A conselleira do Medio Rural, María José Gómez, presidiu esta mañá a toma de posesión do novo director xeral da PAC e do Control da Cadea Alimentaria, Juan José Cerviño Varela. No acto, que tivo lugar no complexo administrativo de San Caetano, a conselleira destacou a súa traxectoria profesional, sempre ligada ao sector primario. Pola súa banda, o nomeado agradeceu a confianza depositada nel pola titular do Medio Rural e reafirmou o seu compromiso a prol do rural galego. O Consello da Xunta aprobou na súa reunión de onte o nomeamento de Juan José Cerviño Varela como novo director xeral da PAC e do Control da cadea alimentaria, dentro da Consellería do Medio Rural. Licenciado en veterinaria pola USC, vén desempeñando dende principios deste ano o cargo de secretario do Fondo Galego de Garantía Agraria (Fogga), organismo pagador dos fondos agrarios europeos, adscrito á Consellería. Con este nomeamento, divídense as competencias da anterior Dirección xeral de Agricultura e Gandería, na que continúa José Balseiros, e créase esta nova, centrada na PAC e no control da cadea alimentaria, aspectos ambos que gañaron protagonismo nos últimos anos polos cambios lexislativos e de normativa. Con anterioridade, Cerviño Varela foi xefe do Servizo de Auditoría Interna do Fogga entre 2021 e 2024 e inspector de Saúde Pública na área de Pontevedra, tras ser nomeado, no 2020, funcionario de carreira na escala de veterinarios. Antes desa data xa tivera experiencia no Fogga, como técnico do Servizo de Intervención de Mercados. A súa traxectoria profesional no Fogga estivo vinculada, entre outras cuestións, á xestión da taxa láctea ata a súa desaparición no 2015. A partir de entón, e coa entrada en vigor do “paquete lácteo” e da Lei de funcionamento da cadea alimentaria, realizou labores de control dos contratos alimentarios no sector lácteo durante cinco anos. No sector privado, exerceu como veterinario clínico en gando vacún de leite dende 1994 ata 2007.

O Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación iniciou hoxe o trámite de audiencia e información pública do proxecto de modificación do Real Decreto 1049/2022 relativo á aplicación da condicionalidade reforzada e condicionalidade social da Política Agraria Común (PAC), que se atopa dispoñible nesta ligazón. Os cidadáns e organizacións que así o consideren, poden facer chegar as súas achegas no modelo de documento adxunto, en formato Word, en o prazo máximo de 7 días hábiles a partir do día seguinte desta publicación, a través da caixa de correos de correo electrónico bzn-normaspac@mapa.es indicando claramente a referencia RD modif RD 1049/2022 condicionalidad 2024 no asunto das súas comunicacións. O proxecto de real decreto que se somete a audiencia pública concreta as propostas relativas á simplificación e flexibilización da condicionalidade da PAC, que forman parte do conxunto de 43 medidas comprometidas polo Goberno para dar resposta ás preocupacións manifestadas por agricultores e gandeiros. En concreto, o proxecto de real decreto modifica o alcance de catro Boas Condicións Agrarias e Ambientais da terra (BCAM) e flexibiliza a aplicación de controis e penalizacións en materia de condicionalidade. En relación coa BCAM 5 (Xestión da labranza) engádense novas excepcións para o seu cumprimento nas parcelas de menor tamaño, así como para determinados cultivos leñosos xa implantados, que serán de aplicación a partir da solicitude única da PAC de 2025. Na BCAM 6 (Cobertura mínima do solo), o proxecto de real decreto contempla que se poida levar a cabo a práctica do abonado en verde e que sobre os restrollos dos cultivos herbáceos póidanse realizar labores pouco profundas. Ademais, permítese facer uso das cubertas inertes no caso das plantacións de cultivos leñosos implantadas en parcelas cunha pendente superior ao 10 %. Estas flexibilidades serán de aplicación retroactiva desde o 1 de xaneiro de 2024. Así mesmo, contémplase como alternativa ás actuais obrigacións sobre a rotación de cultivos (BCAM 7) que os agricultores poidan realizar unicamente unha diversificación anual dos mesmos na súa explotación. Esta alternativa poderá ser xa tida en conta de cara á solicitude única deste ano, cuxo prazo de presentación ampliouse até o 31 de maio. A obrigatoriedade de destinar unha porcentaxe da superficie da explotación a superficies ou elementos non produtivos á que se refire a primeira obriga da BCAM 8 elimínase, de forma que aqueles agricultores que así o decidan, poidan cultivar estas superficies. Esta medida tamén será de aplicación na campaña de 2024. O proxecto de real decreto recolle ademais que, en materia de condicionalidade reforzada, todos aqueles beneficiarios de axudas cuxa explotación sexa igual ou inferior a 10 hectáreas de superficie agraria declarada, quedarán exentos dos controis, así como das penalizacións. Esta modificación será de aplicación xa tamén neste ano. A audiencia pública permanecerá aberta até o 7 de maio de 2024, inclusive. Nesta ligazón está hai dispoñible unha nota explicativa dos cambios propostos.

Os pagos polos ecorréximes da PAC cubrirán en Galicia preto de 23.000 solicitudes na actual campaña, cun importe de case 15 millóns de euros, que se aboarán no prazo establecido, segundo avanzou este mércores a conselleira do Medio Rural, María José Gómez, en resposta a unha pregunta sobre esta cuestión no Pleno do Parlamento. A conselleira explicou que pediron estas achegas case o 67% dos solicitantes galegos da PAC, que o importe a pagar representa en torno a un 7% do total das axudas da Política Agraria Común en Galicia e que “estas achegas están dentro do prazo normal de pago”. Engadiu que os pagamentos pendentes da campaña 2023 “efectuaranse dentro do prazo fixado, antes do 30 de xuño de 2024”. Todo isto, advertiu Gómez, malia o “pouco atractivo” dos ecorréximes para os produtores galegos. Así, a conselleira sinalou que “esta novidade da PAC, lonxe de representar un polo de captación de fondos, instaurouse en detrimento da nosa comunidade, xa que moitos dos ecorréximes ou non teñen aplicación en Galicia ou contan con requisitos moi dificultosos de acadar que non lles compensan ás explotacións, en consideración dos baixos importes que percibirían”.

