O Grupo Lence
Grupo Lence, grupo familiar dedicado á alimentación desde 1975, é a única empresa galega entre as 10 produtoras lácteas máis grandes de España. Este é un dato moi relevante tendo en conta que Galicia produce máis do 40% do leite que se produce no país. A través das súas marcas Río de Galicia e Leyma, Grupo Lence só recolle leite en Galicia. É a segunda empresa que máis recolle en Galicia e a única entre as catro primeiras que recolle o 100% na comunidade. Ademais, é a única compañía entre as catro primeiras lácteas españolas que é galega.
O activismo polo rural de Grupo Lence coas ganderías, a economía rural e a loita por manter a soberanía alimentaria é total e, por ese motivo, funciona como empresa tractora impulsando diferentes proxectos dirixidos a fomentar a innovación en toda a cadea de valor. Por exemplo, a compañía encabezou a proposta do PERTE Agroalimentario do sector en Galicia.
Apoio á modernización do sector
Víctor Lavandeira Pereira e Celestino Pose Velasco, os dous socios desta explotación, decantáronse por este modelo de construción logo dunha viaxe por Holanda. Buscaban unha instalación aberta e ventilada que ofrecera o maior confort ás súas vacas e comodidade tamén no traballo diario para eles e os seus empregados.
A nova edificación destaca pola súa estética diferente, pero tamén representa unha aposta por unha gandería moderna onde a tecnoloxía sexa a protagonista xunto co coidado do medio ambiente, a eficiencia enerxética e a integración no entorno no que se ubica.
A integración na paisaxe, a eficiencia enerxética e a sustentabilidade ambiental foron aspectos que tiveron en conta, pero tamén a funcionalidade da granxa
Un dos aspectos que tiveron en conta á hora de construír o novo establo foi precisamente a sustentabilidade desde o punto de vista ambiental, pero tamén a funcionalidade da granxa desde un punto de vista práctico, creando un ambiente confortable tanto para os animais como para as persoas que traballan nela, un total de 13 neste momento contando aos dous socios.
Visión empresarial
“Coas novas instalacións buscamos maior comodidade para o gando e poder medrar empresarialmente”, destaca Tino. A nova nave ten capacidade para 617 vacas adultas, contando as que están en produción e as secas, o dobre das que están a muxir hoxe en día.
Os obxectivos de Tino e Víctor son claros: mellorar a eficiencia da produción, o benestar animal, as condicións de traballo, así como a rendibilidade da explotación
Logo de máis de 40 anos no lugar de Reparada, optaron por cambiar de ubicación, a unha finca situada a uns dous quilómetros e medio do antigo establo. Na nova nave construíron instalacións para as vacas en produción e para as secas, ademais de silos e unha vez efectivicen o traslado pretenden reformar a nave vella para acoller a recría.
“Empezamos co proceso burocrático no 2020 e estamos rematando a obra e de instalar os distintos sistemas para facer o cambio este ano”, avanzan. Na última campaña xa fixeron o ensilado na nova ubicación en previsión precisamente de mudarse para Señoráns.
Unha granxa coma esta non ten por que ser máis contaminante que outra máis pequena pero máis antiga, máis ben o contrario
A súa intención de seguir incrementando o volume de produción de leite de cara ao futuro vese sen embargo limitado trala aprobación do tope de 850 UGM fixado no Real Decreto de Ordenación de Granxas de Vacún.
“Cando nós comezamos con este proxecto non se aprobara esa normativa e o establo está disposto na finca para o día de mañá poder facer ao lado outro establo exactamente igual a este, pero iso neste momento xa non é posible desde o punto de vista lexislativo, algo que para min non é lóxico, porque unha granxa coma esta non ten por que ser máis contaminante que outra máis pequena pero máis antiga, ao contrario”, asegura Tino.
Apoiarse na tecnoloxía para ser máis eficientes
Xunto coa modernización do establo, outro dos obxectivos que perseguen coa nova granxa é a dixitalización dos procesos. Van cambiar os actuais podómetros por colares de monitorización das actividades do gando, como apoio na toma de decisións para a mellora reprodutiva e a prevención de enfermidades, grazas a parámetros como a detección de celos ou as alertas de caídas de rumia. “Queremos pasar de pensar no rabaño a facer un control máis individual de cada animal”, indica.
