O pasado xoves 22 de xuño, FSC España e a Unidade de Xestión Ambiental e Forestal Sostible (UXAFORES) da Universidade de Santiago de Compostela organizaron unha xornada de portas abertas no Edificio Impulso Verde, Lugo, construído con madeira sustentable, para explicar como a xestión forestal e o abastecemento responsables impulsan a creación de cidades máis sustentables, máis respectuosas co medio ambiente e máis conectadas coas contornas rurais.
Á xornada acudiron máis de 100 asistentes entre socios de FSC España, asociacións sectoriais, arquitectos, enxeñeiros, promotores, enxeñeiros forestais e profesionais do sector forestal da cidade de Lugo. Posteriormente realizouse unha visita ao provedor de madeira local utilizada no Impulso Verde, Hemanos Rubal, situada en Alfoz e á SOFOR (Sociedade de Fomento Forestal) do Monte Uceira en Pol, unha sociedade que agrupa a máis de 80 propietarios e máis de 500 parcelas en 50 hectáreas de superficie certificada baixo os estándares FSC.
“A viaxe cara á sustentabilidade urbana comeza – tal e como destacou Alberto Rojo, presidente de FSC España – nun bosque xestionado de forma responsable, onde a actividade forestal realízase baixo estándares ambientais rigorosos que garanten a dispoñibilidade dos recursos forestais a longo prazo, a súa viabilidade económica, xéranse beneficios para as comunidades locais e consérvase e protexe a biodiversidade e os servizos ecosistémicos, misión que FSC leva realizando desde hai case 30 anos e 21 anos en España”.
“A investigación é clave para integrar os bosques e os seus aproveitamentos nas industrias e formar a profesionais capacitados”, recalcou Esperanza Álvarez, coordinadora do grupo de investigación de UXAFORES. Ademais, destacou “o papel determinante de PEMADE Plataforma de Enxeñaría da Madeira Estrutural, grupo investigador central do uso da madeira na construción do proxecto Impulso Verde”. Ambos os grupos de investigación pertencen á Universidade de Santiago de Compostela.
A viaxe cara ao urbanismo sustentable en Lugo comezou hai 8 anos
Esta viaxe cara á sustentabilidade, explicou Lara Méndez, alcaldesa do Concello de Lugo “comezou en Lugo hai 8 anos co proxecto Lugo + Biodinamico, do que forma parte o edificio público Impulso Verde e que abrangue distintas medidas e accións en 21 hectáreas situadas nun polígono industrial e que ten vocación de demostrar como queremos que sexa Lugo e as cidades do futuro”. “A construción con madeira, engadiu, contribúe a reducir o impacto medio ambiental das industrias, pero tamén impulsa o desenvolvemento económico local e a fixación de poboación, pois permite xerar novas oportunidades”.
Impulso Verde, un proxecto demostrativo da utilización de materiais renovables e de eficiencia enerxética.
Durante a xornada organizáronse dúas mesas redondas para falar do uso da madeira na construción; e do procedemento de verificación do cumprimento do estándar FSC de Proxectos realizado por APCER, cuxa auditoría tivo como resultado a obtención do Certificado FSC de Proxectos, sendo o primeiro edificio en España en obter o Certificado FSC que garante á sociedade a rastrexabilidade da madeira empregada.
O Edifico Impulso Verde, explicou Boris Hinojo, coordinador do proxecto Life + Biodinánico de Lugo é un “modelo demostrativo nun triplo sentido, para crear cidades máis resilientes ao cambio climático, onde se utilizou de forma predominante madeira local e de proximidade con garantías de sustentabilidade e onde se implementaron medidas bioclimáticas para garantir a eficiencia enerxética”.
Belén Feijoo, arquitecta en PEMADE explicou algunhas destas medidas bioclimáticas utilizadas “como o solo radiante, caldeira de biomasa, enerxía solar fotovoltaica, sistemas de renovación do aire e de recuperación de calor, entre outras”. “O resultado das medidas deseñadas lograrán un aforro de aforro enerxético dun 74% con respecto aos edificios de oficinas xa existentes e dun 54% respecto diso dos de nova construción”, engade Belén.
José Antonio Lorenzana e Iker Irurtia, Enxeñeiro de estruturas de madeira en Egoin, empresa construtora principal do Impulso Verde, explicaron o sistema de construción do edificio, no que a modo de lego, “foi construída por catro acodes en 33 días, o que reduce os prazos de execución, reduce o custo de cimentación polo menor peso do conxunto do edificio e por tanto compénsase o maior custo que ten a madeira respecto doutros materiais convencionais, tendo como resultado final un aforro”.
A madeira empregada no edificio, aproximadamente 270 m3 de madeira CLT, 45 m3 de madeira laminada e 7 m3 de madeira laminada de eucalipto almacenan tal e como sinalou Belén Feijoo “280 toneladas de CO2, de maneira que o resultado do edificio é balance de carbono cero pois calculamos que entre o carbono embebido do propio material e o CO2 xerado no transporte e na construción o carbono total é de 277 toneladas”.
A dispoñibilidade de madeira certificada FSC en Lugo, resaltou María Portela Enxeñeira forestal en PEMADE “facilitou a planificación e construción con madeira e a posterior auditoría realizada por APCER para obter a certificación FSC de Proxectos”.
Nesa mesma liña Isabel Ramos, auditora en APCER, indicou que “a planificación da subministración de madeira certificada FSC é o prioritario e principal pois a norma FSC é sinxela e baséase nun rexistro documental rigoroso pero factible se se realiza un control do material que se utiliza”. “A Certificación FSC de proxectos leva ao cumprimento dun estándar especifico e pode ser aplicado a obra nova, a rehabilitación, a enxeñaría civil, a embarcacións, arquitectura de interiores, casetas para eventos, instrumentos e obras de arte”.
O uso da madeira de piñeiro en Galicia
“En España obtéñense aproximadamente 5 millóns de m3 de piñeiro ao ano, 2 millóns en Galicia, pero sen embargo en Galicia só un 6% se destina á construción, o resto emprégase principalmente para embalaxes”, sinala Jacobo Aboal, director da XERA Axencia Galega da Industria Forestal da Xunta de Galicia.
“Xa dispomos dun material menos contaminante e que reduce a pegada de carbono das nosas cidades, a madeira. Estamos nun momento de emerxencia climática, non nos queda outro remedio que utilizar materiais renovables e menos contaminantes. A administración ten un rol central, o promotor público ten que ser o primeiro en traccionar esa cadea de sustentabilidade”.
Francisco Roca, director de Xilonor do Grupo Finsa, empresa líder en Galicia na fabricación de madeira CLT para o uso na construción, utilizada no Edificio Impulso Verde, sinala nesta mesma liña “que a utilización do piñeiro en madeira contralaminada para fins construtivos promove a revalorización da madeira e a xestión forestal sustentable dos nosos bosques”.
Coa utilización de madeira, o sector da construción ten a oportunidade non só de cumprir coa redución de emisións de CO2 e demostrar que as edificacións almacenan carbono, senón de activar a economía nas contornas rurais e de promover a xestión forestal sustentable dos nosos montes, pois a demanda prevista de madeira nos próximos anos, só pode garantirse a longo prazo se se realizan prácticas forestais responsables.