“Logramos que a vaca sexa máis eficiente coa mesma ración e que produza entre 1,5 e 2 litros máis de leite ao día”

Josef Rous é director xeral BODIT, a empresa creadora de Optipartum C+, un produto natural a base de encimas que logra mellorar a eficiencia enerxética das vacas, incrementando entre 1,5 e 2 litros de leite a produción diaria por vaca coa mesma ración. Esta semana visitou Galicia, onde Optipartum C+ está a ter unha gran acollida entre os gandeiros

Que traballo desempeñas actualmente en BOTIT, a empresa creadora de OPTIPARTUM C+?
Son Josef Rous, director xeral dunha empresa especializada en produtos alimentarios para rumiantes na República Checa, chamada BODIT. O meu pai e eu creamos esta empresa en 1992 e a multinacional británica AB Agri adquiriuna en 2015. A miña función é supervisar o crecemento dese negocio, e síntome máis satisfeito cando estou en granxas e con distribuidores no estranxeiro axudándolles a utilizar e lograr melloras no rendemento do gando grazas a nosa nosa exclusiva oferta de produtos para rumiantes.

Por que decidiches centrar o teu traballo en desenvolver un produto que mellore a eficiencia alimentaria dos rumiantes?
Encántame traballar con animais xa que sempre dan unha resposta honesta. Poderíase dicir: “as vacas non menten”. Temos 2 ou 3 produtos únicos para rumiantes, e o que mellora a eficiencia alimentaria é o máis popular, xa que é unha maneira fácil para de que os gandeiros gañen máis diñeiro. Sempre me fascinou observar os animais -”pensar como unha vaca”- e ler libros antigos que os gandeiros consultaban na época comunista. Inspireime niso para establecer o que creo que é unha tecnoloxía única, efectiva e fácil de usar, e que é 100% natural.

Neste sentido, que cantidade de almidón en media poderíase estar a perder nas explotacións de gando leiteiro e que impacto económico podería ter isto?
Para facilitar as cousas na granxa, animamos aos gandeiros (ou ao seu nutrólogo) a realizar unha simple inspección física dos excrementos das vacas. Isto é para que vexan o cambio na consistencia das feces despois de usar a tecnoloxía que ofrecemos. Máis recentemente, a medida que melloramos a formulación do produto para poder utilizar só 40 gramos de Optipartum C+/vaca/día, levamos a cabo algunhas análises de laboratorio das feces, medindo especificamente a porcentaxe de almidón que contiñan. O que notamos foi que mesmo nos rabaños de alto rendemento, onde non hai material físico aparentemente visible nas bostas, as vacas excretan entre un 3 e 4% de almidón en base a materia seca.

“O almidón que se perde a través das feces das vacas redúcese nun 40% despois de 30 días utilizando Optipartum C+”

Despois de 30 días, utilizando as mesmas vacas numeradas, puidemos mostrar unha caída de máis do 40% en almidón nos excrementos. Tamén debemos lembrar que existe un ‘efecto fibra’ coa tecnoloxía (de aí o cambio físico das bostas despois de 10 días) e é a mellora combinada do almidón e parte da fibra o que resulta na liberación de máis enerxía da mesma ración.

O impacto económico que esperaremos ver é de entre 1,5 e 2 litros de leite adicionais ao día ao cabo de entre 30 e 60 días. Isto lógrase facendo que a vaca sexa máis eficiente coa mesma ración, e sen que o gandeiro ou o nutrólogo realicen cambios na ración do rabaño. O noso enfoque é traballar coa ración que o gandeiro e o seu asesor estableceron (e demostrar o que as súas vacas realmente poden lograr con esa ración) cunha simple adición diaria de 40 gramos por vaca ao día de Optipartum C+

Que diferenza a Optipartum C+ do resto de produtos do mercado?
Do único que podo falar é de Optipartum-C+. É unha mestura 100% natural de máis de 5 enzimas naturais diferentes. Cando se lles dá ás vacas, vemos un efecto sinérxico dentro do rume. Non é un aditivo sintético baseado en transxénicos; é simplemente un ingrediente alimentario que contén altos niveis de encimas naturais que actúan simultaneamente no rume. En lugar de comparar características con outros produtos, preferimos “escoitar ás vacas” e ver como melloran a súa eficiencia alimentaria co produto. Estamos máis interesados no que o gandeiro ve en termos de máis leite que en comparar a nosa tecnoloxía con outros produtos de rendemento.

