Achégase o frío, pero as moscas saben como atopar os lugares ideais para refuxiarse e continuar desenvolvéndose. É por iso que un tratamento larvicida de final de tempada con NEPOREX® permíteche interromper os ciclos reprodutivos das moscas e faranos comezar con bo pé o outono, sen correr o risco de ter que enfrontarte a infestacións masivas na primavera.

Porque nunca nada mellor contra as moscas que unha prevención ben planificada.

Elanco está ao teu lado

PM-ES-20-0280

 

Manter as infestaciones de moscas baixo control non supón tan só aumentar o benestar animal no establo e mellorar as condicións do persoal que traballa con el, tamén é unha ferramenta importante para reducir a transmisión de enfermidades en granxas, transportadas por virus e bacterias que as moscas poden transmitir.

É por iso que o uso periódico dun adulticida como AGITA® permítelle mantelas baixo control no establo. Mesmo os veciños agradecerancho.

Utilice os biocidas de forma segura. Lea sempre a etiqueta e a información sobre o biocida antes de usalo.

PM-ES-20-0280

Cando as moscas adultas comezan a ser un problema, é hora de intervir cun adulticida altamente selectivo como AGITA® e controlar a situación: unha forma rápida e efectiva de combater as infestaciones e restaurar a tranquilidade no establo e na sala de muxido.

Sen esquecer nunca que os mellores resultados obtéñense en combinación co larvicida NEPOREX®. Os gandeiros sábeno: un rabaño tranquilo produce máis, ¿por que arriscarse? Elanco sabe como

Utilice os biocidas de forma segura. Lea sempre a etiqueta e a información sobre o biocida antes de usalo

PM-ES-20-0280

É posible manter as moscas na granxa baixo control, pero é necesario actuar cun programa de control de moscas responsable e estratéxico actuando á vez contra as larvas e tamén contra as moscas adultas. Só un programa así permitirá alcanzar maiores niveis de benestar para o rabaño e quen coida dos animais.

Segue os consellos de Marcello Guadagnini, técnico de Elanco para aproveitar ao máximo NEPOREX® e AXITA®.

O 14 de Xullo ás 13:00 falaremos sobre iso.

Pica aquí para participar na nosa charla virtual gratuíta.

Utilice os biocidas de forma segura. Lea sempre a etiqueta e a información sobre o biocida antes de usalo.

¿Sabías que a cada grao que aumenta a temperatura entre 16 e 35 °C, nacen un 33% máis de moscas (1)? Por iso é tan importante evitar que as larvas completen o seu ciclo e convértanse en moscas adultas.

Tras a charla virtual do Dr. Richard Hack onde vimos o importante papel que xogan as moscas como vectores transmisores de enfermidades, segue os consellos de Marcello Guadagnini, técnico de Elanco, para aprender a usar AXITA e NEPOREX® coa máxima efectividade.

O 14 de Xullo ás 13:00 falaremos sobre iso con Marcello Guadagnini, técnico de Rumiantes de Elanco

Pica aquí para participar na nosa charla virtual gratuíta.

Utilice os biocidas de forma segura. Lea sempre a etiqueta e a información sobre o biocida antes de usalo.

(1) 1. Axtell RC. Fly Control in Confined Livestock and Poultry Production.Technical Monograph. 2002;1:6-22.

PM-ES-20-0280

Os ectoparásitos son unha familia animal que engloba os piollos, as pulgas, os ácaros, as moscas e as carrachas, sendo estas dúas últimas as que máis perdas provocan na ganderia de vacún.

 Perdas económicas: As moscas provocan un descenso da produción de ata 139 litros de leite

Un dos principais motivos polo que ao gandeiro lle debe interesar o control dos ectoparásitos é polas importantes perdas económicas que provocan. “Así diversos estudios conclúen que as moscas provocan unha perda media na producción anual dunha vaca de 139 kilos menos de leite, e no caso dos becerros a proliferación de moscas no establo provocan un menor peso da recría ao destete; en concreto, de entre 6,29 e 9 kilos menos”, advirte Pablo Piñeiro, do equipo de Ruminantes de MSD-AH. A escala moito maior, estímase que os ectoparásitos provocan en Estados Unidos unhas perdas anuais de 360 millóns de dólares no sector de gandería leiteira e de 1269 millóns no gando de carne en pastoreo.

Repercusións sanitarias: Mamites de verán, malestar animal..etc

O outro motivo clave polo que se deberían controlar moscas e carrachas nas ganderías é pola súa importante repercusión sanitaria. En concreto, estes ectoparásitos provocan, segundo Pablo Piñeiro, un triple prexuizo no gando: 1) Pola súa acción patóxena directa: - Depreciación de peles (carrachas) e coiros - Efecto expoliador de sangue: calcúlase que cada mosca chucha dunha vaca ou becerro 17 miligramos de sangue ao día; que soben a 400 se se trata dun tabán e máis dun mililitro se o parasito é unha carracha. 2) Acción patóxena indirecta: Aumentan o malestar animal (dor, o animal non descansa, non come, non bebe…) e iso ten unha repercusión directa na producción de leite e de carne. 3) Transmisión de enfermidades: -Carrachas: babesia, anaplasma, Theileria...etc. -Moscas: queratoconxuntivites, mamites de verán, mastites contaxiosas...etc.

Mamites de verán: Cómo se provocan e a importancia de controlalas

As coñecidas como “mamites de verán” que afectan ao gando vacún teñen unha etioloxía e epidemioloxía totalmente diferente ao resto das mastites, pois non son nin de tipo ambiental nin contaxiosa. E é que estas mamites están provocadas pola mosca da cabeza , unha mosca chupadora coñecida como “Hydrotaea irritans”, que é o principal factor que condiciona a mamite de verán, xa que ao lamber o leite dos tetos, coas súas patas pasa a mamites dun teto a outro, facendo de vector dos xermes implicados nesta patoloxía. Afectan a entre o 1 e o 5 % das vacas que paren, con mamites provocadas polos patóxenos “Arcanobacterium pyiogenes” e “Streptococcus dysgalactiae”, fundamentalmente. ¿Como é o ciclo da mosca que provoca as mamites de verán? A “Hydrotaea irritans” ou mosca da cabeza ten o seguinte ciclo biolóxico anual, que é preciso coñecer para realizar un control efectivo da mesma: –Cría as larvas durante a primavera e verán -o calor, a humidade e a materia orgánica en descomposición son claves para o seu desarrollo- nas feces e sitios húmidos, polo que resulta clave unha boa hixiene no establo. -Os adultos saen de xullo a septembro. –Voan en terreos arborados e húmidos –Zonas onde se localizan: son sobre todo nas patas, abdome e ubre, especialmente nos tetos. Coñecendo o seu ciclo vital, se se realiza un control de moscas, tanto de larvas como de adultas, pódese reducir notablemente a porcentaxe de vacas con mastite, tal e como reflicten os seguintes resultados dun estudo realizado en Estados Unidos:

¿Como controlar de forma efectiva as moscas?