Modificación da PAC

Por iso, censurou o enfoque dado polo Goberno central a esta cuestión, cunha “ollada posta no sur de España” e sen mirar cara Galicia. Nesta liña, María José Gómez lembrou que a Xunta demandou, en todas as propostas de modificación da PAC solicitadas ao Ministerio -desatendidas, en maior medida- o cambio dos ecorréximes. Así, manifestou que se procurou unha postura común coas comunidades da Cornixa cantábrica, así como coas principais asociacións profesionais agrarias e cooperativas de Galicia, a prol dunha modificación e adaptación da PAC á totalidade do territorio, fronte á súa orientación claramente “mediterránea”. Nesta liña, Gómez engadiu que “Galicia non só demanda a adaptación dos ecorréximes, senón que tamén reclama a súa simplificación, e por iso aplicou na convocatoria de 2023 todas as axilizacións que permite a normativa estatal.” “Así, reduciuse a un total de 90 días o período mínimo no continuo do pastoreo; estableceuse nos meses de xullo e agosto o período de non aproveitamento das superficies de pastos permanentes e temporais obxecto de sega sostible e consolidouse un período obrigatorio de catro meses -desde o 1 de decembro ata o 31 de marzo- no que a cuberta vexetal debe permanecer viva”, explicou.

O Consello de Ministros aprobou hoxe un real decreto, a proposta do Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación, que, entre outras medidas, recolle a ampliación da presentación da solicitude única da Política Agraria Común, até o 31 de maio. En concreto, modifícase o Real Decreto 1048/2022, de 27 de decembro, para ampliar, até o 31 de maio, o prazo de presentación da solicitude única das axudas directas e das axudas por superficie e animais de desenvolvemento rural da Política Agraria Común (PAC) para o ano 2024. Inicialmente este prazo expiraba o 30 de abril. Tamén se amplía o prazo de modificación da solicitude única, que poderá realizarse até o 15 de xuño. Esta ampliación de prazo ten como obxectivo garantir que todos os agricultores e gandeiros poidan presentar a súa solicitude da PAC do ano 2024 coa incorporación das medidas de flexibilidade de determinados aspectos da normativa comprometidas polo Goberno e que están actualmente tamén en proceso de tramitación. A expectativa por estes cambios motivou que o ritmo de presentación de solicitudes sexa máis lento do habitual. Ademais de ampliar o prazo de presentación da solicitude, proponse a ampliación de prazo de modificación da solicitude única, que poderá realizarse até o 15 de xuño, cando a data inicialmente prevista é o 31 de maio. A flexibilidade nos requisitos e condicións para o acceso ás axudas da PAC é unha das medidas incluídas entre o conxunto de 43 propostas do Goberno para mellorar a situación de agricultores e gandeiros.

Máis información

As protestas de agricultores e gandeiros levaron tanto á Comisión Europea como aos Gobernos da maioría de países a reaccionar. En España, o Ministerio de Agricultura anunciou un paquete de 43 medidas que contan co beneplácito de organizacións agrarias como UPA ou Unión de Unións, pero que son consideradas insuficientes por COAG e Asaja. Algúns dos cambios máis destacados afectan ás granxas de vacún, modificando as últimas normativas aprobadas, ben nos prazos da súa entrada en vigor ou nos requisitos esixidos, flexibilizando deste xeito a súa aplicación. Repasamos a continuación os principais cambios tanto para ganderías de leite como de carne: O veterinario de explotación atrásase un ano Unha das modificacións anunciadas terá aplicación inmediata. É a relativa á designación de veterinario de explotación por parte de todas as granxas de gando vacún con máis de 5 UGM. A obrigatoriedade de nomear a un facultativo como responsable da granxa antes do próximo día 18 de maio posponse un ano, ata o 1 de xuño de 2025, “co obxectivo de proporcionar máis tempo aos titulares das explotacións para adaptarse á normativa”, argumenta o Ministerio.

A designación dun facultativo de referencia será obrigatoria a partir do 1 de xuño de 2025 e desde o 1 de xullo do 2025 levarase a cabo a identificación electrónica dos animais nados na granxa

Así mesmo, prorrógase durante un ano a esixencia de contar con Plan Sanitario Integral. Trátase dun documento previsto no Real Decreto 364/2023 que integra medidas sanitarias, de hixiene, bioseguridade e uso racional de medicamentos, que deberá ser elaborado polo veterinario de explotación e que forma parte do Sistema Integral de Xestión das Explotacións (SIGE), ao que deberán adherirse as granxas de vacún que conten con 20 ou máis UGM. Modificarase tamén o Real Decreto 787/2023 aprazando un ano a obrigatoriedade da identificación electrónica en bovino, prevista para os animais nados a partir do 30 de xuño deste ano e que pasará a aplicarse aos animais nados a partir do 30 de xuño de 2025. Plan de Benestar Animal a partir de 2027 Outro dos cambios afecta a aspectos relativos á normativa de benestar animal incluídos no Real Decreto 1053/2022 de Ordenación de Granxas Bovinas. O Plan de Benestar Animal, esixible a todas as explotacións de vacún, aplicarase a partir de 2027 en todos os casos, eliminando a súa entrada en vigor con anterioridade no caso das granxas de nova creación (que estaba previsto para 2026) e nas xa existentes de maior tamaño (o 1 de xaneiro de 2025 nas de máis de 180 UGM).

