As técnicas de mantemento físico do solo en viñedo son o conxunto de operacións coa finalidade de crear e manter un medio favorable para a medra e actividade das raíces da cepa e facilitar as operacións de cultivo.
Existen distintas alternativas de mantemento: solo espido (libre de vexetación durante todo o ciclo anual, mediante laboreo ou uso de herbicidas), cuberta vexetal temporal (vexetación espontánea ou sementada en outono/inverno) ou cuberta vexetal permanente (vexetación espontánea ou sementada todo o ano).
Teñen como obxectivos básicos :
- Mellorar a estrutura e a súa estabilidade
- Estabelecer un bo equilibrio entre os estados físico, químico e biolóxico do solo que permita un óptimo desenvolvemento radicular
- Facilitar o manexo do cultivo
- Permitir o máximo potencial de absorción de auga e elementos nutritivos dispoñíbeis no solo
- Suprimir ou limitar a vexetación adventicia, e a súa competencia en auga e nutrientes
- Manter a capa superficial nun estado físico adecuado para facilitar os cambios entre a atmosfera e o solo
- Facilitar as operacións culturais da plantación (rego, fertilización, circulación, etc).
O laboreo
Unha das técnicas máis utilizadas en Galicia para o mantemento físico do solo en viñedo é o laboreo. Poden utilizarse distintas técnicas para a eliminación da flora adventicia ou “malas herbas”: enterramento (vertedoira), arrinque (cultivador), fraccionamento (fresadora) ou mesmo a cava manual.
“O laboreo non é recomendábel en plantacións novas de menos de 4-5 anos nin en parcelas con máis do 10% de pendente”
Certamente, a técnica máis estendida é o emprego do motocultor ou o fresado con tractor. O seu obxectivo é mellorar as propiedades do solo (físicas, químicas e biolóxicas), desenvolver a plantación e controlar as malas herbas e os parásitos.
Sen embargo, o laboreo ten unhas limitacións. Así, pode non ser recomendábel en plantacións novas de menos de 4-5 anos, xa que o sistema radicular aínda non está suficientemente desenvolvido en profundidade
Tampouco se deben facer laboreo en parcelas con pendente superior ao 10% e plantadas no sentido desta, xa que aumentaría notablemente a erosión e o arrastre.
Cales son as vantaxes do laboreo?
- Permite a osixenación dos horizontes superiores
- Acelera a meteorización da materia orgánica
- Mellora a estrutura do perfil superior
- Rompe a costra superficial e favorece a infiltración de auga
- Facilita a incorporación de fertilizantes e emendas
- Non contamina
- Boa estética
- Favorece o desenvolvemento en profundidade do sistema radicular
- Permite un control temporal das malas herbas
- Elimina toupeiras e roedores que danan as raíces
Inconvenientes:
Porén, a técnica do laboreo ten una serie de inconvenientes que debemos ter en conta:
- Mutilación do sistema radicular superficial
- Risco de feridas no tronco e mesmo desarraigo das cepas
- O control de malas herbas é temporal
- Facilita a xerminación de malas herbas por afloramento de sementes
- Dispersión de malas herbas vivaces por multiplicación e transporte
- Obriga a aportes regulares de materia orgánica (por acelerar a mineralización)
- Degradación da estrutura debido á formación de costra de labor
- Formación de charcos e lama por baixa infiltración da sola de labor
- Favorece a erosión ao disgregar as partículas de solo
- Riscos déficit hídrico ao non aproveitarse as chuvias de baixa contía
- Difícil acceso á parcela en períodos chuviosos