Nestlé segue traballando no seu compromiso co medio ambiente e o cambio climático. A empresa, por exemplo, ten como obxectivo global reducir nun 20% as emisións de gases de efecto invernadoiro das granxas que a provén de leite para 2025 e fomentar tamén para esa data que, polo menos, o 20% do leite proveña de explotacións que apliquen prácticas de agricultura rexenerativa. Para conseguilo, Nestlé xa investiu máis dun millón de euros desde 2021 en 60 das máis de 200 granxas que a fornecen leite e coas que colabora, para fomentar a redución de emisións e mellorar o benestar animal do gando. Así mesmo, co obxectivo de animar aos gandeiros para implementar medidas máis sustentables nas súas explotacións, Nestlé empezará a abonar desde este mes de setembro unha prima económica -de momento non informou do seu importe- sobre o prezo do leite para aquelas granxas que as desenvolvan. Estas prácticas van especialmente dirixidas a rexenerar a calidade do chan, protexer as fontes de auga e fomentar a biodiversidade. “En Nestlé estamos comprometidos co medioambiente. Por iso, estamos a traballar de forma conxunta cos gandeiros que nos provén de leite para reducir o cambio climático a través de diminuír a pegada de carbono xerada na produción dos nosos produtos, á vez que melloramos o benestar dos animais nas explotacións e fomentamos medidas de agricultura rexenerativa”, destacou Javier Gómez, responsable de aprovisionamento lácteo de Nestlé España. Colaboración con Fundación Global Nature Con este propósito, Nestlé España colaborou nun proxecto piloto con Fundación Global Nature (FGN) para reducir as emisións asociadas ás granxas situadas na cornixa cantábrica que provén de leite as fábricas da Compañía no noso país. Para iso, nun primeiro momento, FGN mediu as emisións que xeraban cada unha das 19 granxas pilotos escollidas e revisou as boas prácticas realizadas para reducir as mesmas. A partir destes estudos, Nestlé estableceu 8 medidas de mitigación que xa empezou a implantar de forma progresiva en 60 das máis de 200 granxas situadas en Galicia, Asturias e Cantabria que a provén de leite. Entre as principais medidas desenvolvidas, Nestlé impulsou a instalación de enerxías renovables. Por agora, case a metade das granxas que participan neste proxecto xa contan con paneis solares ou outras fontes de enerxía renovables que cobren polo menos o 20% do consumo total da explotación. Así mesmo, potenciouse a plantación de sebes, compostos por especies de familias botánicas diferentes, para fomentar a retención de dióxido de carbono e á súa vez facilitar refuxio e zonas de paso á fauna local. Tamén se actuou sobre as emisións que xeran os xurros instalando separadores de sólidos, que evitan a fermentación destes e por tanto a xeración de metano. Isto supón unha redución aproximada do 35% das emisións xeradas polo xurro. Tamén se reduciron estas emisións cubrindo as fosas onde se almacena. Climatización A maioría das granxas estableceron, ademais, medidas de benestar animal centradas nunha mellora da climatización dos cortellos para evitar as caídas de produción no verán e a baixada da fertilidade, mediante a instalación de ventiladores, teitos illantes e humidificadores. Tamén se colocaron outras medidas complementarias para maximizar o confort das vacas como son, por exemplo, cepillos mecánicos. Así mesmo, coa finalidade de reducir as emisións, Nestlé é unha das primeiras empresas en España en suplementar a ración do gando cun aditivo alimenticio que reduce entre o 30% e o 40% o metano que emiten as vacas no seu proceso de dixestión, unha das maiores fontes de emisións dunha granxa. Nalgúns casos tamén se realizaron plans de fertilización individualizados para cada granxa coa finalidade de coñecer a achega de nutrientes que existe de forma previa no chan e no xurro. A redución das emisións conleva unha diminución na achega de fertilizantes químicos, que dispoñen dunha pegada de carbono alta. Por último, outra das medidas expostas supón introducir sementeira de leguminosas que conlevará reducir ou eliminar as necesidades de empregar outros fertilizantes, xa que nas súas raíces fórmanse uns nódulos onde se atopan unhas bacterias capaces de atrapar o nitróxeno do aire e proporcionarllo ás plantas. Ademais, supón unha diminución tanto dos custos como das emisións de gases de efecto invernadoiro. Tras implantar estas medidas en 60 granxas coas que colabora, Nestlé ten previsto seguir introducíndoas de maneira progresiva nos próximos anos na práctica totalidade das mesmas, co principal obxectivo de conseguir o seu propósito de alcanzar as cero emisións netas de gases de efecto invernadoiro para 2050. Acerca de Nestlé Nestlé está presente en 188 países de todo o mundo e conta con 275.000 empregados, firmemente comprometidos co propósito de desenvolver todo o poder da alimentación para mellorar a calidade de vida, hoxe e para as futuras xeracións. A súa oferta de produtos e servizos cobre as necesidades nutricionais das persoas e das súas mascotas en todas as etapas da vida. En España, Nestlé instalou a súa primeira fábrica na Penilla de Cayón (Cantabria) en 1905. Na actualidade, conta con 10 centros de produción distribuídos en 5 Comunidades Autónomas. Cunha facturación de 2.364 millóns de euros e un persoal medio de 4.175 persoas en 2022, Nestlé lidera o mercado alimentario español cunha ampla gama de produtos: alimentos infantís, lácteos, chocolates, cafés e bebidas a base de cereais, culinarios, cereais para o almorzo, augas minerais, especialidades de nutrición clínica e alimentos para mascotas.

Ao longo de 2022, Lactalis Nestlé conmemora medio século do primeiro iogur comercializado pola súa marca en España. Desde que se venderon os primeiros iogures Nestlé, baixo a denominación comercial Chamburcy nese momento, a historia da marca tivo como denominador común a constante procura da innovación.

De feito, as novidades hanse ir desenvolvendo desde as etapas máis temperás da compañía, por exemplo a primeira copa de chocolate con nata, lanzada en 1974 con gran éxito no noso país baixo o nome de Dalky. Esta marca, igual que outras como La Lechera, Flanby ou Sveltesse, seguen aínda activas no mercado, conquistando ás familias 50 anos despois.

Nun ano tan especial para Lactalis Nestlé como o dos seus 50 aniversarios, a compañía quixo involucrar ao consumidor na celebración cun potente plan de innovación. E para iso, en abril, lanzáronse dous novos produtos que aspiran, unha vez máis, a revolucionar o mercado: La Lechera Trío e Nestlé Gold Natillas Crujientes.

La Lechera Trío de Sabor

O segmento de iogur vidro é o máis representativo da marca La Lechera, pois é o produto co que a marca se lanzou en España na década dos 80. Desde entón, desenvolveuno constantemente a través da innovación e da comunicación: é a única marca de iogures en vidro que inviste anualmente en Medios (TV e Dixital) para seguir desenvolvendo este segmento e achegar valor.

No ano do 50 aniversario, La Lechera volve sorprender e presenta o seu primeiro iogur vidro tricapa, Trío de Sabor. Unha auténtica explosión de sabor que permite gozar en cada cullerada da combinación fresca e cremosa do iogur con deliciosas froitas e unha irresistible crema tipo coulis no fondo, no envase de vidro reciclable de sempre.

Esta nova gama estará composta de dúas variedades: Mazá caramelizada con iogur cremoso e un toque final de doce caramelo ou Marmelada de amorodo con iogur cremoso e un toque final de intenso chocolate.

Nestlé Gold Natillas Crocantes

Nestlé Gold saíu ao mercado en 2013 e desde o primeiro momento revolucionou o segmento de mousse e instalouse como líder, cun produto totalmente innovador: a primeira mousse con finas capas de chocolate crocante. Esta marca apóiase en comunicación cunha suxestiva campaña de TV que Provoca os teus Sentidos.

Agora, en 2022, Nestlé Gold propúxose revolucionar o segmento de natillas coas primeiras natillas crocantes do mercado. Coa súa tecnoloxía patentada de finas capas crocantes de chocolate, Nestlé Gold presenta un irresistible contraste de texturas entre unha deliciosa natilla de chocolate ou vainilla cunha espiral de láminas de chocolate intenso. Así, volve Provocar os teus Sentidos.

“Este mercado tivo sempre un gran dinamismo, coa aparición de constantes novidades e unha alta renovación da oferta” explica Alicia Fernández, directora de mercadotecnia de Lactalis Nestlé en España.

“A innovación forma parte do noso ADN e é nosa maior achega ao desenvolvemento da categoría, creando valor ao consumidor, aos nosos clientes e a toda a cadea. Esperamos que co La Lechera Trío e Nestlé Gold Natillas Crujientes podamos, unha vez máis, sorprender ao consumidor, achegándolle, á vez, os nosos rasgos de identidade de sempre: Innovación, Nutrición e Pracer”.

