Galego
A Organización Interprofesional Láctea (InLac), Zeulab e o Centro Nacional de Biotecnoloxía do Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) presentaron este luns en Madrid os resultados dun ambicioso proxecto de I+D+i que permitiu desenvolver unha técnica de cuantificación de leites de diferentes especies en queixos de mestura que poida ser aplicada polos laboratorios de análises.
O método é revolucionario, posto que as técnicas dispoñibles ata o momento tiñan un carácter de detección, permitindo coñecer tan só a ausencia ou presenza de leite de vaca, ovella ou cabra, pero sen chegar a cuantificar con precisión a porcentaxe de cada unha delas.
Inlac impulsou este innovador proxecto de I+D+i co apoio de Zeulab, o Centro Nacional de Biotecnoloxía do CSIC, Laboratorios Arroyo; as empresas Queserías Entrepinares, Grupo Lactalis, Central Quesera Montesinos, Reny Picot, Grupo TGT e o MAPA. Durante a xornada de presentación de hoxe, nunha primeira mesa de inauguración interviron a directora xerente de InLac, Nuria María Arribas; a vicedirectora do Centro Nacional de Biotecnoloxía, Ana Cuenda e o subdirector xeral de Control de la Calidad y Laboratorios Agroalimentarios do MAPA, Javier Matei Caballero. Mentres tanto, a presentación do método de cuantificación de leites de diferentes especies en queixos de mestura correu a cargo do director de Zeulab, Pedro Razquin, e o seu equipo. Para finalizar, nunha mesa redonda participaron José Carrión (Central Quesera Montesinos), Óscar Esteban (Queserías Entrepinares), Ignacio Bernáez (Grupo Lactalis), Xema Barceló (Grupo TGT) e Manuel Viaño (Reny Picot).
“Esta técnica de proteómica dirixida PRM presenta unha elevada especificidade, gran sensibilidade, un amplo rango dinámico de detección e é independente do estado de maduración da mostra de queixo”, explicou o director de Zeulab, Pedro Razquin.
En consecuencia, “é capaz de determinar, en termos de proteína, a cantidade de leite de cada especie nas mostras de queixo. Os resultados da validación, realizada de acordo coas guías da Association of Official Analytical Collaboration (AOAC), demostraron as prestacións, robustez e fiabilidade do método para a análise de queixos tipo ibérico”, engadiu Razquin.
Na actualidade, está a consolidarse o método analizando outros tipos de queixos e un número maior de queixos comerciais tipo ibérico. “Os queixos de mestura de leite de diferentes especies son elaborados principalmente en países mediterráneos como España e moitos deles están protexidos por denominacións de orixe ou indicacións xeográficas. De feito, o 40% do queixo que se produce no noso país é de mestura”, explicou a directora xerente de InLac, Nuria María Arribas, durante a súa intervención. No futuro, os fabricantes terán unha arma poderosa -declarou- para poder certificar os queixos de mestura e potenciar o seu valor e prestixio nos mercados nacional e internacionais.
O subdirector xeral de Control da Calidade e Laboratorios Agroalimentarios, Javier Matei Caballero, lembrou na súa intervención o apoio do Ministerio de Agricultura e Pesca Alimentación ao proxecto de I+D liderado por InLac.
Indicou que a autenticidade dos queixos é de gran importancia para os servizos oficiais de control da calidade alimentaria na súa loita contra a fraude protexendo aos consumidores e aos operadores de toda a cadea láctea. “A verificación do cumprimento cos requisitos normativos, reflectidos na súa etiquetaxe, considerando ingredientes, proceso de produción e a súa identidade xenética, é o seu traballo. En 2022 dentro do Programa de Control Oficial da Calidade Alimentaria, que forma parte do PNCOCA, as autoridades competentes fixeron 321 controis a establecementos elaboradores de produtos lácteos, do total de máis de 2500, detectando en 38 deles incumprimentos que deron lugar a expedientes sancionadores”, puntualizou.
“Hoxe INLAC preséntanos un método eficaz para a cuantificación das diferentes especies en queixos de mestura, que podería ser implementado nun futuro próximo, e podería ser a ferramenta analítica oficial para certificar as diferentes especies lácteas presentes nos queixos de mestura, e así potenciar o seu valor e prestixio nos mercados nacionais e internacionais, dando ao consumidor unha garantía engadida sobre a composición do alimento que adquire”, remarcou Matei. “Os seguintes pasos son normalizar o método cun ensaio de validación europeo no que haxa máis mostras, de diferentes países e cunha maior validación do material de referencia. E en todo iso o MAPA apoiará o INLAC”, engadiu.
