Galego
En moitos casos, o cliente acode ao seu asesor mostrando unha visible preocupación causada polo incremento dos días en leite ou o aumento do número de días do intervalo parto-primeiro servizo. Probablemente, este problema estívose producindo desde un par de meses atrás ou máis.
A revisión da consulta pasa por valorar as vacas en todos os estadios de produción. Case sempre nos enfocamos na vaca posparto, entre os 0 e 50 primeiros días; revisamos a presenza de patoloxías, o retorno á ciclicidade, a aparición dos primeiros celos, notamos as posibles alteracións e o habitual é orientar os tratamentos.
En canto ás patoloxías, con frecuencia atopamos unhas claramente visibles como a hipocalcemia, a cetose clínica, o desprazamento do abomaso e a retención de placenta, e as non detectables para o ollo inexperto, como a cetose subclínica, a endometrite, a metrite, as piómetras, as perdas embrionarias e os quistes ováricos.
Imos enfocarnos nestas últimas. Moitas veces pasan desapercibidas, non se fai un tratamento nin unha profilaxe e non as valoramos, pero dannos indicios dun deficiente funcionamento da maquinaria metabólica das nosas vacas.
O manexo nutricional das nosas vacas mellorou en gran medida nos últimos 25 anos. Avanzamos notoriamente no recoñecemento dos manexos apropiados para optimizar a mencionada maquinaria metabólica. Isto testifícano Fricke e Wiltbank (2022), quen aseguran que a tendencia fenotípica do índice, taxa de preñez ao primeiro servizo, progresou nos últimos 15 anos, para o rabaño de vacas frisoas no mundo, desde o 33% ao 46%. Moitos dirán que o enfoque foi meramente xenético, pero está moi claro que a xenética se expresa no ambiente, e a nutrición é o maior factor ambiental que afecta ás nosas vacas.
A fertilidade da vaca pasa por catro procesos fundamentais: inseminación, concepción, produción dun embrión viable e unión deste embrión ao útero da vaca (implantación). Cada proceso ten un valor diagnóstico para o asesor, por exemplo:
-Na inseminación poderíase valorar o funcionamento do eixo hormonal das vacas, se ten bos celos, a calidade do seme e o procedemento utilizado.
-Na concepción, valóranse as hormonas que participan na ovulación, o san que está o útero para recibir os gametos e achegalos para a súa unión. Podemos recoñecer cada cantos días está a ocorrer o retorno ao celo nas vacas que non quedan xestantes, para identificar se son perdas embrionarias ou alteracións do proceso de fertilización. En cada caso, a nosa conduta será diferente.
-A implantación axúdanos a valorar de novo o estado do endometrio das vacas, calidade do corpo lúteo, que está situado nos ovarios da vaca e que se encarga de producir a hormona que mantén a preñez, a proxesterona.
Como observan neste punto da análise, existen moitas variables a ter en conta. Un exemplo moi típico pode ser unha granxa en cuxa revisión reprodutiva cotiá o clínico repórtanos unha alta incidencia de metrite, con aparición entre os días 12 e 15 despois do parto, e unha marcada redución do índice de preñez das vacas, sen alteracións da taxa de detección de celos, estes últimos de ocorrencia normal. A primeira medida que se adoita tomar neste tipo de granxas é a aplicación de hormonas para promover a limpeza do útero e mellorar a ovulación e, polo tanto, a taxa de preñez, pero, ¿realmente estamos a atacar o problema ou, contrariamente, poderiamos estar a agravalo?
Debemos entender primeiro que a metrite é unha disbiose (Casaro e col., 2023), é dicir, un desequilibrio do microbioma do útero. Bacterias que naturalmente manteñen un equilibrio e conviven nese ambiente, por algunha razón, vense alteradas e proliferan nel, facéndose patóxenas, posiblemente por un fallo na resposta inmunolóxica do organismo, debido a algunha causa que discutiremos. Lembremos este aspecto e sigamos adiante con outro concepto.
Un estudo levado a cabo pola Universidade de Guelph (Canadá) en rabaños comerciais, publicado por Bruinje en 2023, demostrou que a orixe das perdas embrionarias nas nosas vacas leiteiras eran as alteracións metabólicas ocorridas nelas durante o posparto. Na mesma orde de ideas, na Universidade de Florida (Casaro e col., 2023) realizaron un estudo sobre a metritie e infertilidade en vacas de ganderías e comprobaron que dita metrite estaba relacionada coas vacas que tiñan a maior condición corporal no lote de preparto, nas cales ocorría unha elevada mobilización graxa durante o posparto. O interesante é que, nestas vacas, a mobilización graxa é recoñecida polo corpo como un proceso inflamatorio activo e, como é tan masivo, atrae cara ao devandito tecido unha elevada cantidade das células inflamatorias e compoñentes da primeira liña de defensa do corpo, deixando indefensos, ante axentes bacterianos externos, a outros órganos como o útero, onde ocorre unha “inmunotolerancia uterina”, é dicir, non hai defensas suficientes para contrarrestar a disbiose uterina que ocorre de forma natural no proceso fisiolóxico despois do parto.
Tal e como publicou o Journal Dairy Science en 2021, por Pérez e Báez, tomando en conta a redución que nos xera a metrite sobre o beneficio neto obtido por vaca, o cal é de 510 dólares/lactación, (uns 472 euros, para a data actual), así como o valor de reposición dunha preñez perdida, que está estimado en 278 dólares/lactación (uns 257 euros, para a data actual), entendemos que toma moita importancia o manexo das vacas no último terzo da lactación, no período seco e no período de preparto.
As vantaxes do plan Prelacto®
De Heus Nutrición Animal enfocouse sempre en achegar solucións que maximicen o retorno do investimento dos seus clientes. Para este fin, investiu en I+D para deseñar unha ferramenta que lle permita ao gandeiro tomar o control dese proceso crítico de transición nas vacas. Esa ferramenta é o noso plan Prelacto®, con pensos deseñados para cada período:
-Optimizando a mobilización de calcio das reservas corporais á circulación sanguínea, a través dun balance DCAD negativo, para evitar as hipocalcemias.
-Regulando e incrementando o consumo de fibra efectiva, sen menoscabo dos nutrientes fundamentais, proteínas, vitaminas e minerais usados durante o período seco ou preparto, isto axúdanos a evitar a incidencia de callares.
Finalmente, esta ferramenta, PRELACTO®, está deseñada para controlar a condición corporal das vacas durante o período seco, de maneira tal que, como se explica no presente artigo, sérvenos para corrixir a incidencia de enfermidades reprodutivas no postparto, sen o uso de custosos tratamentos inxectados, dunha forma máis natural e amigable co metabolismo das nosas vacas.
