Unha das liñas da subvención financia a compra de maquinaria vinculada ao deseño e fabricación de mobiliario,Así mesmo, establécense seis liñas definidas en materia de accións subvencionables, cada unha delas dirixidas a diferentes obxectivos. A primeira está centrada a cuestións vencelladas coa competitividade e valorización e subvencionará actuacións como a compra de maquinaria, as obras e instalacións necesarias para a correcta instalación e funcionamento dos investimentos obxecto da subvención, entre outros. A liña número dous refírese ao mobiliario, o contract e construción. Financia tamén a compra de maquinaria, neste caso a vinculada ao deseño e fabricación de mobiliario e de elementos para a construción. A maiores subvencionará outros bens de equipamento novos que formen parte do activo da empresa e interveñan no proceso produtivo obxecto do proxecto. As certificacións, os ensaios e os informes son outra das liñas contempladas nesta convocatoria. Teñen como obxectivo a implantación e certificación da cadea de custodia de produtos forestais, de normativas de calidade e de xestión ambiental. No relativo á seguridade e saúde na contorna laboral, financiaranse servizos para a implantación e certificación do estándar en seguridade; para a creación, mellora e expansión de servizos de prevención mancomunados e medidas orientadas á minimización do risco de orixe e propagación de incendios, entre outros.
"A madeira de piñeiro termotratada é unha solución que está gustando moito e ten moita cabida"- A madeira termotratada de piñeiro, que empregades no exterior das vosas casas, é unha liña de produto á que lle ves posibilidades de crecemento? - O termotratado foi unha solución que está gustando moito e ten moita cabida. Hoxe mesmo aquí no almacén podemos ver piñeiro galego limpo, en espesor 50 milímetros, que dá gusto velo termotratado. Eu cando llo ensino a algunha persoa, a carpinteiros que colaboran connosco en moitos proxectos, sorpréndense de que iso sexa pino galego. Aí é onde temos que estar finos e ver as posibilidades que ten, non quedarnos en que é unha embalaxe. Aquí hai 20 metros cúbicos termotratados porque ten futuro. Teño que telo enriba da mesa porque xa aparecerá o momento no que o piñeiro teña a súa saída, porque é un pino que gusta, que ten posibilidades enormes e cun prezo competitivo. Hai pouco fixemos un proxecto con piñeiro galego para un hotel, con colocación de listóns de madeira no teito. O proxecto viña prescrito con nogal, pero para rebaixarlle o custo final ó cliente, propuxémoslle piñeiro termotratado. Encantou e temos chamadas de interioristas que nos preguntan que madeira é esa. Posibilidades hai moitas, só hai que facer un traballo coherente. - En canto ás casas prefabricadas en madeira, en que liña estades traballando? - A nosa casa de madeira, en concreto, ten un entramado de madeira que non está en contacto co exterior. É un sistema construtivo que funciona moi ben a nivel térmico e acústico. Lembro perfectamente unha casa de madeira que montamos a finais do ano pasado e xusto o día de fin de Ano, que había un temporal grande, a propietaria sorprendíase de que dentro da casa non se escoitaba nin chover nin o vento. Esa casa entregámola a inicios de xaneiro e creo que prenderon a calefacción un día en todo o inverno. Esteticamente queda preciosa tamén. É unha casa de alto nivel e que ten unha fachada ventilada, que neste caso é madeira, pero poderiámola combinar con porcelana, con metal, con outro tipo de acabados. Temos todas as posibilidades. O que temos é que facer unha casa de calidade, que loxicamente ten uns custos. Por prezo non podemos ir a unha casa de madeira, porque vai ser máis elevado que unha construción clásica e, sobre todo, unha casa de madeira coas características das nosas. A nosa casa pódese hipotecar porque non se vai acabar nunca. Un elemento moi favorable para a construción en madeira é que se fai todo en fábrica. Tes unha plataforma, chegas alí e ensamblas a casa. Unha montaxe dunha casa de 130-140 m2, en 3 - 4 semanas está feita e xa case o cliente está vivindo dentro. Loxicamente, ten un proceso anterior, pero en canto tes decidido o que queres, o proceso é áxil. Quizais un problema que vemos coas casas de madeira é que tecnicamente, para a construción das casas de madeira, en Galicia os técnicos non están aínda formados, saen da Universidade sen coñecementos suficientes neste campo, e é algo no que temos que avanzar. - Que madeiras empregades habitualmente para o mobiliario e acabados interiores? Habería madeira galega que vos puidese interesar, a parte da de piñeiro? - Unha madeira coa que temos traballado moito é o carballo europeo, no que agora mesmo temos unha situación grave, porque duplicou o prezo e é difícil de conseguir. Poderiamos substituílo por castiñeiro galego?. Si, se tivésemos madeira de calidade. O castiñeiro galego non é unha madeira carisima cando a mercamos por metro cúbico, pero ten un desperdicio esaxerado. Os castiñeiros que arrastramos ata o de agora non se trataron con cariño no proceso de corta, serrado e secado.