Contan con portas selectoras á saída da sala de muxido para separar animais para inseminar ou tratar
Este tipo de tecnoloxías tamén lles van permitir facer máis doado o manexo do gando, mediante por exemplo a instalación de portas selectoras á saída da sala de muxido, o que lles vai facilitar as tarefas de separación de animais para realizar inseminacións, revisións de xestación ou aplicación de tratamentos.
A nivel agrícola, dispoñen de maquinaria de precisión, con autoguiado por GPS e dosificación variable para a aplicación de fitosanitarios e fertilizantes, o que lles permite reducir o uso de insumos e de combustible e protexer o medio ambiente ao tempo que manteñen unha boa produción forraxeira.
Sala rotativa de 50 puntos de muxido
Na actualidade moxen 330 animais tres veces ao día nunha sala de 16 puntos pero a nova nave conta cunha sala rotativa de 50 puntos, coa que pretenden axilizar esta tarefa malia o aumento no número de animais en produción.
Decidimos facer o novo establo porque a densidade animal que tiñamos xa era desmesurada
“Cando fixemos a sociedade Víctor e máis eu, fai agora 17 anos, estreamos unha sala de muxido traseira oito dobre. Tiñamos daquela 72 vacas e desde entón fomos medrando paso a paso até chegar a estar muxindo máis de 250 vacas e foi cando nos decidimos a facer o novo establo, porque a densidade animal que tiñamos xa era desmesurada”, recoñece Tino.
Co deseño da nova granxa buscabamos unha instalación aberta e ventilada que ofrecera maior confort ás vacas
Xunto coa ampliación do número de prazas, tanto de comedeiro como de camas, unha maior anchura dos pasillos e un maior tamaño dos cubículos, a ventilación será outro dos aspectos da nova nave que vai redundar nun maior benestar do gando.
As camas de descanso dos animais serán de area no novo establo, unha decisión que tomaron pensando no que é mellor para as vacas. “Somos conscientes dos problemas que acarrea a xestión da area no pozo do purín e o maior desgaste que provoca nas instalacións pero a nivel hixiénico e de saúde de ubre e patas nas vacas non hai nada mellor neste momento”, asegura Tino.
Organización do persoal
Na nova nave seguirán mantendo as tres muxiduras diarias, algo ao que Tino lle ve vantaxes: “Xa non só é polo aumento de produción, que tamén, ou por aspectos sanitarios relacionados coa redución da presión sobre o ubre das vacas, que tamén, senón sobre todo por organización do traballo”, di.
“Muxir tres veces permíteche compaxinar mellor as quendas do persoal, xa que podes facer turnos continuos rotativos, algo que muxindo dúas veces ao día é máis difícil de facer”, asegura. “Os nosos empregados traballan de media 4 días e medio á semana, porque unha semana traballan 3 días, outra 5 días e outra 6 días e despois volta empezar e os grupos vanse intercambiando nos horarios, ou ben están de mañá ou ben de tarde”, explica.
A tecnoloxía non aforra persoal e obriga incluso a que estea máis formado, pero permite focalizar máis os esforzos
Diante das dificultades para atopar man de obra, habitual na maioría das granxas que precisan un volume importante de empregados, como é o seu caso, Tino non pensa que a tecnoloxía sirva para aforrar persoal, obrigando ademais a que estea máis formado, pero considera que permite “focalizar máis os esforzos naqueles aspectos relevantes nos que o factor humano é clave”.
Defende ademais que a modernización das explotacións pasa por introducir a robotización en determinadas tarefas. Por exemplo, a alimentación das becerras de recría realízana neste momento mediante taximilk pero teñen intención de instalar amamantadoras cando realicen a reforma do establo vello para a recría.
A estrutura actual de Gandería Os Loureiros xorde no ano 2006 da fusión das granxas que mantiñan as familias de Tino e de Víctor. “A historia da explotación arrinca ano 1979, cando os meus pais empezaron a producir leite con 12 vacas”, lembra Tino. No ano 1988 fíxose un novo establo e partir do 2004 empeza a traballar xa Víctor na granxa, primeiro como obreiro, para dous anos despois pasar a ser socio.
Desde fai 25 anos o leite que producen é entregado ao Grupo Lence para a súa transformación. A media de produción é de 42-43 litros e o seu obxectivo é mellorar os niveis actuais de sólidos, tanto de graxa como de proteína, un aspecto cara ao que están enfocando a selección xenética da granxa.