Para realizar un control efectivo das moscas resulta imprescindible coñecer o seu ciclo de vida. Neste sentido, algunhas das claves que aportou Pablo Piñeiro son: -O 80% das moscas nun establo están en estadio de larva, ovo ou pupa, e só o 20% restantes son moscas adultas. -Co aumento da temperatura dispárase a incidencia das moscas: Se con 28 graos unha mosca completa o seu diclo de ovo a adulta nunha media de 10 días, con 30 graos acúrtase a tan só 5 días. Produtos de control: Existen dous tipos de produtos de control de moscas que se adaptan ao seu ciclo vital e que se deben aplicar ao mesmo tempo: -Adulticidas: Para as moscas adultas, como produtos de tipo Pour-On -Larvicidas: Que se aplican mediante pulverización das zonas máis sensibles (parideiras, camas, esquinas onde se amorea merda...etc), ou tamén mediante regado, esparcido e pintado. Cada un dos produtos ten as súas doses e formas de aplicar, polo que se deben seguir as recomendacións para lograr a máxima efectividade. En canto ás zonas de control onde se produce a cría das moscas, debemos prestar especial antención ás zonas húmidas como debaixo dos bebedeiros, camas e a 1 metro de altura das paredes. Tamén aos boxes de xatas e xatos e en xeral ás zonas con acumulación de materia fecal. Respecto aos produtos pour-on para control de moscas adultas, aplícanse directamente nos animais na liña do lombo. O técnico de MSD-AH recomendou máis o uso dos adulticidas deste tipo pola súa maior persistencia (28 días), fácil manexo e ausencia de cheiro. “Pola contra, os adulticidas de moscas que se aplican por baño ou inmersión das vacas son de manexo máis complicado, non teñen tanta persistencia e son máis olorosos”, subliñou Pablo Piñeiro.

Control de carrachas

Ao igual que nas moscas, o control efectivo das carrachas esixe coñecer o ciclo de vida deste ectoparásito: As femias unha vez cheas de sangue caen da pel das vacas ao chan, e alí poñen os ovos que se convertirán en larvas. Nesta fase larvaria é cando se adhiren á pel dos animais, e pasan á fase de ninfas e adultas chuchando o sangue do seu hóspede, ata que caen ao chan e volven iniciar o ciclo. Neste sentido, algúns dos aspectos relevantes das carrachas que apuntou Pablo Piñeiro, do equipo de Ruminantes de MSD-AH, son: •As femias cheas de sangue poden sobrevivir nos pastos 5 meses sen comer. •Son máis activas no verán e no outono (combinación de calor e humidade), polo que é nesa época cando debemos aplicar os produtos para combatelas. •Por debaixo de 0º as carrachas morren. •Existen vacas con inmunidade natural frente ás carrachas, polo que é unha liña de selección a ter en conta. •É importante que os animais roten de pastos. •O tratamento habitual é con garrapaticidas. •Existen productos con alta persistencia en animais. Un deles é a deltametrina, que segundo Pablo Piñeiro ten 3 veces máis acción insecticida que a Ciflutrina e 10 veces máis acción insecticida que a Cipermetrina. “A deltametrina está formulada e desarrollada específicamente para o control das moscas (chuchadoras e picadoras), piollos, carrachas e mosquitos. No mercado hai produtos pour on, que combinan a deltametrina con repelentes que provocanque non se acheguen moscas e carrachas ao animal. Ao tempo, ten un efecto “nockdown” sobre as moscas que caen mortas de forma case inmediata, mentres que as carrachas e piollos despréndense nun máximo de 24-48 horas”, destaca Pablo Piñeiro. “Iso si, é moi importante que se aplique a contrapelo, nas zonas de moito sol”, subliña. Como conclusión, o técnico de MSD-AH recomendou que para un control efectivo de moscas e carrachas é importante realizar: 1.Boa identificación do problema. 2.Control dos ectoparásitos con productos específicos e na época axeitada. 3.Correcta aplicación do producto (animais e instalacións no mesmo día).

A compañía ELANCO organiza para o vindeiro xoves, 25 de xuño, unha charla online sobre control efectivo de moscas en gandarías de vacún; en concreto sobre a importancia do control de moscas para reducir a transmisión de enfermidades e protexer a produtividade e o benestar animal.

A charla virtual é gratuíta, terá lugar de 13:00 a 14:00 horas e correrá a cargo do prestixioso veterinario e especialista en insectos estadounidense Rick Hack. Impartirase en Inglés, pero con tradución simultánea ao Español e Portugués a través de Interprefy. É fácil, poderás seguir a presentación no computador e escoitar a tradución no teu móbil cuns auriculares (instruccións aquí)

Para poder acceder á charla virtual soamente cómpre rexistrarse nesta ligazón

Podes ver un adianto facendo click aquí neste vídeo de 1 minuto: 

Máis información sobre o ponente:

Rick Hack posúe un Máster en Entomoloxía Médica Veterinaria da Universidade de Clemson, USA, e pasou máis de 25 anos no campo axudando a produtores de animais a controlar tanto os insectos nos seus animais, como nos arredores das súas granxas. Traballou para 4 compañías globais de Saúde Animal, incluíndo Pfizer, Bayer e Elanco, en diferentes postos, en I+D, Servizos Técnicos, Vendas e Mercadotecnia. A súa experiencia práctica axudando a manter o benestar e a produtividade dos animais de produción é ampla, e inclúe avicultura, porcino, gando leiteiro e gando de carne.

Código de aprobación: PM-ES-20-0241

As afeccións parasitarias externas supoñen unha causa importante de perdas económicas nos sistemas de produción gandeira, pola patoloxía que causan aos animais, pero sobre todo pola redución dos índices produtivos que orixinan. Ademais, as medidas de control adoitan requirir un manexo cuxo custo adicional pode chegar a ser significativo.

Nas últimas décadas desenvolvéronse aplicacións químicas acaricidas e insecticidas altamente eficaces, prácticas e económicas para o control de ecto-parásitos, pero non exentas de riscos de toxicidade nin do desenvolvemento de resistencias, xa que a maior parte delas están elaboradas con fármacos moi similares ás pesticidas de uso agrario, con acción neurotóxica sobre o parásito obxectivo.

Neste sentido, as normas relativas aos pesticidas convencionais son cada vez máis restritivas, polo que son cada vez máis numerosos os produtos elaborados con plantas aromáticas que se presentan no mercado cun efecto repelente ou protector.

Desde FERTINAGRO AGROVIP Nutrición Animal desenvolvéronse tres interesantes aplicacións contra artrópodos (moscas, mosquitos, pulgas, carrachas, piollos e ácaros). Todas elas baséanse no allo (Allium sativum) e nos compoñentes azufrados de recoñecidos efectos para o control de infestacións e enfermidades vectoriais transmitidas por axentes biolóxicos con capacidade de superar as barreiras mucosas e/ou dérmicas nos animais de produción.

Bloque mineral repelente de insectos: Prevent Block repelente de insectos

Este produto é un suplemento esencial de establos e fincas durante os meses cálidos do ano, nos que a actividade dos dípteros é maior. Ademais dun elemento de enriquecemento ambiental que permite o deleite gustativo dos animais co estímulo dun sal que vehicula a fracción liposoluble do allo, permite que consuman a vontade (e sen risco algún) os principais compoñentes insecticidas desta planta.

Aínda que se descoñecen os metabolitos azufrados que se poden eliminar polas glándulas sudoríparas ou excrecións sebáceas dos équidos ou os rumiantes suplementados, compróbase un cambio na percepción do seu cheiro característico.

Independentemente da sensibilidade olfativa para detectar estes cambios, pero posiblemente estreitamente relacionada con ela, os resultados que se reportaron do seu uso práctico son:

– Diminución da incidencia de mamites e redución do reconto de células somáticas en vacas leiteiras con acceso a pasto durante os meses de verán.

– Mellor comportamento dos animais nos establos, con menos presenza de moscas pousadas sobre os animais, e sen congregacións en ollares nin ollos.

– Redución da incidencia da queratoconxuntivite infecciosa bovina (causada por Moraxella bovis), en rabaños de vacún de carne en réxime extensivo. .