Os lanzamentos serán apoiados por unha campaña de publicidade en medios e en redes sociais, así como con promocións en puntos de venda e concursos.

A factoría de leite condensado de Nestlé en Pontecesures (Pontevedra) vivirá nos próximos días cambios na súa dirección. O até agora director, David Coré, asume novos retos dentro da compañía a partir do 1 de febreiro. Na súa substitución, nomeouse a Júlio Diniz, até agora Manufacturing Excellence Manager da zona EMENA (Europa, Oriente Medio e Norte de África), quen destaca pola súa traxectoria profesional de 16 anos desenvolvendo diversas posicións relacionadas con fábrica. Diniz uniuse ao Grupo Nestlé en 2013 e desde entón ostentou diferentes cargos en varios países relacionados coas operacións en fábrica e a procura da excelencia da produción, ata que en 2017 foi nomeado Manufacturing Excellence Manager para a zona EMENA. Durante este tempo, coñeceu de preto 40 fábricas de Nestlé situadas en 20 países e 4 continentes. Este brasileiro de 40 anos, casado, con 2 fillos, gran amante da cociña, que lle gusta correr no seu tempo libre e que viviu ao longo da súa carreira profesional en países como Brasil, Francia, Suecia, Suíza e Alemaña, confesa iniciar esta nova andaina con moita ilusión: "Esta nova posición como director da fábrica de Nestlé en Pontecesures é un reto que asumo co obxectivo de seguir convertendo a factoría en centro de referencia da compañía na produción de leite condensado en Europa".  Ademais, engadiu: "Busco combinar as aprendizaxes e as mellores prácticas adquiridas ao longo da miña traxectoria profesional co coñecemento, a enerxía e a experiencia do equipo de fábrica para continuar deleitando a vida dos consumidores cos produtos de Nestlé. Así mesmo, seguiremos traballando para impulsar a sustentabilidade coa meta de alcanzar nun futuro o cero emisións netas de gases de efecto invernadoiro e seguir reducindo o uso de auga nos procesos de produción". 

A planta de Pontecesures duplicou a súa produción desde 2013 e incrementou nun 150% as súas exportacións

Pola súa banda, David Coré continuará desenvolvendo o seu labor na área de Nutrición e Calidade dentro do equipo de Iberia Quality Management de Nestlé. Desde que Coré asumise a dirección da fábrica de Pontecesures en 2013, esta consolidou a súa posición dentro do grupo duplicando o seu volume de produción. Para iso, foi importante a apertura de novos mercados en África, Oriente Medio e Oceanía, supondo un incremento do 150% do volume das exportacións. Así mesmo, durante a súa dirección, a innovación tamén xogou un papel relevante. Neste tempo lanzáronse novos produtos que foron todo un éxito. Este é o caso do doce de leite de La Lechera, La Lechera Veggie -primeira alternativa vexetal ao leite condensado-, La Lechera toppings de diferentes sabores (lemon pie, chocolate, café ou pistacho) ou La Lechera desnatada sen lactosa. Ademais, en materia ambiental, logrou que o centro de produción reduza en case un 80% o uso de auga por tonelada producida na última década.

A fábrica de leite condensado de Nestlé en Pontecesures (Pontevedra) segue sendo, un ano máis, un dos destacados centros de produción de lácteos da Compañía na zona EMENA (Europa, Oriente Medio e Norte de África). Como consecuencia, a factoría conseguiu pechar 2020 con máis de 60.000 toneladas producidas, constatándose un incremento do 17% en relación co ano anterior. A apertura de novos mercados, como Australia, unido ao aumento do volume producido na factoría tanto para España como para outros destinos habituais de Oriente Medio e Europa propiciaron este crecemento. Desta maneira, o 70% da produción elaborada en 2020 exportouse. Este incremento da produción levou ademais a contratación de novo persoal para a factoría. Durante 2020, ao redor de 30 persoas incorporáronse ao centro produtivo. Como consecuencia, a fábrica de Nestlé en Pontecesures conta na actualidade cun persoal medio de máis de 200 traballadores.

Destacado investimento

Durante 2020, a fábrica puxo en funcionamento tamén dúas novas liñas de enchido que supuxeron un investimento de 1,9 millóns de euros. Unha delas está destinada aos grandes formatos para clientes industriais, que permite o enchido de envases de diferentes tamaños (2?5, 5, 25 e 1.000 litros), e está dotada dunha tecnoloxía que proporciona unha maior precisión e permite aumentar a vida útil do produto. Pola súa banda, a segunda liña, na que se enchen os envases de 1 kg e 740 gr., caracterízase pola súa velocidade e precisión, así como polo aforro de enerxía e mantemento. Como novidade, durante o pasado ano, a fábrica tamén empezou a elaborar un novo produto: La Lechera Veggie. Esta primeira alternativa vexetal ao leite condensado, producida a base de avea, arroz e azucre, está especialmente ideada para que os consumidores veganos, vexetarianos e flexitarianos poidan seguir gozando de sobremesas caseiras, mantendo o sabor e a textura de sempre.

Máis de 80 anos producindo leite condensado

A fábrica de Nestlé en Pontecesures é unha das máis veteranas da compañía en España. Aínda que a planta inaugurouse en 1939, ten a súa orixe na constitución de Ilepsa (Industria Lechera Peninsular, S.A.), empresa propiedade de Nestlé que se fundou o 1 de febreiro de 1938. A pesar diso, non foi até o 16 de agosto de 1939 cando saíu da planta galega o primeiro bote de leite condensado que se produciu. En 1983, esta planta de Pontecesures converteuse na única fábrica do grupo en España dedicada á fabricación de leite condensado. Ademais, desde 2012, esta factoría é tamén a única de Nestlé na zona EMENA (Europa, Oriente Medio e Norte de África) que se dedica á produción deste produto.

O cambio climático expón un gran risco para o futuro da alimentación. Por iso, Nestlé comprometeuse a reducir as emisións de Gases de Efecto Invernadoiro (GEI) á metade en 2030 e alcanzar o cero emisións netas en 2050. Para conseguir este obxectivo, a compañía anuncia que reducirá drasticamente os GEI que se xeren desde a granxa até a mesa. Nestlé investirá a nivel mundial un total de 3.200 millóns de francos suízos durante o próximos cinco anos para acelerar o traballo contra o cambio climático e conseguir cero emisións netas. Esta cifra inclúe 1.200 millóns de francos suízos destinados a impulsar a agricultura regenerativa en toda a cadea de subministración da compañía.

Cara a unha agricultura rexenerativa

Máis de 2/3 das emisións de Nestlé a nivel global proveñen da produción de ingredientes agrícolas que utiliza e que obtén das 500.000 granxas coas que traballa de forma directa e doutros 4,5 millóns de explotacións que contrata a través de provedores de todo o mundo. Para abordar este tipo de emisións, Nestlé transformará a forma en que se producen estas materias primas. As prácticas máis intensivas converteranse en agricultura rexenerativa, en beneficio da natureza e para mellorar os ingresos dos agricultores. Así, Nestlé implementará tres iniciativas baseadas en conseguir cero emisións netas nas granxas leiteiras Os produtos lácteos e as súas alternativas de orixe vexetal son fundamentais para o futuro de Nestlé. A empresa quere desenvolver alimentos que sexan beneficiosos para as persoas e o planeta. Por iso, en España, a compañía empezou a traballar con Fundación Global Nature, dedicada á protección da natureza, co obxectivo de reducir nun 20% as emisións asociadas ás granxas que conforman o radio leiteiro en 2030 e alcanzar o cero emisións netas en 2050. De momento, durante este ano, a compañía e a ONG empezaron a traballar nun proxecto piloto que se desenvolverá en 16 granxas, onde se medirán as emisións que xeran cada unha delas e revisaranse as boas prácticas realizadas para reducir as mesmas. Partindo destes estudos, Nestlé creará un catálogo de medidas de mitigación a implantar de forma progresiva nas preto de 250 granxas situadas en Galicia e na Cornixa Cantábrica que provén de leite á empresa. Desta maneira, prevese que a partir de 2022 se empece a desenvolver esta iniciativa no resto das explotacións do radio leiteiro. Nestlé tamén está a desenvolver outros proxectos similares en Suíza (Climate-friendly Milk) e Reino Unido (First Milk), onde se conseguiron resultados positivos en redución das emisións de carbono en máis de 220 granxas leiteiras. Estas reducións lográronse a través de levar a cabo boas iniciativas agrícolas, como o uso de alimentos locais, ou traballar no coidado das vacas mediante a mellora das prácticas veterinarias. A empresa ampliará estes proxectos a outros países como Francia, Alemaña e Marrocos, entre outros. As granxas leiteiras con cero emisións netas son o obxectivo de Nestlé.