O Ministerio regulará as características que deberán ter os patios exteriores ao que deberán ter acceso os animais estabulados

Durante este impasse de tempo, o Ministerio procederá a clarificar diversos aspectos da normativa, relativos á mobilidade dos animais entre as explotacións e o acceso a un ambiente exterior, xa que en lugares con climatoloxía adversa como Galicia a viabilidade destes patios exteriores fora posta en dúbida polos representantes do sector.  En canto ás explotacións que realizan pastoreo cos seus animais, o Goberno comprométese á posta en marcha dun Foro de gandería extensiva, no que participarán tamén as organizacións agrarias e as comunidades autónomas co obxectivo de que as súas conclusións sirvan para reorientar a lexislación aplicable e propoñer medidas para garantir a continuidade e rendibilidade das granxas facendo fronte a desafíos sanitarios como a Enfermidade Hemorrágica Epizoótica. O MAPA avanza, neste sentido, que participará no financiamento dos gastos sanitarios que se deriven do tratamento da EHE por parte das explotacións. Caderno dixital voluntario e incentivado Como xa anunciara o Ministerio, a posta en marcha do caderno dixital, prevista para o mes de setembro deste ano en explotacións de máis de 30 ha declaradas na PAC, terá carácter voluntario. Concederanse axudas tanto á creación e prestación de servizos de asesoramento dixital aos agricultores e gandeiros, así como á formación e intercambio de coñecementos, de modo que estes servizos sexan gratuítos para os produtores. Do mesmo xeito, o Ministerio reitera, ainda que sen concretalos, que concederá incentivos directos aos agricultores e gandeiros que utilicen o caderno dixital de maneira voluntaria, simplificando ademais o contido e información que se deberá envorcar nel. Máis tempo para enterrar o esterco nas fincas En relación ao Real Decreto 1051/2022 de Nutrición Sostible de Chans Agrícolas, o Ministerio ofrece “flexibilizar as condicións de apilamiento de estercos na explotación e a ampliación do prazo para a aplicación no solo mediante enterramento”, fixado actualmente na normativa nas 12 horas posteriores, aínda que sen aclarar un novo prazo. Para a aplicación de xurros, tamén se propón “flexibilizar os requisitos en determinadas zonas onde non é posible o uso de medios de aplicación mellorados”, o que abre a porta para permitir a utilización de cisternas convencionais en fincas de pequeno tamaño e a autorizar como alternativa a inxectores e tubos colgantes outros sistemas como o prato invertido.

A obrigatoriedade de contar con plans de abonado e analíticas de chans atrásase a setembro de 2025

En canto aos prazos establecidos na normativa para que as explotacións de máis de 10 ha de superficie se doten de plans de abonado, nos que se realice unha estimación dos nutrientes necesarios en cada parcela, atrásase un ano esta obriga, de modo que queda establecida a partir de setembro deste ano para granxas situadas en zonas vulnerables a nitratos e a partir de setembro de 2025 no resto dos casos. Tal como está recollido na normativa, o plan de abonado deberá contar con análise de chan de cada parcela así como con analíticas sobre a composición dos abonos orgánicos que se apliquen. Tamén se apraza un ano a necesidade de contar con asesoramento técnico, de forma que as explotacións situadas en zonas non vulnerables deberán contar cun asesor en fertilización (ou no seu caso cunha aplicación informática validada oficialmente) a partir do 1 de setembro de 2026.

Marcha atrás na condicionalidade reforzada e modificación dos ecorreximes da PAC

Poderase sementar durante tres anos millo na mesma finca e no cuarto rotar con pradeira Outro dos bloques principais nos que o Ministerio actuará para satisfacer as demandas dos produtores será na aplicación da PAC, mediante diversas modificacións do Plan Estratéxico español (PEPAC). Estes cambios tocan algúns dos aspectos clave introducidos para o novo período 2023-2027, como son o cumprimento da condicionalidade reforzada para o dereito a cobro das axudas, da que se exime ás granxas de menos de 10 ha e suavízase para o resto de explotacións, ou os incentivos establecidos mediante prácticas beneficiosas para o medio ambiente (ecorreximes), cuxos requisitos se volven tamén menos esixentes.

Da exención da condicionalidade reforzada nas explotacións de menos de 10 hectáreas beneficiaranse 345.000 produtores, máis da metade do total de perceptores da PAC en España

Algúns destes cambios (como as excepcións establecidas á cobertura mínima do chan en terras de cultivo, a eliminación da obrigatoriedade de manter un 4% de superficie como non produtiva ou os cambios nas rotacións de cultivos esixidas) teñen efecto retroactivo desde o 1 de xaneiro de 2024, polo que se aplicarán xa á actual campaña de solicitude da PAC deste ano, que xa está en marcha. Rotación de cultivos O cambio máis significativo para as explotacións lácteas galegas introdúcese na BCAM 7 sobre rotación en terras de cultivo, de forma que se dá a posibilidade de cumprir con esta esixencia ben mediante a rotación de cultivo na parcela tras tres anos do mesmo cultivo ou ben mediante a diversificación, cos mesmos limiares de cultivos principais definidos para o pago verde no período PAC anterior.

Non será necesario deixar un 4% da superficie sen cultivar para poder cobrar a PAC

No caso de que a explotación opte pola rotación, o ano de referencia para comezar a computar será 2023 no canto de 2021, de modo que unha granxa poderá sementar unicamente millo na mesma finca en 2023, 2024 e 2025 sempre que rote en 2026. Así mesmo, admitirase o uso dun cultivo secundario dentro do mesmo ano (por exemplo unha rotación intraanual millo-herba) para cumprir nunha campaña co requisito de rotación sen que a explotación tivese que facer uso deste cultivo secundario nas dúas campañas anteriores, tal como se establecía até o de agora.

A obriga de rotación de cultivos iguálase ás condicións do pago verde anterior

En canto aos ecorreximes, a porcentaxe de elementos non produtivos necesarios para o cobro do ecorrexime de illas de biodiversidade redúcese do 7% ao 4% da superficie de pastos a explotación. Do mesmo xeito, para cumprir cos requisitos fixados no ecorrexime de sega sostible, o gandeiro poderá decidir o período de 2 meses no que non realizará a sega e non se limitará o número de cortes fóra dese período. Unha única inspección anual por granxa O Ministerio propoñerá á Comisión Europea que se elimine a obriga de que os agricultores tomen fotos xeorreferenciadas das distintas parcelas para demostrar o estado dos seus cultivos, polo que cando a Administración responsable (no caso de Galicia o FOGGA) requira estas fotos para realizar un control, o seu envío será voluntario, e en caso de negarse o agricultor a realizar esta tarefa, a Administración deberá realizar o control por outros medios. Cando haxa indicios de incumprimento, descontarase a parcela obxecto da incidencia, sen que se apliquen penalizacións.