PREVENT BLOCK REPELENTE DE INSECTOS, é un produto que non necesita receita, que non ten período de retirada algún e que non presenta inhibidores en leite. Esta catalogado como un penso complementario.

Para máis información:

https://www.fertinagrobiotech.com/es/

abelardo.lopez@tervalis.com

Tlef:  610 240 387

As moscas actúan como vector das bacterias favorecendo o contaxio de enfermidades e crean estrés nas vacas Evitar a presenza de pragas e impedir o contacto das vacas da gandaría con animais alleos á explotación é unha das recomendacións básicas para reducir o risco de contaxio de enfermidades nas granxas e as perdas económicas que iso supón. Novas estratexias, como a loita biolóxica, ábrense camiño para combater a existencia de ratas, moscas e aves nas explotacións de leite. O veterinario catalán David García Torres, da Assessoria Boví Lleter, que aconsella a gandeiros de leite de Girona e Mallorca, expón algúns consellos para manter a raia a insectos e outros animais. "O control de pragas é un asunto enmarcado na bioseguridade das explotacións pero pode ser tamén un tema de rendibilidade económica para o gandeiro", asegura. "Tanto a loita biolóxica como a loita química supón un custo para as explotacións pero trátase de redución de riscos de enfermidades, que nos poden facer perder e gastar moitos máis cartos", afirma. Ademais, engade, "as pragas son vectores de transmisión de enfermidades, polo que ao eliminar ou reducir as pragas redúcense as enfermidades e, polo tanto, tamén o uso de antibióticos", razoa. Para David, "están moito máis avanzados no sector porcino e avícola e no vacún queda aínda moito por facer e por mellorar neste eido" e defendeu que "o control de pragas debe estar dentro do plan de bioseguridade das explotacións". A maior carga gandeira, maior probabilidade de pragas Durante a súa intervención nas últimas xornadas técnicas de vacún leiteiro organizadas por Seragro, o veterinario catalán evidenciou que "a canta máis carga gandeira, maior probabilidade de ter pragas" e indicou que "non serve facer un protocolo de pragas xeral para todas as explotacións, senón que ten que ser personalizado para cada granxa e tamén dinámico", porque a situación cambia en función, por exemplo, da climatoloxía, dixo. Con todo, si que se poden dar unha serie de consellos xerais a adoptar en todas as gandarías para reducir o risco de sufrir pragas de insectos, ratos ou outro tipo de animais, como son as aves. A primeira recomendación é extremar a orde e a limpeza nas instalacións e non ter desperdicios nin residuos acumulados "para poñerllo máis difícil ás pragas". Neste sentido, David propuxo, por exemplo, colocar unha malla na fronte do silo "para que roedores ou paxaros non vaian comer alí". É necesario tamén facer un diagnóstico concreto da situación das distintas instalacións. "Se temos moita maleza arredor da explotación temos máis probabilidades de ter ratas", exemplificou. E unha vez aplicadas as medidas hai que facer unha avaliación de resultados para ver se funciona o protocolo establecido ou en que hai que modificalo.

As medidas deben ser sempre consensuadas co gandeiro, senón seguramente non se cumpran

"O máis importante do protocolo é que debe cumprirse, por iso debe ser sempre consensuado co gandeiro, para que sexa aceptado, se non é consensuado de común acordo entre o técnico e o responsable da explotación seguramente non se cumpra", dixo. Moscas: perda de produción e de crecemento na recría A mosca da cara (Musca autumnalis) produce queratoconxuntivite Unha das pragas que maior incidencia ten na produción de leite é a presenza de moscas. Existen distintos tipos de moscas: a mosca doméstica (Musca domestica), que é chupadora e aliméntase de azúcares; a mosca das cortes (Stomoxys calcitrans), que é picadora e aliméntase de sangue; a mosca da cara (Musca autumnalis), que transmite a Moraxella bovis e produce queratoconxuntivite nos ollos ao gando; a mosca da cabeza (Hydroteaea irritans), unha especie picadora que transmite Trueperella pyogenes provocando a mamite de verán e a perda de cuarteróns nas vacas en produción; e a mosca do xurro (Eristalis tenax), máis inofensiva. Ademais de transmitir enfermidades, as moscas provocan estrés no gando e, polo tanto, baixada na produción de leite, un descenso que pode chegar ao 25%, xa que a acumulación de moscas no verán agrava o problema de perda de produción causado polo estrés por calor das vacas. As moscas picadoras ou moscas das cortes (Stomoxys calcitrans) son un problema para o gando vacún estabulado. Nos animais en produción altera o seu comportamento e comodidade, con menos inxesta de alimento e menos horas de descanso nas camas, o que provoca perda de leite. Na recría a ganancia de peso dos animais diminúe cando hai presenza de moscas. As instalacións das xovencas, moitas veces cortes vellas reutilizadas, adoitan ser máis escuras e menos ventiladas, o que favorece a aparición dos insectos.

A xestión dos residuos da explotación é a primeira liña de defensa. No verán hai que sacar o esterco dúas veces por semana, con especial énfase nos boxes das xatas e as esquinas das parideiras, para romperlles o ciclo reprodutivo ás moscas e evitar deste xeito a súa proliferación

No caso dos boxes das becerras, é necesario unha maior limpeza e un aumento da frecuencia, xa que as moscas depositan os ovos na materia orgánica. Ocorre o mesmo nas parideiras e nas camas de produción ou das vacas secas cando se emprega palla. David recomendou "sacar o esterco dúas veces por semana, con especial énfase nos boxes das xatas e as parideiras, sobre todo nas esquinas, lugares preferidos para as postas, para romperlles o ciclo reprodutivo ás moscas e evitar deste xeito a súa proliferación". E contou que "en Baleares as gandarías están usando cama de algas en vez de palla e funciónalles moi ben". A mosca adulta realiza postas de entre 100 e 150 ovos, normalmente en lugares húmidos e sombríos, moitas veces zonas de difícil acceso, como os pozos do purín no caso da Eristalis tenax ou nas parideiras e os boxes das becerras no caso da Musca doméstica e a Stomoxys calcitrans. A acumulación de materia orgánica, restos de comida, lixiviados do silo, etc, favorece, polo tanto, a súa proliferación, polo que "a xestión dos residuos da explotación é a primeira liña de defensa", afirmou. Pragas favorecidas polo cambio climático A calor é un factor determinante na aparición de moscas, polo que nas granxas nas que traballa David, situadas en Girona e en Mallorca, é un problema que se dá case todo o ano, pero mesmo en Galicia a súa persistencia está a aumentar, ampliándose a época do ano na que hai moscas, até agora moito máis estacional, algo favorecido polo cambio climático. A presenza dunha alta humidade na nosa comunidade, mesmo no verán, tamén fai que se dean as condicións ideais para a aparición de moscas. O tempo de eclosión das moscas depende da temperatura ambiental. A 16ºC o ciclo prolóngase durante mes e medio pero cando a temperatura sobe a 30 graos redúcese a tan só 10 días, polo que a presenza de insectos adultos multiplícase.