Solos saudables

Un terzo da capa superficial do solo do planeta xa se degradou. Para reverter esta tendencia, Nestlé empodera aos agricultores para que non utilicen ou reduzan o uso de pesticidas e apliquen técnicas como a rotación permanente de cultivos de cobertura do chan e a labranza reducida. Estas medidas axudarán a fixar máis carbono e auga na terra e a crear chans e paisaxes máis saudables. Nestlé xa iniciou estes programas en Francia e o Reino Unido, e ampliaraos a outros países, como Italia e Hungría. Nos próximos 5 anos, a Compañía obterá o 20% dos seus ingredientes da agricultura rexenerativa e o 50%, en 2030. En España, Nestlé desenvolve desde 2013 o proxecto de agricultura sustentable "Solís Responsable", co que demostrou que un produto equilibrado, de sabor natural e sen conservantes, como as salsas de tomate, está perfectamente aliñado coa protección do medio ambiente e co desenvolvemento dun tecido agrícola local. Para iso, en colaboración co provedor da devandita materia prima, trabállase cos agricultores da zona das Vegas del Guadiana, en Estremadura, que aplican boas prácticas respectuosas co medio ambiente a través da implantación de medidas enfocadas no estudo e minimización do consumo de auga, o control e redución do uso de fertilizantes e pesticidas para o control de pragas. A iniciativa "Solís Responsable" comportou entre 2013 e 2020 un aforro acumulado de máis de 1.100 millóns de metros cúbicos no consumo de auga, así como un descenso medio neste período dun 7% no uso de fertilizantes e dun 9% no de produtos de control de pragas. Todo iso habendo mesmo incrementado nun 7% a produtividade por hectárea, sendo un exemplo de agricultura local sustentable. Precisamente, grazas en parte a esta iniciativa, a fábrica de salsas de tomate Solís, situada en Miajadas (Cáceres), conseguiu o pasado ano a certificación "Gold" no estándar de Alliance for Water Stewardship (AWS), certificación mundial que promove o uso responsable da auga que beneficia ás comunidades locais de forma social, económica e ambiental. Esta certificación é a primeira que se concede a unha fábrica de alimentación en Europa. 

Suiza é coñecida en todo o mundo por ser o país do chocolate, pero cando Philippe Suchard buscou un elemento que identificara a súa marca, Milka, escolleu unha vaca por ser este un elemento distintivo helvético. As vacas seguen a ser hoxe un emblema do país alpino, ao igual que o é o chocolate. Quizais por iso o chocolate con leite tamén é un invento suízo. A Confederación Helvética conta con 32.000 explotacións de gando vacún, das que 19.000 adícanse a producir leite. Arredor do 55% das gandarías leiteiras atópanse nas chairas e o restante 45% nas diferentes áreas montañosas do país. O cantón de Berna ten o maior número de produtores de leite, seguido do de Lucerna. A maioría das explotacións son granxas familiares cunha media de 26 vacas e unha produción de 175.000 litros anuais. O país helvético produce en total ao ano 3,5 millóns de toneladas de leite, en parte destinado á exportación transformado en forma de queixos e manteiga fundamentalmente. Arredor de 1,5 millóns de toneladas de leite son convertidos en queixos e unha cuarta parte deles destínanse á exportación. Outro medio millón de toneladas iría para manteiga.

Hai 32.000 explotacións de vacún, das que 19.000 adícanse a producir leite

Ciclicamente, por efecto da sobreoferta de produtos lácteos na UE, a produción suíza experimenta problemas polo seu elevado prezo de produción e de exportación. No ano 2016, durante a última gran crise de precios do leite na UE, o prezo de venda do leite dos gandeiros suízos tocou fondo na barreira dos 50 céntimos, por baixo dos custos de produción, calculados en 55 céntimos. Na actualidade o prezo sitúase en 59 céntimos.

O prezo de venda do leite en orixe superaba o equivalente a un euro a comezos da década dos 90. Na crise de prezos de 2016 tocou fondo en 50 céntimos

A protección arancelaria imposta polo goberno federal á importación de cereais garante un prezo alto aos agricultores suízos que os producen (millo, cebada e trigo fundamentalmente) pero encarécelle os custos de produción aos gandeiros de leite. As granxas, ao estar fóra da UE, non perciben a PAC, pero teñen importantes axudas do seu Goberno en conceptos agroambientais. Importación mínima de materias primas O 90% da ración é producida no país Na actualidade o 90% da alimentación das vacas leiteiras é producida no país e dous terzos das terras agrícolas de Suíza están formadas por prados e pastizais. O país alpino conta cunha superficie agrícola total de 1,5 millóns de hectáreas, o dobre que Galicia, das que un terzo son terras arables reservadas para os cultivos, outro terzo pastizais de montaña e o resto pastos e pradeiras en chaira. A superficie agraria do país, que representa o 35% dos 41.285 quilómetros cadrados totais de Suiza, mantívose practicamente inalterada e sen variacións desde a década dos 70, o mesmo que superficie forestal (1,3 millóns de hectáreas), mentres en Galicia aumentou considerablemente neste tempo a costa da diminución da superficie agrícola. Grazas a una estrita ordenación do territorio, as áreas cultivables están limitadas tanto para a produción para consumo humano como animal, polo que as persoas e o gando non compiten pola produción de alimentos e a superficie forestal, que representa o 32% do territorio, concéntrase nas zonas altas non aptas para o cultivo.

A superficie agraria total é de 1,5 millóns de hectáreas, o dobre que en Galicia, e equivale ao 35% da superficie total do país

A climatoloxía ofrece condicións ideais para o crecemento da herba na primavera, con precipitacións que alcanzan os 1.500 milímetros por ano. Os gandeiros suizos están obrigados a facer analíticas do chan, tanto de nitróxeno como de fósforo e o uso de trévoles nas pradeiras, capaces de fixar o nitróxeno do aire, permítelles empregar menos fertilizantes, tanto químicos como purín. A superficie agraria media por explotación é de 26,5 hectáreas e a produción de leite está baseada na produción de forraxe (herba fundamentalmente). En Suiza hai medio millón de vacas leiteiras, que consumen arredor de 8,4 millóns de toneladas de forraxe ao ano (entre 70 e 80 quilos de herba verde na primavera e o verán e entre 15 e 25 quilos de herba seca no inverno). O uso de concentrados para a produción de leite é moi inferior a respecto doutros países, cunha media de dous quilos diarios por vaca (trigo e soia fundamentalmente) pero case a metade da materia prima dos concentrados tamén é producida en Suiza. Variedade de razas Razas como a parda alpina ou a fleckvieh son orixinarias de Suiza En Suiza conviven distintas razas bovinas. Unha das súas razas autóctonas, a parda alpina, apta tanto para a produción de leite como de carne, foi exportada nos séculos XVIII e XIX aos EEUU. Naceu así a raza Swiss Brown do outro lado do Atlántico, que hoxe está moi presente en Suiza pola súa maior produción de leite a respecto da parda alpina europea.

Holstein vermella e Jersei son razas comúns xunto coas as autóctonas Parda alpina e Fleckvieh, tanto en animais puros como cruzados

Tamén dos EEUU viñeron as holstein roxas, moi implantadas tamén en Suiza, tanto en estado puro como tamén mesturada coa raza Fleckvieh, coñecida en Suiza como raza Simmental por ser orixinaria do val suizo de Simme, na zona de Oberland, pertencente ao cantón de Berna. O cruce de Red Holstein e Fleckvieh dá lugar a unha nova raza, a Swiss Fleckvieh. Abundan tamén as Montbeliard francesas e as Jersei inglesas, tanto puras como mesturadas con Holstein, procedentes de Nova Zelanda, onde deron lugar a unha nova raza coñecida como Kiwi Cross. No gando vacún de carne suizo mesmo hai máis variedade que no de leite. Angus, Charolesa, Limusin, Herens, Grey Cow ou Scottish Cow son razas comúns no país helvético. Dentro do gando cabrún destacan razas autóctonas como a Saanen, a Toggenburg ou a cabra Alpina, enfocadas todas elas tamén á produción de leite. Leite verde A maioría das granxas empregan o pastoreo como sistema principal de alimentación do gando O pasado mes de setembro entrou en vigor un novo standar de calidade, leite verde, con criterios moi estrictos en materia de sostibilidade e benestar animal. As vacas deben saír ao pasto ou dispoñer dun patio de recreo libre no establo, deben muxirse dúas veces ao día e os xatos cando nacen deben permanecer cando menos 21 días na explotación. A alimentación debe estar libre de aceite de palma e se se emprega soia non pode ser transxénica. O uso de antibióticos debe estar prescrito por un veterinario e débense aplicar en primeiro lugar pautas de mellora sanitaria mediante o manexo. Como elementos complementarios están tamén que as vacas teñan nome ou o feito de organizar visitas de escolares á explotación e de acoller a aprendices na granxa. Este logotipo swissmilk green, que pertence á Interprofesional láctea suiza (IP Lait), ten tamén unha recompensa en canto a prezos, xa que supón tres céntimos máis por litro no leite do segmento A, o maioritario entre os produtores helvéticos.