"Agora en Galicia xa se están facendo plantacións de castiñeiro para madeira ou para froito, co cal é previsible que se poida obter boa madeira nuns anos"En xeral, as nosas madeiras teñen o problema de que necesitan procesos para empregalas en mobiliario, o que nos obriga a ir a outras madeiras. Agora en Galicia xa se están facendo plantacións de castiñeiro para madeira ou para froito, co cal é previsible que se poida obter boa madeira nuns anos. En canto á madeira de castiñeiro de Europa, é madeira con bos crecementos e limpa, pero non ten a densidade nin a elegancia do noso castiñeiro. Se falamos de carpinterías de exterior, en Galicia fabricáronse moitos anos do noso castiñeiro e funcionaron de marabilla. Para o exterior, eu optaría polo noso castiñeiro, pero volvemos ó mesmo, procesos da madeira. Temos agora un proxecto con vigas laminadas de castiñeiro nas Canarias e tivemos que ir a Asturias por elas, pois é onde están os mellores proveedores de madeira laminada de castiñeiro.
"Vemos interese por construír en madeira por parte dos arquitectos, consumidor final e administracións públicas por diferentes motivos: por ecoloxía, eficiencia, por aforro térmico..."Estamos vendo unha evolución no proceso. Actualmente creo que temos un futuro moi interesante no que é a construción con madeira, simplemente polo que sucedeu en Alemaña, Austria e en todo o centro Europa e que se está a trasladar a España. Vemos ese interese por construír en madeira por parte dos arquitectos, consumidor final e administracións públicas por diferentes motivos, por ecoloxía, eficiencia, por aforro térmico... Por unha serie de elementos vemos que o mercado está a tirar por aí e como di un dos donos de Madeiras Besteiro, estamos no século da madeira. A ver se é certo e somos capaces de consolidalo. - Explícanos algúns dos proxectos nos que estades traballando ultimamente en construción con madeira. Na construción con madeira centrámonos en desenvolver o proxecto do cliente, tanto pode ser unha edificación en altura, como vivendas familiares como naves industriais. Como exemplo, nós como xa tiñamos que ampliar as instalacións, o que fixemos foi unha nave industrial en celosía, en viga laminada, con 26 metros de luz e 27 de longo. O importante é que con madeira de stock, con madeira estrutural de stock habitual, construímos unha nave que ten 26 metros de luz máis de 7 de voo por un dos laterais. Actualmente estamos tamén facendo en CLT dúas instalacións para a Consellería de Medio Rural, que son bases operativas dos equipos de loita contraincendios. Estamos tamén nestes momentos construíndo un par de vivendas unifamiliares en CLT e estanse ademais fabricando dúas estruturas pesadas de viga laminada cubertas para dúas rehabilitacións. - Existen falsos mitos relacionados coa construción en madeira? A verdade é que a madeira ten dous grandes mitos: o lume e a durabilidade. En canto ao lume, evidentemente a construción con madeira ten que cumprir os mesmos requisitos, o mesmo código técnico que ten que cumprir o ferro ou que ten o formigón ou calquera elemento que se empregue como estrutura. Entón, nese sentido o consumidor ten que estar totalmente tranquilo porque os requisitos son exactamente os mesmos. De feito, en canto ao lume, o ferro hai que protexelo. O ferro o problema que ten é que un lume nun edificio de madeira sábese como vai evolucionando e sábese cando o edificio pode chegar a ter problemas de que se derribe ou non. En cambio, co ferro prodúcese un colapso e cae no mesmo momento. Arderon en Madrid unhas torres que eran totalmente de ferro. Ocorreu unha desgracia terrible en Murcia na que a estrutura non era de madeira. En canto ao lume, está totalmente superado iso.
Sobre a durabilidade, eu sempre digo que imos cansar nós da madeira antes de que a madeira se vaia cansar de nósEn canto á durabilidade, o mesmo. O problema é que moitas veces emprégase a madeira inadecuada para usos incorrectos. Hai centos de especies de madeira e teñen a súa usabilidade, entón hai que facer un uso correcto da madeira. Temos edificios en Europa, centos de igrexas, que datan de 1600-1700. O edificio de madeira máis grande do mundo está en Xapón e data do 750. A última modificación foi feita no 1700. A durabilidade está totalmente garantida. O que hai que ter é un uso adecuado das especies. Eu sempre digo que nos vamos cansar nós antes da madeira que a madeira se vai a cansar de nós. - En madeira estrutural para construción, con que madeiras traballades e cal é a súa orixe? Na parte estrutural empregamos madeira e principalmente temos dous produtos: a viga laminada e o CLT. En canto á viga laminada, importámola do centro de Europa, é principalmente de abetos e pino silvestre, nun 95 %, hai outros elementos como o castaño ou eucalipto, pero en minoría. Por outra banda, empregamos o CLT (madeira contralaminada). Antes traíamolo de Centroeuropa, pero agora hai unha empresa en Galicia que fai CLT con Pino de Galicia, entón actualmente é o que estamos empregando. - Ves posibilidade de que a industria galega de piñeiro desenvolva máis produtos para madeira estrutural ou será complicado competir, por exemplo, coas vigas laminadas e outros produtos similares, de Centroeuropa? Competir con Centroeuropa en canto a produtos estruturais, que foron os que os desenvolveron, pois non é fácil, teñen gran cantidade de materia prima, tecnoloxía, coñecemento, pero evidentemente non é imposible nin moito menos. Proba delo é que Xilonor está facendo un CLT que pode competir co CLT de Centroeuropa. Eu creo que a viga laminada si se pode facer en Galicia, e creo que temos madeira para facelo. O pino pinaster ten unhas propiedades adecuadas. O que pasa é que si é certo que temos que evolucionar todos xuntos, é dicir, dende a xenética ata o contract, dende a primeira transformación ata a segunda ou ata os fabricantes de produtos finais. É dicir, toda a cadea de valor ten que evolucionar e mirar un pouco o que fixeron e fan os grandes fabricantes de produtos estruturais. Si temos posibilidades e capacidades, pero temos que mellorar dende a xenética ata o produto final.