Se esperamos ao verán para actuar, cando estamos a 35 ou 40 grados, pouco faremos, hai que actuar xa na fase de larva, cando a temperatura ambiental sobe de 19ºC

"Non ten sentido tratar de controlar as moscas, hai que comezar as actividades de control cando as moscas están aínda inactivas, hai que actuar antes de que haxa a praga, actuando sobre as larvas, atacando nesa fase. Se esperamos ao verán para actuar, cando estamos a 35 ou 40 grados, pouco faremos, hai que actuar xa na fase de larva, cando a temperatura ambiental sobe de 19ºC", recomendou David. O tratamento químico pode actuar sobre as moscas (tratamentos  adulticidas) ou sobre as crías (tratamentos  larvicidas). No caso dos adulticidas, deben asperxerse en entradas, paredes, xanelas, portas, zonas asolladas, etc. Cos larvicidas é ao contrario, pois as moscas sitúan os seus ovos en zonas frescas e húmidas. Sobre as larvas debe actuarse antes de que os insectos pasen ao estado de pupa, no que xa non serían efectivos os tratamentos químicos e a aplicación debe facerse á tardiña ou en horas pouco calorosas para prolongar o seu efecto no tempo. Loita biolóxica A mosca pasa por distintas fases de crecemento, que inclúen tres estados larvarios diferentes e a transformación en pupa previa á madurez reprodutiva. É neste estado evolutivo da mosca (pupa), no que xa non actúan os larvicidas, no que é efectiva a loita biolóxica. Empréganse vespas parásitas (recomendadas para explotacións con cama de palla e esterco), moscas depredadoras (recomendadas para explotacións con puríns) e tamén ácaros depredadores. "Son todos animais modificados xeneticamente en laboratorio para que estean libres de patóxenos e sexan inofensivos para o gando e as persoas e trátase de introducilos na granxa para que se reproduzan, usan para iso a pupa das moscas", explicou David.

O control biolóxico das moscas mediante a introdución de vespas parásitas ou ácaros depredadores nas gandarías reduce a necesidade de usar insecticidas

Os ovos das vespas parásitas (Muscidifurax raptorellus) convértense en larvas alimentándose da pupa da mosca parasitada, repetíndose o ciclo cada 2-3 semanas e reducíndose deste xeito notablemente a presenza de moscas. Pero para iso hai que comezar co control biolóxico introducindo na gandaría os distintos parásitos e depredadores cando a temperatura sobe de 15ºC para que estean listos para multiplicarse en canto as moscas tamén comezan a facelo. Contou que eles levan un ano traballando con este método de loita biolóxica con bos resultados. Pero ademais dos tratamentos químicos ou da loita biolóxica, é necesario extremar a limpeza da explotación e incrementar a ventilación da granxa. "Ás moscas gústalles estar en zonas quentes e pouco ventiladas, polo que forzaremos a ventilación cara abaixo e cara a fóra", indicou o veterinario catalán, que se mostrou partidario de mellorar o manexo da gandaría antes de pasar a tratamentos químicos. A loita biolóxica tamén logra reducir o uso de insecticidas, o mesmo que a colocación de barreiras físicas, como por exemplo as mallas de protección en ventás ou outro tipo de entradas.

"As aves estropean moito as instalacións e son as especies máis difíciles de controlar"

Un momento da ponencia de David García Torres nas xornadas organizadas por Seragro David García referiuse tamén a outras pragas que afectan ás explotacións leiteiras, como poden ser distintos tipos de paxaros e roedores. "As aves estropean moito as instalacións. Para min é o control de pragas máis dificultoso", afirmou. No caso das aves recomendou "manter as tolvas pechadas, limpar comedeiros e bebedeiros diariamente e non escorrentar ás aves rapaces" porque, dixo, "cantas máis rapaces teñamos mellor, os falcóns ou os cernícalos son un bo aliado para controlar e escorrentar a outras especies máis prexudiciais".

É convinte que o protocolo de actuación sexa multiexplotación porque se ti botas ás pombas e van para a granxa do veciño e el fai o mesmo volverán para a túa explotación

Aconsellou asimesmo actuar eliminando os niños daquelas especies de paxaros que non queiramos no entorno da granxa. "Se escorrentamos as aves pero non eliminamos os niños voltarán", argumentou. Tamén é convinte, dixo, que o protocolo de actuación sexa "multiexplotación" porque "se ti botas ás pombas e van para a granxa do veciño e el fai o mesmo volverán para a túa explotación", razoou. Aves e ratos, transmisores de enfermidades O veterinario catalán alertou dos perigos que supón a presenza de aves e ratos nas explotacións leiteiras polo risco de transmisión de determinadas enfermidades. As pombas, por exemplo, poden transmitir salmonela e os estorniños tamén paratuberculosis. Esta ave migratoria provoca, ao igual que os pardais, perdas importantes nas gandarías. "Os estorniños son moi selectivos, van ao comedeiro e escollen o millo. Provocan perdas económicas polo gran que comen eles pero tamén polas perdas en leite que provocan polo millo que deixan de comer as vacas", indicou.

Os cebos e as trampas para os roedores hai que colocalas sempre en zonas escuras e próximas ás paredes, que é por onde circulan as ratas

No caso dos ratos, recomendou facer un control periódico para evitar a súa proliferación. "É importante saber onde colocar os cebos e as trampas, sempre en zonas escuras e próximas ás paredes, que é por onde circulan as ratas", explicou. Piollos e sarna, un problema estacional do inverno David referiuse tamén a outros problemas frecuentes nas explotacións, como poden ser os ácaros da sarna ou os piollos, que son pragas estacionais que se dan no inverno. Tanto a sarna como os piollos transmítense por contacto e hai unha serie de factores que favorecen a súa aparición, como son as altas densidades de gando, o estrés ou a malnutrición.

Altas densidades de gando, estrés e malnutrición son factores que favorecen a aparición de piollos e sarna

Os tratamentos para a sarna poden ser varios (organofosforados, piretroides, amidinas) pero é importante repetilos ás 2-3 semanas da primeira aplicación para deste xeito cortar por completo todo o ciclo, xa que os ovos dos ácaros da sarna eclosionan nunhas 3 semanas. Tamén son un problema estacional do inverno os piollos, que se tratan con derivados das ivermectinas. Os piollos provocan anemia e pérdida de peso e de produción.

Coñecida popularmente como a enfermidade do ollo branco, a nube no ollo ou o ollo rosa, que son algúns dos seus efectos; a queratoconxuntivite infecciosa é unha enfermidade cada vez máis presente nas gandarías galegas. "Co aumento do tamaño das granxas viuse un incremento dos casos desta enfermidade nas granxas de vacún en Galicia", explica Raúl Martínez, veterinario (Syvac) que falou sobre este problema nas recentes xornadas da ADS Xundeva. A maior presenza da enfermidade nas gandarías tamén a constatou a veterinaria e coordinadora da Agrupación de Defensa Sanitaria de Vacún (ADS) Xundeva, de Deza e Tabeirós Terra de Montes (Pontevedra), Gloria Martínez: "Nos últimos anos detectamos un aumento dos casos nas gandarías que atendemos", apunta a coordinadora.

Co aumento do tamaño das granxas incrementáronse os casos de queratoconxuntivite en Galicia

Aínda que inicialmente a enfermidade adoita infravalorarse por parte dos gandeiros, pode terminar por ser un problema sanitario que non só afecta á visión do animal, senón que repercuta noutros aspectos da saúde do animal e na súa produción, ao minguar o seu confort. O veterinario Raúl Martínez achegou algunhas claves para atallar a incidencia da enfermidade na granxa e reducir o número de animais infectados, xa que é unha patoloxía moi contaxiosa.

A combinación de 3 factores

Hai tres factores que están detrás desta enfermidade: a presenza da bacteria, a irritación da cornea do animal e os vectores, que contribúen á súa propagación. "A presenza dun ou dous destes factores non será determinante para que se desenvolva a enfermidade, pero se coinciden o tres o risco dispárase", explica o veterinario. Os tres factores que propician a aparición da enfermidade. A Moraxella bovis e a Moraxella bovoculi son as dúas bacterias que provocan a queratoconxuntivite no gando de vacún e concéntranse nas secrecións oculares e nasais do animal. As reses poden exercer de portadores sen desenvolver a enfermidade, se non chegan a darse outros condicionantes para que aparezan os síntomas.