Os gandeiros suizos reduciron nun 40% o uso de antibióticos nos últimos 10 anos e só o 13% das vacas están estabuladas todo o ano

Os gandeiros que queiran alimentar aos seus animais con fariña de soia alta en proteínas deben garantir que provén dunha fonte sostible e que non é transxénica. Prohíbense os organismos modificados xeneticamente, a fariña de orixe animal, o aceite e a graxa de palma así como as hormonas e os antibióticos destinados a mellorar o rendemento das vacas. Os antibióticos só están permitidos como último recurso no tratamento de enfermidades e a Federación Suiza de Produtores de Leite (PSL) está moi comprometida na súa redución, logrando unha diminución no seu uso do 40% nos últimos 10 anos. O medio ambiente e o benestar animal son outras dúas preocupacións para o sector no país helvético, onde só o 13% da cabana gandeira está estabulada durante todo o ano. A lei suiza de benestar animal atópase entre as máis estritas do mundo. O país helvético aprobou a primeira lei integral de protección animal no ano 1981, que foi revisada por completo no ano 2008. O transporte de animais está limitado a unha duración máxima de 8 horas e a viaxe en si non pode durar máis de 6 (na Unión Europa permítense tempos de transporte de até 24 horas). Permítese o descornado, pero debe facerse nas tres primeiras semanas de vida da tenreira e sempre con anestesia. Sistema de cotas até o 2009 e proteccionismo arancelario desde entón A produción de leite en Suiza estivo altamente regularizada a través dun sistema de cotas que se suprimiu no ano 2009 porque obstaculizaba a competitividade dos gandeiros suizos no mercado comunitario. A liberalización do agro suizo tivo un custo elevado para o goberno federal, que gastou uns 14.000 millóns de francos (13.300 millóns de euros) na restruturación do sector entre os anos 2004 e 2007. En 10 anos, entre 1990 e o ano 2000, desapareceron unhas 22.000 granxas familiares, unha redución que se seguiu producindo desde entón a un ritmo de peche de entre 800 e 900 gandarías cada ano. Hoxe quedan unas 19.000 gandarías de leite e o Goberno adoptou medidas para a súa protección garantindo o relevo xeracional.

Cada vaca dá uns 7.000 litros anuais e a produción vitalicia media son 23.000 litros

A redución da cabana gandeira foi compensada cunha maior produtividade por cabeza. No ano 1985, coincidindo coa entrada de España na UE, Suiza contaba con 816.000 vacas leiteiras; 15 anos despois había 150.000 vacas menos pero a mesma cifra total de leite producida (4 millóns de toneladas). Hoxe quedan 500.000 vacas e a produción total é de 3,5 millóns de toneladas. Cun incremento de 50 litros ao ano, a produción por vaca en Suíza pasou dos 5.700 litros anuais do ano 2000 aos 7.000 de hoxe, unha produción aínda así moito menor que en España, pero con porcentaxes de sólidos moi superiores: 4,10% de graxa e 3,34% de proteína.

A supervivencia do sector depende cada vez máis da exportación e existe un marco xurídico-comercial entre Suiza e a UE, mediante acordos bilaterais

A división do mercado do leite en tres segmentos (A, B e C), en vigor desde o 2011, permite diversos prezos. Instaurouse trala supresión no ano 2009 do réxime de continxentes de produción. O segmento A agrupa aos produtos lácteos protexidos por dereitos arancelarios para evitar a entrada e a competencia de produtos do exterior, como o leite de consumo ou a manteiga. Representa o 80% da produción do país, protexida deste xeito do leite de países veciños, como Francia ou Alemaña. O segmento B é o destinado á exportación á UE, en base aos acordos bilaterais con Bruxelas, e o C, cun prezo máis baixo, son produtos que se venden no mercado mundial. En conxunto, dous de cada 10 litros de leite producidos en Suiza son exportados, dous terzos á UE e un terzo ao resto do mundo. O 43% do leite producido é transformado en queixos En Suiza elabóranse máis de 450 variedades diferentes de queixo Suiza produce cada ano uns 3,5 millóns de toneladas de leite de vaca. Arredor do 11% é consumido como leite líquido pola poboación, a meirande parte pasteurizado. O resto, é transformado, a metade en queixos. A produción de queixos absorbe o 43% da produción total de leite do país, outro 15% destínase a manteiga, un 10% a leite en pó, o 8% para facer nata, o 5% a iogur e o resto a outros produtos transformados. Cada ano prodúcense en Suíza 180.000 toneladas de queixo de 450 variedades diferentes. Dentro delas, os queixos con denominación de orixe absorben unha parte importante desta produción: Gruyère (28.700 toneladas), Emmentaler (18.500), Vacherin Fribourgeois (2.800), Tête de Moine (2.500), Sbrinz (1.500). Fóra das denominacións de orixe prodúcese queixo Appenzeller, Tilsiter, Tomme Vaudoise, Raclette e mozzarella (o queixo máis popular en Suiza). Ademais de queixo de vaca, no país alpino hai unha importante cabana de ovellas e sobre todo cabras, cuxo leite tamén se transforma de xeito maioritario en queixo.

Os suizos consomen 60 litros de leite, 21 quilos de queixo e 5 de manteiga por persoa ao ano

A produción de queixo en Galicia supón só o 15% do leite producido na nosa comunidade, un dato importante se o comparamos con Suiza en canto á capacidade transformadora para dar saída a produción láctea se temos en conta que para facer un quilo de queixo fan falla 10 de leite e para un de manteiga son precisos 22 litros de leite. O consumo medio de leite en Suiza é de case 60 litros por persoa e ano, un consumo per cápita maior que a media dos 27 estados membros da UE. A nivel mundial o ránking encabézao Nova Zelanda, onde máis leite líquido se bebe, con 104 litros por habitante. En Suiza, sen embargo, teñen máis peso os produtos transformados, sobre todo o queixo. Cada suizo consume 21 quilos de queixo ao ano, só superado polos veciños franceses con 27 quilos por persoa.

Nestlé e Emmi, dous emblemas da industria láctea suiza

Factoría de Nestlé en Pontecesures Suiza posúe algunhas das principais industrias lácteas do mundo como Nestlé ou Emmi. Nestlé, a multinacional que factura máis de 20.000 millóns de euros ao ano e encabeza o ránking do mercado lácteo internacional, ten a súa sede en Vevey e Emmi, propietaria da vasca Kaiku, que é a compañía que máis leite recolle e procesa dentro do país, en Lucerna.

Nestlé é a maior empresa de alimentación do mundo por volume de vendas con 90.000 millóns de euros anuais e ten máis de 450 fábricas en 80 países

Nestlé SA é a maior empresa de alimentación do mundo por volume de vendas con 90.000 millóns de euros anuais e ten máis de 450 fábricas en máis de 80 países. Foi fundada polo farmacéutico de orixe alemá Henry Nestlé en 1866 para fabricar leite en pó para bebés e diversificou despois fabricando leite condensado. Nestlé foi tamén a empresa que perfeccionou a fabricación das tabletas de chocolate con leite e inventou o Nescafé durante a Segunda Guerra Mundial. Nas últimas décadas medrou a base de mercar empresas de alimentación de todo tipo e por todo o mundo e posúe hoxe marcas como Nesquik, Frigo, Nestea, Solís, Maggi, Kit Kat, La Cocinera, Purina, Buitoni, Litoral ou Nespresso.

Foi pioneira na recollida de leite en Galicia, onde hoxe procesa 350.000 litros na súa planta de leite condensado de Pontecesures

Malia ser a maior láctea do mundo, a súa presenza en Galicia é secundaria, ao estar presente unicamente cunha planta de leite condensado en Pontecesures, inaugurada en 1939 baixo o nome Industria Lechera Peninsular SA (de onde vén o nome da marca La Lechera). Nestlé foi pioneira na recollida de leite na nosa comunidade nas comarcas de Caldas, O Morrazo e o Deza. A planta de Pontecesures, que foi ampliada recentemente, procesa na actualidade uns 350.000 litros de leite recollidos en Galicia e producirá este ano unhas 60.000 toneladas de leite condensado. Dous terzos da súa produción expórtase a países de Europa, África, Asia e Oceanía. Unión de 62 cooperativas Tamén é suiza Emmi AG, con sede en Lucerna e fundada en 1907 grazas á unión de 62 cooperativas, e que controla a recollida e transformación do leite producido na Confederación Helvética. O queixo é o produto de alimentación máis exportado desde Suiza e Emmi ten parte do mérito. Ademais de atender o mercado interno, a empresa fabrica queixo e outros produtos como o famoso Caffé Latte que exporta desde o país alpino a case 60 países. A nivel internacional, a empresa dá traballo a 7.800 persoas en todo o mundo (dous terzos fóra de Suíza) e conta con plantas de produción en Alemaña, Italia, Países Baixos, Austria, EEUU, Chile e Túnez. En España posúe dous terzos do accionariado da vasca Kaiku desde o 2012.