Pino de Galicia está poñendo as bases para que a calidade do piñeiro galego se valorePrimeiro porque crea marca, crea un nome. Ata agora o pino de Galicia está na parte baixa de valor dos distintos pinos que hai, e iso, en moitos casos, inmerecidamente. Ao non haber unha marca, algo que aglutine e que defenda e protexa a calidade do pino de aquí, que marque unhas directrices de como se debe de serrar, como deben ser as táboas, como debe ser a calidade que debe ter...fai que cada un vaia polo seu lado. Iso é inviable á hora de conseguir competir con estes grandes monstros do Centroeuropa. Pino de Galicia e a Fundación Arume están poñendo as bases para que a calidade do piñeiro galego se valore. - Falemos agora da liña de taboleiros e interiores. Cal é a situación de mercado e as tendencias que percibides en materiais e acabados? Actualmente hai unha tendencia cara a un gusto dos decoradores, arquitectos ou interioristas, a un uso da madeira como elemento decorativo, que para nós é fantástico. A verdade é que si que se está observando esta tendencia no consumidor final. Quizais no que é a madeira maciza está un pouco máis estable, pero si que nos taboleiros chapados con madeiras naturais ou melaminados, nos que se poden facer centos de acabados, hai unha infinidade de solucións dende o punto de vista do deseño. Isto abre moitas posibilidades no desenvolvemento da industria de Galicia. - Na gama de taboleiros, como están posicionados os produtos fabricados en Galicia? Eu creo que temos aquí, en Galicia, grandes fabricantes de taboleiros, iso é indudable. Son fabricantes de reconocidísimo prestixio. Nese aspecto, no aspecto do taboleiro, non temos nada que envexar ou pouco que envexar a outras zonas de Europa con produtos similares. Si na parte estrutural, na parte de madeira maciza. Eu creo que somos unha Comunidade, ou a Comunidade que produce o 50 % aserrada de España. Dentro de Europa temos un peso moi relevante. Como dicía José Carballo, temos a mesma superficie forestal que Baviera, en cambio non temos a mesma rendibilidade que ten Baviera. Temos as bases, temos monte, temos especies que nos poden dar moito xogo (pino, eucalipto, castaño...), que nos poden permitir xogar nas grandes ligas e evolucionar moito. Tendo todas esas bases, creo que entre todos, creo que é un traballo da sociedade, da industria, das administracións públicas, dos prescriptores... todos temos que valorar máis o que aquí facemos e o que aquí podemos facer.
“Somos unha asociación de empresas multitarefa, onde cada empresa está especializada nunha área xeográfica e nunha actividade, e entre todas complementamos as necesidades que vemos no sector forestal”Ó ser un grupo de profesionais diverso, abarcamos un amplo número de servizos. Non nos quedamos só no acompañamento do comuneiro, senón que dentro de Bioeco2 hai empresas que tamén se dedican á certificación forestal ou ó testeo técnico para aquela madeira que se usará con fins estruturais. Esta diversidade fai que poidamos abranguer máis posibilidades e temas que son de interese para a xestión do monte. Axuda ademais a ser máis conscientes das oportunidades e ameazas que temos para a nosa profesión. Somos unha asociación de empresas multitarefa, onde cada empresa está especializada nunha área xeográfica e nunha actividade e entre todas complementamos as necesidades que vamos vendo no sector forestal. -Está a ter boa acollida a asociación? -A xente vía esta necesidade e estase unindo, sobre todo porque pode ser unha maneira de afrontar problemas do día a día dun xeito conxunto. Estase vendo como unha vía para poder abordar non só problemáticas, senón para ter maior acceso a cuestións novidosas, coma os sumidoiros de carbono ou os servizos ecosistémicos que ofrecen os nosos montes. Tamén para abordar de xeito conxunto a posta en marcha de novas ferramentas que nos poden ser útiles. -Que iniciativas levastes a cabo nestes primeiros anos? -Xa foi un fito histórico o propio feito de constituírse, xa que somos un perfil de profesionais que non estabamos acostumados a agruparnos, a diferenza do que acontece con outros sectores. Neste tempo levamos a cabo 3 proxectos destacados. Por unha banda estamos culminando o desenvolvemento dunha plataforma de poxas, Mercamadeira. Tamén accedemos a dúas axudas de formación da Axencia Galega da industria Forestal (Xera) e creamos unha revista especializada, Conecta Savia, en colaboración co Clúster da Biomasa, que botou a andar case ó mesmo tempo que Bioeco2. -Falemos un pouco máis sobre en que consiste esta plataforma de poxas e como a creastes. -Dende fai uns anos, a Administración para a comercialización dos montes de xestión pública optou pola dixitalización das poxas e nós vimos que este é un sistema útil e de interese tamén agora que estas superficies van pasar a ser xestionadas de xeito privado. Polo tanto, tamén a venda da madeira. Parécenos de utilidade ter unha plataforma dixital para a venda da madeira, de maneira que os madeiristas poidan ter acceso a tódolos lotes, así coma ós pregos de condicións e á documentación técnica. Ademais esta plataforma permite, con tódalas garantías, presentar os sobres coas ofertas para realizar a poxa.
