A decisión de dúas industrias asentadas en Galicia, Leche Celta e Larsa, de sacar ó mercado nos próximos meses un leite en base a pastos, está a xerar un interese entre parte das granxas por valorar a introdución ou mellora do pastoreo das vacas en produción. Ese interese levou á Asociación Galega de Cooperativas Agroalimentarias (Agaca) a promover dúas xornadas en Rodeiro e Lalín, na comarca do Deza, para abordar cuestións como a xestión dos pastos ou o proceso de certificación en benestar animal, un selo que lle require Leche Celta ás ganderías en pastoreo.
En ambas xornadas, que congregaron a unha trintena de produtores, falou César Resch, do Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo e coñecedor en profundidade do sistema irlandés de produción de leite en base ó pasto. “Por que se pace menos que antes? Un dos motivos é a incertidume na produción de herba. Os pastos dependen de factores modificables, como o tipo de forraxe ou a fertilización, pero hai outros non modificables, como son a temperatura, a choiva e a luz solar, que condicionan unha maior ou menor produción”, subliña César Resch.
A incertidume meteorolóxica, que condiciona a produción de herba, é un dos factores que desincentiva o uso do pastoreo
Analizando o gráfico de produción de herba dun centro de investigación irlandés, Moorepark, no periodo 1990-2011, obsérvase como a produción de herba para un mesmo mes móvese nun abano de amplas diferenzas. “En abril, podemos ver que hai anos nos que produciron 40 quilos de materia seca por hectárea e anos de 80 quilos”, compara Resch.
As características da climatoloxía de Galicia circunscriben as posibilidades dun pastoreo efectivo á primavera e ó outono, pois as menores choivas do verán deixan ó mínimo o crecemento dos pastos, un problema que non se rexistra en Irlanda. “Estamos a falar de secas estivais, non de secas estruturais, pois en inverno e outono hai chuvia suficiente. Cunha mellor xestión da auga, parte desa chuvia que cae noutras estacións poderíase empregar no verán”, valora Resch.
Debate
Entre os gandeiros que acudiron á charla de Lalín, houbo quen cuestionou se a introdución do pastoreo non era unha volta atrás, fronte á tendencia das últimas décadas a unha maior intensificación e maiores volumes de produción no gando. Desde Agaca e desde Leche Celta e Clas incidiuse, por contra, na oportunidade que representa o leite obtido en base a pastoreo, unha demanda dos consumidores a nivel de toda Europa.
A percepción dos consumidores do pastoreo ligado a un maior benestar animal xera unha demanda deste tipo de produción, o que a súa vez permite que o produto teña un valor diferenciado tanto no supermercado como no campo. “É unha oportunidade de prestixiar a produción galega e de competir no mercado cun produto diferenciado e que ten un prezo a maiores”, destacouse.
Por parte de César Resch, incidiuse tamén na importancia de saber vender que as vacas se alimentan cunha materia prima, a herba, que non entra en competencia coa alimentación humana, unha característica diferencial do sector lácteo entre as producións gandeiras.
[box style="0"]
Xestión de pastos, un exemplo de cálculos
[caption id="attachment_51304" align="alignright" width="320"]
Á hora de valorar as posibilidades de introducir o uso do pastoreo nunha explotación, Resch sinala que hai que plantearse dúas cuestions básicas: que necesitan as vacas e que oferta de herba hai na pradeira. “Formular unha ración para unha vaca é fácil. A complexidade radica en racionar para un rabaño en pastoreo”, valora Resch.
Como método simplificado que pode dar unha orientación sobre as necesidades alimenticias dunha vaca, Resch apunta a fórmula ‘Cantidade de materia seca por día = 12+ Litros de leite ó día / 3’.
Así, se se collese un rabaño de 70 animais, con 33 litros de leite de produción media e que dispoña de 15 hectáreas de pastos, a necesidade alimenticia por animal situaríase nun mínimo de 23 quilos de materia seca ó día.
"Un sistema mixto de alimentación, con pastos, concentrado e silo de millo, é máis equilibrado e proporciona máis enerxía e proteína"
Para Lalín, no suposto de praderías cunha produción media de 8.000 quilos de materia seca por hectárea ó ano, Resch estima unha produción duns 4.000 quilos na primavera (15 de marzo a 15 de xuño), 2.000 quilos no outono (25 de setembro a 25 de novembro), 1.000 no verán e 1.000 no inverno.
Se se considera un crecemento diaria da herba de 25 Kg. de materia seca por hectárea e día no primeiro mes de primavera, 50 no segundo e de 35 para o terceiro mes de primavera e para o outono, pódense sacar os seguintes cálculos.
No primeiro mes de primavera, partindo dun crecemento invernal de 1.000 kg. de materia seca por hectárea, hai que engadirlle a herba que medrará ese mes (750 kg. de materia seca por hectárea), o que arroxa un total de 1.750 quilos por hectárea. Descontándolle un 20% que se perde por pisoteo e excrementos dos animais, a cantidade total dispoñible de materia seca nas 15 hectáreas será ese mes de 21.000 kg., o que supón 700 quilos de materia seca por día e 10 quilos de materia seca por vaca e día.
As mesmas contas poden facerse para os meses restantes. “Se temos unha oferta de 10 quilos de materia seca por vaca e día, o resto da ración ese mes, ata os 23 quilos, teremos que aportarllo por concentrados, silos de herba e de millo, principalmente”, sinala Resch. “Trátase dun sistema mixto de alimentación que lle proporciona ás vacas máis enerxía e proteína que se comeran só herba verde. En Mabegondo, non deixamos de dar durante todo o ano concentrado e silo de millo, complementando cando é preciso con silo de herba ou herba seca”, detalla.
[/box]