O lugués Bonet Cid Salgado, xuíz internacional de Conafe, foi o encargado de xulgar este ano a 38ª edición de Feiradeza e o segundo Open Internacional da Raza Frisoa, celebrado en Lalín (Pontevedra) a pasada fin de semana. Cid Salgado leva como xuíz de Conafe dende o 2008 e na súa traxectoria xulgou diversos concursos a nivel nacional, coma o concurso de Gijón, así como varias edicións dos certames de Euskal Herria e Cataluña ou os de Mallorca e Menorca. Ademais, é tamén socio da Gandería Cid, situada en Barreiros (Lugo), unha granxa familiar cuns 180 animais da raza Holstein, das cales teñen unhas 90 en produción. Falamos con el tras elixir á vaca Kergo Ozalid 6818, procedente da gandería A Lagoa Serabel, de Xermade (Lugo), como Gran Campioa do Open Feiradeza. Coñecemos os motivos das súa elección, así como aqueles aspectos que considera fundamentais para que un animal sexa vencedor deste tipo de concursos. -Que te fixo escoller esta vaca como Gran Campioa do Open Internacional da Raza Frisoa Feiradeza 2023? -A Gran Campioa deste Open é unha vaca fantástica da que só podo dicir cousas boas. É unha vaca cunha estrutura leiteira moi boa, que é un dos aspectos que máis buscamos os xuíces en pista. Ademais, acompáñaa un ubre posterior extraordinario, en canto á altura, anchura e ligamento. Por último, é un animal que camiña sobre moi boas patas. -Á marxe dos aspectos que sinalaches neste animal, que criterios consideras imprescindibles para unha vaca gañadora? -Realmente unha vaca gañadora ten que ter un fantástico ubre, como é o caso desta. Ademais ten que desprazarse sobre unhas moi boas patas e isto sempre debe estar acompañado dunha boa estrutura leiteira. As vacas gañadoras destes concursos teñen que ser vacas leiteiras. Tamén é moi importante que a condición, o estado de forma do animal, sexa moi bo para poder optar a ser campioas. -É a primeira vez que xulgas Feiradeza, que opinión tiñas e levas deste certame? -É o primeiro ano que asisto como xuíz de Feiradeza e do Open e resultoume unha moi boa experiencia. Levo unha moi boa impresión del polo bo ambiente que houbo entre os participantes e os bos animais que vimos. Marcho sorprendido da gran calidade dos exemplares que se presentaron na pista nestes dous días do certame.

“Estes concursos son unha exposición do tipo de animais que hai nas granxas galegas e permiten estar en contacto con outros gandeiros”

-Na túa experiencia como xuíz e como gandeiro, por que crees que son importantes este tipo de certames sobre gando frisón? -Estes concursos son unha exposición do tipo de animais que hai nas granxas galegas e permiten estar en contacto con outros gandeiros. É verdade que para os gandeiros participantes é un hobby, pero participar neste tipo de certames require moito traballo previo na gandería. Realmente estar nestes concursos fai que sexas máis profesional, ademais permítenche ver a evolución da xenética e da morfoloxía da raza, o que fai que as nosas ganderías tamén vaian mellorando pouco a pouco. -Que opinión tes da evolución morfolóxica das vacas Holstein en Galicia? -Estes son animais para competir tanto a nivel nacional como internacional. A vaca que escollín como gañadora deste concurso é unha vaca que pode competir en calquera punto do estado e de Europa, é un animal que calquera xuíz vai valorar positivamente. Todos os gandeiros que nos gusten as boas vacas leiteiras nos fixamos en animais como esta gañadora. -Hai canteira tamén nas ganderías galegas? Como viches a recría que participou? -Dende logo. Neste certame vimos non só animais adultos, na xornada do sábado tivemos xovencas e tenreiras que poden competir en concursos internacionais. Bonet durante unha das clasificacións do certame de gando frisón Feiradeza, celebrado no Lalín Arena. -Están cambiando os criterios á hora de escoller ós mellores animais da raza Holstein? -É unha pauta que se vai pouco a pouco preseleccionando. No caso dos xuíces de Conafe, tódolos anos temos unha remuda. Se botamos a vista atrás e vemos os concursos celebrados hai 10 anos a nivel provincial, autonómico, nacional ou internacional, apréciase unha notable evolución da raza Holstein.

“Trala pandemia os concursos morfolóxicos volveron con moito interese e continuidade”

-Atravesan este tipo de concursos momentos baixos? -Non se pode dicir que este tipo de certames estean tendo máis xente que participe neles, pero tampouco creo que estean experimentando un baixón. Na pandemia houbo un pequeno parón, coma outros eventos tiveron que deixar de celebrarse, pero realmente os concursos morfolóxicos volveron con moito interese e continuidade. -Por último, tendo en conta que como xuíz ves animais de moi boas características, que tipo de vacas escolles para a túa gandería? -Nas ganderías queremos animais rendibles. Neste certame tivemos a oportunidade de ver vacas que, ademais de contar cun alto valor xenético, tiveron unha produción de máis de 50.000 litros de leite e que pasearon e foron premiados. Iso é o que buscamos os gandeiros. De aí que sexa tan importante este tipo de concursos, que nos permiten ver os animais que hai noutras granxas e as producións que manexan. Buscamos animais rendibles, funcionais e que teñan boa xenética.