“Parécenos de gran utilidade ter unha plataforma dixital para venda da madeira, con todas as garantías e onde os profesionais teñan acceso á información sobre os lotes ou a documentación técnica”Mesmo propoñemos enlazar esta plataforma con outras ferramentas dixitais que ten a Administración, como a xestión dos permisos de corta. Tamén valoramos que nun futuro poida ser empregada polos nosos clientes como un punto de venda dos produtos forestais, dende madeira ou sumidoiros de carbono. -Está funcionando xa esta plataforma? -Estamos a piques de realizar a primeira poxa dixital, que se fará tamén de xeito presencial para que os usuarios poidan comprobar que se realiza con todas as garantías e por ir amosando o funcionamento dela. -Tamén solicitastes formar parte do Consello Forestal. Explícanos esta petición? -Do mesmo xeito que estamos vendo que no noso día a día atopamos dificultades en procedementos e na xestión administrativa do monte, tamén vemos que podemos propoñer solucións viables. Por iso cremos que o lóxico sería que puidésemos participar no Consello Forestal e contribuír coas achegas oportunas antes de que se aproben os procedementos ou as ordes de subvención, para que aquelas dificultades que se poidan detectar, xa nunha fase inicial, non continúen e non nos atopemos con elas á hora de facer o trámite en cuestión. Por iso creemos que é importante estar no Consello Forestal, xa que moitas destas cuestións poden abordarse aí.
"Queremos formar parte de Bioeco2 porque coñecemos os problemas de xestión dos montes no día a día"-Tivestes xa resposta por parte da Administración? -Polo momento dende a Administración só nos indicaron onde tramitar a solicitude, aínda que sen concretar moito como debemos tramitala. Estamos esperanzados en que acepten que participemos, porque cremos que podemos aportar moito.
“O problema no caso dos deslindes con propietarios privados é que se copiou o procedemento que levaba a cabo a Administración nos montes de utilidade pública, polo que resulta inviable”-O tema dos deslindes dos montes veciñais ten xerado debate, como está agora esta tramitación? -Dende a Administración son conscientes que os deslindes de montes veciñais con propietarios privados non está funcionando. Estase vendo que as comunidades, ó non conseguilo mediante o procedemento, están optando pola vía xudicial. Pola contra, cando se trata de dúas comunidades de montes é un proceso máis simplificado e está a funcionar. O problema no caso dos deslindes con propietarios privados é que se copiou o procedemento que levaba a cabo a Administración nos montes de utilidade pública, cando a realidade é que un propietario non ten acceso á mesma información e garantías que as Administracións á hora de afrontar este procedemento, polo que resulta inviable. Agora mesmo hai unha situación de incerteza sobre como se lle dará solución. -Tratastes o tema das dificultades para abordar os deslindes na reunión coa Dirección Xeral? -Pedíronnos que elaboremos un informe no que se contemplen as dificultades e posibles solucións. A realidade é que nos estamos atopando con axudas finalistas que non teñen en conta que os prazos de tramitación en temas como os deslindes adoitan ser de 2 anos, co que resulta imposible poder optar a elas. Tamén estamos vendo que se están restando cartos das axudas por cuestións que non estaban contempladas nas ordes e non hai un criterio unánime entre provincias, o que está provocando unha situación caótica. -Advertides ademais que nas axudas da PAC se están vendo prexudicadas as comunidades de montes veciñais en man común. Explícanolo -O problema deriva dende o momento que se comenzou a falar de que as comunidades de montes veciñais terían que presentar un Plan de aproveitamento silvopastoril. A falta dunha regulación clara, sen que se adaptara á realidade deste tipo de aproveitamento, e o choque con outras figuras como o plan de ordenación destas comunidades fixo que se perderan axudas específicas activadas para desenvolver estes plans. -Outra das cuestións que abordastes é a certificación forestal nos montes veciñais conveniados coa Xunta. Cal é a situación? -O que está acontecendo é que os montes que están en xestión pública están traballando en exclusiva cun grupo de certificación pública e non é posible que ese monte sexa certificado por empresas de certificación. A situación agrávase porque na maioría dos montes veciñais non todo o monte está en convenio, é dicir, en xestión publica, senón só unha parte. O feito de que este grupo de certificación público só certifique a parte conveniada provoca que moitas veces queden por certificar espazos que non están tendo un aproveitamento forestal nin unha rendibilidade, pero certificar toda a superficie é imprescindible para as comunidades de montes, posto que é un requisito nos plans de ordenación que deben presentar e para obter financiamento para a súa xestión. Esta exclusividade de certificación está a ocasionar prexuízos para as empresas que certifican, porque ademais de exercer unha competencia directa está, en certo modo, a obrigar ás outras empresas a certificar gratis aquelas áreas menos produtivas, para que os propietarios poidan acceder a realizar estes trámites ou lograr subvencións, que doutro xeito perderían.
