Galego
A Consellería de Promoción do Emprego e Igualdade da Xunta de Galicia, a través do Instituto de Seguridade e Saúde Laboral de Galicia (Issga), ten a disposición da cidadanía unha guía sobre “Prevención de riscos laborais durante o embarazo e a lactación no sector agrario”. Estes son os puntos clave a ter en conta para reducir os riscos para a saúde das mulleres:
1) Características da muller en situación de embarazo, posparto e lactación
Como punto de partida hai que ter en conta que o embarazo supón unha serie de cambios na muller cuxo obxectivo é asegurar a supervivencia e o axeitado desenvolvemento do fetol. Malia ser un proceso fisiolóxico, o certo é que algúns destes cambios poden limitar a capacidade funcional da traballadora grávida e a súa tolerancia a determinadas condicións da contorna laboral.
Os cambios máis relevantes da muller embarazada maniféstanse a nivel circulatorio, no peso corporal, na postura e no equilibrio, na lasitude ligamentosa e na frecuencia urinaria.
Durante o posparto a muller presenta cambios tales como molestias urinarias, cansazo, alteracións emocionais, falta de sono, incontinencia urinaria que poden limitala na realización das súas tarefas.
E no período de lactación a traballadora pode ter molestias a nivel físico coma sensibilidade nos seos, presenza de gretas ou mastite; dificultades para a produción de leite por substancias químicas ou por condicións de traballo estresantes; inconvenientes á hora de poder compatibilizar a xornada laboral coas tomas, así como no desenvolvemento daquelas tarefas nas que existan axentes nocivos que se poidan transmitir por contacto ou polo leite materno.
2) Boas prácticas para evitar os riscos no embarazo e na lactación
Riscos físicos:
-Calor ou frío extremos:en xeral considéranse situacións ambientais con posible risco para o embarazo aquelas nas que a temperatura é maior de 28°C ou menor de 10°C.
Como medidas preventivas aconséllase:
• Empregar roupa de traballo adecuada á temperatura.
• Non realizar traballos en lugares ou momentos do día con altas ou baixas temperaturas.
• Beber líquidos con frecuencia.
Ruído:
A exposición a ambientes ruidosos no traballo é prexudicial para a embarazada e para o feto. A protección da nai non elimina o risco para o feto.
Medidas preventivas:
• Evitar os ruídos molestos e intensos.
• Se non pode evitar o ambiente ruidoso, reducir o tempo de exposición, cambiar o momento de realización da tarefa ou trocala con outra persoa.
Vibracións:
Estar exposta ás vibracións cando se utilizan tractores, colleitadoras, empacadoras, debulladoras, sementadoras, pas mecánicas, etc. e no manexo de equipos manuais como motocultores, motoserras, rozadoiras, etc. que pode ser prexudiciais para o embarazo. Como medidas preventivas suxírense:
• Evitar ou reducir o seu uso sempre que se poida.
• Vixiar o estado das ferramentas ou maquinaria agrícola que se vaia utilizar.
Radiación non ionizante:
A exposición a campos electromagnéticos, ultravioletas, infravermellos, radiofrecuencia, microondas e ultrasóns poden ter efectos adversos para o embarazo e o feto. Como medidas preventivas aconséllanse:
• Evitar a exposición durante o embarazo e a lactación.
Caídas, golpes e choques:
Ao realizar traballos en altura, en chans esvaradíos, ao traballar entre animais, usar ferramentas e maquinaria agrícola, etc., pódense sufrir accidentes que che causen lesións á muller e ao feto.
Medidas preventivas:
• Evitar os traballos sobre superficies elevadas, inestables ou escorregadizas.
• Evitar as tarefas nas que se poida recibir golpes.
• Tentar non circular por terreos irregulares e conducir a baixa velocidade, sen freadas ou sacudidas fortes.
Riscos químicos:
Algúns produtos químicos poden ser perigosos para o embarazo e a lactación natural. Entre estes encóntranse os canceríxenos, os mutáxenos, os tóxicos para a reprodución, os alteradores hormonais e os neurotóxicos que se poden atopar en praguicidas, deterxentes, disolventes, etc.