Emmi posúe desde o ano 2012 dous terzos do accionariado da vasca Kaiku

Emmi converteuse na principal láctea suiza en xaneiro de 2003 ao adquirir á súa principal competidora, Swiss Dairy Food (SDF), que era o segundo gran procesador de leite de Suiza. No ano 2002 SDF pasou por un momento delicado ao entrar en suspensión de pagamentos. O Goberno helvético e os bancos do país saíron no seu rescate cunha aportación conxunta de 160 millóns de francos (150 millóns de euros) para evitar a súa bancarrota pero finalmente Emmi acabou mercando a empresa, que tiña daquela 1.600 empregados traballando en catro factorías en Lausana, Lucerna, Gossau e Thun.

A fábrica de Nestlé España de leite condensado, situada na localidade pontevedresa de Pontecesures, empezou a exportar a Australia, tras o peche por parte da multinacional suíza da única planta que tiña naquel país, a de Tongala, cuxa produción pasará a ser absorvida pola fábrica galega. Así, a planta de Pontecesures ten previsto elaborar unhas 7.000 toneladas de produto anuais que irán a este destino. Ademais, a factoría galega incrementou o volume que produce para Nova Zelandia, un dos principais mercados exportadores de leite a nivel mundial. Mentres que até o momento a factoría elaboraba ao redor de 150 toneladas anuais, espera aumentar a produción a 1.300 toneladas ao ano para este país. Como consecuencia, a fábrica ten previsto alcanzar case 60.000 toneladas de produto elaborado en 2020, cifra que representa un incremento do 13% no volume de produción. Para facer fronte a este aumento produtivo, a factoría ampliará o seu persoal en 5 persoas e prevé contar con 180 traballadores, de persoal medio, o próximo ano. Así, o centro elaborará para estes países de Oceanía tanto os botes de 397 gramos de cocido de leite e leite condensado, como os formatos sirvefácil de doce de leite e o tubo de 170 gramos de leite condensado. Todos eles producidos con leite galego. Para iso, de forma diaria, prevese que se descarguen na factoría ao redor de 350.000 litros de leite, recollidos na súa maioría nas máis de 150 ganderías galegas, situadas nun radio máximo de 60 quilómetros, que se prevé que traballen coa fábrica o ano que vén.

80 anos producindo leite condensado

A fábrica de Nestlé en Pontecesures é unha das máis veteranas da Compañía en España. Aínda que a planta inaugurouse en 1939, ten a súa orixe na constitución de Ilepsa (Industria Leiteira Peninsular, S.A.), empresa propiedade de Nestlé que se fundou o 1 de febreiro de 1938. A pesar diso, non foi até o 16 de agosto de 1939 cando saíu da planta galega o primeiro bote de leite condensado que se produciu. En 1983, esta planta de Pontecesures converteuse na única fábrica do grupo en España dedicada á fabricación de leite condensado. Ademais, desde 2012, esta factoría é tamén a única de Nestlé na zona EMENA (Europa, Oriente Medio e Norte de África) que se dedica á produción deste produto. A fábrica de Pontecesures conta na actualidade con 7 liñas de enchido e espera pechar este 2019 cun volume de preto de 55.000 toneladas elaboradas. O 66% desta produción expórtase a Oriente Medio, Europa .sendo os seus principais destinos Reino Unido, Francia, Portugal, Italia e Bélxica-, África Central, o Magreb, Nova Zelandia e, ademais agora, Australia.

A multinacional alimentaria Nestlé reuniu este mércores nunha xornada técnica en Teo (A Coruña) a uns 150 gandeiros galegos que lle subministran leite para a súa planta de Pontecesures. Na xornada abordáronse tres aspectos que preocupan aos produtores e nos que a planta de Nestlé en Galicia quere avanzar con eles para seguir sendo líderes no sector en canto a certificación, benestar animal, respecto ao medio ambiente e calidade do leite. Así, Carlos de Santiago, responsable de ECOLEX, impartiu un relatorio sobre a xestión nas explotacións gandeiras de residuos perigosos (como envases de zoosanitarios, de produtos de hixiene para o muxido ou de restos de tratamentos, como xiringas). “É un tema no que temos moita marxe de mellora no que é a correcta separación e almacenaxe destes residuos nas granxas e a súa recollida por parte dun xestor autorizado, como é ECOLEX, para o seu tratamento”, subliñou. A continuación abordouse un tema que preocupa aos gandeiros como son os chamados “falsos positivos” de animais á tuberculose bovina nas campañas de saneamento gandeiro. O relatorio foi impartido por unha experta no control desta patoloxía en Galicia: Marta Muñoz Mendoza, xefa da área de Epideomoloxía do Servizo de Sanidade Animal da Consellería de Medio Rural. “Os gandeiros galegos deberían evitar importar animais de rexións con alta porcentaxe de tuberculose bovina” Como punto de partida, destacou que “Galicia atópase nunha situación privilexiada dentro de España en canto a control desta enfermidade, cunha incidencia de só o 0,02% de tuberculose bovina en rabaños, polo que se seguimos así dentro de dous ou tres anos deberiamos ser declarados rexión libre desta enfermidade, o que resultaría moi positivo tanto para a exportación de animais como de produtos lácteos”. Con todo, advertiu de que na media de España esta porcentaxe de incidencia da tuberculose bovina elévase ao 2,32%, pero con porcentaxes superiores ao 10% en comunidades do sur de España. Por iso, defendeu que unha das principais medidas de prevención, xunto coa bioseguridade nas granxas e o mantemento dos programas de control, “é o control do movemento de animais, evitando que os nosos gandeiros compren gando en comunidades nas que existe unha alta incidencia da tuberculose”. “Non se entende que se sigan importando animais desas zonas, cando en Galicia temos unha cabana gandeira, tanto en vacún de carne como en vacún de leite, de altísima calidade xenética e a nivel sanitario, polo que deberiamos apostar pola recría realizada polos nosos gandeiros”, engadiu. Por último, Cristina Pilar Pousada, veterinaria dos laboratorios MSD falou sobre a importancia de mellorar o benestar animal durante a recría, unha fase na que se concentra o segundo capítulo de gasto dunha explotación, despois da alimentación, e que é crucial para a vaca adulta poida expresar todo o seu potencial xenético.

Nestlé proporá aos seus gandeiros de Galicia unha prima para o leite entregado no outono

A xornada foi clausurada por Edis Estévez Rodríguez, xefe de Abastecemento Lácteo da planta de Nestlé en Pontecesures, quen compartiu cos gandeiros provedores información sobre a evolución da planta e as propostas para o futuro. En canto á situación actual, destacou a boa evolución da planta de Nestlé en Pontecesures, cuns 92 millóns de litros de leite recollido, un 5% máis que en 2017, e que se transformarán en gran medida en leite condensado, principalmente para a súa exportación. “A fábrica vai ben e está a contratar máis leite. Como exemplo no ano 2010 transformamos 67 millóns de litros de leite cunha media de entregas de 200.000 litros por granxa, e este ano transformaremos 92 millóns cunha media de 600.000 litros por provedor”, destacou Edis Estévez. Entre os cambios que lles propuxo aos gandeiros de Galicia o xefe de Abastecemento Lácteo da planta de Nestlé en Pontecesures destaca un novo sistema para primar o leite producido no outono. “Trataríase de trasladar entre un 3 e un 5% do leite de primavera para outono, dándolles unha prima, algo que se pode realizar mediante unha planificación e pequenas medidas. Sería positivo para nós e para eles, pois ao ter maiores calidades o leite de outono o gandeiro na media anual percibirá maiores ingresos”, explicou. Esta proposta, a debater cos gandeiros, será trasladada pola planta de Nestlé en Galicia aos seus provedores na proposta de renovación de contratos.