“En Bioeco2 estamos participando nun proxecto conxunto para obter unha metodoloxía de cálculo da absorción de carbono baseado na silvicultura”-Como valorades o impacto que están tendo no monte os sumidoiros de carbono? -Vemos que hai moita falta de información veraz: falta divulgación. Sabemos que hai diferentes iniciativas funcionando, cada unha coa súa fórmula. Hai algunhas iniciativas foráneas que mesmo rondan a usura, pura compra de dereitos do territorio para a súa especulación. Dende Bioeco2 alertamos disto xa hai uns meses e a Administración freou entón este tipo de iniciativas cun decreto que buscaba poñer un pouco de orde. É un tema moi complexo e importante para os recursos das comunidades de montes e seguimos sen ter información suficiente. Ademais, é un tema fundamental da responsabilidade social das empresas, xa que hai unha esixencia dende Europa, pero isto tampouco está facendo que se axilice e se proporcione información sobre el.
“Europa está vendo as oportunidades que teñen os nosos bosques e debemos saber aproveitar esas oportunidades que nos brinda con axudas e proxectos”-Vós que traballades día a día na xestión forestal, que opinión tedes sobre a situación actual do monte galego? -Estamos nun momento moi ilusionante, con moita capacidade de desenvolver proxectos moi distintos e de dar resposta á necesidade de que o monte termine sendo unha fonte de recursos, non só dende un punto de vista forestal, senón tamén contemplando outros servizos ecosistémicos, de maneira que a sociedade sexa consciente de todo o que temos grazas ó monte. Europa tamén está vendo as oportunidades que teñen os nosos bosques e debemos saber aproveitar as oportunidades que nos brinda con axudas e proxectos. Neste marco, os montes veciñais van ser moi útiles para aproveitar todo isto. Estamos nun momento de cambio, de revolución en tódolos ámbitos, dende os perigos do cambio climático, pero tamén de xeito positivo por todas as cousas nas que avanzar. Estamos tamén incluso ante un cambio xeracional e hai que ser capaces de tracionar ás novas xeracións que substituirán ás directivas actuais, tanto da propiedade privada como comunal. Tanto dende Bioeco2 como dende as consultoras forestais temos que ser capaces de liderar ese cambio e estar á altura dos retos que se están presentando. Debemos de saber organizar toda esta información para que impacte de forma positiva. -Falades dun momento ilusionante e de revolución, xusto cando se fala moito do abandono actual do monte e do rural... -Todo forma parte do mesmo reto. O abandono é un gran problema, pero non é só iso senón o que trae parello como poden ser os incendios, a perda de biodiversidade e de recursos... O abandono xeracional e a obtención de recursos económicos a través da xestión forestal é algo que temos que tentar solucionar, xunto coa Administración, que tamén debe saber, que estas empresas e profesionais somos parte do seu exército, xa que estamos formados e preparados para abordar algúns destes retos. É máis doado que se faga a través de nós, que só coa normativa. Todo forma parte do mesmo reto: poñer información no territorio, falar cos vellos, pero tamén cos netos... Hai respostas, só hai que buscalas. Estamos ante un reto de toda a sociedade, pero que debe ser artellado a través dos profesionais que estamos no día a día. Hai que ser conscientes tamén de que moitas veces o propietario que abandona o monte é porque non sabe ben como xestionalo e aproveitalo e todo lle resulta unha carga. Se esas persoas teñen un mellor acceso ós profesionais que integramos a asociación e os podemos asesorar sobre as posibilidades de aproveitamento que poidan ter quizais non pensen en abandonalo. Se ademais dispoñemos ferramentas dixitais para que os pequenos propietarios poidan sumarse a aproveitamentos alternativos e rendibles, pode ser máis doado loitar contra o abandono do monte.
“A xestión forestal non é só facer traballos no monte con máquinas. Hai que saber ver as necesidades que ten o monte e ofertar opcións e ferramentas de interese para os propietarios”-Que credes que é prioritario para o monte galego? -É certo que hai que potenciar a xestión, pero a xestión forestal non é só facer traballos no monte con máquinas. Hai que saber ver as necesidades que ten o monte e proporcionar opcións e ferramentas de interese para os propietarios. Temos que estar moito máis relacionados e ter unha comunicación fluída e coordinada para que a xestión forestal sexa máis activa que a actual. -E para rematar, que liñas de traballo vos marcades dende Bioeco2 de cara ó futuro? -Imos seguir traballando nas liñas que iniciamos e ademais temos outro proxecto co que buscamos proporcionar un mercado no que ofertar servizos ecosistémicos e de sumidoiro de carbono. Pero sobre todo, dende a asociación imos seguir traballando naqueles temas que de xeito individual nos resulta máis complicado desenvolver, pero que vemos que son de gran utilidade e necesidade. Imos seguir movéndonos para ser interlocutores coa Administración e seguiremos traballando en temas de formación e información para o sector.
