de EHE (Enfermidade Hemorráxica Epizoótica) entre os seus animais.
O veterinario empezou facendo un repaso por como chegou a enfermidade, “que é antiga en moitas zonas como China ou Estados Unidos, e nova para nós”. Explicou que a EHE chegou a España á vez que en Italia, con todo a maneira de propagación “foi totalmente diferente”. Foi no ano 2022 cando en Cádiz e Sevilla apareceron os primeiros casos alarmantes: “Irrompeu no noso país cunha mortalidade bastante alta, con todo, cando chegou a Galicia e á cornixa, no 2023, a incidencia foi menor”, valora.
Sintomatoloxía e diagnóstico
Díez salienta que “o virus non actúa igual en todas as vacas” e a sintomatoloxía que presenta é moi diversa, se ben cuns síntomas máis habituais ou comúns. “O virus cando entra na vaca, multiplícase ao grande e provoca lesións en diversos tecidos”, puntualiza. Un dos primeiros síntomas é a febre, que normalmente desaparece, ademais de que os animais que teñen EHE deixan de comer e “quedan no chasis”. Outro síntoma común é a coxeira que presentan, chegando a ter iagas.
Xa non tan común, segundo o veterinario, son os abortos. Aclara que ao principio detectaron abortos ao final da xestación, no límite entre aborto e morinato (vacas que lles quedan unhas dúas ou tres semanas para parir e abortan). “O certo é que as mostras que temos deses becerros deron positivo ao virus”. Outro caso, que xa é máis habitual, son as vacas afectadas aos tres ou catro meses. Neste caso, segundo as investigacións, o aborto era negativo e por tanto, determinaron que non se producía directamente polo virus, “podía ser polo estado de saúde que presenta a vaca ao enfrontarse á enfermidade, polo que sería unha causa indirecta do virus”.
Un cadro que apareceu ao principio bastante forte foron as hemorraxias. Empezáronse a detectar en Estremadura e “logo percibímolo moito”. Débese, segundo indica Díez, a que o virus machuca as mucosas dixestivas.
“En calquera enfermidade vírica é importante notificar calquera sospeita, non só pola vosa explotación senón polo sector en xeral”
En canto ao diagnóstico, clinicamente “eu creo que é importante facer unha confirmación en laboratorio, se cadra non en todos os casos, pero si na maioría”. Desta maneira, sábese seguro que é a enfermidade, xa que algúns síntomas pódense confundir con outras enfermidades, como a lingua azul. O que hai que facer é en vacas vivas análises de sangue, en animais mortos do bazo. “Sempre en animais mortos recentemente, porque se leva algúns días xa non nos serve a mostra”, aclara o veterinario.
“É importante facer unha confirmación en laboratorio de todos os casos, tanto en animais vivos como mortos”
Recalca a importancia de notificar calquera sospeita, porque para os investigadores coñecer o estado da enfermidade e como se desenvolve é fundamental. “De forma xeral, coas enfermidades infecciosas, non teñades medo en notificalo. Non pensedes só en vós senón no sector en xeral”.
O veterinario Alberto Díez durante a súa charla no auditorio de Chantada
Tratamento: a prevención
Contra este virus, neste momento, non existen tratamentos eficaces. O que buscan os veterinarios é que o sistema inmune do animal actúe ante o virus e o elimine do seu organismo canto antes. En canto ao uso de medicamentos, estúdanos en cada caso con dúas finalidades, unha evitar as inflamacións e outra quitar dor. “Levo 30 anos en clínico e non vin tanta dor en vacas como con esta enfermidade. É unha cousa, que hai días que se nos caía a alma aos pés”, recalca Díez.
A resposta aos tratamentos é moi diferente, recalca o profesional e lembra un caso no que tiñan dous animais nas mesmas condicións e aplicaron o mesmo tratamento. “Nun deles convertémonos en Deus, xa que se salvou de maneira asombrosa, no outro faleceu”.
Díez incide en que o máis importante é previr a enfermidade. “Desde o punto de vista oficial hai que ter unha vixilancia da enfermidade, detectala canto antes para evitar a súa propagación. Evitar os movementos, porque o vector é un mosquito, e estar pendente constantemente de todos os animais ante calquera síntoma ou cambio de actitude”.
“As secuelas aínda precisan de máis investigación para determinar cales son derivadas da EHE”
En canto ás vacinas, lembra que actualmente non hai ningunha oficial en Europa. Indica que en España se está traballando niso, pero polo momento ningunha é oficial. “É importante que non confíen no que reciben por móbiles e demais, xa que non hai cura”.
Secuelas
A morte dos animais nunha granxa é a principal secuela na gandería, pero aínda así, os animais que conseguen pasar a EHE quedan con secuelas múltiples. Unha das máis habituais é unha mamite severa que perdura no tempo e provoca que o animal teña que ser levado a matadoiro.
Outra común é que, aínda que volven comer ben, non conseguen recuperar o seu peso anterior á enfermidade e por tanto non valen nin para matadoiro. Tamén é habitual que queden con problemas respiratorios, como pneumonías agudas.
Hai secuelas, como a baixa fertilidade, que aínda non se determinou se veñen provocadas por pasar a enfermidade ou non. “A miña impresión é que, por sorte, non está a ser tan grave como parece. Si pode haber abortos, pero non é nada alarmante”. Aclara que para facer unha mellor investigación necesitan máis resultados, avaliar como estaban os animais previamente á enfermidade e que secuelas quedaron posteriormente.