Nestlé prevé que a finais deste ano todas as granxas españolas que colaboran coa compañía estean certificadas en benestar animal tendo en conta a “Guía de prácticas correctas para gandarías de vacún do leite INLAC”. AENOR e CERTICAR auditan estas certificacións cada ano. Así mesmo, Nestlé tamén ten en conta os requisitos establecidos pola World Animal Protection á hora de certificar estas explotacións. Para iso, analízanse aspectos como a trazabilidad do leite, a alimentación, o benestar animal, a calidade da materia prima, a sanidade ou as medidas ambientais desenvolvidas pola granxa, entre outras. Ademais, en relación ao benestar animal, a compañía potencia as denominadas “5 liberdades” recoñecidas pola Organización Mundial de Sanidade Animal (OIE), centradas en que os animais se sintan “libres de fame, sede e desnutrición; libres de medos e angustias; libres de incomodidades físicas ou térmicas; libres de dor, lesións ou enfermidades e libres para expresar as pautas propias de comportamento”, destaca Javier Gómez Iruretagoyena, responsable de Aprovisionamento Lácteo de Nestlé España. Un total de 8 asesores -4 na fábrica de Pontecesures, 2 na da Penilla e 2 na de Sebares, - aconsellan aos gandeiros de forma continuada coas mellores prácticas a desenvolver no campo co obxectivo de obter un leite de maior calidade, ser máis competitivos e manter aos animais de forma saudable e confortable, proporcionándolles coidados veterinarios, alimenticios e de saúde. “Esta relación directa dos gandeiros cos asesores de Nestlé garántenos saber non só de onde vén o leite que recibimos en fábrica senón tamén coñecer como se produciu”, concluíu o responsable de Aprovisionamento Lácteo de Nestlé España. A compañía prevé recoller este ano en Galicia e a Cornixa uns 180 millóns de litros de leite As fábricas de Nestlé situadas na cornixa cantábrica e en Galicia proveranse durante este ano duns 180 millóns de litros de leite fresco que serviron como materia prima nas liñas de produción dos centros situados na Penilla de Cayón (Cantabria), Pontecesures (Pontevedra) e Sebares (Asturias). Para iso, a Compañía conta con preto de 300 gandeiros situados nun radio medio de 50 quilómetros ao redor das factorías.

SAT Sampérez é unha gandería singular en Galicia, porque antes de creala os propietarios acordaron coa industria láctea que tipo de leite lles interesaba producir e en función diso orientaron as súas decisións. “Viñamos de participar como socios nunha gandería da que nos desvinculamos. E no 2012 decidimos empezar de 0, construíndo un novo establo e mercando un rabaño, pero antes de todo iso fomos falar coa industria láctea para que nos garantise a recollida e ver que tipo de leite lles interesaba que producíramos. Falamos con Celta e con Nestlé e foi con esta última coa que chegamos a un acordo para producir leite co máximo de sólidos posibles”, conta José Calvo, que xunto á súa dona, Maite González, xestiona esta gandería situada no lugar de Guisande, no concello coruñés de Santa Comba. O seguinte paso foi mercar o gando, e decidiron ir a Alemaña e Holanda, onde a selección xenética da raza Holstein está máis dirixida á produción dun leite con máis graxa e proteína, con destino á elaboración de queixos e doutros derivados lácteos. “Fun acompañado por Santi de Finca Asunción, e trouxen 40 vacas dunha subasta en Alemaña e outras 45 de Holanda, cun prezo medio duns 2.850 euros”, conta José. Eran primeirizas que na primeira lactación chegaron ao 4,4 de graxa e ao 3,7 de proteína. Hoxe baixaron a unha media de 4,4 e 3,6, pero a produción destes animais e dos seus descendentes foi de nada menos que de 11.700 litros no pasado 2017. Ademais, 40 destes animais importadas, 6 partos despois, aínda seguen producindo. Hoxe en SAT Sampérez contan cun rabaño de 204 animais, dos que 120 son vacas en muxido, e manexan unha base territorial dunhas 50 hectáreas. Dende hai 2 anos Nestlé págalles por kilos de sólidos ás súas 152 ganderías provedoras de Galicia e esta é unha das que maior prezo percibe grazas a estas altas calidades: 0,36 euros por litro, sen IVE, cinco céntimos por riba da media que paga esta industria láctea.

Nestlé págalles a 0,36 euros o litro, grazas aos sólidos

¿A clave?: “O primeiro é a xenética e logo está o manexo”, responde convencido este gandeiro. Para manter o nivel de sólidos e a xenética dos animais que importaron o criterio que empregan para os acomplamentos é que os touros nunca sexan negativos en calidades e que suban en produción. “Para iso tes que ir a touros de Holanda, porque os de Estados Unidos ou os de Canadá están máis seleccionados para producir litros e non para sólidos”, conta. “Non busco unha vaca de concurso, senón unha vaca resistente, con boas patas, bo ubre e que produza sólidos”; engade. En canto ás inseminacións traballan con seme convencional, despois dunha infructuosa experiencia co sexado. No 50% das vacas inseminan con raza Frisona, recriando todas as femias, e na outra metade poñen seme de Rubia Galega. “É unha raza que nos funciona moi ben, sobre todo porque adianta os partos entre 10 e 12 días respecto ao Limousin, e iso é máis leite, e menos problemas para as vacas”, explica José. Os becerros véndenos a partir dos 15 días a unha media de 200 euros por xato.

Calidades das forraxes e dos silos 

A outra parte da rendibilidade de SAT Sampérez está en que logran unha moi boa calidade das forraxes e a baixo prezo. O custo de alimentación é de 4,4 euros por vaca e día, ou 0,16 euros por litro, incluíndo o custo das forraxes, do penso, dos alugueres das parcelas e do carro mesturador. O punto de partida está nas forraxes que producen: contan cunhas 50 hectáreas de base territorial, das que en 39 sementan millo rotándoo con pradeira de inverno e 11 permanecen a pradeira permanente con raigrás italiano. “Nas de millo sementei este ano un ciclo 300, un Dekalb 4621, e o rendemento medio foi dunhas 40 toneladas por hectárea. Procuro que teña a máxima dixestibilidade, e neste sentido as analíticas do ano pasado deron un 40% de amidón e un 35% de materia seca. Na herba nas pradeiras permanentes fago bolos e nas 40 que destino a millo dende hai 3 anos semento unha mestura de Fertiprado con 4 tipos de trevos, un raigrás hibrido, outro italiano e unha festuca. Os seus resultados son moi bos, tanto en calidades, cun 15% de proteína e un 42% de materia seca, como no crecemento do millo que se bota a continuación”, explica. “O único pero -recoñece- é que as leguminosas non se levan ben co xurro, polo que ou amplío a fosa para non ter que botalo ou terei que deixar de sementalas durante un tempo”.

“A clave da conservación do silo é un bo pisado”

Outro aspecto que chama moito a atención das forraxes de SAT Sampérez é a súa boa conservación, con só un 2% de perdas, malia que os silos non son en trincheira e que non empregan ningún conservante, só ácido fórmico no carro mesturador para que non queza a mestura. Neste sentido, José Calvo subliña que “a clave dunha boa conservación do silo é pisado, pisado e pisado e logo tapalo ben”. No seu caso, tres tractores e 1 excavadora de cadeas están todo o día que dura o ensilado pisando a forraxe para compactala o máximo posible. O menor ancho deste tipo de silo axuda tamén a que a conservación sexa mellor, xa que o avance é máis rápido e o frente do silo está menos tempo exposto ao aire. Con estas forraxes, a ración diaria nesta gandería para as vacas en produción é de 26 kg de materia seca: 32 kg de silo de millo, 11 kg de silo de herba e 11 kg de penso, unha mestura con colza e cun 22,5% de proteína que dende hai pouco lle compran a Agrosoneira a un prezo de 218 euros a tonelada. As xovencas aliméntaas só silo de herba e penso.

A única maquinaria agrícola coa que contan: dous tractores vellos

Outro detalle que chama a atención en SAT Sampérez é que a única maquinaria coa que contan son dous tractores con máis de 30 anos que empregan para arrimar a comida e para pisar o silo. “Contratamos todos os traballos agrícolas, neste caso a Agroforestal Xallas, e para o carro estamos na CUMA de Santa María de Alón. Contratar todos os traballos de maquinaria permíteche estar máis tempo cos animais, que é de onde sacas o rendemento, e detectar a tempo posibles problemas. Á empresa de servizos esíxolle rendemento e calidades, pero eu son gandeiro, non tractorista, e onde teño que pasar máis tempo é no establo coas vacas”, razoa José Calvo.

A importancia do muxido

E se el pasa a maior parte do día atendendo e observando aos animais, a área específica do muxido é couto reservado para Maite. Ela é a artífice de que esta gandería non pase dos 120.000 RCS en tanque e de que as mamites sexan practicamente inexistentes. “Coñezo todas as vacas polo ubre, e sei os defectos de cada unha delas. Por iso é clave no muxido a persoa que o fai e seguir un protocolo, aínda que despois teñas outra persoa que che axude”, explica esta gandeira, que chegou a este mundo tras casarse con José, porque ata entón nunca muxira unha vaca. Realizan 2 muxidos diarios, con dúas horas de duración, nunha sala de 20 puntos. Maite insiste en que o factor humano e observar e coñecer os animais é clave no muxido e para previr mamites. O seu marido corrobora a súa afirmación, pero recoñece que “quizás nun futuro poñamos robot de muxido, non por que queiramos, senón porque nos obrigan, xa que é moi difícil atopar man de obra para traballar nas granxas de vacún de leite”.

