As madeiras nobres galegas xeran desde hai anos o interese da empresa Irish Distillers Inc., propietaria da coñecida marca de whisky Jameson. A Escola Politécnica Superior de Lugo (Universidade de Santiago, USC) xa viña colaborando coa firma irlandesa no abastecemento de carballo galego para as súas barricas e agora vai valorar tamén as posibilidades do castiñeiro.
O castiñeiro tiña un uso tradicional en Galicia para toneis de transporte do viño e para almacenaxe a granel do viño do ano, pero esta madeira quedou en desuso nas adegas profesionais, onde os depósitos de aceiro e o uso de barricas de carballo americano e francés para o envellecemento constitúen a norma. A Escola Politécnica de Lugo aprecia sen embargo propiedades de interese no castiñeiro, unha inquedanza que comparten tamén en Irish Distillers, onde procuran elementos que poidan contribuír á diferenciación dos seus licores.
"O castiñeiro presenta unha cantidade de taninos incluso superior ó carballo. Imos evaluar as súas propiedades e probalo en barricas" (Pablo Vila, USC)
Ambas partes acordaron iniciar un proxecto de evaluación do castiñeiro para estudar as súas posibilidades. O profesor Pablo Vila, coordinador do proxecto xunto á investigadora Adriana Conde, subliña que o castiñeiro pode ter uso non só para o whisky, senón para os viños. “O castiñeiro ten unha cantidade de taninos que pode ser incluso superior á do carballo, polo que sería lóxico obter bos resultados. Imos valorar as súas propiedades, tanto a nivel organoléptico como físico, e faremos probas co envellecemento do viño en barricas de castiñeiro. En Irlanda, pola súa banda, farán probas de envellecemento do whisky”, detalla.
Carballo manexado de xeito sostible
A Escola Politécnica Superior (EPS) de Lugo mantén tamén a liña de colaboración con Irish Distillers na localización e suministro de madeira de carballo suxeita á certificación forestal. Esta colaboración implica un ciclo pechado de uso da madeira, desde a súa explotación en monte e transformación en Baralla, no aserradoiro Maderbar, ata a elaboración de barricas na tonelería gaditana Antonio Páez Lobato, con sede en Jerez de la Frontera. O destino final das barricas é Cork (Irlanda), onde se usan no envellecemento do whisky.
"É importante explicar que non se cortan carballeiras enteiras para barricas. Selecciónanse pés de interese e córtanse cando hai unha boa rexeneración natural"
O traballo da Escola Politécnica consiste en localizar masas de interese, accesibles e nas que se poida chegar a acordos cos propietarios, para extraer os pés que sexan aproveitables para barricas. “Unha das cuestións importantes para Irish Distillers é que a madeira estea certificada cun selo que garanta unha xestión sostible. É importante explicar que non se cortan masas enteiras de carballos para barricas. O que facemos é seleccionar os pés de interese, esperar a que teñan unha boa rexeneración natural no seu entorno e logo facer entresacas desas árbores, promovendo unha renovación positiva para a carballeira”, apunta Pablo Vila.
As dificultades para lograr un suministro suficiente de carballo galego levaron á Escola Politécnica a ampliar o seu ámbito de actuación a outras áreas xeográficas próximas, coma o norte de Portugal, que tamén dispón de carballos. “O obxectivo é manter a colaboración coa empresa irlandesa. Irish Distillers está interesada en Galicia na medida en que lle poidamos suministrar madeira de calidade que contribúa a crear licores diferenciados. Galicia é unha pequena parte do seu mercado proveedor, que se abastece principalmente de carballo americano e europeo”, sinalan na EPS.
Unha delegación da firma Irish Distillers Inc. visitou recentemente Lugo para avaliar cos investigadores da EPS de Enxeñaría a evolución dos traballos desenvolvidos en común. O acordo de colaboración ten garantida a súa continuidade nos próximos anos.