Galego
As melloras no manexo, a xenética e a nutrición das vacas leiteiras nas últimas décadas desprazaron a atención dos técnicos das enfermidades clínicas aos trastornos subclínicos, aos que as vacas en transición son particularmente vulnerables. Hai que lembrar que coa actual lexislación sobre tratamentos medicamentosos e inmersos nunha ”era post-antibiótica”, a prevención das enfermidades antóllase fundamental para a eficiencia e viabilidade das granxas.
Como todos sabemos, dentro desta prevención, o período de transición é a etapa onde se concentran a maior taxa de enfermidades, debido aos drásticos cambios metabólicos que se producen. Nalgúns casos, o control dos mecanismos homeostáticos non é eficaz, o que pode provocar un desequilibrio fisiológico e un aumento substancial do risco de enfermidades ao redor do parto. Para De Heus, un dos alicerces de xestión é o control da hipocalcemia subclínica, xa que os niveis baixos de Calcio (Ca) en sangue son o inicio da aparición doutras enfermidades, como a retención de placenta, a cetose, os callares ou as mamites.
Estudos recentes sobre a hipocalcemia subclínica (SCH) indican que a análise combinada da concentración subóptima de Ca en sangue e a duración reflicten as mellores vías para a adaptación metabólica exitosa á lactación ou non. Xurdiu a dúbida de se o SCH é a causa ou o reflexo dun trastorno subxacente maior. Propúxose que a activación inmunitaria e a inflamación sistémica son a causa principal do SCH, como a inflamación sistémica conduce á redución da concentración de Ca en sangue nas vacas leiteiras.
Existe un mecanismo relacionado entre infección e inflamación e o metabolismo do calcio
Tanto técnicos como gandeiros vimos vacas con mamite colibacilares ou metrites graves no posparto que caen con hipocalcemia ou que teñen hipocalcemias que enlazan con problemas posteriores. Isto fainos pensar que existe un mecanismo relacionado entre infección e inflamación e o metabolismo do calcio, e este é o mellor exemplo.
Antes de continuar, presentemos a un novo compañeiro de viaxe nesta hipótese, fundamental en todo este xogo do metabolismo: os LIPOPOLISACÁRIDOS (LPS).
Os lipopolisacáridos (LPS) son moléculas complexas que forman parte da membrana externa das bacterias gramnegativas, unha clase de bacterias que teñen unha estrutura de parede celular distinta. Estas bacterias inclúen moitas especies patóxenas, como Escherichia coli, que cando se replican ou morren, os LPS poden liberarse, activando respostas inmunolóxicas, xa que poden ser recoñecidos como patóxenos polo sistema inmunitario, dando lugar a problemas de saúde como a sepsis ou a inflamación sistémica.
Volvendo ao exemplo da metrite e a mamite por E. coli, os LPS translocados desde o tracto gastrointestinal (intestino permeable), o útero ou a glándula mamaria á circulación sistémica provocan endotoxemia e inflamación asociada, sendo prevalente en vacas periparto. De ser certo, un certo grao de endotoxemia podería axudar a explicar a relación coa redución da concentración de Ca en sangue.
Os LPS poden ter efectos sempre dependendo da dose e o estado xeral da vaca:
1. Resposta inmunolóxica: Os LPS son potentes estimuladores do sistema inmunitario. A exposición a estes compostos pode activar respostas inflamatorias e a liberación de citocinas proinflamatorias, as cales poden alterar hormonas relacionadas co metabolismo do calcio, dinámica hepática e status inflamatorio xeral.
2. Cambios comportamentais: A exposición a LPS pode ter efectos no comportamento dos animais. Poden mostrar signos de malestar, letargo ou cambios no consumo de alimentos e auga.
3. Produción de leite: A enerxía e os recursos do animal poden redirixirse cara á resposta inmunolóxica en lugar da a produción de leite. Ademais, unha vaca, con status inflamatorio sempre terá menos inxesta, mesmo mobilización, a cal agrava tamén a inflamación.
4. Outros trastornos metabólicos: Exposicións repetidas ou altas doses de LPS poden conducir a problemas de saúde no gando leiteiro. Isto inclúe a posibilidade de desenvolver enfermidades como mamites, coxeiras ou metrites.
En conclusión, identifícanse varios mecanismos que conducen a unha concentración subóptima de calcio en sangue da vaca leiteira periparto durante a inflamación sistémica e son a causa de varios dos problemas metabólicos asociados á transición. Proponse que a inflamación pode ser unha causa importante de hipocalcemia subclínica (SCH) en vacas posparto, e os estudos sinalan as causas principais da inflamación sistémica (endotoxemia vs inflamación) como causas de SCH en vacas leiteiras posparto. Esta idea cambia a paradigma sobre o enfoque da transición e expón a necesidade de expor estratexias nutricionais e de manexo para favorecer a aptitude metabólica e inflamatoria das vacas leiteiras en transición. Por iso, o manexo de todas aquelas coxeiras, mamites ou todos aqueles manexos que alteren o benestar da vaca pode ser a orixe da aparición de trastornos metabólicos a través da inflamación ou os LPS por endotoxemia. Por que as miñas vacas reteñen placenta ou problemas posparto? Ás veces hai que botar a vista atrás e ver se existiron problemas de manexo ou enfermidades de todo tipo en lactación e/ou secas.
Desde De Heus centrámonos no deseño de Prelacto, gama de solucións nutricionais enfocadas ao manexo desta fase, utilizando toda a información dispoñible co obxectivo de adaptarse a todas aquelas situacións que aparecen nas nosas granxas, buscando a mellor solución posible.