“É un agravio para o resto de propietarios que só se subvencione a limpeza de faixas secundarias das parroquias con risco alto de incendios. Penalízanse as zonas con menos lumes”-Na actualidade, a Administración (Xunta e Fegamp) están a impulsar rozas bonificadas en arredor de 150 parroquias consideradas como de alta prioridade. Como valorades ese sistema? - Pensamos que é un agravio para aqueles propietarios de terreos en faixas secundarias de parroquias cun risco de lume baixo, que deben asumir a súa limpeza. Mentres, ós propietarios con parcelas en parroquias prioritarias (aquelas que rexistran maior número de lumes) a Administración subvenciónalle estes desbroces. É un agravio para o resto dos propietarios que se subvencione a limpeza de faixas secundarias destas parroquias e que non se faga o mesmo co resto de parroquias, xa que deste xeito as que menos lumes teñen estanse castigando, no canto de saír favorecidas. -Outro dos temas sobre os que se leva moito tempo debatendo é o minifundismo forestal e agora volve estar de actualidade coa creación das agrupacións de xestión conxunta. Que perspectivas teñen sobre elas dende AFG? -Temos esperanzas postas nelas, logo de que houbera outros intentos por afrontar o minifundio como foron as UXFOR (no bipartito) ou máis recentemente as SOFOR, e que non deron moito resultado. Agora estamos agardando que o día 23 deste mes de xuño, no Consello Forestal, se presente o borrador dos estatutos destas agrupacións de xestión conxunta e un borrador do tipo de contrato que deberán asinar os propietarios. A superficie mínima son 10 hectáreas, como mínimo deben ser 3 propietarios e teñen que estar de acordo os propietarios do 75% da superficie. Este é un requisito moi importante, xa que en Galicia hai bastante rexeitamento ó asociacionismo para a xestión da terra, polo que o feito de que non teña que ser o 100% da superficie pode ser decisivo para que poidan ir adiante. Tamén supoñemos que as axudas das Administracións irán encamiñadas a este tipo de agrupacións, polo que tamén pode ser un incentivo para a súa creación.
“Estamos agardando a que se presenten os estatutos para poder crear as agrupacións de xestións conxunta”-Que traballo están a realizar cos seus socios para fomentalas? - A nosa intención é fomentar a súa creación entre os nosos asociados porque cremos que pode ser un xeito de superar o minifundismo. Xa o estamos facendo con iniciativas como as desenvolvidas con Promas da Mariña e na provincia da Coruña, que dalgunha maneira xa case son agrupacións de xestión conxunta. Falta darlle a forma legal, para o que é preciso que se presenten eses estatutos, que xa chegan con case dous anos de atraso.
“Nalgunhas zonas de Ourense descoñécese o propietario de preto do 40% da superficie forestal”-Xunto co minifundio, unha das trabas para a xestión dos montes é a problemática do Catastro en Galicia, que presenta erros, falta de actualización, propietarios descoñecidos... Que impacto ten nos propietarios? -É unha reclamación recorrente, de feito o tema volveuse a tratar na última asemblea da Asociación que celebramos a finais do mes de abril. Volveremos enviar unha petición para entrevistarnos co delegado do Catastro, ó non ter polo momento contestación, xa que queremos poder tratar a situación con el. Houbo moitas revisións do Catastro, pero seguramente a que está vixente sexa unha das peores. Hai un gran número de parcelas con erros na cartografía ou na identificación do propietario e mesmo moitas delas de propietarios descoñecidos. Nalgunhas zonas de Ourense descoñécese o propietario de entre o 35 e 40% da superficie de monte, segundo datos do Agader. En Galicia tampouco é unha porcentaxe nada desprezable, posto que posiblemente se atope entre un 20 e un 30%. Estes erros xeran ós propietarios un importante prexuízo, xa que mesmo se están dando casos de venda de madeira por parte de persoas que non son os propietarios da parcela. -Como se podería solucionar este problema? -Hai distintas medidas que se poden tomar. Por un lado tratar de aclarar a propiedade e actualizar o catálogo en canto ós propietarios para que figuren os propietarios actuais e non os seus antepasados. Tamén habería que mellorar a cartografía, botando man das novas tecnoloxías, que poden contribuír a ter referencias de gran calidade. E sen dilatalo moito no tempo, sería conveniente facer un novo Catastro. -A demanda da mellora da fiscalidade dos propietarios particulares e comunidades de montes é outra das liñas de traballo da AFG dos últimos anos, en que se basea a proposta que se fai dende a Asociación? -Un dos aspectos máis importantes ten que ver co tratamento fiscal que teñen moitos propietarios forestais. Aqueles propietarios que se deben acoller ó sistema de estimación directa para a venda en madeira, ó ter xa ese réxime para a súa actividade principal, teñen un agravio fronte ós propietarios que para a venda de madeira poden facer unha estimación obxectiva (funcionarios, pensionistas...). A aqueles que o fan por estimación directa só se lles permite desgravar os gastos que tiveron ó longo dos anos (podas, desbroces...). Tendo en conta que se trata de quendas de corta que poden chegar a varias xeracións é difícil que se garden os recibos durante este tempo. Mentres, os que poden acollerse a unha estimación obxectiva, simplemente se lle aplica un coeficiente en función do tipo de especie (de crecemento rápido é o 0,26% e para as de crecemento lento do 0,13%). Realmente é un tratamento moi favorable e buscamos que se poida estender a tódolos propietarios. -Hai posibilidades de logralo? Tiveron resposta a esta petición? -O Ministerio de Transición Ecolóxica móstrase partidario, pero as reticencias veñen por parte de Facenda, que xa rexeitou a proposta. Seguiremos traballando para conseguir un trato máis xusto para os propietarios.
