Galego
No intrincado mundo da produción animal, a calidade das forraxes eríxese nun alicerce esencial e incomparable. Para alcanzar os estándares de produción demandados polos sistemas actuais, tanto para a cría de gando destinado á produción de carne como para a destinada á produción de leite, a forraxe convértese na base fundamental. Comprender a fondo a súa produción, as súas características intrínsecas e a súa influencia directa nos animais, derivada das decisións tomadas no campo, vólvese imperativo para asegurar a viabilidade económica nestes sistemas.
Neste sentido, De Heus Nutrición Animal, a través de LaboExpert, brinda un conxunto de servizos especializados en análises de calidade de forraxes. Isto inclúe unha avaliación detallada da composición nutricional e os nutrientes derivados do proceso de ensilado, unha minuciosa análise dos procesos de ensilado e valiosas suxestións para mellorar a calidade da forraxe conservada.
Este artigo está dividido en tres partes fundamentais que afondarán na relevancia e os complexos procesos relacionados coa conservación das forraxes. Nesta primeira sección, exploraremos o universo da silaxe, unha técnica de conservación que se distingue doutras modalidades, como a henificación, ao preservar a humidade durante o almacenamento.
Ao longo desta sección inicial, mergullarémonos na fase encimática e aeróbica do proceso de ensilado. Desde as encimas inherentes á planta que actúan tras o corte até a fase aeróbica, onde se xeran acedos graxos volátiles, cada etapa desempeña un papel crucial na transformación da forraxe e a súa repercusión na calidade final da silaxe.
Adentrarse na ciencia que goberna a conservación de forraxes revelaranos os segredos dunha técnica ancestral que hoxe en día se mantén como eixo central na nutrición animal moderna. Nas seguintes seccións, profundaremos nestes procesos para brindar unha comprensión máis detallada do seu funcionamento e a súa vital importancia na produción gandeira.
Que é a silaxe?
A silaxe é unha técnica de conservación de forraxes por vía húmida que se diferencia da henificación (fenos) en que, neste último caso, a conservación prodúcese a partir dunha deshidratación previa, natural ou artificial ou as fenolaxes, situación intermedia, etc.
Este tipo de reserva forraxeira permite o desenvolvemento dun complexo grupo de microorganismos nun ambiente sen osíxeno (anaerobiose) que, a través de procesos químicos biolóxicos, conservan o valor nutritivo da planta verde.
Neste proceso prodúcense perdas que deben terse moi en conta á hora de valorar economicamente unha forraxe: perdas por efluentes, destrución de proteína verdadeira, carbohidratos solubles, humidade, etc.; Por iso, todo o proceso de ensilado debe realizarse en óptimas condicións de traballo, con normas e obxectivos claros:
-Corte no momento óptimo.
-Tamaño de corte axeitado e programado en función da dieta futura.
-Utilización de aditivos que favorezan a conservación.
-Enchido rápido do silo.
-Selado hermético.
Optimizando todos estes pasos, poderemos conseguir un material lixeiramente inferior á calidade orixinal da forraxe, en ningún caso mellor. Isto implica que, desgraciadamente, os erros en calquera destes puntos non teñen volta atrás.
Proceso de ensilado
Os cambios na forraxe inícianse a partir do momento de corte (fase encimática), continuando no silo, onde se produce inicialmente unha fase aeróbica e, finalmente, unha anaeróbica.
a- Fase encimática:
Desde o momento de corte comezan a actuar encimas propias da forraxe hidrolizando parte das proteínas verdadeiras e dos carbohidratos, xerando azucres que serán usados durante a fermentación láctica. As encimas proteolíticas poden diminuír significativamente o valor nutritivo da forraxe, convertendo parte das proteínas verdadeiras en nitróxeno non proteico (NNP) e tamén en péptidos e aminoácidos. A actividade microbiana é a responsable da redución a amonio e aminas.
O proceso de proteólise pode ser moi alto en alfalfas ou gramíneas como o raygrass, onde preto do 85% do nitróxeno total pode estar en forma de NNP.
A acción destas encimas produce perdas de MS e enerxía ao reducir a dispoñibilidade de carbohidratos non estruturais (CNES). Porén, as encimas son moi sensibles a PH baixo.
En definitiva, debe terse moi en conta o tempo que transcorre entre o corte e o momento do ensilado e optimizar todos os procesos para minimizar perdas, sobre todo en silos que requiren dun presecado previo no campo.
Non debemos confundir as encimas que se engaden ao silo de forma conxunta con bacterias para mellorar a conservación coas encimas propias da planta que actúan a partir do momento do corte.
b- Fase aeróbica:
Logo do picado e ensilado, as células vexetais continúan respirando ata que se consuma todo o osíxeno do aire presente na masa ensilada. Durante esta etapa, gran parte dos CNES (carbohidratos non estruturais), en especial o almidón, son transformados en azucres simples (glicosa e fructosa). Estes azucres serán utilizados polos microorganismos que se atopan na superficie da masa vexetal (bacterias, mofos, fermentos) xerando acedos graxos volátiles (AGV), outros compostos orgánicos e gases.
Cando se produce?
Durante o proceso respiratorio prodúcese calor, auga e CO2 que gradualmente irá substituíndo ao osíxeno que queda atrapado na forraxe ensilado. Canto máis rápido se dea a eliminación do osíxeno, menor será a redución de carbohidratos solubles e a produción de calor, creando as condicións idóneas para o desenvolvemento de flora anaeróbica e permitindo conseguir uha silaxe de máis calidade. Ademais, ao xerar unha rápida anaerobiose as células da planta morren, diminuíndo a xeración de calor por respiración. A taxa de respiración está regulada pola temperatura, acelerándose os procesos a medida que a temperatura sobe até aproximadamente os 30º. se non existen entradas de aire, a respiración diminúe até inactivar as encimas e os microorganismos. Cando ingresa aire exterior ao silo, favorécese o crecemento de mofos e fermentos. Temperaturas superiores a 37 ºC xerarán reaccións de Maillard, incrementando a cantidade de nitróxeno que queda atrapado na FAD parte da parede celular de baixa dixestibilidade.
Silos mal selados, mal pisados, con entradas de aire, con materias secas demasiado elevadas que dificulten o pisado e a expulsión do aire, enchidos lentos, non tapado do silo, etc., terán fases aeróbicas moi longas coas consecuencias antes explicadas.
Na seguinte fase, a fase anaeróbica, os carbohidratos non estruturais representan o mellor substrato para o desenvolvemento de microorganismos, en especial as bacterias lácticas, que a través do ácido láctico xerarán a estabilización final do silo. Isto significa que nun material ensilado e estabilizado a presenza de carbohidratos solubles é moi baixa.
Nesta primeira parte, exploramos os fundamentos esenciais da silaxe, penetrándonos na complexidade das súas fases encimáticas e aeróbicas. Porén, esta viaxe apenas comeza. Na próxima sección, mergullarémonos na fase anaeróbica, un territorio cheo de microorganismos e procesos cruciais que definen a calidade e estabilidade do silo. Exploraremos en detalle as bacterias responsables da fermentación, as estratexias para optimizar esta etapa e as repercusións directas na conservación da forraxe. Prepárate para mergullarte aínda máis no fascinante mundo do ensilado e descubrir os segredos que definen a excelencia na conservación das forraxes.