O que é importante dicir é que antes de que un gandeiro comece a usar Optipartum-C+, gústanos preguntar se está a usar algo na súa ración que se dirixa especificamente ao almidón e algo de fibra. Aquí é onde encaixa Optipartum-C+: traballar coa ración existente, dunha maneira diferente e complementaria.

Como actúa este produto no sistema dixestivo da vaca para lograr un mellor aproveitamento do almidón e a fibra? De que porcentaxes de eficiencia podemos estar a falar?
Mencionei anteriormente o impacto que vemos nos niveis de almidón nas feces. Creo que a mellor redución da excreta de almidón que teñamos visto é do 46%. Para ser xustos, unha vez que medimos a caída de almidón no esterco en varias granxas, puidemos ver o modo de acción e logo simplemente centrámonos na produción de leite como a nosa medida preferida de rendemento.

Ver as melloras nas bostas é un bo indicador da eficacia do noso produto, pero é o aumento na produción de leite a medida máis importante de mellora do rendemento. A análise in vitro utilizando líquido ruminal demostra inequivocamente que o efecto encimático atópase dentro do rume.

“Optipartum-C+ é un produto fácil de usar, non hai que cambiar a ración, e os resultados son entre 1,5 e 2 litros máis de leite ao día por vaca”

Afirman que con Optipartum C+ as vacas logran aumentar a produción até 2 litros de leite diarios coa mesma ración. Con que datos o certifican?
A nosa media típica de aumento de leite en granxas reais en funcionamento é de entre 1,5 e 2 litros. Unha das razóns do éxito de Optipartum-C+ non é só o fácil que é de usar, senón tamén o fácil que o fixemos para que os gandeiros midan o seu rendemento nas súas propias granxas. Utilizamos probas con rabaños completos para facilitar a tarefa aos granxeiros, quen logo simplemente o engaden a todas as racións da granxa. Non recompilamos ningún dato adicional dos que o gandeiro xa recompila. Simplemente mostramos como se está comportando o seu rabaño en cada etapa da lactación o día 1 e comparámolo con vacas nas mesmas etapas de lactación o día 30 ou 60. Usando as cifras de rendemento e porcentaxe de graxa do propio granxeiro, simplemente mostramos a diferenza.

Non utilizamos enfoque estatístico, nin informes con 3 decimais. A maioría das veces, o gandeiro xa sabe e pode comprobar por si que o rendemento das súas vacas aumentou antes de que revisemos os datos con eles.

Cales son as recomendacións para administrar este produto a animais?
Temos que porllo fácil. Non o “administramos”; como é un ingrediente do alimento, simplemente o “suplementamos” ás vacas. Os gandeiros son persoas ocupadas con moitos detalles diferentes cos que lidar cada día. Hai un criterio simple que cumprir, porque sabemos onde funciona a tecnoloxía e onde non. Se unha ración contén un mínimo de 20 % de almidón (base de materia seca), entón sabemos que debemos agregar Optipartum-C+ á TMR. Se a ración é inferior ao 20% de almidón, aínda veremos cambios nas excretas e a vaca dixerirá o almidón (e algo de fibra) de maneira máis eficiente; porén, non hai suficiente almidón dispoñible para mover a agulla do leite.

A nosa estratexia é simple: alí que se alimente ás vacas con millo, podemos esperar de maneira confiable que o almidón supere o 20% na ración e, por tanto, simplemente seguimos o millo en todo o mundo. Curiosamente, o Reino Unido, debido á súa dependencia do ensilaxe principalmente de pasto, é un mercado moi pequeno para esta tecnoloxía.