"En Vilar están mirando de facer plantacións de castiñeiros, de piñeiros, de froiteiras, de plantas medicinais... que servan de experiencia piloto para a restauración doutras áreas do Courel"-Como habería que enfocar a restauración do espazo? -Hai iniciativas da Administración para a recuperación e plantación de novos soutos. Nas zonas de matogueira vaise recuperando pouco a pouco. Tamén é certo que se perdeu terra, xa que tras o lume houbo importantes choivas. Nesas zonas a recuperación será moito máis lenta, mesmo no caso do mato. Hai algunha iniciativa a pequena escala en Vilar para facer plantacións de castiñeiros, de piñeiros, de froiteiras, de plantas medicinais... que serva de experiencia piloto para ver o que se podería realizar noutras áreas do Courel. -Nos últimos anos vivimos grandes lumes en zonas como Ancares, Courel ou Valdeorras. Veremos máis lumes así nos próximos anos? -Por desgracia coido que si. Estamos vivindo os efectos do cambio climático co incremento das temperaturas e as secas. Tal e como amosan os datos por exemplo do último ano hidrolóxico (setembro de 2021 - setembro 2022), as precipitacións en Galicia foron a metade da media dos últimos anos. Estes períodos de seca prolongada e altas temperaturas favorecen os grandes lumes, que son moi difíciles de atallar e perigosos. -A seca é un aliado para os lumes no monte, pero que efectos pode ter o estrés hídrico nas enfermidades e pragas forestais? -Tanto a seca como efecto do cambio climático, así como a globalización, relaciónanse coa expansión de pragas e de especies invasoras. Un exemplo diso é que nos últimos anos houbo unha elevada afectación de banda marrón, que afecta sobre todo ó piñeiro insigne, aínda que esta campaña hai menos incidencia. Temos que estar alerta e non podemos baixar a garda. No eucalipto viuse nos últimos anos en determinadas comarcas unha explosión do fungo Mycosphaerella, pero tamén se está tendo xa algunha planta resistente. Aínda que aparecen problemas sanitarios, tamén se está avanzando en investigación e na obtención de plantas melloradas e resistentes. Cada vez trabállase máis con solucións respectuosas co medio, coma no caso da avespiña do castiñeiro ou o gurgullo do eucalipto, contra os que se están conseguindo resultados favorables coa loita biolóxica.
“Debería priorizarse a investigación aplicada, que responda ós problemas que se detectan dende o sector, dada a importancia que ten en Galicia”- Cales deberían ser os obxectivos prioritarios na investigación forestal en Galicia? -Aínda que é importante a investigación básica, tamén debería priorizarse a investigación aplicada ó sector, é dicir, que responda ós problemas que se detectan dende o sector, dada a importancia que ten en Galicia. Sería interesante que a Administración establecera un plan de investigación agrogandeiro e forestal para atender os problemas destes tres subsectores.
Hai masas de frondosas cun importante valor paisaxístico que se terán que conservar sen aproveitamentos, pero noutra parte das frondosas sería de interese aplicar tratamentos silvícolas-Que sería preciso para crear unha oferta de frondosas atractiva para a industria da madeira? -Nalgunhas zonas, onde teñan un maior valor paisaxístico e de conservación do medio, sobre todo aquelas que estean en zonas de Rede Natura, haberá que conservalas. Mentres, aquelas nas que se poida facer un aproveitamento produtivo, sería de interese aplicar tratamentos silvícolas axeitados para lograr un aproveitamento madeireiro de calidade. Precisamente, no próximo Consello Forestal presentarase o Plan de Aproveitamento de Frondosas de Galicia para producir madeira de calidade, nel tamén se inclúe facer plantacións con material xenético de calidade. O obxectivo é que Galicia, que é un produtor de madeira, sobre todo de eucalipto e piñeiro, tamén poida producir madeira de calidade de frondosas, xa que estase a importar este tipo de madeira. - No caso do eucalipto, cuxa superficie se incrementou con respecto dos últimos datos que se manexaban no 2009, cando acabe a moratoria no 2025, como sería partidario de regular a especie? -Esta moratoria foi aprobada polos 3 grupos políticos do Parlamento, entón cabe pensar que se busque de novo ese consenso. Podería suceder que continúe a moratoria, unha opción que preferirán os que teñen eucalipto, xa que eles poderían seguir cortando e plantando, ó tempo que se limitaría a competencia e a caída de prezos por exceso de produción. Tamén podería darse a situación de que se levantase por completo a moratoria, o que podería ocasionar que volva haber un gran interese por plantar eucaliptos, o que seguramente á súa vez levaría a unha nova moratoria a curto prazo.
Tras a moratoria do eucalipto, unha opción é establecer certas limitacións xeográficas e de superficies mínimas para esa especieUnha terceira vía é que se establezan certas limitacións á hora de realizar plantacións de eucaliptos. Limitar o territorio onde plantar esta especie e fixar unha superficie mínima, para atallar o mosaico de eucalipto que había antes da moratoria por toda Galicia. Deste xeito, poderíase superar o minifundio e fomentaríase a xestión do monte de xeito conxunto, como coas agrupacións de xestión conxunta ou coas comunidades de montes. Penso tamén que debería limitarse a proporción de eucalipto en nova superficie de plantación, sendo mínima, e que o resto teña que plantarse con outras especies.