Os titulares das explotacións non estarán obrigados a enviar fotos xeorreferenciadas das parcelas para demostrar os cultivos existentes

De igual forma, preténdese que as comunidades autónomas acaden o compromiso de coordinar aos seus servizos de inspección de maneira que se unifiquen todos os controis a realizar nunha explotación nunha única visita que concentre os distintos aspectos a comprobar, con independencia do tipo de control e a normativa de aplicación. A nivel fiscal, os ecorreximes manterán a súa exención de tributación ata 2027 e ampliarase de 20.000 a 25.000 euros o límite para o cobro de axudas de minimis para agricultura e gandería tanto a nivel de subvencións convocadas a nivel estatal como de comunidades autónomas ou outras administracións.

O Ministerio de Agricultura somete a trámite de audiencia e información pública a modificación do Real Decreto 1048/2022, do 27 de decembro, para ampliar, ata o 15 de maio, o prazo de presentación da solicitude única das axudas directas da Política Agraria Común (PAC) e das axudas por superficie e animais de desenvolvemento rural para o ano 2024. A maiores, as comunidades autónomas poderán prorrogar o prazo ata o 31 de maio se así o determinan, previa notificación desta decisión ao Fondo Español de Garantía Agraria (FEGA). O ministro de Agricultura, Pesca e Alimentación, Luis Planas, anunciou o pasado venres a ampliación deste prazo, co fin de dar tempo suficiente para facilitar que os solicitantes das axudas poidan acollerse ás flexibilidades e simplificación da PAC que están incluídas nas 43 medidas comprometidas polo Goberno para mellorar a situación de agricultores e gandeiros. O prazo para a presentación de solicitudes iniciouse o 1 de febreiro e a súa finalización estaba prevista para o 30 de abril. Nesta campaña 2024, do mesmo xeito que sucedeu na campaña 2023, a aplicación da PAC atópase nun contexto de novidades lexislativas. O período de audiencia e información pública iníciase mañá, 9 de abril, e estará aberto ata o día 17, dispoñible nesta ligazón. Por mor das reivindicacións e protestas do sector agrario en 18 Estados membros da Unión Europea (UE), entre eles España, a Comisión Europea adoptou unha proposta de modificación dos regulamentos de base da PAC que foi aprobada polo Consello de Ministros de Agricultura o pasado 26 de marzo, e que está pendente de adopción por parte do Parlamento Europeo. Unha parte importante dos cambios propostos, e en particular os relativos a determinadas normas da condicionalidade reforzada, aplicarase con carácter retroactivo xa para as solicitudes únicas de 2024. A incerteza ante esta situación de cambios normativos provocou que o avance da recollida de solicitudes sexa máis lento do normal. Por iso, é necesario ampliar os prazos de presentación da solicitude única, de modo que se garanta que todos os agricultores e gandeiros poidan presentar a súa solicitude da PAC do ano 2024. Ademais de ampliar o prazo de presentación da solicitude, proponse a ampliación de prazo de modificación da solicitude única, que poderá realizarse ata o 15 de xuño, cando a data inicialmente prevista é o 31 de maio. Así mesmo, o 15 de xuño será a data límite para a presentación das comunicacións de cesións de dereitos de axuda básica á renda para a sustentabilidade. Esta data é a que se toma como referencia para o cumprimento dalgúns requisitos das axudas directas, como o da obrigación de ter á súa disposición as parcelas polas que se solicitan as axudas. As comunidades autónomas poderán acurtar o prazo de modificación da solicitude única, sempre que se respecte un período mínimo de 10 días hábiles desde o fin do prazo para a presentación da mesma. O calendario proposto na modificación do real decreto busca un equilibro entre o prazo que requiren agricultores, gandeiros e entidades colaboradoras para presentar as solicitudes e os prazos necesarios para permitir que as administracións poidan tramitar debidamente as axudas e garantir o pago do anticipo para partir do 16 de outubro de 2024.

A Comisión Europea ten aberta ata mañá luns, 8 de abril, unha consulta pública dirixida aos agricultores e gandeiros sobre a súa actividade diaria de cara a introducir cambios na Política Agraria Común. O obxectivo desta consulta é comprender a carga que supoñen para os agricultores os procedementos e normas vinculados á axuda financeira no marco da política agrícola común (PAC), así como outras normas da UE aplicables á alimentación e a agricultura na UE. A consulta axudará á Comisión a coñecer as fontes de preocupación e complexidade na maneira en que se aplican estas políticas e réximes nos países da UE, a fin de detectar os ámbitos nos que poderían introducirse melloras. Os resultados da enquisa publicaranse como parte dunha análise detallada no outono de 2024. Algunhas das preguntas son: -Canto tempo lle dedica cada ano a tarefas administrativas vinculadas á aplicación das axudas da PAC e ás obrigacións de presentación de informes? -Os agricultores utilizan dispositivos móbiles para proporcionar fotografías xeoetiquetadas? -Como cualifican os agricultores a complexidade dos diferentes procedementos e normas da PAC aplicables nas explotacións? -Os agricultores utilizaron axuda externa para preparar as solicitudes de axuda da PAC en 2023?  