Os socios iniciais da granxa eran os pais de Tino e os de Víctor
Ganderia Os Loureiros destaca sobre todo pola produción vitalicia das súas vacas. A lonxevidade dos animais, sumado a unha taxa de reposición baixa, permitiulles medrar en número de cabezas en base á recría propia todos este anos.
“A recría facémola nós tamén, pero hai dous anos, cando empezamos a empregar moito seme sexado para incrementar o número de xatas, pensando en encher a nave nova, tivemos que tomar a decisión de externalizar unha parte da recría enviar becerras a centros de recría por non contar con instalacións dabondo para todas elas, enviando becerras a centros de recría como o de Cowvet en Valencia, onde neste momento temos 66 animais”, explica.
Coa selección xenética buscamos calidades, lonxevidade e produción e desde hai catro anos estamos afinando máis o tiro neses obxectivos
Outra das claves da rendibilidade da explotación é a súa autosuficiencia na alimentación do gando. Traballan 180 hectáreas de terreo, das que labraron a millo o ano pasado 160. Realizan a maioría dos traballos agrícolas con maquinaria propia, agás a picadora e o transporte da forraxe até os silos, que é unha contratación externa. En canto aos concentrados para a alimentación dos animais, subminístrallelos Agrosoneira, a empresa propiedade da familia de Tino, que conta con fábrica de pensos propia.
O orzamento para Plans de Mellora pasa de 20,5 millóns de euros en 2023 a 27 millóns en 2024; mentres as axudas de incorporación pasan de 16,5 a 16 millónsEstas subvencións pertencen ao Programa de Desenvolvemento Rural (PDR) de Galicia 2014-2020. O orzamento está cofinanciado nun 12% pola Administración xeral do Estado, nun 28% pola Xunta de Galicia e nun 60% polo Fondo Europeo Agrícola de Desenvolvemento Rural (Feader). Con estas axudas búscase mellorar a estrutura produtiva das explotacións galegas e avanzar na consecución dunha adecuada dimensión e un correcto equilibrio dos seus factores de produción co obxectivo de mellorar a competitividade. Ao mesmo tempo, procúrase acadar un rexuvenecemento da poboación activa agraria e fomentar o emprego neste sector, con especial consideración cara ás mulleres, co fin último de fixar poboación no rural. Primarase o uso de madeira estrutural nos establos e naves Nas axudas para investimentos nas explotacións agrícolas, subvencionarase o uso de madeira estrutural nas infraestruturas que se inclúan dentro dos plans de mellora, na liña da aposta da Xunta polo emprego deste material na construción. Ademais, tal e como indicou o presidente da Xunta, Alfonso Rueda, poderán usarse as achegas para “comprar maquinaria, reformar as instalacións ou adquirir novos terreos”. No caso das axudas para pequenas explotacións, a axuda terá carácter de pago a tanto alzado e concederase pola execución do plan empresarial ou plan de negocio, que terá unha duración de 24 meses.
O SLG non entende as trabas á incorporación de mozos e mozas, cando as estatísticas vaticinan que 6 de cada 10 profesionais do sector estarán xubilados no ano 2030Canda estas incidencias e variacións, chama a atención a modificación dos criterios para a selección dos beneficiarios. Por exemplo, o artigo 31.1., relativo aos requisitos das persoas beneficiarias, indica a necesidade de "ser titular dunha explotación agraria inscrita, polo menos cunha antigüidade dun ano, no Rexistro de Explotacións Agrarias de Galicia, excepto para as persoas mozas que soliciten nesta mesma convocatoria a axuda para a creación de empresas para as persoas agricultoras mozas, ou que se produza unha fusión entre diferentes explotacións". "Este cambio de redacción con respecto á convocatoria pasada deixa fóra destas axudas granxas de nova creación que terían que agardar un ano para consolidar o seu proxecto de incorporación", denuncia o SLG.
Aquelas persoas que iniciaron durante o ano 2022 o proceso de instalación inicial contando con obter este ano un plan de mellora perden agora a posibilidade de solicitaloAdemais, a orde deste ano especifica que as persoas solicitantes da axuda de incorporación xunto coa axuda de apoio aos investimentos nas explotacións agrícolas da anterior anualidade, non poderán agora solicitar de novo a axuda de apoios aos investimentos nas explotacións agrícolas (plan de mellora), tanto se teñen esta liña aprobada na anterior anualidade como se non. "Ademais de resultar totalmente inxusto que se retire este apoio ás persoas mozas que deciden iniciar un proxecto agrogandeiro, a prohibición deste aspecto non fica recollido como tal na orde", denuncia Isabel Vilalba. Á vista destas numerosas incidencias, dende o Sindicato Labrego Galego veñen de solicitar formalmente á Consellaría do Medio Rural a ampliación do prazo de presentación das solicitudes de axuda e que se permitan solicitar plans de mellora aos beneficiarios da axuda de incorporación na campaña anterior.