As alpacas de palla ou o po das camas contribúen á irritación da cornea, que favorece o desenvolvemento da enfermidade

Unha das causas que contribúe á enfermidade é a irritación da cornea, que pode producirse de moitas maneiras na granxa. Martínez incide en que a presenza de alpacas de palla en zonas ás que o gando teña acceso aumenta o risco de que se terminen irritando os ollos. O encamado con sistemas que xeren po no ambiente, como os sistemas mecánicos de esparexido de palla é outro dos factores que provoca lesións no ollo. "Hai granxas que estaban a utilizar encamadoras mecánicas e decidiron volver utilizar sistemas manuais, que implican máis traballo, pola irritación que lles causaba aos animais", concreta o veterinario. O risco de irritación nos ollos increméntase nas zonas con po e vento así como nas razas con pálpebras máis claras, xa que a incidencia da radiación solar aféctalles en maior medida.

As moscas e zonas como comedeiros e bebedoiros serven de vectores para a transmisión da infección

Se á ecuación se engade a presenza de vectores, como as moscas, o risco increméntase. Ademais de ser moi habituais nas granxas, as moscas adoitan pousarse nos lagrimais e secrecións nasais dos animais, lugares nos que se localiza a bacteria. "Nas moscas o patóxeno pode aguantar até 4 días, co que o risco de contaxio aumenta", explica Martínez. Hai outros lugares, como os comedeiros e bebedoiros, zonas nas que os animais adoitan rascarse, e que tamén poden servir como vectores para a enfermidade. Aínda que, como puntualiza o veterinario, nestes lugares as bacterias só sobreviven unhas horas. Xunto a este tres factores que propician a aparición da enfermidade, hai outras circunstancias que poden favorecer tanto o contaxio como o desenvolvemento da infección. A falta de vitamina A na dieta do rabaño debilita a saúde do animal e contribúe a aumentar os riscos. Nesta mesma liña, as infeccións circulantes de IBR ou mesmo o uso de vacinas vivas fronte á IBR en época favorable de trasmisión, tamén incrementa as posibilidades de aparición da enfermidade. As moscas actúan como vector das bacterias favorecendo o contaxio da enfermidade. Martínez apunta tamén que o amoreamento do gando en espazos reducidos é outro elemento que contribúe á aparición dun brote de queratoconxuntivite. Precisamente, esta é unha das causas que favoreceu a aparición da enfermidade naquelas granxas cun crecemento rápido, xa que en ocasións poden chegar a ter o rabaño, aínda que sexa puntualmente, nun espazo máis reducido do que debesen. Tamén a ausencia de plans para combater as moscas é un dos factores determinantes, xa que a maior presenza de vectores incrementa notablemente os riscos.

Consecuencias na granxa

Á hora de valorar as consecuencias na granxa, Raúl Martínez bota man dun estudo realizado nunha granxa galega que rexistrou unha gran incidencia desta enfermidade tras multiplicar o seu rabaño en a penas 3 anos até situarse en 500 animais. Nesta gandaría, os primeiros casos aparecen entre os 4 e os 9 meses e afectan case ó 90% do gando desa idade. Ademais de afectar o ollo, os animais tamén presentaron cadros respiratorios e dixestivos. "Ao reducirse a visión, os tenreiros tenden a deixar de comer e iso afecta directamente ao seu desenvolvemento", explica o veterinario. Entre os 10 e os 18 meses, observaron que se producía unha redución dos casos, quedando afectado o 70% dos animais. "Aínda que se produce unha melloría, é neste punto cando a enfermidade comeza a cronificarse", indica. Desde este momento, o número de casos descende e nos animais de entre 19 e 24 meses cae até a metade e a partir dos 2 anos, a penas o 30% está afectado.

Se se trata nas dúas primeiras fases da enfermidade, o ollo pode recuperarse por completo

Por que se produce un brote tan virulento e que afecte a tantos animais? Martínez ten claro que neste caso houbo dous factores claves: o tamaño dos lotes da recría, xa que os animais contaban con pouco espazo; ao que se sumou a ausencia de plans específicos de limpeza e desinfección. O veterinario apunta a que estes son factores que poden darse en moitas gandarías. Aínda que a enfermidade pode provocar que o animal termine cego, nos casos máis graves; Martínez puntualiza que, se se trata nas dúas primeiras fases da enfermidade, o ollo pode recuperarse por completo. "É unha enfermidade moi contaxiosa e pode chegar a causar perdas graves, polo que son fundamentais os tratamentos temperáns e os plans preventivos", concreta o veterinario.

Medidas preventivas

Unha vez desenvolvida a enfermidade, unha das claves é reducir as secrecións para tamén atallar os contaxios entre animais. Inicialmente recórrese á aplicación de tópicos. Martínez apunta que non existen pomadas oftalmolóxicas específicas e recomenda recorrer a tratamentos con pomadas oleosas que resultan máis eficaces que as solucións líquidas. Tamén advirte que deben evitarse as solucións en pos, xa que irritan aínda máis o ollo. Outras solucións, como a aplicación de subconxuntiviais, requiren dunha aplicación máis específica que debe realizala un profesional. "É un tratamento moi eficaz, pero moi laborioso, e se non se realiza como debe pode ser contraproducente", recoñece o experto. Máis aló dos tratamentos Martínez achega unha serie de pautas preventivas coas que reducir o risco de contaxio da enfermidade: -Dispor e aplicar un plan preventivo para moscas. Neste procedemento debe incluírse unha xestión adecuada do cortello, así como prácticas hixiénicas e de limpeza e a aplicación de larvicidas. -É recomendable separar os animais afectados dos sans, dado que se trata dunha enfermidade moi contaxiosa. -Dispor de espazo suficiente por animal e proporcionarlle unha alimentación equilibrada. -Protexer aos animais do vento e o po. -Realizar vacinación adecuada dos animais para que conten cun sistema inmunolóxico forte. Polo momento, só en América se están a utilizar a vacinas específicas para esta enfermidade, que se presentan como unha solución só cando se constata unha alta incidencia de casos.

A presenza de moscas nas granxas é inevitable, pero a falta dun plan de control destes insectos incrementa o risco de contaxio de enfermidades para as vacas, ademais de crear unha situación de malestar e tensión para os animais, o que repercute directamente de forma negativa nos índices produtivos e reprodutivos. O farmacéutico Carlos Guada e o veterinario César Ramos, ambos da firma S.P. Veterinaria, ofreceron en días pasados algunhas recomendacións, no marco dos Encontros Gandeiros da ADS Xundeva en Lalín, para atallar a presenza dos insectos nas gandarías.

"Xamais conseguiremos eliminar ao 100% a poboación de moscas na granxa pola presenza de materia orgánica", Carlos Guada, farmacéutico

"Xamais conseguiremos eliminar ao 100% a poboación de moscas na granxa pola elevada presenza de materia orgánica nas súas instalacións, pero hai estratexias para reducir, de forma notable, a súa carga de infestación", apunta Guada. Aínda que non se consega a súa erradicación total, o control da súa poboación a un nivel tolerable contribúe a reducir os riscos sanitarios na granxa. "As moscas actúan como vectores da transmisión dun gran número de bacterias, polo que ao controlar a súa poboación redúcese a incidencia de enfermidades", explica o farmacéutico.

Elixir o momento axeitado

Á hora de trazar un plan de actuación para reducir a presenza de moscas, os dous expertos coinciden en ter en conta aspectos como o momento da aplicación para incrementar a súa eficacia. "Por norma xeral, hai o malo costume de actuar sobre as formas adultas do insecto, cando xa son moscas", indica Guada.