Kergo Ozalid 6818 proclamouse esta mañá en Lalín (Pontevedra) como Vaca Gran Campioa do Open Internacional da Raza Frisoa, Feiradeza 2023, que se celebrou no Lalín Arena durante toda a fin de semana. O lugués, Bonet Cid, xuíz internacional de Conafe encargado de xulgar o certame, escolleu este animal como vencedora do Open Feiradeza entre outros motivos pola súa boa estrutura leiteira. O animal gañador é un exemplar procedente da gandería A Lagoa Serabel, de Xermade (Lugo). Precisamente, minutos antes de ser escollida como mellor vaca, o gandeiro Abel Carballo Penas, propietario do animal, recibía a distinción como mellor manexador do concurso. A vaca Rey 946 Jacoby Mahendra da SAT Rey Miñotelo, da Pastoriza (Lugo), quedou como Reserva Gran Campioa do Open. Mentres, como vaca Gran Campioa de Feiradeza resultou gañadora Baroncelle Classic Rula, da gandería Rato, de Rodeiro (Pontevedra), que tamén na edición pasara acadara este premio con outro animal. Como vaca Reserva de Feiradeza resultou escollida Carballeiras Apply Whitney, un animal procedente da gandería lalinense SAT Carballeiras. Nesta 38 edición de Feiradeza participaron un total de 18 ganderías, todas elas galegas e boa parte da comarca do Deza, onde se asentan 9 das granxas. No concurso estaban inscritos uns 144 animais, aínda que finalmente non todos chegaron a entrar en pista por distintos motivos.  O sábado xulgáronse as seccións de xatas e xovencas.

Concurso de manexadores, xatas e xovencas

O certame de Feiradeza e o Open deron xa comezo o venres, co concurso de preparadores mozos de gando. Lorena Rodríguez Alvite, de Pol (Lugo) resultou a gañadora. En segundo posto quedou Xabi Montes Vilar, de Rodeiro (Pontevedra) e no terceiro posto situouse Simón Blanco Vázquez, de Dumbría (A Coruña). Na xornada do sábado foi quenda para os novos manexadores onde resultou campión Llorens Bosch Pons, como subcampión quedou Anxo Pérez Hermida e Claudia López García recibiu a mención de honra. Durante a xornada do sábado valoráronse ademais as seccións de xatas e xovencas. Rey 1085 Moovin Soly ET, de Rey de Miñotelo, foi elixida como Gran Campioa do Open Feiradeza 2023. Quedou na reserva Casa-Nova Motomami Mr Happen, da Gandería Carro SL, de Mesía (A Coruña). Na tarde do sábado celebrouse unha nova edición do concurso de manexo de tractores. Na tarde do sábado tamén se celebrou un novo concurso de manexo de tractores. Nesta demostración de habilidades coa maquinaria agrícola resultou como gañador Adrián Doval, veciño de Lalín que rematou o percorrido no menor tempo e sen tirar ningún obstáculo. Os tamén lalinenses Rubén Madriñán e Daniel González quedaron en segundo e terceiro lugar.

Premiados no resto de categorías de Feiradeza 2023

Sección xata Campioa Feiradeza 23

-Campioa: Carballeiras Moovin Concava. Gandería Carballeiras (Lalín, Pontevedra) -Subcampioa: Baroncelle Ayden Daenerys. Gandería Rato (Rodeiro, Pontevedra)

 

Sección xata Open

-Campioa: Casa-Nova Motomami Mr Happen. Gandería Carro (Mesía, A Coruña) -Subcampioa: Rey 1193 Haxl Zynal. SAT Rey de Miñotelo (A Pastoriza, Lugo)

 

Sección xovenca Feiradeza 23

-Campioa: Carballeiras Hannas Lolita. Gandería Carballeiras (Lalín, Pontevedra) -Subcampioa: Carballeiras Moovin Alicia. Gandería Carballeiras (Lalín, Pontevedra)

 

Sección xovenca Open

-Campioa: Rey 1085 Moovin Soly ET. Sat Rey de Miñotelo (A Pastoriza, Lugo) -Subcampioa: Rey 1065 Thunderstorm Rosiña. Sat Rey de Miñotelo (A Pastoriza, Lugo)

 

Sección Mellor criador de xovencas Feiradeza 23

-Campión: Gandería Carballeiras (Lalín) -Subcampión: Gandería Rato (Rodeiro)

 