O Diario Oficial de Galicia (DOG) publica hoxe a orde de axudas da Consellería do Medio Rural para apoiar os investimentos nas explotacións agrícolas, para a creación de empresas de agricultores mozos e para o desenvolvemento de pequenas explotacións, cun presuposto de 38,8 millóns de euros. Os interesados teñen de prazo un mes, contado a partir de mañá, para presentar as solicitudes.
O reparto do orzamento total de 38,8 millóns de euros farase do seguinte xeito: 20,5 millóns irán destinados a plans de mellora, 16,5 millóns investiranse na incorporación de mozos á actividade agraria e 1,8 millóns de euros focalizaranse na creación de empresas para o desenvolvemento de pequenas explotacións.
Así, no conxunto, o orzamento desta orde de axudas increméntase nun 3,5% con respecto ao da convocatoria anterior. Ademais, ao igual que na pasada convocatoria, resérvase un 10% do orzamento para as persoas solicitantes que estean incluídas no desenvolvemento dun proxecto de aldea modelo ou polígono agroforestal.
Incorporación de persoas mozas
No que se refire ás achegas para a incorporación de mozos ao agro, poderán beneficiarse delas persoas con máis de 18 anos que non teñan cumpridos os 41 na data de presentación da solicitude. Deben comprometerse, ademais, a manter a actividade durante un mínimo de cinco anos.
Subvencionaráselles a execución do plan empresarial cunha contía básica establecida en 25.000 euros, que poderá incrementarse en determinados casos dependendo, por exemplo, do volume de gasto dedicado á posta en marcha da nova explotación, da creación de emprego adicional a tempo completo ou do feito de instalarse nunha zona con limitacións naturais ou doutro tipo. O máximo da aportación fíxase en 70.000 euros.
Ademais, cómpre destacar que os beneficiarios desta liña -correspondente á creación de empresas para as persoas agricultoras mozas- estarán exentos da achega de garantías. Deste xeito, os solicitantes que reciban axuda para incorporarse á actividade agraria non terán que presentar unha garantía do 100% do importe a aboar no pagamento a conta nin verse sometidos a controis a posteriori, quedando só obrigados a verificar a conformidade do seu plan empresarial e o control de permanencia de 5 anos. Así, a axuda terá carácter de pago a tanto alzado e concederase pola execución do plan empresarial ou plan de negocio, que terá unha duración de 24 meses.
Plans de mellora
O importe da axuda para os plans de mellora será do 30% dos custos elixibles, entre os que se atopan os investimentos para a creación ou reforma de instalacións, a compra de construcións en desuso ou a adquisición de maquinaria que contribúa a aumentar a competitividade da explotación.
Esa porcentaxe do 30% poderá incrementarse ata un máximo do 50% en función de criterios como o feito de ter entre 18 e 40 anos e ter concedida unha axuda para incorporación de mozos, en caso de investimentos de carácter colectivo, de actuacións en zonas con limitacións ou por executar accións relacionadas con medidas agroambientais e coa agricultura ecolóxica, entre outros.
Cómpre ter en conta que as obras e construcións que precisen da correspondente licenza municipal deberán contar con ela, de acordo co establecido na normativa urbanística. Para iso deberán presentar a concesión da licenza municipal, como máis tarde, o 30 de setembro de 2023. O mesmo prazo se establece para o caso de investimentos que deban contar con calquera outro permiso administrativo, de acordo coa correspondente normativa sectorial. O non cumprimento destes requisitos suporá a denegación da axuda.
Pequenas explotacións
No que respecta ás pequenas explotacións, a achega ascende a 15.000 euros e concederase pola execución do plan empresarial, que terá unha duración de 18 meses dende a aprobación da mesma. Considérase unha pequena explotación aquela que como mínimo proporcione un 15% da renda de referencia ou teña 2 hectáreas; e como máximo un 35% da renda de referencia.