"Hai que actuar sobre o ciclo biolóxico da mosca femia, xa que pon ovos en zonas de difícil acceso", Carlos Guada

Centrarse só en aplicar insecticidas con acción adulticida contra as moscas adultas condiciona que realmente se consiga unha redución destes insectos na granxa. "Hai que actuar sobre o ciclo biolóxico da mosca femia, xa que porán ovos en moitas zonas ás que non temos fácil acceso, como as fosas de xurro", concreta Carlos Guada. "Coñecer o ciclo biolóxico do insecto axúdanos a decidir que tratamentos empregar en cada fase, para obter mellores resultados", reafirma o veterinario César Ramos. Desde os ovos, as larvas eclosionan pasando por tres estadios larvarios até transformarse en pupa e terminar sendo unha mosca adulta, unha fase na que xa están capacitadas para o apareamento, realizando postas de entre 100 e 150 ovos. Atendendo a este ciclo, os especialistas recomendan actuar tamén nas fases nas que os insectos son aínda larvas, con larvicidas, que permitan reducir a presenza de adultos e a súa reprodución.

Os especialistas recomendan actuar nas fases nas que os insectos son aínda larvas, sen esperar a que cheguen a adultos

Cos larvicidas, como o diflubenzurón, impídese directamente o desenvolvemento das larvas, que non chegan a eclosionar e morren dentro dos ovos. No caso de que a femia adulta non o inxerise, as larvas eclosionan e inxiren o diflubenzurón impedindo o paso ao seguinte estadio larvario, é dicir, rompe o ciclo biolóxico. "Trátase dun principio activo cunha toxicidade nula, que resulta inocuo para aves, mamíferos e abellas, polo que se pode aplicar en presenza de animais e non necesita prazo de seguridade", apunta Carlos Guada.

Humidade e temperatura, marcan o momento de aplicación de tratamentos

Segundo a fase na que se atope o insecto ubícanse nunhas zonas ou noutras da gandaría, por iso é fundamental coñecer o seu ciclo para tamén localizalas. Así, cando son adultos adoitan estar en zonas con animais e residuos orgánicos. A temperatura óptima son os 35 graos pero soportan un rango de variacións que vai desde os 13 graos até un máximo que pode chegar aos 45 graos. Mentres, para os ovos prefiren zonas sombrías, frescas e con humidade. Tamén as larvas migran e aliméntanse en zonas húmidas e sombrías cara a zonas secas, onde entran en fase de pupa. "En Galicia, temos a humidade necesaria, mesmo nos meses de verán, para propiciar a eclosión dos ovos e o desenvolvemento larvario", indica César Ramos.

Recomendan empezar con tratamentos contra as moscas cando se alcanza unha temperatura de 16 graos

Con todo, a medida que aumenta a temperatura redúcese o tempo de eclosión e desenvolvemento, o que favorece un incremento do número de moscas adultas listas para reproducirse. Cunha temperatura de 16 graos, o ciclo do insecto prolóngase durante entre 40 e 49 días. Aínda que, cando se alcanza unha media de 30 graos, o ciclo acúrtase até situarse en 9 ou 10 días. "En pouco máis dunha semana teremos máis insectos adultos listos para realizar novas postas", incide o veterinario. Neste sentido, o experto recomenda comezar a aplicar tratamentos para frear a incidencia das moscas cando se alcanza unha temperatura de entre 15 e 16 graos para manter un control sobre todas as fases dos insectos. "Cos aumentos progresivos das temperaturas medias e máximas que estamos a experimentar a causa do cambio climático, os tratamentos deben condicionarse á temperatura e xa non a unha determinada época do ano", concreta César Ramos.

Aplicar os tratamentos en horas pouco calorosas ou á tardiña prolonga o seu efecto até en 2 semanas

"Antes os larvicidas adoitaban aplicarse nos meses de marzo ou abril, agora é máis complicado fixar unha época debido ás variacións de humidade e ao incremento da temperatura, polo que adoita recomendarse aplicalos cedo", apunta Guada. De igual maneira, a aplicación dos tratamentos nas horas menos calorosas permite prolongar o seu efecto e incrementar a súa eficacia. "Se se aplican á tardiña a súa persistencia é maior e pódese conseguir incrementar o seu efecto mesmo até 2 semanas", concreta Guada.

Zonas nas que aplicar tratamentos

Unha das regras para conseguir unha maior eficacia á hora de aplicar tratamentos contra as moscas é asegurarse de utilizalos en zonas escuras, húmidas e con acumulación de materia orgánica, xa que son os ecosistemas vitais dos insectos. Pero tamén hai outras zonas que son propicias para o desenvolvemento dos insectos en distintas fases e que poden pasar desapercibidas. É o caso, por exemplo, das zonas entre corredores, onde a arrobadera non chega e que son un acceso bo ás camas dos animais, un lugar que escollen a pupas, ao ser unha zona seca. As zonas próximas ás camas e dos corredores onde non chegan as limpezas automáticas son espazos proclives para que críen as moscas. Tamén os bordos dos cubículos e os comedeiros son zonas para a posta de ovos e as larvas. As partes baixas dos bebedoiros ou as entradas á área de muxido son espazos que hai que ter en conta para aplicar tratamentos, e que moitas veces se esquecen.

Zonas escuras, con acumulación de restos de comida, estiércol ou fosas de xurro son espazos proclives para as moscas

As zonas nas que se produzan lixiviados dos silos ou acumulación de restos de comida ou limpeza de esterco son favorables para o desenvolvemento dos insectos. "En calquera superficie de cama quente, parideira ou con animais enfermos hai que utilizar tratamento en toda a superficie, xa que son propicios para o desenvolvemento das moscas", apunta Ramos. Do mesmo xeito, a fosa do xurro é habitualmente un dos focos máis destacados para a aparición de moscas. Nestes casos, Ramos incide na importancia de aplicar correctamente os larvicidas, que ademais adoitan ser os tratamentos cun custo máis elevado fronte a un adulticida clásico. "As larvas adoitan estar nas zonas da periferia naquelas partes nas que a fracción líquida e sólida se mestura, polo que os nosos esforzos deben concentrase nestes espazos", recomenda o veterinario.

Un uso racional dos antiparasitarios na explotación, do mesmo xeito que ocorre con outros medicamentos, pode retardar o desenvolvemento de resistencia dos parásitos aos medicamentos. "Os parásitos están a evolucionar constantemente e non podemos evitar o desenvolvemento desta resistencia aos fármacos e tampouco eliminala naqueles que xa a desenvolveron", explica o veterinario Alfonso Martínez, do servizo técnico de rumiantes de Boehringer Ingelhein, nos Encontros Gandeiros que XUNDEVA ADSG ven de celebrar en Lalín. De aí a importancia de fomentar un uso apropiado dos antiparásitos "para que teñamos tempo de atopar novos tratamentos eficaces e seguros", puntualiza o veterinario.

