As novas normas europeas obrigarán a que todos os envases agrarios sexan reciclados a través de sistemas de recollida antes do 2.025, un obxectivo ambicioso en España se se ten en conta que pouco máis do 50% dos envases de produtos fitosanitarios son reciclados neste momento.
Ademais, axiña que como entren en vigor as novas directivas sobre residuos e envases, serán os fabricantes dos produtos fitosanitarios os que asuman a responsabilidade da xestión dos envases, e non os agricultores e gandeiros como sucede ata agora. Estes enfróntanse a sancións como consecuencia dunha mala xestión, como a queima ou abandono dos envases.
O sistema de recollida de envases agrarios
(SIGFITO) é a entidade que se encarga en España de realizar a recollida destes envases, con miles de puntos repartidos por toda a xeografía española e que permiten recoller cada ano máis de 3.800 toneladas de envases que, doutro xeito, suporían un perigo de contaminación para o medioambiente.
Falamos co persoal técnico de Sigfito para aclarar os cambios que se aveciñan na recollida e reciclado de envases de produtos fitosanitarios:
¿Como se atopa España en canto a recollida e reciclaxe de envases agrarios?
En canto aos envases fitosanitarios estamos por rib do 50%; en canto aos restantes produtos, que son moitos máis que estes, descoñecémolo. Pero a xulgar pola cantidade de rexeitamentos que hai nos nosos puntos de recollida debe ser moi baixo.
¿Cales son as principais novidades das directivas europeas de envases agrarios publicadas hai uns días?
As novas Directivas de Residuos e de Envases publicadas o 26 de febreiro para a súa adopción no Consello, traen melloras considerables para a xestión dos residuos. En concreto, a Directiva de Envases fixa o ano 2.024 como data tope para que os fabricantes dos produtos asuman a responsabilidade da xestión dos envases comerciais e industriais. Ata agora son os consumidores finais, quen teñen a obrigación de xestionalos. Este novo marco normativo vai supor un gran avance na reciclaxe dos envases industriais agrarios, especialmente naqueles cuxa difícil xestión imposibilitaba a súa reciclaxe.
“A nova normativa vai supor un gran avance na reciclaxe dos envases industriais agrarios”
Outro avance que contemplan os textos é o de establecer requisitos mínimos para todos os sistemas de responsabilidade dos fabricantes. Con estas novas esixencias conságrase o principio de universalidade do servizo de recollida, no que todos os sistemas estarán obrigados a prestar o seu servizo ofrecendo ampla cobertura a todos os seus usuarios en toda a área xeográfica onde se xeren os residuos.
Esta nova norma erradicaría a todos aqueles sistemas de recollida que só circunscriben a súa actividade a aquelas áreas onde a xestión dos residuos é máis rendible, dando servizo exclusivo a aquelas zonas onde se concentran maior volume de residuos e quedando desatendidas as áreas de minifundio con pouca xeración.
¿Como valoran desde Sigfito estes cambios?
O sistema de recollida SIGFITO aplaude este avance que, sen dúbida, introduce de cheo ao ámbito agrario na economía circular.
“Por coherencia e por necesidade ambiental, a transposición da norma debería ampliar a responsabilidade aos fabricantes de todos os produtos agrarios envasados desde o principio, e non manter por máis tempo a situación excepcional e dificilmente xustificable na que só os fabricantes de fitosanitarios asumen a recollida dos seus envases”, explica Rocío Pastor, directora xeral de SIGFITO.
¿Que carencias detectan no sistema actual de recollida de envases agrarios?
En SIGFITO estamos continuamente traballando para ofrecer o mellor servizo posible ao agricultor, optimizando as recollidas, para iso, pedimos aos puntos de recollida que verifiquen que se realiza unha separación correcta de residuos para lograr unha maior eficiencia no tratamento final .
Ademais os puntos SIGFITO deben cumprir os requisitos que garantan a seguridade nas súas instalacións para evitar pór en perigo o medio ambiente e a saúde das persoas.
Para que o sistema sexa eficiente pedímoslles que almacenen un mínimo de 8 bolsas para que a súa recollida sexa sustentable. Pero non só os puntos colaboran na sustentabilidade do sistema, tamén os xestores de SIGFITO organizan rutas de recollida de maneira eficiente para aproveitar os traxectos e a loxística e reducir CO2.
Indubidablemente o sistema será máis eficiente e daremos un mellor servizo cando se amplíe a todos os envases.
"É necesario harmonizar a normativa entre as Comunidades Autónomas”
A outra carencia é a falta de harmonización coa que debemos lidar, de forma que as obrigacións que teñen o sistema, os puntos de recollida e os agricultores, aínda que emanan dunha norma europea, acaban sendo distintas segundo a Comunidade autónoma en esteámola. Ata a separación en orixe cambia e un agricultor separa en distintos fluxos se entrega nun punto ou no da comunidade veciña.
¿Que outros cambios normativos prevense nun futuro?
Os cambios normativos máis relevantes refírense á trasposición das Directivas Europeas, a de envases e a de residuos, que poden tardar ata 24 meses, pero tamén está a modificación da normativa de traslado de residuos que debería simplificar os trámites, harmonizalos e mellorar a súa rastrexabilidade.
Das Directivas e a súa trasposición ademais de obxectivos máis ambiciosos, esperamos cambios que leven a un control maior e máis uniforme de todos os sistemas e de todos os implicados e a que as decisións e actuacións sexan coñecidas e compartidas por todos.
No noso caso, por exemplo, os fabricantes adiantan o financiamento do sistema, pero son os agricultores os que finalmente o pagan e por iso son participes e coñecedores da nosa xestión xunto a envasadores e distribuidores.