Futuro: Ampliar a fosa de xurro e mellorar calidade de vida

En canto aos seus plans para o futuro, en SAT Sampérez o seu obxectivo é gañar en calidade de vida, podendo dispor de fins de semana libres e de vacacións. “Prevemos aumentar 30 vacas en muxido para poder pagar outro empregado que nos permita mellorar en calidade de vida, e para iso teríamos que ampliar a fosa de xurro, pasando dos actuais 1,2 millóns de litros, a 3 millóns, e se me dan o plan de mellora tamén a cubriría”, explica. Uns plans que chocan cunha burocracia excesiva e lenta pois, tal e como recoñece, “só para conseguir a licenza medioambiental temos que esperar entre 1 e 2 anos”. Outro obxectivo que se marcan nesta gandería de cara ao futuro é aumentar a lonxevidade das vacas, actualmente nunha media de 2,5 partos e cun 25% de reposición. Neste sentido, José amósase convencido de que “imos conseguir subir de 3 partos de media sen problema”. Tampouco considera un obstáculo conseguir base territorial para o cultivo das forraxes e para baixar a carga gandeira. “A día de hoxe é un factor limitante, pero en 10 ou 15 anos non o será porque o 90% das explotacións vai pechar”, vaticina. Uns peches que en boa media atribúe “a unha mentalidade establecida na sociedade de que o que se dedica á gandería é porque non vale para outra cousa”, un estereotipo que a realidade desminte cada vez máis. No seu caso José e Maite teñen un fillo de 18 anos que cren que nun futuro tomará o relevo na explotación. “Ten idea de quedar coa explotación, este ano empezou a estudar Administración e Dirección de Empresas e logo ten intención de facer o ciclo superior de gandería. Sabe que isto é unha alternativa rendible e que vai estar aquí”, asegura Maite.

SAT Sampérez en imaxes: 

A fábrica en Pontecesures é unha das máis competitivas na produción de leite condensado do Grupo Nestlé a nivel mundial. Desde 2010, a compañía investiu máis de 15 millóns de euros destinados a melloras na xestión ambiental, as condicións de seguridade e a eficiencia da fábrica, entre outras. Así, conseguiuse pasar das 22.000 toneladas de leite condensado producidas a principios da década, ás máis de 47.000 ás que se chegará a finais de ano, o que constituirá unha marca na historia da planta. Entre os investimentos máis destacados realizadas nos últimos anos que favoreceron este aumento de produción, cabe destacar os preto de 3,5 millóns de euros que Nestlé realizou en 2011 e que permitiu á fábrica absorber volumes de leite condensado para outros mercados, producíndose, nun primeiro momento, un incremento dunhas 10.000 toneladas. Este feito propiciou que a factoría se convertese en 2012 na única da multinacional suíza na zona EMENA (Europa, Oriente Medio e Norte de África) dedicada á elaboración de leite condensado. Ademais, entre os anos 2014 e 2018, Nestlé investiu 1,5 millóns de euros destinados a melloras no evaporador -elemento crave para a produción de leite condensado- que comportou un incremento do 30% da capacidade produtiva do centro. Como consecuencia, Nestlé espera pechar este 2018 con todo un récord de produción ao superar as 47.000 toneladas elaboradas. Cada día Nestlé recolle en Galicia 250.000 litros de leite Cun persoal medio de 170 persoas, a fábrica de Pontecesures conta na actualidade con 8 liñas de enchido. O centro produce tanto leite condensado como leite evaporado, doce de leite ou cocido de leite, elaborados con leite fresco galego. O 60% da súa produción expórtase a Oriente Medio, Europa -sendo os seus principais destinos Reino Unido, Francia, Portugal, Italia e Bélxica-, África Central e o Magreb. De forma diaria, descárganse ao redor de 250.000 litros de leite fresco de media, recollidos na súa maioría nas máis de 150 explotacións gandeiras que traballan coa fábrica. Situadas nun radio máximo de 60 quilómetros, algunhas destas granxas xa representan a terceira ou cuarta xeración de gandeiros que colaboran con Nestlé. “O factor diferencial da nosa fábrica é utilizar leite fresco, proporcionado, principalmente, polos nosos propios gandeiros. O produto que fabricamos agradece moito o contar sempre cunha materia prima fresca que nos achega un plus”, destacou Edis Estévez, responsable de Abastecemento Lácteo da planta de Nestlé en Pontecesures.

Máis información: “En Nestlé xa pagamos o leite por quilos de sólidos, non por litros, e esa é a tendencia”

A fábrica de Nestlé en Pontecesures (Pontevedra) é a primeira gran industria láctea moderna instalada en Galicia. Inaugurada en 1939, é tamén una das máis veteranas de Nestlé en España. Ten a súa orixe na constitución de ILEPSA (Industria Lechera Peninsular, Sociedad anónima), empresa propiedade de Nestlé, o 1 de febreiro de 1938. Un ano máis tarde, a fábrica produciu o primeiro bote de leite condensado. Desde 2010, Nestlé investiu nesta fábrica máis de 15 millóns de euros destinados, principalmente, a mellorar as instalacións, así como as condicións de seguridade e a xestión ambiental. Para este 2018, a planta prevé producir unhas 47.000 toneladas anuais de produto, que inclúe principalmente leite condensado, destinado sobre todo á exportación. Falamos con Edis Estévez Rodríguez, xefe de Abastecemento Lácteo da planta de Pontecesures, sobre a evolución de Nestlé en Galicia e sobre a situación do sector lácteo. Como foi a evolución da recollida de leite de Nestlé en Galicia e en España nos últimos anos? Nos últimos 5 anos a fábrica foi gañando gradualmente produción grazas ao incremento das exportacións. Na actualidade, os nosos provedores de leite son máis de 150 gandeiros das provincias da Coruña e de Pontevedra, que foron aumentando a súa produción, acompasándoa á situación da fábrica. En total, recollemos entre 85 e 90 millóns de litros de leite ao ano, e para este 2018 a previsión é aumentar ao redor do 2% a nosa recollida. Cos vosos gandeiros traballades co sistema de certificación de Nestlé. ¿En que consiste? Traballamos cun grupo estable de gandeiros e queremos que apliquen na súa granxa a filosofía de Nestlé. O requisito é que sexan capaces de traballar co noso sistema de certificación, e para iso é clave a mentalidade do gandeiro, mesmo máis que as instalacións que teña ou o sistema de manexo.

 “A principal diferenza dos nosos gandeiros é a súa mentalidade: melloramos xuntos”

A certificación de Nestlé inclúe, ademais da calidade hixiénico-sanitaria, normas de benestar animal, manexo, alimentación, etc., pero tamén outros aspectos como o persoal da explotación. Ademais, necesitamos que os gandeiros leven un rexistro exhaustivo de todo o que empregan para producir leite, desde fertilizantes a medicamentos que aplican cando algunha animal enferma. Trátase dun sistema que partiu do Manual de Boas Prácticas no sector gandeiro do Ministerio de Agricultura e ao que lle fomos incorporando novos requisitos. Estas medidas son condicións de Nestlé para poder exportar, porque así nolo esixen tamén os nosos clientes a nivel internacional. Buscamos garantir os maiores estándares en seguridade alimentaria e calidade, maximizando tamén o benestar animal e o respecto ao medio ambiente. Cando o teu mercado está na exportación, os requisitos que che piden os clientes son máis altos. Son varios os proxectos industriais en Galicia que teñen como obxectivo a exportación de derivados lácteos. Como responsable dunha planta netamente exportadora -o 60% da vosa produción véndese fóra de España- ¿Como ves o futuro destas iniciativas? Realmente creo que a exportación é o camiño de futuro, pero tamén a realidade é que é moi difícil exportar. Nestlé é netamente exportadora pero aínda así énos difícil, porque compites con empresas de todo o mundo que traballan mesmo conxuntamente a nivel sectorial con outras do mesmo país. Tedes previsto na planta de Nestlé en Pontecesures traballar outras liñas de produtos lácteos como ecolóxicos ou en pastoreo? Non o temos en mente nin o descartamos. Se o cliente nolo pide imos traballar nesa liña de produto. Creo que a produción ecolóxica vai ir a máis e o consumidor vai apostar por este tipo de produtos, pero non sabemos ata onde vai chegar. Entre os produtores de leite, Nestlé é unha das empresas lácteas de Galicia con mellor percepción entre os gandeiros. ¿A que é debido? O Ligal recoñece a fábrica de Nestlé en Pontecesures como a empresa de Galicia con menor rotación de gandeiros. E é así porque o noso sistema de certificación leva un ano implantalo e nós temos que corresponder aos gandeiros cunha estabilidade. De feito, nós xa lles ofreciamos contratos cando estes eran voluntarios, e desde o fin das cotas, os nosos contratos son anuais.