"A moratoria do eucalipto e a suba do prezo da madeira de piñeiro de calidade favoreceu que se incremente o interese dos produtores polo piñeiro"- O piñeiro foi nos últimos 15 anos unha especie en regresión, se ben os datos apuntan a un aumento das plantacións en monte. Hai que ser optimistas sobre o futuro do piñeiro? -Penso que si. É verdade que dende que se comezou a falar da moratoria e xa anos antes se estaba vendo un boom do eucalipto, en parte polo prezo alto que se estaba pagando polo eucalipto en comparación co piñeiro. Mentres o eucalipto para trituración podía rondar os 30 euros a tonelada, no piñeiro para o mesmo fin o prezo caída ata os 15 euros. Pero, dende hai un par de anos, o prezo da madeira de piñeiro mellorou notablemente e hoxe a tonelada de piñeiro de calidade para a serra pode chegarse a pagar a 60 ou 80 euros a tonelada, mentres que a de eucalipto está a menos da metade. Isto, xunto coa moratoria do eucalipto, favorece que o propietario se anime a plantar piñeiro, aínda que a quenda de corta sexa un pouco máis longa. No ano 2022 plantáronse unhas 5.000 hectáreas de piñeiro en Galicia (2.000 de piñeiro insigne e 2.000 de piñeiro do país e unhas 1.000 de piñeiro silvestre) e vendéronse uns 6 millóns de plantas, o que fai que sexa un ano récord. Hai unha boa tendencia de recuperación do piñeiro e esperemos que cando se levante a moratoria do eucalipto, non se rompa esta tendencia.
A mecanización do sector forestal está xerando cada vez máis necesidades, unha cuestión que vai de man da busca dun maior rendemento e dunha maior produtividade por parte das empresas. Por este motivo, “Forest Pioneer traballa con varias marcas, como Logset ou Timberpro, para ofrecerlle unhas ferramentas de traballo ao cliente que se adapten ás necesidades da súa empresa”, sinala Manuel Portas, comercial de Forest Pioneer.
Manuel Portas non comezou o seu camiño no sector forestal como comercial, senón que foi creando unha empresa de explotación forestal, primeiramente cunha procesadora, e despois agregando un autocargador; unha cuestión que lle permitiu ter “moi clara a mecanización do sector forestal”, detalla. Deste xeito, a experiencia como traballador neste eido é o que máis lle aporta nestes momentos porque “pode entender ao cliente desde varias perspectivas”, comenta.
O mercado está avanzando na mecanización forestal cada vez máis. As necesidades medioambientais están presionando aos fabricantes do sector para ter máquinas máis sostibles e con menor impacto, e pola súa banda, as empresas demandan ferramentas de traballo fiables e que teñan un bo rendemento. Ao respecto, Manuel Portas afirma que “xa se move moito a maquinaria híbrida”, pero así mesmo aporta que “xa non vale calquera máquina, senón que ten que ser una máquina fiable, unha máquina que sexa constante no traballo”.
“Xa non vale calquera máquina, senón que ten que ser una máquina fiable, unha máquina que sexa constante no traballo” (Manuel Portas)
O caso galego non é diferente. Desde fai uns anos cara aquí percibiuse certa evolución, tanto pola mecanización como pola renovación da maquinaria. “Para min o mercado galego xa leva uns anos co tema da mecanización, e tal vez agora poidamos tamén dicir, que fai cuestión de 5 anos, esa mecanización si que se foi renovando. Anteriormente había en Galicia un parque de maquinaria usado, tal vez moi vello, e si que nestes últimos tempos, se está substituíndo por un novo”, sinala Portas.
A Axencia Galega da Calidade Alimentaria, dependente da Consellería do Medio Rural, organiza en Becerreá (Lugo) un curso práctico de aplicacións cartográficas en teléfono móbil para o ámbito agroforestal. O obradoiro celebrarase no Centro de Formación e Experimentación Agraria de alta montaña de Becerreá a partir do vindeiro luns 21 de novembro en horario de 16:00 a 21:20 horas.
O obxectivo desta formación é que os alumnos obteñan os coñecementos necesarios para empregar OruxMaps e IGN-Mapas de España na definición das súas rutas e traxectos no acotamento dos terreos sobre os que traballen e na realización de operacións planimétricas.
O curso está dirixido á xuventude do medio rural galego, así como ás persoas vinculadas profesionalmente, ou con expectativa de incorporación, aos sectores produtivos gandeiros, agrarios, agroalimentarios e de cadea forestal-madeira.
Para facer a preinscrición no curso debe accederese á web da Consellería de Medio Rural no apartado de accións formativas para este 2022. O coordinador porase en contacto coas persoas interesadas a través do correo electrónico comunicándolles se están ou non admitidas. Para consultar calquera dúbida, pode chamarse ao teléfono 982 828 367 ou enviarse un correo a cfea.becerrea@xunta.gal.
“O noso obxectivo é que haxa máis nivel para optimizar o traballo do sector” (Iratxe Zorraquino)Este tipo de accións están destinadas a maquinistas profesionais que teñan unha experiencia no ámbito forestal ou que leven traballando nel un tempo. O curso celebrado en Lugo tivo unha duración de 25h repartidas en 5 xornadas de 5 horas cada unha. O seu carácter práctico a través da experimentación en diferentes escenarios confírelle unha ampla funcionalidade de cara á realidade do día a día. Nesta ocasión contaron con dous simuladores de autocargador e procesadora, cunha práctica con máquinas en taller, e con ensinanzas mediante casos reais en cortas.