Un total de 229 agricultores e gandeiros galegos recibirán novos dereitos de axuda básica á renda dentro da PAC, trala repartición realizada polo Ministerio de Agricultura de dereitos da Reserva Nacional correspondentes á campaña de 2023. Representan unicamente o 6,8% dos produtores beneficiados no conxunto do Estado. En canto ás hectáreas con novos dereitos, as asignadas a Galicia son 3.977, o 3,75% do total repartido entre agricultores e gandeiros de todas as comunidades autónomas. O montante económico de axudas aparellado é de 618.069 euros, o 5,16% dos case 12 millóns de euros distribuídos en axudas. As comunidades de Castela-A Mancha (35.117 hectáreas e 2,6 millóns de euros), Castela e León (28.999 hectáreas e 2,8 millóns de euros), Cataluña (9.215 hectáreas e 1,4 millóns de euros) e Estremadura (5.200 hectáreas e 1,4 millóns de euros) acaparan o groso dos dereitos asignados. Estes dereitos, asignados polo Ministerio de Agricultura a través do Fondo Español de Garantía Agraria (FEGA), corresponden á campaña 2023, por un importe total de 11.957.619 euros, que van beneficiar a 3.378 agricultores, o que supón unha asignación media de 3.540 euros por beneficiario. No apartado de consulta pública de dereitos de axuda básica á renda da páxina web do FEGA atópase dispoñible desde o resultado do cálculo da asignación dos dereitos de axuda básica á renda da Reserva Nacional 2023, segundo a información remitida ao FEGA, ata a data actual, polas autoridades competentes das comunidades autónomas. Os resultados consideraranse como definitivos cando a comunidade autónoma correspondente comunique a resolución estimatoria da asignación. De igual forma, neste apartado pódese acceder ao resultado da conversión cos dereitos definitivos de axuda básica á renda para a sustentabilidade asignados a cada produtor. Pode consultarse máis información sobre o proceso de conversión no seguinte documento do FEGA: Nota explicativa sobre conversión dos dereitos ABRS e pago redistributivo V2 (18/10/2022) Criterios de reparto O proceso de asignación levouse a cabo conforme ao previsto na normativa nacional sobre a asignación de dereitos de axuda básica á renda para a sustentabilidade da Política Agraria Común (PAC). Para levar a cabo esta asignación tivéronse en conta as peticións recibidas e as dispoñibilidades da reserva nacional. O valor dos dereitos novos asignados correspóndese co valor medio rexional dos dereitos da rexión de axuda básica á renda na que estean localizadas as parcelas dos solicitantes de reserva nacional.

Reciben dereitos por primeira vez aqueles produtores que exercen a actividade desde 2015 e non recibiron nunca dereitos de pago básico e os que participan en programas oficiais de restructuración de terras

No caso de que o agricultor que solicitou dereitos á reserva nacional xa dispoña de dereitos, e o seu valor sexa inferior ao valor medio rexional, os valores unitarios anuais dos devanditos dereitos increméntanse ata o valor medio rexional. Prioridade para mozos e mozas Os mozos e mozas son os principais beneficiarios destes dereitos, cunha asignación media de 4.538 euros. Ademais, poderán beneficiarse da axuda complementaria á renda para novos agricultores e agricultoras que, a partir da campaña 2023, supón un importe por hectárea igual ao valor medio rexional da rexión onde estea situada a explotación (ata un máximo de 100 hectáreas e sen estar condicionado ao número de dereitos que posúa). No caso de novas agricultoras con control efectivo sobre a explotación, o importe desta axuda será un 15% superior ao valor medio rexional que corresponda.

Os novos agricultores son os principais beneficiarios, con 63.880 dereitos asignados e unha asignación media de 4.538 euros

Os agricultores en desvantaxe, que supoñen un novo caso de reserva nacional a partir de 2023, contan cunha asignación media de 2.048 euros. Este apartado está destinado a aqueles agricultores que exercen a actividade agraria polo menos desde 2015 e non participaron nunca do sistema de dereitos de pago básico. A asignación media para os novos agricultores é de 5.242 euros por beneficiario, mentres que a correspondente aos responsables de explotación que participen en programas de reestruturación (outro novo caso de reserva nacional a partir de 2023) é de 1.766 euros.

A Consellería de Medio Rural da Xunta de Galicia considera que os acordos acadados onte no Consello de Ministros de Agricultura da UE para flexibilizar as esixencias medioambientais da nova PAC son “un paso na boa dirección pero é obvio que sigue quedando moitísimo treito para satisfacer as demandas de Galicia”. En concreto, dende o departamento que dirixe José González valoran positivamente a simplificación de certos aspectos da PAC, “que como sinalou Galicia dende o comezo da súa negociación presentaba dificultades que a facían moi difícil de cumprir e dificultaban a viabilidade das explotacións”. Porén, dende a Consellería lamentan que “hoxe estamos moi lonxe do que anunciou onte o ministro Luis Planas: ter regras claras e seguridade xurídica para os agricultores e gandeiros”. “Mais ben ao contrario”, advirten. Así, subliñan que “estamos no ecuador do prazo de solicitude única das axudas da PAC e non temos a certeza das modificacións que se van a adoptar nin cales delas van ser xa efectivas na campaña 2024”. Ademais, dende Medio Rural recordan que “a aplicación informática SGA empregada polos beneficiarios da maioría das Comunidades Autónomas e desenvolvida polo Goberno a través do FEGA, non contempla os cambios normativos que se están a  producir, polo que nos xera unha obvia preocupación pechar estas solicitudes sen estar plasmados os cambios” . “Tampouco sabemos, por exemplo, se a modificación proposta para reducir a necesidade de fotografías xeoetiquetadas vai ter vixencia nesta campaña, e ademais, remarcar que resulta insuficiente para as explotacións galegas, que nalgúns casos terán que volver presentar centos de imaxes deste tipo”, engaden. Ante esta situación, a Xunta considera que “hoxe ten todo o sentido volver reclamar unha moratoria temporal das políticas comunitarias cuestionadas neste proceso mentras se terminan de perfilar estes cambios e determinan a súa profundidade (que, polo ben do sector, deben alcanzar o nivel de estruturais)”.

“Hai que axustar os ecorreximes á España húmida”

Por outra parte, dende o goberno galego botan en falta “moita máis contundencia nestas negociacións por parte do Goberno central, ao que tamén lle insistimos en pedir atención ao que reclaman CCAA como Galicia ante a modificación do novo Pepac, en cuestións tan fundamentais como axustar os ecorreximes á España húmida”. Como resumo, a Consellería do Medio Rural conclúe que “é absolutamente necesario seguir traballando en Bruxelas e Madrid para reverter a tendencia de aumento da burocracia soportada polas nosas explotacións, nunha tendencia á alza nos últimos anos e que foi acentuada co novo Pepac. Un plan que tamén acusa unha clara vocación mediterránea que o Goberno debe corrixir para adaptarse ás particularidades de Galicia e o resto de comunidades da cornixa cantábrica, coas que a Xunta avanza nunha folla de ruta compartida coas organizacións agrarias e cooperativas galegas”.

