Como lograr que o silo de millo produza máis litros de leite?

En breve comezará en Galicia a campaña de ensilado do millo, a principal forraxe das gandarías de vacún de leite, e dependendo de como o fagamos (altura de corte das plantas, picado dos grans de millo e do resto da planta), así como de cando empecemos o silo, teremos maior ou menor dixestibilidade do mesmo, ou o que é o mesmo, as vacas producirán máis ou menos leite, algo crucial para a rendibilidade dunha granxa.

Para coñecer cales son as claves para medir e mellorar a dixestibilidade do silo de millo, a xornada Dekalb+Silo, contou co relatorio de Ángel Ávila, experto consultor para gandarías de vacún de leite.

Como regra xeral, subliñou que “os silos con menos materia seca e menos almidón teñen moita máis dixestibilidade e máis produción de leite, e por tanto debemos buscar silos moi dixestibles tanto en almidón como en fibra”.

Como exemplo, puxo dous silos de millo: Un no que o millo ensilouse máis seco, cun 42% de materia seca e un 39% de almidón, e outro no que o millo se cortou máis verde, cun 30% de almidón e un 30% de materia seca. As analíticas concluíron que no primeiro a dixestibilidade da fibra neutro deterxente materia orgánica (aFNDmo) ás 30 horas de ser inxerido pola vaca era do 56,62% e no caso do almidón ás 7 horas do 77,76%, mentres que no segundo a dixestibilidade incrementouse até o 72,95% e 85,41%, respectivamente. “Isto é moi importante en termos económicos porque toda a fibra e almidón do silo de millo que a vaca non dixire vai á fosa de xurro”, advertiu Ángel Ávila.

Neste sentido, recomendou 5 vías posibles para mellorar e medir a dixestibilidade do almidón do silo de millo por parte do gandeiro ou técnico:

1)Proba de flotación en colleita fresca (grao de picado):

Consiste en avaliar a calidade do picado do millo cando se está realizando dunha forma rápida e sinxela.

-1. Para iso necesitamos un recipiente – un cubo ou unha xerra- cun litro de auga aproximadamente. Verteremos na auga un litro aproximado de ensilado fresco de millo.

-2. Axite o contido e espere aproximadamente dous minutos.

-3. Os grans precipitan cara ao fondo do balde..

-4. Na superficie do balde quedarán todos os elementos fibrosos (follas e talos).

-5. Remova todos os compoñentes que se atopan flotando e verifique o precipitado (atopará todos os grans no fondo).

-6. Se no contido hai entre 0 e 2 grans enteiros o picado é ideal.

-7. Se hai entre 2 e 4 sería un picado adecuado.

-8- Se hai máis de 4 grans de millo enteiros o picado non é o axeitado e habería que regular a picadora.

-9. Mentres máis curto se pique o millo, maior cantidade de grans serán crebados e moídos, e por tanto maior será a dixestibilidade do silo.

Esta análise debemos repetila varias veces o día do picado.

2)Score de procesamento do gran de millo (Kernel Processing Score ou KPS):

Outro sistema de medir in situ a calidade do picado do millo é mediante o sistema KPS, polas súas siglas en inglés. Consiste en medir o almidón do silo de millo ensilado que pasa a través dun tamiz de 4,75 milímetros.

-Se pasa máis do 70% a calidade do picado é óptima.

-Se pasa entre o 50 e o 70% sería un procesado adecuado.

-Se pasa menos dun 50% sería un picado inadecuado, con moitos grans sen romper ou de forma grosa.

A este respecto, Ángel Ávila expuxo que segundo en estudo realizado en 5292 gandarías de Estados Unidos, soamente un 31% rexistraron un procesado óptimo do millo, nun 57% era adecuado e nun 12% deficiente.

“A calidade do picado é determinante, pois canto peor sexa o índice KPS de procesamento do gran, maior é a porcentaxe de almidón fecal, que a vaca excreta sen dixerir e que acaba na fosa de xurro”, subliñou.

3) Altura de corte da planta:

A altura de corte é outro parámetro que inflúe de forma decisiva na dixestibilidade do silo de millo e que podemos controlar durante o picado. “A parte inferior do millo é lignina pouco dixestible, terra e fungos que nos causarán problemas no silo. A altura de corte debería ser dun mínimo de 39 centímetros”, defendeu Ángel Ávila.

O experto puxo como exemplo un estudo no que se comparou un silo de millo no que a planta se cortou a 17 centímetros do chan e outro no que se fixo a 39 centímetros: A porcentaxe de almidón pasou do 30,6% ao 32,4%; a fibra dixestible do 50,5 ao 54% e o leite producido coa mesma ración pasou de 45,2 a 46,7 litros diarios. “Estes datos extrapolados a unha gandaría de 100 vacas en muxido serían uns 30.000 euros máis ao ano”, subliñou.

4) Cribado de feces e determinación de almidón en feces.

A cantidade de almidón nunha mostra fecal está altamente relacionada coa dixestibilidad total do almidón.

Neste sentido, Ángel Ávila lembrou que varios estudos publicados teñen atopado unha correlación entre o almidón fecal e a dixestibilidade do almidón en silo de entre o 73 e o 94%, dependendo do marcador interno utilizado no estudo.

Así, un estudo na Universidade de Pennsylvania (Estados Unidos) atopou que cada aumento de 1 punto porcentual na unidade de almidón fecal era equivalente a 0,34 quilogramos de produción de leite perdido.

Como mostra o impacto económico que supón, pasar do 2 ao 5% de almidón fecal nun rabaño de 100 vacas en muxido supón unha perda económica duns 165 quilos de leite, é dicir, uns 90 euros diarios menos. “O obxectivo é que a porcentaxe de almidón fecal sexa inferior ao 4,5%”, destacou.

5) Momento de apertura do silo

O almidón do silo de millo incrementa a súa dixestibilidade co tempo. Como norma xeral, Ángel Ávila recomendou que os silos non se abran antes de marzo.

E é que a dixestibilidade -e por tanto a produción de leite por KG de materia seca inxerida pola vaca- varía notablemente entre en silo de millo de 2 meses e un de 1 ano: A dixestibilidade do almidón ao pouco de ser inxerido pasa do 26 ao 49% e ás 7 horas increméntase dun 77 a un 91%.