"O uso racional de antiparasitarios é o que os bos gandeiros asesorados por bos veterinarios levan facendo toda a vida"

"Os parásitos traballan duro, ben, sen descanso, con éxito e co único obxectivo de reproducirse", sintetiza Martínez que recorreu ao caso da fasciola hepática, para exemplificalo, xa que ten unha produción diaria de 25.000 ovos e provoca, a Fascioliasis, coñecida popularmente como verme da lenzoá do fígado, unha das enfermidades parasitarias con maior incidencia en rumiantes. O experto incide na importancia de afrontar o tratamento dos parásitos desde unha perspectiva profesional e fomentar unha correcta aplicación dos tratamentos. Martínez insiste en que é a vía para lograr que sexan efectivos e atallen os problemas que poden ocasionar os parásitos na explotación e que, nos casos máis graves, chegan á morte do animal. "O uso racional dos antiparasitarios é o que os bos gandeiros asesorados por bos veterinarios levan facendo toda a vida", afirma Martínez. Así, o veterinario deixa claro desde un principio que a clave para un uso correcto dos medicamentos, e máis en concreto dos antiparasitarios, está nunha estreita colaboración entre os veterinarios e os gandeiros. Pero, máis aló deste traballo conxunto, existen factores determinantes a ter en conta para prolongar a efectividade dos fármacos.

Métodos de diagnóstico

Diagnosticar a presenza de parásitos na explotación é fundamental e para iso un dos métodos de diagnóstico máis habitual é, dependendo dos parásitos, a análise dos excrementos. De novo, para Martínez é imprescindible unha colaboración estreita co veterinario para realmente detectar a súa presenza, xa que entran en xogo outros elementos que poden enmascaralos.

En determinadas fases, os parásitos poden pasar desapercibidos ante os métodos de diagnóstico tradicionais

É moi importante ser consciente dos ciclos de vida dos parásitos, xa que dependendo da fase na que se atope unha análise dos excrementos pode non rebelar a súa presenza aínda que realmente estean parasitando ao animal. É o caso por exemplo da ostertagia, un verme estomacal que desenvolve unha fase do seu ciclo de vida dentro das glándulas da parede estomacal do rumiante, onde a súa presenza pasa desapercibida nas feces pero é preciso tratar a tempo xa que o momento da súa eclosión pode resultar xa demasiado tarde para o animal parasitado.

O momento de desparasitar

Realizar un uso racional dos antiparasitarios implica non só evitar utilizalos de forma abusiva senón que se empregar cando realmente son necesarios e resultan eficaces. Por iso, o experto tamén incide en que é imprescindible atender non só a seguir unha rutina de desparasitado dos animais senón facelo no momento preciso. Coñecer o ciclo do parásito é tamén imprescindible para poder atallalo.

Non só é preciso ter unha rutina de desparasitación senón facela no momento adecuado

Como exemplo toma a Hipodermosis, producida pola coñecida como mosca dos cerros, que pon os seus ovos na pel do animal e estes acceden ao interior onde permanecerán nunha migración polo seu organismo que dura varios meses. Neste caso o tratamento de desparasitado debe facerse antes de que as larvas estean no seu interior, xa que nese momento pode carrexar graves lesións.

O produto axeitado

Outra das claves a ter en conta na desparasitación é a elección dun produto adecuado. "É moi importante que o produto que utilicemos teña a duración suficiente para non facer tratamentos de forma constante", recomenda o veterinario. Así, por exemplo, no caso da sarna, un ácaro moi común no gando, é preciso que o efecto do produto se prolongue o suficiente non só para eliminar os ácaros senón tamén os seus ovos. Martínez lembra que á hora da elección dos produtos, a intervención do veterinario é imprescindible xa que debe ser quen o recete. Na elección de produto máis adecuado tamén se valora que o fármaco estea rexistrado para a especie á que se lle vai a aplicar, xa que o tratamento para o mesmo ácaro pode variar en función do animal no que se localice. Un dos factores que tamén condiciona a elección do produto é que deixe residuos no animal así como na súa carne ou o seu leite, sobre todo cando se trata de animais destinados á produción alimentaria. "Os gandeiros teñen que ser moi conscientes de que se dedican a producir alimentos para as persoas e hai poucas cousas máis importantes que iso polo que deben ser moi coidadosos e responsables", matiza. Ademais, Martinez insiste na importancia de que estes tratamentos contra os parásitos sexan aplicados por un especialista xa que se poderá optar por tratamentos de amplo espectro que poidan atallar ou previr a aparición de varios parásitos. En definitiva, o veterinario recalca que cada vez máis "debemos facer os mesmo que os parásitos: traballar moi ben", sentenza.

Chega o verán e a calor e tamén comezan a proliferar as moscas e outros parasitos que prexudican o benestar e o rendemento do gando. Gav-Allfeed  REPLYN é unha solución rápida, efectiva e cómoda a estes problemas: Un bloque mineral que inclúe aceites esenciais de orixe natural e que ao ser lambido polo gando protéxeo contra a infestación tanto de parasitos externos (moscas, tabáns, carrachas, pulgas, sarna, piollos...etc.) como internos (hipoderma bovis, parasitos intestinais, pulmonares ou hepáticos). Ademais, diminúe o grao de infestación de coccidia e de criptosporidia. Gav-Allfeed Replyn está deseñado e fabricado en España pola empresa Gav-Allfeed. Os resultados no gando son visibles a partir dos 15-30 días, dependendo do grao de infestación. O bloque véndese en formato de 10 quilos e pódese utilizar tanto para gando estabulado como en pastoreo. O consumo do bloque depende do grao de infestación xeneralizado do rabaño, aínda que tende a ser maior nos primeiros días e vaise reducindo ata estabilizarse a medida que remiten os parasitos. A clave de Gav-Allfeed Replyn está, ademais de nos complementos minerais para o gando que incorporan estas pedras, nos aceites esenciais e principios activos que leva o bloque. Ademais, inclúe na formulación Gav-Allfeed Turbobronchial, un protector do fígado e estimulador da actividade dos aceites esenciais. Desta forma, o bloque ten tamén un efecto protector de mucosas, expectorante e diurético. O seu efecto mucolítico e bronquiodilatador faino efectivo para o control de parasitos pulmonares. Potencia os aceites esenciais presentes no bloque. Gav-Allfeed Turbobroncial tamén é un potente inmunomodulador e inmunoestimulador, que fai que o animal desenvolva defensas propias fronte á infestación de parásitos, tanto internos como externos. É ademais un  regulador efectivo da función insulínica do páncreas. Por último, estes bloques estimulan a función do fígado e do páncreas do animal. Tamén achega un forte efecto antifebril. O uso continuado de Gav-Allfeed Replyn leva a un cambio moi visible no comportamento dos animais, cunha acción calmante e relaxante, mellorando o aspecto sanitario, o brillo da pel, pelo e/ou la.

Modo de emprego

Os bloques débense repartir polo establo ou polo pasto -algúns gandeiros cólganos dos bebedoiros- para que estean a libre disposición para que o gando os poida lamber. En vacún extensivo aconséllase fornecer un bloque por cada 5 ou 6 vacas presentes, para evitar a competencia polos bloques entre elas. En ovino extensivo aconséllase fornecer un bloque por cada 10 ou 12 ovellas presentes.

Onde comprar Gav-Allfeed Replyn?

O representante de Gav-Allfeed Replyn en Galicia é: -José Taboada, tamén gandeiro. O seu teléfono de contacto é o 620 856 301

As moscas son uns insectos que, en caso de non controlarse, poden supoñer un problema para o gando vacún estabulado. E é que este insecto non só xera molestias e estrés tanto nos animais como nos gandeiros, senón que tamén é o responsable de propagación de enfermidades (Stevenson e Cocke, 1995). Ademais, pode provocar perdas de produción de leite que, nos casos máis graves, poden chegar ao 25% (Bruce e Decker,1958) Para axudar aos gandeiros para combater estes insectos, a responsable de vendas para ruminantes de Elanco en Galicia, María Veiga, impartiu recentemente uns talleres prácticos en colaboración coa cooperativa Delagro. O seu obxectivo foi que gandeiros e veterinarios realicen un control integral destes insectos, especialmente no verán, cando a poboación de moscas alcanza o seu pico nos establos. A continuación, ofrecemos os aspectos clave que explicou a responsable de vendas de Elanco, unha das compañías con máis experiencia en desenvolvemento de insecticidas específicos para explotacións de vacún.