Os ministros de agricultura dos estados membros da Unión Europea reuníronse este martes en Bruxelas para dar a aprobación final ás medidas propostas pola Comisión Europea para suavizar as esixencias ambientais da nova Política Agrícola Común (PAC). As medidas son unha resposta ás protestas dos produtores agrícolas e gandeiros en gran parte da UE. O seguinte paso é que o pleno da Eurocámara vote as medidas na semana do 22 ao 25 de abril e, se todo vai segundo o planeado, o regulamento entrará en vigor a finais de primavera. Estes son os cambios que está previsto que se apliquen: -Exímese ás pequenas explotacións de menos de dez hectáreas dos controis e as sancións relacionadas cos requisitos de condicionalidade da política común (BCAM) . Esa medida afectará ao 65 % dos beneficiarios da PAC, que, con todo, só representan ao redor do 10 % das terras agrícolas. -Para as explotacións de máis de 10 hectáreas, as modificacións das normas sobre boas condicións agrarias e ambientais (BCAM) aprobadas pola Comisión Europea, articúlanse a través da introdución dunha disposición xeral que permite aos Estados membros conceder excepcións temporais e específicas a determinados requisitos de condicionalidade en caso de condicións climáticas imprevistas que impidan aos agricultores cumprilos (secas ou altas precipitacións).  Afectan de maneira explícita á BCAM 6, máis flexibilidade para decidir que chans protexer e en que estación, en función das especificidades nacionais e rexionais; a BCAM 7, permítese utilizar a diversificación de cultivos como alternativa; a BCAM 8, os agricultores só estarán obrigados a manter as características paisaxísticas existentes, como sebes ou árbores , e animaráselles, de maneira voluntaria, a manter terras en barbeito ou a crear novos elementos non produtivos mediante ecoesquemas. -Os cambios, igualmente, garantirán que os países poidan modificar os seus plans estratéxicos da PAC dúas veces ao ano de maneira permanente, fronte a unha soa, como sucedía até agora.

Moitos temas sen abordar, como o tema das cláusulas espello para evitar a competencia desleal

Desde a organización Unión de Uniones recalcan que, porén, "non se avanzou ao redor de temas importantes que o Consello non tivo ocasión de expor: a necesidade dun marco estable e predicible que evite a enorme incerteza na que se desenvolve o sector; un discurso ambiental que se ha de axustar e consolidar o papel estratéxico da actividade agraria e que máis parece ir por vías paralelas e contraditorias coa realidade socioeconómica do sector (Regulamento de Restauración da Natureza, que no Consello de Medio Ambiente de onte quedou bloqueada despois de que Hungría sumásese ao grupo de países críticos, o Directiva Marco de residuos que afectará á produción primaria a partir do 2027...etc". . "Así mesmo quedouse pendente de abordar temas fundamentais para o sector como a adopción real e concreta de medidas a curto e medio prazo que permitan reforzar a posición dos agricultores na cadea de subministración alimentaria, en particular para garantir uns ingresos xustos; aliviar a presión financeira dos agricultores mediante o deseño de medios de apoio adicional a través da ampliación do marco temporal sobre axudas estatais ou por último, a necesidade de velar por unha competencia baseada en normas equitativas a escala mundial e no mercado interior", engaden. .Unión de Uniones sinala que "agora é o momento de actuar por parte das administracións a nivel estatal e autonómico, coa marxe de manobra aberto por Bruxelas e seguir reivindicando solucións para todos estes temas que non foron abordados no Consello de Ministros de onte".

O conselleiro do Medio Rural, José González, considera que a proposta que lle acaba de enviar o Ministerio de Agricultura ás Comunidades Autónomas para flexibilizar a aplicación da PAC en España “é un avance pero segue tendo eivas importantes”. “Agora estanse recollendo cuestións que estaban sendo reclamadas insistentemente por Galicia como que sexa de carácter volunturio o caderno dixital ou unha maior flexibilidade no emprego de fitosanitarios. Pero seguimos vendo eivas importantes como a esixencia da figura do veterinario de explotación, que non vemos lóxico que cada explotación teña que ter contratado un, o que é inviable en Galicia. E imos seguir apoidando tamén a gandería en extensivo como mecanismo para defensa fronte aos incendios forestais polo que reclamamos para Galicia un ecoesquema de pastoreo en extensivo polo seu beneficio tamén para a prevención dos lumes forestais”, explica o conselleiro. O titular de Medio Rural asegura que “seguiremos reclamando ante o Ministerio os cambios no Plan Estratéxico da PAC de España que consensuamos a nivel galego coas organizacións agrarias e cooperativas, unhas reivindicacións para as que estamos intentando sumar apoios a través dunha alizanza cantábrica, con comunidades como Asturias, Cantabria e o País Vasco, que teñen problemáticas similares ás de Galicia”. Por último, José González lembra que “xa na primeira negociación da nova PAC 2023-2027 advertimos, sen que se nos escoitara, de que esta era unha PAC con trabas burocráticas e esixencias medioambientais que non se adaptaban á realidade de territorios como Galicia, ao non ter en conta a nosa realidade en cuestións como o minifundio, a orografía, a pluviometría....etc”.

O Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (MAPA), remitiu o pasado venres ás Comunidades Autónomas, como Autoridades Rexionais de Xestión, unha proposta de modificación do Plan Estratéxico da PAC (PEPAC), que servirá de base para comezar o diálogo informal coa Comisión Europea. "O documento, que foi debatido en reunións técnicas e nas sesións do órgano de coordinación do PEPAC celebradas os días 4 e 13 de marzo, elaborouse en base ás propostas remitidas polas Autoridades Rexionais de Xestión, así como ás contribucións realizadas polas organizacións profesionais agrarias e cooperativas agroalimentarias nestes últimos meses, e ten en conta a experiencia do primeiro ano de aplicación do plan. Para a súa elaboración considerouse ademais a necesidade de garantir a coherencia do Plan Estratéxico no seu conxunto e a capacidade de alcanzar os logros e obxectivos establecidos no mesmo", aseguran desde o Ministerio que dirixe Luís Planas. O documento recolle flexibilidades para agricultores e gandeiros, en particular no relativo á condicionalidade reforzada e aos ecorrexímes. No relativo á condicionalidade reforzada, a proposta incorpora xa as flexibilidades que incluíu a pasada semana a Comisión Europea na súa proposta de modificación dos regulamentos de base da PAC. "Esta proposta supón un claro avance e responde a maioría das solicitudes realizadas por España nos últimos meses e no Consello de Ministros de Agricultura do pasado 26 de febreiro", aseguran.

O Ministerio non contempla suprimir a BCAM 10

Así, e en uso da maior subsidiariedade que se outorga aos Estados membros,  proponse flexibilizar os requisitos sobre Boas Condicións Agrarias e Ambientais (BCAM) que deben cumprir os agricultores e gandeiros para poder percibir integramente as axudas da PAC. En concreto, solicítase a flexibilidade nos relativos á xestión da labranza (BCAM 5), ás normas para manter unha cobertura mínima do chan (BCAM 6), á rotación de cultivos (BCAM 7) e proponse suprimir a obriga de ter que destinar unha parte da superficie explotación a superficies non produtivas (BCAM 8). Porén, non se contempla por parte do Ministerio de Agricultura a supresión da BCAM 10, unha normativa para reducir a contaminación do solo por nitratos -cuxo orixe principalmente son as granxas de porcino- pero que repercutirá negativamente nas gandarías de vacún de leite, especialmente as de Galicia e da Cornixa Cantábrica, con medidas como a obrigatoriedade de realizar analíticas de chan a todas as leiras ou de implantar plans de abonado. Por outra banda, desde o Ministerio de Agricultura proponse flexibilizar de forma significativa o deseño dos ecorreximes, axudas que remuneran a aqueles agricultores e gandeiros que leven a cabo prácticas beneficiosas para o clima e o medio ambiente. "De entre estas flexibilidades, cabe destacar as propostas que se realizan para favorecer unha maior acollida das prácticas en superficies de pastos por parte dos gandeiros da Cornixa, e en particular nas prácticas de sega sustentable e illas de biodiversidade", destacan desde o Ministerio.  Proponse flexibilidades importantes para as prácticas de cubertas vexetais e inertes en cultivos leñosos, en especial nas plantacións de secaño, nas que resulta máis difícil establecer estas cubertas. Permitirase establecer estas cubertas en rúas alternas, o pastoreo nas mesmas, e laboreo vertical en determinados períodos. No documento trasladado polo ministerio contémplanse ademais numerosas propostas de modificación en relación coas intervencións de desenvolvemento rural que foron presentadas por parte das Autoridades Rexionais de Xestión, que abarcan desde a inclusión de novas intervencións, a cambios no deseño das mesmas ou nas asignacións financeiras. O contido final e a aplicación do conxunto de propostas está condicionada por unha banda á aprobación da modificación do PEPAC por parte da Comisión Europea, e por outro á adopción por parte do Parlamento Europeo e do Consello do texto que foi adoptado no día de hoxe pola Comisión Europea. O momento de aplicación de cada unha das flexibilidades dependerá dos textos finalmente aprobados, aínda que unha boa parte das novas propostas en materia de condicionalidad aplicaranse con carácter retroactivo desde o 1 de xaneiro de 2024, e por tanto, terán xa efecto para a solicitude única deste ano.

O conselleiro do Medio Rural en funcións, José González, reuniuse hoxe de forma telemática cos seus homólogos das comunidades da Cornixa cantábrica para avanzar nunha ampla alianza común -na que tamén participan as organizacións profesionais agrarias e cooperativas de Galicia- co fin de reclamar, de maneira conxunta, maior flexibilidade na PAC e a súa adaptación á realidade destes territorios. Na videoconferencia convocada desde Galicia participaron, ademais do representante da Xunta, Marcelino Marcos, consejero de Medio Rural y Política Agraria do Principado de Asturias; Pablo Palencia, consejero de Desarrollo Rural, Ganadería, Pesca y Alimentación do Goberno de Cantabria e Arantxa Tapia, consejera de Desarrollo Económico, Sostenibilidad y Medio Ambiente e Bittor Oroz, viceconsejero de Agricultura, Pesca y Política Agroalimentaria, ambos do Goberno Vasco. Segundo explicou o conselleiro galego, o que se pretende con estas xuntanzas -a de hoxe e a do luns cos representantes do sector- “é continuar incorporando consensos para reforzar a posición de Galicia e o resto dos territorios da España húmida diante da negociación entre o Goberno central e as comunidades autónomas para modificar o Plan Estratéxico da PAC, o chamado PEPAC”. Este encontro coincide no tempo co que celebra en Madrid o Órgano de Coordinación do PEPAC, no que participan as comunidades autónomas -entre elas Galicia- e o Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación. Nesta xuntanza de carácter técnico púxose de manifesto, a xuízo da Xunta, que “a Comisión Europea está sendo mesmo máis ambiciosa que o Ministerio á hora de abrirse á flexibilización da PAC, grazas á presión negociadora das comunidades autónomas”. Por iso, neste sentido José González sinalou que do que se trata é de tentar consolidar unha alianza cantábrica, porque “estamos vendo que, da mesma forma que na negociación da PAC a unión destes territorios foi positiva, entendemos que agora temos que volver ter esa unión”, remarcou. Así, -indicou o conselleiro- ao igual que se fixo coas organizacións agrarias, pedíuselles a estas comunidades que trasladen as súas propostas para enriquecer a batería de medidas nas que está traballando Galicia, con demandas claves para o futuro do sector, arredor das políticas estatais e comunitarias. Deste xeito, como exemplos de reclamacións concretas, o conselleiro mencionou a redución da carga burocrática que soportan agricultores e gandeiros derivada da nova PAC, a voluntariedade do caderno dixital das explotacións e a non aplicación da normativa vencellada á figura do veterinario das explotacións. Sobre as trabas da burocracia, José González subliñou que estas “vense moi agravadas por circunstancias coincidentes na Cornixa cantábrica”, caso do minifundismo, a pluviometría, o relevo e o tamaño das explotacións ou os tipos de solo, entre outras. Nesta liña, José González advertiu que as propostas de modificación do PEPAC realizadas ata o de agora polo Ministerio de Agricultura “son insuficientes e non se adecúan nin a Galicia nin ao resto da Cornixa cantábrica, xa que teñen moito máis en conta á España mediterránea que á húmida”.