Pola súa banda, a vicedirectora do Centro Nacional de Biotecnoloxía (CNB-CSIC), Ana Cuenda, destacou a importancia de incorporar as empresas ao ámbito da investigación pública. “Este tipo de colaboracións demostra que é posible a aplicación directa dos resultados das investigacións na contorna empresarial, favorecendo o crecemento e a competitividade do tecido empresarial español”. “Na misión do CNB-CSIC, é clave a transferencia de coñecemento e o impacto das nosas investigacións na sociedade”.
Durante a mesa redonda, José Carrión (Central Quesera Montesinos) indicou que este método vai axudar a poñer en valor os queixos de mestura, ao poder certificar a súa composición e, por tanto, a súa calidade alimentaria, o que fará que se anime o seu consumo: “Levamos anos esperando dispoñer dunha ferramenta que nos permita ofrecer ao mercado un queixo de mestura cunha calidade diferenciada, e algo moi importante, coa garantía de que en todo momento poida ser comprobada e, por outra banda, que facilite expor unha regulación dentro dos queixos de mestura, que sen dúbida reverterá no aumento da confianza dos consumidores e na protección das súas expectativas e polo tanto, nas empresas fabricantes”.
Óscar J. Esteban (Grupo Entrepinares) remarcou que, dispoñer dunha técnica cuantitativa, permite mellor autocontrol por parte dos fabricantes e autorregulación do sector, así mesmo dá transparencia e garantías ao consumidor á vez que pon ao dispor da inspección oficial unha ferramenta fiable. Todo iso garante o valor diferencial dos queixos de mestura do noso país.
Tal e como lembrou Ignacio Bernáez (Grupo Lactalis), na industria alimentaria é necesario poder medir cada parámetro que afecta o produto e ao proceso de fabricación, e que a información que se obteña das medicións sexa fiable. “Ata o de agora existían métodos analíticos para a case totalidade dos parámetros relevantes na fabricación do queixo e da súa composición, pero non tiñamos ferramentas para medir un parámetro crave como a cantidade de leite utilizado de cada especie nos queixos de mestura. Este novo procedemento cobre ese baleiro”, remarca.
“Esta técnica vai axudar a que tanto o consumidor, como a administración e por suposto o produtor de queixos poidan validar o proceso de elaboración e certificar a etiquetaxe dunha maneira máis cuantitativa “, engadiu Xema Barceló (Grupo TGT).
Mentres tanto, Manuel Viaño (Reny Picot) valorou que o desenvolvemento deste novo método “vai permitir un mellor control dos distintos procesos durante a fabricación dos queixos, desde as áreas de preparación das mesturas, ata as liñas de produción, así como maior seguridade para a correcta rastrexabilidade de todos os produtos obtidos”. “Tamén achegará unha maior seguridade e transparencia na etiquetaxe para a información ao consumidor, pero tamén para a negociación coa distribución, o que axudará a dar visibilidade ás diferenzas de calidade dos queixos actuais que hai no mercado quitando presión aos acordos limitados simplemente ao prezo dos mesmos”, engadiu.
Principio das técnicas
A técnica analítica utilizada é un método de proteómica dirixida denominado PRM (Parallel Reaction Monitoring) e emprega cromatografía líquida axustada a equipos de espectrometría de masas do tipo Orbitrap (LC-Q-Orbitrap-MS/MS).
Esta técnica permite identificar e cuantificar a abundancia, ben de maneira relativa ou absoluta, de proteínas presentes nunha mostra complexa a través da monitorización selectiva de fragmentos de ditas proteínas ou péptidos. Cando estes péptidos son específicos de proteína e/ou especie denomínanse proteotípicos e pódense considerar a “pegada dixital” do leite de cada especie utilizada. Por tanto, a súa detección certifica a presenza do leite correspondente a cada unha das especies na composición do queixo de mestura analizado. Trátase dunha técnica de elevada especificidade, unha gran sensibilidade e un elevado rango dinámico de detección. Ademais, é independente do estado da mostra, podendo traballar con proteínas desnaturalizadas.
En consecuencia, o método desenvolvido é capaz de determinar, en termos de proteína, a cantidade de leite de cada especie nas mostras de queixo de mestura. Todos os resultados de cuantificación preséntanse en unidades de proteína (porcentaxe de proteína de cada especie respecto ao total).
Sobre Inlac
INLAC engloba a todo o sector lácteo de España (Cooperativas Agro-alimentarias de España, FENIL, ASAJA, COAG e UPA) e é un instrumento fundamental de interlocución e vertebración entre os axentes da cadea láctea. Constitúese como o foro estable de discusión entre os seus membros, respectando os ámbitos de actuación propios das organizacións que a compoñen. Entre as súas accións, destacan a promoción, I+D e vertebración sectorial, entre outras.