Fornécese a razón de 40g/vaca/día en racións con silo de millo engadíndoo directamente no carro mesturador

Lembremos: estamos a incorporar Optipartum-C+ para producir máis leite. Fornécese como unha fariña seca moída grosa e de fluxo libre que se agrega directamente ao carro mesturador ou se premezcla nunha premezcla ou mestura concentrada. Fornécese a razón de 40g/vaca/día. Non recomendamos agregalo en gránulos compostos.

Como inflúe a calidade da ensilaxe de millo nos resultados de Optipartum C+?
Sabemos que Optipartum-C+ é unha ferramenta moi valiosa para que a utilicen os gandeiros a principios de outono, no caso de que necesiten alimentar con silo de millo inmaduro. Centrámonos no millo (almidón) en lugar da ensilaxe de pasto, xa que sabemos que se o almidón non alcanza o 20%, independentemente da fibra na ración, non vemos a resposta do produto na produción de leite. A medida que mellora a calidade do silo de millo, seguimos vendo a resposta do leite, o que nos leva de novo á simple medida da porcentaxe de almidón, en lugar da a calidade do almidón, que determina se Optipartum-C+ dará resultados.

Cando empezas a notar os primeiros resultados? Existen variacións nas porcentaxes de graxa e proteína do leite?
Se empezamos a empregalo o día 1, cara ao día 10 veremos como as feces cambian, volvéndose máis suaves e cremosas. Esta é unha medida moi importante xa que mostra ao gandeiro que as súas vacas están a responder positivamente a Optipartum-C+. Estamos a iniciar o cambio na eficiencia das vacas coa mesma ración. Non vemos ningún cambio no leite debido a Optipartum-C+ durante polo menos 3 semanas. Para o día 30, podemos empezar a ver o cambio observando os datos de cada vaca. Se as medias e os datos do tanque só están dispoñibles, entón utilizamos unha proba de alimentación de 60 días.

Cada ración e rabaño é diferente, e vemos diferentes efectos sobre a porcentaxe de graxa e proteína segundo a época do ano e os días en leite de cada vaca do rabaño. Se a ración é capaz de producir máis graxa, normalmente esperamos ver que o cambio comece entre o día 30 e o día 60. Se realizamos unha proba entre setembro e decembro, entón é moi importante medir a porcentaxe de graxa para o rendemento xeral das vacas. Non adoitamos ver un cambio na proteína do leite, pero o que pode suceder é que a urea no leite baixe, como efecto indirecto ao liberar máis enerxía da ración.

Optipartum-C+ permite mellorar o balance enerxético da vaca, e por tanto mellora a fertilidade

Ademais do aumento da produción, que outros efectos destacarías da administración de Optipartum C+?
Optipartum-C+ permite mellorar o balance enerxético da vaca, co que podemos ver unha serie de melloras ademais dos cambios na produción de leite e dos sólidos. Os gandeiros infórmannos dunha mellora na fertilidade e nas taxas de crecemento como resultado da mellora do estado enerxético. Tamén veremos unha caída na cetose. Gústanos dicir que Optipartum-C+ axudará a que as vacas boas sexan mellores, non fará que as vacas malas sexan boas.

Debido ao desfasamento de 3 semanas entre a alimentación de Optipartum-C+ e a adaptación da vaca aos cambios ruminais, recomendamos aos gandeiros que consideren comezar a engadilo á ración 3 semanas antes do parto. Isto significa que as vacas se adaptan a el antes da lactación, de modo que cando comecen a muxilas, non teñamos que esperar outras 3 semanas para que produzan máis leite.

Que oportunidades e desafíos ve na gandaría leiteira para aumentar a eficiencia alimentaria e tamén reducir as emisións de metano?
O sector da gandería de vacún de leite necesita seguir atopando novas formas de mellorar a eficiencia alimenticia, logrando producir máis con menos. Sabemos que Optipartum-C+ axuda a reducir a pegada de carbono, xa que producimos máis leite sen máis enerxía nin insumos de penso.