Por que se recomenda controlar as moscas nos establos?

É moi importante controlar a poboación de moscas picadoras ou moscas das cortes (Stomoxys calcitrans) non só porque supoñen un factor de estrés -tamén para o gandeiro- e porque son potenciais transmisores de enfermidades, senón porque afectan directamente á produción de leite e á ganancia de peso dos animais. Así o confirma os resultados de diversos estudos, sendo un dos máis reputados o realizado por Campbell en 1977 na Universidade de Nebraska (Estados Unidos) sobre o impacto económico da infestación por Stomoxys calcitrans sobre a produción de leite. Este estudo ratifica o que xa Bruce e Decker estableceron no seu dia: que a media de produción de leite perdido por cada mosca da especie Stomoxys calcitrans presente nunha vaca é de 0,7%. A partir do número de moscas contadas na pata dianteira establécese a perda media de produción de leite:

Moscas por vaca	Produción de leite perdido
4	3%
12 <amp-ad width="300" max-height="300" layout="responsive" type="adspeed" data-zone="78935" data-client="18217"> <div placeholder>Loading ad.</div> <div fallback>Ad could not be loaded.</div> </amp-ad>	9%
20	14% <amp-ad width="300" max-height="300" layout="responsive" type="adspeed" data-zone="78936" data-client="18217"> <div placeholder>Loading ad.</div> <div fallback>Ad could not be loaded.</div> </amp-ad>
28	19%
36 <amp-ad width="300" max-height="300" layout="responsive" type="adspeed" data-zone="80038" data-client="18217"> <div placeholder>Loading ad.</div> <div fallback>Ad could not be loaded.</div> </amp-ad>	25%

É certo que no verán a produción das vacas de leite tende a diminuír debido ao estrés por calor, pero a presenza de moscas agrava esa perda.

Que tipos de moscas temos nas cortes?

Principalmente temos dous: a mosca doméstica ou mosca chupadora e a mosca dos cortellos ou mosca picadora. Distínguense tanto pola forma de pousarse (a primeira a catro patas e non ten pico, mentres que a picadora póusase en posición de despegamento) como pola súa fonte de alimentación (azucres, principalmente no primeiro caso, e sangue no segundo). As picadoras son as que provocan máis perdas de produción e son nas que temos que centrar os métodos de control, cun tratamento específico, e realizado de forma integral. Debemos tamén ter en conta que moitos dos adulticidas non actúan fronte a elas, xa que, ao alimentarse de sangue, este tipo de moscas non irán comer o azucre que conteñen normalmente os cebos que se preparan con estes produtos.

En que condicións empezan a aparecer máis moscas?

O ciclo biolóxico das moscas depende da temperatura existente. Desde que se alcanzan os 16 graos no interior dun establo podemos ter desenvolvemento de moscas. Porén, o punto álxido de propagación destes insectos, cando dura 7 días o ciclo, rexístrase cando se alcanzan os 35 graos de temperatura. Outro factor que favorece o desenvolvemento das moscas é a humidade, polo que poderiamos concluír que en Galicia durante o verán danse as condicións perfectas para este insecto. En todo caso, poderíase dicir que as moscas son un problema estacional para o gando entre os meses de marzo-abril e outubro. Con todo, existen establos con este problema todo o ano, especialmente nas cortes das becerras, menos ventiladas e con máis calor. O ciclo biolóxico da mosca:

Temperatura ambiente (ºC)	Posta	Eclosión ovos (horas)	Desarrollo larvario (días)	Eclosión pupa (días)	Duración ciclo completo (días)
16		49	11 – 26	18 – 21	44,8 (40 – 49)
18		33	10 – 14	12 – 15	26,7 (23 – 30)
20		23	8 – 10	10 – 11	20,5 (19 – 22)
25		14	7 – 8	7 – 9	16,1 (14 – 18)
30		10	5 – 6	4 – 5	10,4 (9 – 11)
35		8	3 – 4	3 – 4	7 (6 – 8)
T min (°C)	15	11	9	45
T max (°C)		42	45 – 47

(Stafford, 2008)

Que pode facer o gandeiro para reducir a presenza de moscas nos establos?

As moscas teñen dous grandes inimigos: a limpeza e a ventilación. Nas cortes de recente construción polo xeral están moi limpas, contan con altura suficiente e con boa ventilación, polo que rexistran moita menor incidencia de moscas. En canto á limpeza, o razoamento é simple: as moscas poñen os ovos na materia orgánica, como dexeccións, polo que canta maior limpeza menor cantidade destes insectos. Neste sentido, é necesario limpar moi ben os boxes dos becerros e becerras. E é que nestes espazos as larvas de todo tipo de moscas distribúense por todo o box, xa que estes animais pesan moi pouco e a larva ten osixeno suficiente para desenvolverse en calquera lugar. E o mesmo sucede nas esquinas das parideiras. Ademais, as moscas adoitan pousarse en paredes quentes e pouco ventiladas e con calor. Por tanto, canta maior ventilación mellor.

Son as fosas de xurro o principal foco de larvas de moscas picadoras?

Non. Nas fosas de xurro das explotacións de vacún de leite críanse principalmente larvas da especie Eristalis, non da mosca picadora. A estas larvas, coñecidas como de cola de rato, é certo que se recomenda aplicarlles un larvicida. Non obstante, non en todos os establos é preciso tratar as fosas de xurro, xa que a mosca que dá lugar a esta larva (a Eristalis, unha mosca parecida a unha abella), non adoita quedar na corte e por iso non molesta ao noso gando. Pola contra, as larvas de mosca picadora (Stomoxys calcitrans) e chupadora (Musca domestica), o principal problema para o gando de vacún de leite, crían sobre todo nas zonas con palla e materia orgánica, como parideiras e box de tenreiros. É nesas zonas onde por regra xeral debemos aplicar os larvicidas.

Cando empezar a tratar contra as moscas?

O tratamento débese adecuar á situación concreta de cada granxa. Por regra xeral, debemos empezar a tratar con larvicidas cando vexamos voar a primeira mosca na corte. Débese ir ás zonas onde se cre que están as larvas (entre a palla da cama das vacas en parto ou das tenreiras...etc.), buscalas e cando se estime que hai suficientes larvas empezar a tratar. En canto aos adulticidas, deberíase tratar sobre todo no verán, na época de calor cando hai maior número de moscas. Para a fase intermedia entre larva e mosca adulta, é dicir, a de pupa, non existe tratamento polo momento. De aí a importancia de tratar con larvicidas no momento oportuno, cando hai larvas na palla ou na materia orgánica, pois se nos atrasamos e xa están no estado de pupa estariamos a tirar o diñeiro pois os insecticidas ou larvicidas non serían efectivos.

A importancia de realizar un control integral das moscas

O tratamento ten que ser xeral na granxa, pois non é suficiente con utilizar un adulticida ou un larvicida, senón que tamén son imprescindibles medidas como a ventilación, a limpeza, e tamén utilizar barreiras físicas como cortinas para parar a entrada de moscas, sobre todo nas zonas menos ventiladas e con paredes quentes. Tamén é aconsellable aplicar nas vacas produtos repelentes para as moscas. En definitiva, é necesario realizar un control integral das moscas no establo, que inclúa a parte química pero tamén a parte física de limpeza, boa ventilación e barreiras físicas.

Galería de fotos sobre o control das moscas nas cortes: