A parroquia de Goián conta con importantes empresas do sector, como Coplant ou Viveiros Río TolloNeste senso, Inés Santé destacou que os polígonos agroforestais constitúen un dos principais instrumentos contemplados na nova norma e subliñou que esta ferramenta voluntaria ten por obxecto a volta á produción de grandes áreas de terra con boa capacidade produtiva que alcanzaron, co paso do tempo, estados de abandono ou infrautilización. Ademais, a representante da Consellería de Medio Rural trasladou tamén que os polígonos, xunto coas aldeas modelo ou as agrupacións de xestión conxunta, son unha figura concibida para contribuír á xeración de riqueza e á fixación de poboación, ao tempo que se avanza na anticipación aos incendios forestais, ao exercer esta actividade de devasa natural fronte ao lume. 534 hectáreas infrautilizadas A parcelaria dos Panascos, finalizada no ano 2009, ten unha superficie total de 534 hectáreas, propiedade de 1.150 veciños. Debido ao elevado grado de abandono ou infrautilización que ten esta zona, o conselleiro do Medio Rural, José González, comprometeuse na última xuntanza mantida coa rexedora municipal a estudar a área e poñer en marcha unha figura de mobilización de terras que poida crear unha nova actividade económica nesta zona do Baixo Miño.
A parcelaria dos Panascos, finalizada no ano 2009, ten terras cun elevado grado de abandonoSeguidamente, e tendo en conta que este posible polígono agroforestal se dedicaría á produción de planta ornamental, hortofruticultura e viveirismo, a directora xeral visitou as instalacións das empresas Viveiros Rio Tollo e a comercializadora de planta Coplant, ambas entidades localizadas na parroquia de Goián.
O Diario Oficial de Galicia plublica este xoves a convocatoria para o ano 2020 das axudas pola crise sanitaria do COVID-19 no sector da flor cortada e da planta ornamental.
Poderán solicitar a axuda as persoas que reúnan os seguintes requisitos:
a) Que se trate de titulares de explotacións de flor cortada ou planta ornamental e
b) Que acrediten a destrución de produción entre o 14 de marzo e o 20 de xuño de 2020, ambos inclusive.
O Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación financiará as subvencións previstas, en función das dispoñibilidades orzamentarias, cunha contía máxima de 10.400.000 euros, que se repartirán entre todas as solicitudes que as distintas Comunidades autónomas consideren admisibles.
A contía máxima da subvención establécese en 20.000 euros por beneficiario. En virtude do principio de concorrencia competitiva, terán prioridade os solicitantes que teñan a condición de explotacións de titularidade compartida de acordo coa Lei 35/2011, do 4 de outubro, sobre titularidade compartida das explotacións agrarias.
En virtude do establecido no punto anterior, en primeiro lugar concederase a subvención que corresponda aos beneficiarios que teñan o carácter de prioritarios, ata a contía máxima de subvención de 20.000 euros.
No caso de que estes importes superen o orzamento dispoñible, procederase ao rateo lineal destas ata axustarse ao devandito orzamento.
En caso de non esgotarse o orzamento dispoñible, procederase ao pagamento dos importes de subvencións aos beneficiarios sen carácter de prioritarios, ata a citada contía máxima de subvención de 20.000 euros.
De igual maneira, en caso de superarse o orzamento dispoñible tendo en conta o pagamento xa concedido sobre a base do punto anterior deste artigo, procederase ao rateo dos importes que percibirán os beneficiarios non prioritarios ata axustarse ao devandito orzamento.
Finalmente, se hai sobrantes de orzamento tras as anteriores operacións, repartirase o remanente mediante rateo entre aqueles beneficiarios cuxas actuacións subvencionables superen a contía de 20.000 euros, sempre sen superar o máximo de 100.000 euros por beneficiario, de maneira proporcional ao importe total admisible da solicitude, priorizando novamente as solicitudes presentadas por beneficiarios para os cales se concedeu prioridade.
O prazo de presentación de solicitudes comezará mañá venres e finalizará o 5 de novembro de 2020.
O sector viveirista de Galicia estima que sufrirá perdas de 18 millóns de euros na actual campaña de primaveraAs exportacións cara a países coma Francia convertéronse nunha pequena vía de saída da produción para algúns dos produtores galegos, pero que non conseguen absorber toda a planta coa que contaban os viveiros. Ademais, os gastos mantéñense case como se estivesen a pleno rendemento, mentres as vendas se limitaron ó mínimo. “A estas alturas da tempada e coa planta sen vender a xente está desesperada e dan a campaña por perdida”, concreta Ramos. Así, o sector viveirista de Galicia estima que sufrirá perdas de 18 millóns de euros na actual campaña de primavera.
Viveiros do Baixo Miño están exportando a Francia un 20% da produción que deberanPese a que o país galo está a ser un dos principais destinos para a planta ornamental galega, o volume de exportacións está moi por debaixo do habitual e os trámites burocráticos están a dificultar moito a comercialización, como indican dende o sector. Mentres, as vendas ó resto de Europa están case completamente paralizadas. “Agora mesmo podemos estar destinando á exportación un 2% da nosa produción”, detallan dende Asvinor. Pese a que as restricións para a venda de flor e planta ornamental noutros países europeos están a ser menores, a crise do coronavirus fixo que estean optando por adquirir planta de proximidade, no canto de importala dende España.
Pese a que aplicaron ERTES para o persoal contratado para a expedición da planta, a maioría dos viveiros continuaron con boa parte dos traballadoresO mesmo aconteceu durante as semanas de máxima paralización, onde a actividade continuou nos viveiros posto que as tarefas de mantemento precisaban do persoal especializado para a atención das plantas. “As plantas tivemos que seguir supervisándoas, axustando a rega e a fertilización xa que non se poden descoidar 15 días”, apuntan os produtores. Os viveiros atópanse neste momento aínda coa maior parte da súa produción sen vender, o que está condicionando tamén a produción das próximas campañas. “Temos o espazo dos nosos viveiros ocupado, cando xa deberamos estar plantando as próximas plantas”, indican.
Os principais centros de comercialización pecharon pese a que boa parte da produción é perecedoiraAínda que todo o sector está moi afectado polas limitacións de comercialización, os máis prexudicados están a ser os viveiros de planta de tempada, flor cortada e horta. Todos eles comercializan produtos cunha época de venda moi concreta e se non despachan no momento marcado, logo xa non poderán facelo. “Ou sacamos a produción que temos lista para vender agora ou teremos que tirala, e se teño que tirala tamén terei que pechar o viveiro”, comenta un viveirista centrado na planta ornamental.
Moitos viveiros comercializan na primavera o 80% da súa produción e nalgúns casos mesmo o 100% da súa plantaXeranios, surfinias, margaritas ou caraveis son algunhas das plantas de tempada que os viveiros galegos teñen preparadas para comercializar. “Esta planta véndese agora, cando comeza a vir o bo tempo e a xente quere preparar os seus xardíns, se non se comercializa agora moitos terán que tirala, xa que non poden estar regándoa e fertilizando para logo non a vender”, concreta Ramos. A planta de tempada, a flor e a horta viven agora a temporada forte mentres que no outono abonda máis o mercado de arbusto. “Hai moitos viveiros que comercializan na primavera o 80% da súa produción, nalgúns casos mesmo o 100% da súa planta”, indican dende Asvinor.
Tentan que a Xunta autorice a venda, ó tratarse de produtos perecedoirosNos últimos días tamén se están a promover iniciativas para visibilizar a importancia que poden ter as plantas, aínda que non sexan considerados bens de primeira necesidade nesta crise. Búscase fomentar que estes produtos perecedoiros tamén contribúan a pasar dun xeito mellor, os encerros preventivos da poboación. “Se se permite comercializalas, estas plantas tamén poden purificar ambientes ademais de ser un aliciente máis para as persoas que teñen que permanecer pechadas nas súas casas todo o día. Ter que regar a planta ou poder plantar un tomate ou unhas leitugas pode axudar a sobrelevalo encerro”, sinalan dende o sector. Á par, a venta de plantel de horta para autoconsumo é unha xeito máis de garantir os bens de alimentación básicos á poboación.
"Somos os primeiros que fixamos unhas normas a nivel nacional e poucos exemplos hai a nivel mundial"Que dificultades atopastes até o momento no camiño de botar a andar esta certificación? Foi un traballo duro e de moitos anos. Hai que ter en conta tamén que somos pioneiros, somos os primeiros que fixamos estas normas a nivel nacional, e poucos exemplos hai a nivel mundial. En Europa hai unhas normas da Asociación Europea de Viveirismo e en Estados Unidos teñen tamén definidas xa algunhas normas, pero é moi pouco o que hai concretado. Chegar a ter unhas normas específicas para as condicións climáticas e a produción de Galicia levounos moito tempo porque a casuística de toda a produción de plantas é enorme, é practicamente infinita. Agora mesmo estámonos dando de conta, unha vez que puxemos a funcionar a marca e a certificación, que nos faltan moitas producións por incluír ou por actualizar. A norma sempre vai estar viva e vaise a ir modificando para as necesidades que se vaian detectando no mercado. Que producións se inclúen baixo esta certificación? Ten que ser planta producida en Galicia. A semente ou o plantel pode chegar de fóra, pero despois debe pasar, dependendo do tipo de planta, un determinado tempo en Galicia, para aclimatarse e poder funcionar realmente como unha planta feita en Galicia. Que producións estades a ver que é preciso incluír na norma e que non tiñades? Estamos a ver que nos falta incluír temas concretos que nos van xurdindo, como o caso das coníferas, que as tiñamos definidas só en terrón e non en colector . Estamos a incluír aquelas plantas que nos están demandando. Así, imos incluíndo cada vez máis planta.
"O sector está a reactivarse, os viveiros empezan a producir máis e a aumentar exportacións, porque a planta de calidade está a venderse"A que mercados está orientada a produción desta planta certificada? Principalmente cara ao mercado europeo, tanto Francia como Alemaña, Bélxica, Holanda ou o Reino Unido. Son países de clima máis ben continental, cun clima máis duro, en canto a tema de frío ou luz. Son un pouco máis restritivos que Galicia pero a planta vai bastante rústica e adáptase ben, sen ter maiores problemas nestes climas. Lograr esta certificación foi un paso máis na modernización do sector, pero como evolucionou o sector da planta ornamental en Galicia nos últimos anos? Os primeiros viveiros en Galicia apareceron xa en 1900, pero é en 1990 cando se produce un boom no viverismo de Galicia debido á demanda, principalmente, da zona centro de España, Madrid e arredores. Esa expansión tan importante mantívose até 2005-2007, coa chegada da crise económica, que provocou o peche de moitos viveiros en Galicia. Nos últimos anos, trala crise, os viveiros volveron outra vez a apostar pola produción e agora estamos na primeira fase da reactivación do viveirismo. A xente está a empezar a producir máis, mirando para aumentar as exportacións, xa que agora a planta boa e de calidade está a venderse. Como é esa planta de calidade que demanda o mercado? Antes da crise, había tal demanda de planta que, aínda sen ser unha planta de tanta calidade, vendíase. Pero agora mesmo a planta que se demanda, tanto por parte da pouca obra pública que hai como da xardinaría privada son plantas de moita calidade, plantas selectas. Dos mercados exteriores piden tamén planta seleccionada.
"A camelia é a produción estrela en Galicia. Están a porse á venda preto de 2 millóns de plantas ao ano"Que cantidade de planta se produce actualmente en Galicia? É moi complicado dar unha cifra respecto diso, pódese ofrecer unha aproximación en plantas puntuais. Por exemplo, na produción estrela de Galicia, a camelia, están a porse á venda preto de 2 millóns de plantas ao ano. A produción de planta é moi variable, porque entra tamén a planta de tempada, como petunias ou surfinias, que se fai moi rápido e vaise renovando, polo que ten unha rotación enorme tanto nos viveiros de produción como na venda. Que superficie manexan os viveiristas? Agora mesmo en Galicia estáse nas 700 hectáreas de produción. Dentro da asociación temos viveiros con 40 ou 50 hectáreas, os máis grandes, aínda que non é o máis habitual. A media dentro do colectivo é que manexen entre 5 e 7 hectáreas. Entre os nosos 40 socios concéntrase o 80% do volume de produción de planta en Galicia. A parte da produción da camelia que destacabas, en que está centrada a produción en Galicia? Sobre todo no arbusto. Hai tres grandes grupos na produción galega. Por unha banda a árbore ornamental, destinada, sobre todo, ó mercado nacional. Logo o arbusto, que é o que máis volume ten, que copa o groso da produción e que está máis enfocado á exportación. Por último, a planta de tempada, que ten uns prezos tan baixos que non compensan os portes, nin sequera a nivel nacional, polo que se centra nun mercado local e de proximidade.
"Os principais viveiristas galegos están centrados no mercado francés e alemán"Apuntabas que os produtores están a buscar tamén novos mercados, cara a onde se está mirando desde o sector? A maior cantidade de planta destínase a un mercado nacional. Despois, un dos mellores mercados para os viveiros galegos é Francia, a pesar da proximidade con Portugal que temos. Nos últimos tempos outro mercado que nos está funcionando moi ben é o mercado do Reino Unido, só que agora mesmo co Bréxit estamos un pouco á expectativa do que pasa e como nos pode afectar. Outros grandes consumidores son Alemaña e Holanda. Os principais viveiristas galegos están centrados en ir ó mercado francés e alemán.
"O viveirismo vai cambiar cara a unha produción un pouco máis hermética polo tema da transmisión de pragas"Outro dos retos dos últimos anos para o sector é facer fronte ás pragas, como vos está afectando e como o enfocades? Estamos nun momento bastante crítico en canto a sanidade vexetal a nivel europeo, cunha chea de pragas e ameazas. A lexislación europea agora mesmo está a ser demasiado conservadora. En Estados Unidos levan 100 anos convivindo coa 'Xylella fastidiosa', unha das principais ameazas tanto das oliveiras como da vide, sen maior problema. Unha vez que se detecta, desinfectase a zona e vólvese a plantar, mentres que aquí, a nós, estásenos esixindo destruír toda a planta que poida estar afectada en 100 metros e en 5 km estamos a facer actuacións fitosanitarias contra os vectores, analíticas de plantas que poden ser susceptibles desta praga... Creo que hai demasiado medo a esta enfermidade e, como a esta, a moitas outras. Agora estamos nunha fase de medo cos positivos que se van dando tanto en Europa como a nivel nacional. O viveirismo vai cambiar cara a unha produción un pouco máis hermética polo tema da transmisión de pragas. Desde a asociación xa estamos a avanzar tamén en formación en materia de bioseguridade nos viveiros, que é cara ao que se vai a tender cada vez máis.
"A agricultura foi dura en tempos, pero ten que verse como o que é hoxe, como unha profesión moi técnica que permite boa calidade de vida"O agro é un modo de vida distinto e respetuoso co medio. Outros países europeos teñen avanzado máis na imaxe da agricultura, aínda que tamén comparten con nós o problema de que a xente nova vaise, pensando que vai ter mellor calidade de vida e salario traballando nunha cadea de montaxe dunha industria, cando moitas veces no agro pode terse un salario equiparable e maior calidade de vida. É un problema conceptual. - Outra cuestión que vos preocupa ás empresas de planta ornamental e flor é a falta de terra para acometer ampliacións ou novos proxectos. - Xunto coa falta de man de obra, é unha das cuestións prioritarias. Estase traballando coas institucións públicas e estanse abrindo liñas de solución a longo prazo. Hai moita terra abandonada e á vez empresas demandantes de solo para poñelo en produción. Precísase unha ordenación territorial e accións como a creación de polígonos agrarios e parcelarias. O minifundio súfrese en toda Galicia.
"Tomiño é o maior produtor de kiwi de todo o Estado. As posibilidades de medrar están aí, coa repercusión que iso tería en postos de traballo e poboación no rural"Moita xente non saberá que a comarca do Baixo Miño, e en concreto o concello de Tomiño, é o maior produtor de kiwi de todo o Estado. As posibilidades de medrar en superficie están aí, coa repercusión que iso tería en crear postos de traballo e asentar poboación no rural. - En planta ornamental e flor, cales son as perspectivas de mercado para os próximos anos? - O mercado tira e as exportacións xa están instaladas no día a día das empresas. O factor limitante que temos non é o mercado, é a dificultade para aumentar as nosas capacidades produtivas polos factores que comentabamos, a falta de dispoñibilidade de man de obra especializada, a falta de superficie e a necesidade de investimentos para aumentar en superficies de produción. Para chegar ós mercados, ás veces precísase de volumes e dun crecemento exponencial das empresas. - No 2017 presentouse a marca ‘Planta Ornamental de Galicia’, en base a unha norma que trata de estandarizar formatos e tamaños, de cara a facilitar exportacións conxuntas de planta galega. Vedes de interese o proxecto? - O camiño da profesionalización vai por aí, é un paso importante e estamos traballando para implementala. Resulta complicado, xa que hai que avanzar nunha estandarización de tipoloxías e formatos, e precísase ademais dun cambio de mentalidade. - Para o Baixo Miño, unha das principais áreas produtoras de flor e planta ornamental de Galicia, barallades tamén a creación dunha marca propia complementaria? - Hai xa comarcas de Europa que teñen selos distintos e crear un selo para o Baixo Miño é unha idea da que temos falado, pero non hai nada en firme. A cuestión de fondo é que queremos que o Baixo Miño se visualice cunha identidade propia, como un territorio cun agro empresarial, innovador e xerador de riqueza e emprego.