O importante é que, como gandeiros, sigamos medindo os insumos e os produtos con precisión. Se non medimos, non podemos facer xestión. As emisións de metano tamén deberían ser unha área de atención á hora de producir leite. Un dos desafíos que enfrontamos coa produción e redución das emisións de metano nas granxas é a nosa capacidade para medir as melloras e saber canto deberiamos reducir as emisións de metano en relación con cada litro de leite producido.

As vantaxes de Axcelera-C, un produto para mellorar o desenvolvemento dos tenreiros

Que destacaría do resto de produtos que a súa empresa desenvolveu para rumiantes?
A nosa outra tecnoloxía de alimentación emblemática e única é Axcelera-C. Trátase dun pellet cun 40% de lactosa para tenreiros. Sabemos que o noso obxectivo na crianza de tenreiros é desenvolvelos de monogástricos a rumiantes da maneira máis eficiente posible. Normalmente utilizamos dúas ferramentas: leite líquido e alimento inicial. Axcelera-C é unha terceira ferramenta para usar con leite e penso inicial. Debido a que ten un 40% de lactosa, os tenreiros de tan só 4 días recoñecerana como “leite” e comerana, 2 semanas antes que unha toma inicial. Acelera o desenvolvemento do rume e a inxesta inicial de alimento, o que significa que os tenreiros alcanzan unha inxesta diaria de alimento sólido de 1,5 kg máis rápido que a alimentación convencional, acelerando o crecemento dos tenreiros até o destete e máis aló.

Para os granxeiros que usan niveis máis altos de leite e enfróntanse a unha caída no crecemento e a condición ao destete (a caída do destete), podemos usar Axcelera-C só 10 días antes e 10 días despois do destete (20 % mesturado con alimento inicial), para axudar a eliminar a depresión do destete nos tenreiros.

En que liñas de investigación ou novos produtos estades a traballar de cara ao futuro?
Seguimos enfocándonos en mellorar aínda máis a eficiencia alimenticia, particularmente durante os períodos de estrés por calor, cando o consumo e a produción de leite redúcense de forma habitual. Do mesmo xeito, estamos a empezar a centrarnos no uso de Optipartum-C+ como medio para substituír a enerxía contida na graxa desviada, para obter unha vantaxe de sustentabilidade tanto económica como ambiental.

Que impresión tes das granxas galegas que visitaches?
Foi un verdadeiro pracer visitar a varios gandeiros galegos. Están moi orgullosos dos seus rabaños, mostran unha gran atención ao detalle e teñen a fortuna de vivir nunha terra cunha excelente combinación de choiva e clima cálido, perfecta para producir unha forraxe excelente. Tamén é moi positivo atopar tantas explotacións relativamente xuntas.

“Compartimos a filosofía dos gandeiros galegos de facer as cousas o máis fáciles posibles para así ter menos posibilidades de cometer erros”

Unha cousa que notei, que non vin tan consistente como noutras áreas do mundo, é como os gandeiros en Galicia simplifican moito máis a ración: Teñen o silo de millo, o silo de herba e o depósito para o penso, cando noutros países compran os ingredientes do penso por separado, así como os correctores e aditivos e logo mestúranos todos. Isto demostra que compartimos a mesma filosofía de facer as cousas o máis simples posible na granxa. Se é fácil de facer, farase ben e haberá poucas oportunidades de cometer erros.

Algo máis que queiras engadir?
Creo que a mensaxe final é reiterar a nosa filosofía, que é facer as cousas simples, alcanzables, mensurables e manexables. Os gandeiros son persoas ocupadas, polo qque calquera cousa que fagamos para axudar a mellorar o desempeño das vacas ou do rabaño debe facerse de tal maneira que faga a vida máis fácil, non máis complexa ou propensa a cometer erros. Necesitamos traballar cos gandeiros e as súas vacas para o beneficio xeral das vidas dos animais e dos seus propietarios.