Adaptar os ecorrexímenes e a condicionalidade reforzada aos territorios

No mesmo sentido, o conselleiro insistiu en demandar a modificación dos ecorrexímenes e a chamada “condicionalidade reforzada”, para adaptarse á realidade específica da Cornixa e non prexudicar os seus agricultores e gandeiros. Nesta liña, González advertiu que “non hai ningún produtor que estea en contra das esixencias medioambientais da PAC, pero se están poñendo enriba da mesa ecorrexímenes imposibles de cumprir” para os agricultores e gandeiros destes territorios. Así, sobre a condicionalidade, considérase que deberían reducirse ou adaptarse determinados requisitos non axeitados para a Cornixa e que resultan moi difíciles de cumprir nas explotacións galegas e dos demais territorios cantábricos. Canto aos ecorrexímenes, insístese en que os do Plan Estratéxico da PAC (Pepac) non están adaptados a estas zonas e apenas tres das sete prácticas actuais teñen viabilidade no territorio cantábrico. Desta forma, proponse mellorar os relativos ao pastoreo extensivo, ás illas de biodiversidade e á rotación de especies mellorantes e introducir outros novos. Entre estes últimos estarían o de cultivos tradicionais de baixos insumos, con especial referencia ao grelo; o de cultivos existentes, como a pataca e as especies hortícolas -que en Galicia se producen de xeito máis sustentable- ou o de pastoreo con vacún de aptitude cárnica, ovino, cabrún e mesmo equino en zonas con elevado risco de incendios forestais. En relación con estas propostas, o conselleiro advertiu que todas elas xa foron trasladadas ao Ministerio ao longo da negociación do novo PEPAC e que “están avaladas polas organizacións profesionais agrarias”, sen que se tiveran en conta. A maiores, José González tamén explicou que se está procurando unha alianza común para fixar unha posición conxunta en cuestións estratéxicas para o futuro do agro, a nivel estatal e comunitario. Nesta liña, referiuse ao documento, actualmente en elaboración, que conten diferentes demandas, entre elas a revisión de toda a normativa nacional derivada das directivas europeas da nova PAC, con especial énfase na necesidade de reducir a burocracia.

Instar ao Goberno a modificar a Lei da Cadea Alimentaria

Tamén se quere procurar consensos para reclamar igualdade nas regras de xogo nos mercados para todos os produtores, de forma que nos tratados internacionais con terceiros países se inclúan cláusulas espello que garantan un trato idéntico para todos os produtos. Sobre os prezos, úrxese ao Goberno á modificación da Lei da cadea alimentaria para que se cumpra dun xeito efectivo. Por parte da Xunta, en concreto, reclámase a introdución de mecanismos como os deseñados por Galicia -Contaláctea e Contacarne- e traballar en coordinación coas comunidades autónomas para que os prezos que perciben os agricultores e gandeiros cubran os seus custos, máis a marxe de beneficio correspondente. Outra demanda estratéxica ten que ver coa mellora da fiscalidade para o agro.

As conversas entre o Ministerio de Agricultura e as organizacións agrarias comezaron a encauzarse a mediados de febreiro, pero desde aquela non se produciron avances suficientes, ao entender das organizacións agrarias, que para a semana manterán novos encontros técnicos co Ministerio. Tanto as organizacións do agro como a Consellería do Medio Rural pídenlle a Agricultura unha maior flexibilidade nas cuestións que atinxen a Galicia. Polo de agora, o Ministerio ofreceu o aprazamento da entrada en vigor dunha serie de medidas, segundo se indica desde o Sindicato Labrego, que é partidario de que haxa exencións para as pequenas e medianas explotacións, “pois a oferta do Ministerio non é solución de fondo”, valoran. A proposta do Ministerio, segundo explica o Sindicato Labrego, inclúe os seguintes puntos: - Retrasar dous anos o plan de abonado e flexibilizar a aplicación e almacenamento de estercos. - A ordenación porcina e bovina, no relativo ó benestar animal, entraría en vigor no 2027. - A identificación electrónica de bovinos e o Plan Sanitario Integral atrasaríase un ano máis. - Valoración da figura do veterinario de explotación nun foro de gandería extensiva que se celebrará en abril. Desde o Sindicato Labrego aprecian, ademais, unha insuficiente concreción sobre as medidas ligadas á Ley de la Cadena Alimentaria. Cuestionan tamén a proposta da Comisión Europea de retirar o obxectivo de reducir á metade o uso de fitosanitarios, pois o Sindicato Labrego considera que iso vai en prexuízo do consumidor e en beneficio de modelos agroindustriais que non se corresponden co caso de Galicia. Contactos de Medio Rural co sector Desde a Consellería do Medio Rural, o seu titular, José González, anunciou hoxe que está mantendo reunións coas consellerías da Cornixa Cantábrica para presentarlle ó Ministerio un posicionamento común sobre as cuestións a cambiar. González manterá tamén o luns unha reunión coas organizacións agrarias para debatir as propostas. Desde Medio Rural piden unha suspensión temporal de medidas e centran as súas propostas en tres grandes bloques: - Flexibilizar a PAC. Crear ecorreximes máis adaptados a Galicia e potenciar as asociacións de defensa sanitaria gandeira (Adsg), en lugar do veterinario de explotación. - Control das importacións: esixencia de cláusulas espello ós produtos de fóra da UE e etiquetado claro destes produtos ante os consumidores. - Vixilar o cumprimento da Ley de la Cadena Alimentaria.