Medidas preventivas:
• Ler a etiqueta e a ficha de datos de seguridade dos produtos que se empreguen, onde informan se é perigoso para mulleres embarazadas ou para a lactación natural. É preciso fixarse nas frases R ou H que indican perigo para o embarazo e a lactación.
• Se é perigoso, é necesario cambialo por outro que non o sexa se é posible, e senón seguir as medidas preventivas que indica o fabricante do produto.
• Traballar con ventilación axeitada para reducir a concentración ambiental de partículas coma o po e a néboa, vapores e gases perigosos.
• Usar equipos de protección individual (EPI) axeitados e en bo estado.
• Gardar e lavar por separado a roupa de rúa e a de traballo.
• Coidar a hixiene persoal durante o traballo e nunca comer, beber ou fumar se se están a manipular produtos químicos.
Riscos biolóxicos:
Algunhas enfermidades infecciosas contraídas durante o embarazo poden producir danos no feto. Transmítense polo contacto con animais, produtos de abortos ou partos, estercos, xurros, augas residuais, solos e materiais contaminados por virus, bacterias, endoparásitos…, coma por exemplo, a Brucella abortus, a Listeria monocytogenes e o Toxoplasma gondi.
Medidas preventivas:
• Realizar ás inspeccións sanitarias aos animais.
• Evitar o contacto con animais enfermos ou mortos, coas súas placentas ou outros tecidos e cos materiais contaminados, esterco e xurros.
• Eliminar os residuos biolóxicos de forma axeitada.
• Empregar equipos de protección axeitados: luvas, máscara, roupa e calzado.
• Gardar e lavar por separado a roupa de traballo e a de rúa.
• Seguir normas de hixiene persoal, lavar as mans con frecuencia.
• Limpar e desinfectar os lugares e os materiais de traballo.
Riscos ergonómicos e psicosociais:
Sobre os riscos ergonómicos, as posturas forzadas que se manteñen durante moito tempo poden resultar daniñas para a embarazada e o feto, por exemplo, cando se traballa de crequenas, axeonllada, sentada, de pé ou co tronco inclinado.
Medidas preventivas:
• Realizar cambios posturais frecuentes.
• Realizar pausas para descansar ao longo da xornada laboral.
• Utilizar roupa e calzado cómodos.
• Recoméndase usar medias de compresión venosa
A manipulación manual de cargas e a aplicación de forza ao arrastrar ou empurrar poden producir danos á traballadora grávida e durante a lactación debido aos cambios fisiolóxicos propios deste estado, como é o aumento de volume do abdome que dificulta o manexo das cargas.
Medidas preventivas:
• Evitar aquelas manipulacións que supoñan un risco de sufrir golpes a nivel do abdome.
• Durante os seis primeiros meses de embarazo:
– Se o manexo de cargas é reiterado, o peso máximo recomendado é de 5 quilos.
– Se o manexo de cargas é intermitente, o peso máximo recomendado é de 10 quilos.
• A partir do sétimo mes de embarazo, evitar a manipulación manual de cargas.
Os riscos psicosociais tamén poden influír negativamente no embarazo e na lactación:
Estes riscos tamén poden influír negativamente no embarazo e na lactación:
– No caso de traballadoras do campo hai que ter en conta o horario de traballo, as xornadas prolongadas, o ritmo de traballo imposto pola tarefa, o gran volume de traballo en determinadas épocas do ano, o estrés derivado dos investimentos, do uso de novas tecnoloxías, o aumento da burocracia, e as posibles perdas económicas.
– No caso de traballadoras forestais: illamento, inestabilidade laboral, problemas para conciliar a vida laboral e familiar, etc.
Medidas preventivas:
• Evitar as xornadas prolongadas. Tentar facer unha xornada diaria igual ou menor de oito horas.
• Evitar a sobrecarga de traballo, reducir o volume e o ritmo.
• Realizar pausas máis longas e frecuentes.
• Procurar ter un asento ou apoio axeitado cando se realizen tarefas de pé.
• Adoptar medidas que permitan a conciliación da vida laboral e familiar.
• Evitar situacións de estrés.
• Favorecer as condicións axeitadas para a lactación.