“Somos a empresa láctea que dá maior estabilidade aos gandeiros e na que hai máis relevo xeracional nas explotacións”

A nosa filosofía é que o gandeiro se implique con Nestlé e vaia mellorando connosco. Ademais, cando proporcionas estabilidade ao gandeiro, facilítaslle o relevo xeracional na explotación e xéraslle tranquilidade nos investimentos que realiza. Como inflúe o prezo nesa relación estable entre industria e gandeiro? O prezo está claro que é un dos factores máis importantes na relación co gandeiro, pero non é o único. A proposta de prezo que se lle fai ao gandeiro foi evolucionando, ata chegar ao que temos actualmente. O sistema de prezo ten en consideración índices que tratan de facer que o prezo pagado en cada momento sexa competitivo tanto para o gandeiro como para a industria. Ademais do prezo, considero que inflúen outros factores. Así, Nestlé ten persoal en campo que está permanentemente asesorando ao gandeiro, de forma que este sempre nos vai atopar para axudalo, informalo etc. Niso si que notamos que o gandeiro séntese máis apoiado e asesorado. Ademais, ofrecemos microcréditos aos nosos gandeiros en condicións vantaxosas e fomos, por exemplo, dos primeiros en falar con eles de mellora do benestar animal. Ao gandeiro sempre lle dicimos que ten que estar cómodo connosco para que a relación sexa beneficiosa para ambas as partes. Cales son as previsións de produción para a planta de Pontecesures para este ano? Nesta planta fabricamos basicamente leite condensado que se destina á exportación nun 60%. Tamén elaboramos, en menor medida, outras variedades, como doce de leite, cocido, etc. Esperamos producir este ano unhas 47.000 toneladas de produto, das que o 60% destínase á exportación. Somos a única fábrica de leite condensado de Nestlé en Europa, polo que exportamos tanto a Europa, como a países do Magreb, países árabes ou do África Subsahariana, pero tamén a Asia e mesmo a Nova Zelandia. Como inflúe a vosa vocación exportadora nas calidades ou sólidos do leite que lle pedides aos vosos gandeiros? En graxa e proteína pedimos, na media, unhas calidades do 3,7 e do 3,2%, respectivamente. Pero temos un sistema propio de pago de calidades, de forma que non pagamos por litros senón por quilos de graxa e de proteína recibidos. Levamos algo máis de ano e medio con este sistema, e foi ben recibido polo gandeiro.

“Cada vez vai haber unha maior especialización por parte do gandeiro e da industria”

Realmente fóra de España non se paga en litros, senón en quilos de leite ou de graxa e de proteína. No noso país, quizais ata agora, non evolucionou nese sentido pola excesiva orientación da industria láctea cara ao envasado de leite líquido. Porén, creo que a tendencia vai ser que o gandeiro terá que producir aquilo que a industria lle pide, e a industria vai ter que fabricar o que lle pide o consumidor. Cada vez vai haber unha maior especialización por parte do gandeiro e da industria, de forma que haxa industrias especializadas en envasado de leite que lle pidan ao gandeiro que produza litros de leite, pero outras moitas, cada vez máis, especializaranse noutros derivados lácteos e pediranlle ao gandeiro que sobre todo elabore sólidos. O leite condensado é o principal produto que se fabrica na planta de Nestlé de Pontecesures Como se concretará esta especialización para o gandeiro? Recentemente publicabades en Campo Galego que España é o país da UE que produce leite de vaca con menos sólidos. Isto é así, pero parece que non interesa dalo a coñecer. Temos que competir no mercado internacional e se queremos facelo, elaborando produtos de valor engadido, temos que producir sólidos. Cando visitas Holanda, Alemaña, Francia ou Irlanda ves que cada país ten o seu sistema de produción, é con eles con quen temos que competir e en todos eles as calidades de graxa e de proteína son sensiblemente superiores ás nosas. Un indicador máis claro de por onde van as tendencias en canto ao leite é que todos os novos proxectos industriais tanto en Galicia como en España van orientados a sólidos, non a fábricas para envasar leite en brick. E isto é algo que se repite en todos os proxectos en marcha no resto de Europa.

 “Se queremos ser competitivos no mercado temos que producir leite con máis graxa e proteína”

As organizacións que representan aos produtores veñen criticando nos últimos meses que os compromisos do Acordo Lácteo son papel mollado, tanto no referente á venda de leite a perdas na distribución como nos contratos lácteos. Nestlé foi unha das industrias que asinou este acordo, ¿Como valoran o seu cumprimento? Nestlé leva moitos anos apostando pola sustentabilidade do sector, e por tanto adheriuse desde o primeiro momento a este acordo, que me parece positivo porque a súa vocación é dar estabilidade. Neste tempo avanzouse razoablemente ben, pero tampouco se pode pedir que este acordo sexa a solución de todos os problemas do sector lácteo en España, porque non pode selo. No seu día funcionou a Asociación de Empresas Lácteas de Galicia, que desde hai uns anos non está operativa. ¿É necesario a creación dun lobby lácteo galego para defender os intereses do sector, como si sucede co sector forestal? Penso que estar adecuadamente representados é desexable. Temos que buscar a forma de defender os nosos intereses no sector lácteo ao nivel máis amplo posible, porque competimos nun mercado global, pero sen perder a voz e a especificidade do sector galego. Este é o reto que hai que resolver agora, e para o que estamos a traballar as industrias lácteas galegas desde a Federación Nacional de Industrias Lácteas (FENIL). Que fortalezas e que debilidades percibes en Galicia para a produción de leite? Poderiamos recitar o de sempre en canto ás debilidades: falta de base territorial das explotacións, de ordenación dos usos do territorio, de relevo xeracional nas gandarías, etc. Pero para min, a principal debilidade é a falta de colaboración entre os distintos estamentos do sector para facer fronte aos retos do futuro. As industrias lácteas e os gandeiros poderiamos chegar a acordos para mellorar entre todos. Moitas veces botamos a culpa á administración de que non contemos co seu liderado no sector lácteo galego, pero nos países máis avanzados este liderado parte do propio sector, que é quen o impulsa e deseña, e o papel da administración é acompañar e apoiar.

 “A gran debilidade do sector lácteo en Galicia é a falta de colaboración entre industrias, gandeiros e cooperativas”

Somos os propios actores do sector lácteo os que non estamos a facer o noso traballo. Cando saes a exportar ves que compites con países onde todo o sector, tanto industrias como gandeiros, traballan de forma coordinada e na mesma dirección para ser máis competitivos. A administración ten que exercer o seu papel, facilitando ao máximo a ordenación e a modernización do sector lácteo. Pero non pode decidir cal debe ser a evolución deste sector. Esa é unha tarefa que nos corresponde a industrias, cooperativas e gandeiros e non o estamos a facer. Inflúe niso o feito de que a maioría das grandes industrias lácteas de Galicia son de capital foráneo? Podería ser, pero tampouco vexo que o lideren as empresas con capital galego. Ademais, gran parte dos que diriximos en Galicia as industrias de capital foráneo somos xente de aquí.

A multinacional suíza Nestlé prevé incrementar este ano nun 17% a súa produción na planta de Pontecesures (Pontevedra) grazas á boa marcha das exportacións. Trátase da única planta desta compañía na zona de Europa, Oriente Medio e Norte de África dedicada á fabricación de leite condensado. Deste xeito, as previsións para este ano son incrementar a produción deste e doutros derivados lácteos ata as 47.000 toneladas, un 17,5% máis que en 2017. Así, para 2018 a compañía prevé producir na súa planta galega un total de 9.500 toneladas de leite condensado destinadas a este mercado, cifra que representa o 20% do volume total de produción da fábrica. Ademais, as obras realizadas na planta nos últimos tres anos, e que permitiron un incremento do 30% da capacidade da liña de procesado e evaporado, fixeron posible o aumento da produción, que nun 60% expórtase tanto a diferentes países de Europa como a mercados de Oriente Medio, África Central e o Magreb. Nestlé traballa con 157 explotacións leiteiras de Galicia, ás que lles recolle unhas 110.000 toneladas de leite fresco que transforman en leite condensado e noutros derivados. Na súa planta de Pontecesures traballan 170 persoas en diferentes quendas. A previsión da multinacional é seguir incrementando a produción en Pontecesures, e polo tanto a demanda de leite galego, para abastecer as necesidades do mercado. Visita da conselleira de Medio Rural A conselleira do Medio Rural, Ángeles Vázquez, destacou esta mañá durante a súa visita á planta de Nestlé o compromiso da Xunta coa industria agrolimentaria galega en xeral e co sector lácteo en particular. Neste sentido, manifestou que só neste 2018 Medio Rural achega máis de 29 millóns de euros para esta finalidade e que unha parte importante destes fondos apoiarán iniciativas vinculadas ao sector lácteo, xa que o número de proxectos deste subsector que solicitaron axuda este ano ascende ata 33, cun investimento previsto que superará os 64 millóns de euros. A conselleira destacou ademais o compromiso de Nestlé cos gandeiros galegos e a súa seriedade e lealdade nas relacións contractuais con eles. “Isto ponse de manifesto -dixo- á hora de abonarlles un prezo xusto e adecuado pola súa produción, nun marco de equilibrio e estabilidade dentro da cadea de valor do leite que promoven os gobernos galego e español”.