Sección Mellor criador de xovencas Open

-Campión: Gandería Rey de Miñotelo (A Pastoriza, Lugo) -Subcampión: Gandería Carro (Mesía, A Coruña)

 

Sección Xovenca Gran Campioa Feiradeza 23

-Campioa: Carballeiras Moovin Concava. Gandería Carballeiras (Lalín, Pontevedra) -Reserva: Baroncelle Ayden Daenerys, Gandería Rato (Rodeiro, Pontevedra)

 

Sección Xovenca Gran Campioa Open

-Campioa: Rey 1085 Moovin Soly ET. SAT Rey de Miñotelo (A Pastoriza, Lugo) -Reserva: Casa-Nova Motomami Mr Happen. Gandería Carro (Mesía, A Coruña)

 

Sección Vaca nova Campioa Feiradeza 23

-Campioa. Baroncelle Classic Rula. Gandería Rato (Rodeiro, Pontevedra) -Subcampioa. Baroncelle Doorman Melania. Gandería Rato (Rodeiro, Pontevedra)

 

Sección Vaca nova Campioa Open

-Campioa. Cundins Adele Moovin ET. Gandería Pistulario S.L. (Santa Comba, A Coruña) -Subcampioa. Casa nova Valan Doorman 1463. Gandería Carro. (Mesía, A Coruña).

 

Sección Vaca intermedia Campioa Feiradeza 23

-Campioa. Carballeiras Apply Whitney. Gandería Carballeiras. (Lalín, Pontevedra) -Subcampioa. Baroncelle Sidekick Princy. Gandería Rato (Rodeiro, Pontevedra)

 

Sección vaca intermedia Open

-Campioa. Kergo Ozalid 6818. Gandería A Lagoa Serabel. (Xermade, Lugo) -Subcampioa. Rey 946 Jacoby Mahendra. Gandería Sat Rey de Miñotelo (A Pastoriza, Lugo)

 

Vaca en produción con lactación vitalicia de 65.000 quilos ou máis

1. Pozosaa Atwood 7128 Tamara. Gandería Casa Pozo. (Saa, Lugo) 2. Pozosaa Krusader 9450 Xela. Gandería Casa Pozo. (Saa, Lugo)

 

Mellor criador Feiradeza 23

Gandería Rato (Rodeiro, Pontevedra) Gandería Carballeiras (Lalín, Pontevedra)

 

Mellor Criador Open

Gandería Carro (Mesía, A Coruña) Gandería Rato (Rodeiro, Pontevedra)

 

Mellor descendencia de vacas

Casanova Electra Lamborgini. Gandería Carro (Mesía, A Coruña) Casanova Salma Crushabullet. Gandería Carro (Mesía, A Coruña)

Lalín acollerá do 30 de xuño ó 2 de xullo a trixésimo oitava edición de Feiradeza, na que se inclúe o Open Internacional da Raza Frisoa. O certame foi presentado esta mañá polos concelleiros en funcións de Medio Rural e Facenda, Avelino Souto e Paz Pérez. No acto tamén participaron o presidente de Africor Pontevedra, Jesús Manteiga, e o xerente desta entidade, José Rodríguez. A cita contará de novo con ganderías de toda Galicia, procedentes de zonas gandeiras coma Santa Comba, Lugo, A Pastoriza ou do Deza. Ata o momento hai xa un total de 144 animais inscritos, aínda que este número pode variar aínda. En concreto, contan con 64 xatas, 17 xovencas e 63 vacas paridas. “Hai que recoñecer o esforzo e a predisposición dos gandeiros para participar en Feiradeza, xa que é un dos concursos con maior afluencia de animais en Galicia”, apunta Rodríguez Nesta edición, o concurso de gando frisón será xulgado polo lugués Bonet Cid Salgado, xuíz internacional de Conafe. Este ano, coma nas dúas edicións pasadas, haberá ademais un concurso de preparadores mozos xa o venres pola tarde. O sábado pola tarde terán un concurso de manexo de tractores, coa colaboración da empresa de maquinaria agrícola lalinense Maxideza.

Programa do certame

Venres, 30 de xuño 17.00 a 19.00 horas. Concurso de preparadores mozos. 19.00 horas. Inauguración oficial da feira. Sábado, 1 de xullo 10.00 a 14.00 horas. Inicio do Concurso coas seccións de Tenreiras e Xovencas. 16.00 horas. Concurso de novos manexadores. 17.00 horas. Concurso de manexo de tractores. Domingo, 2 de xullo 9.30 a 13.00 horas. Concurso de vacas adultas. 13.00 horas. Viño e pinchos para os asistentes, coa colaboración de Xenética Fontao. 14.00 horas. Entrega de premios e sorteos da xornada.

Sen poxa de gando

Esta edición de Feiradeza non haberá a tradicional poxa de gando, que era un dos grandes atractivos da cita. A decisión débese a que Finca Mouriscade, dependente da Deputación de Pontevedra, que proporcionaba a maioría dos animais para a venda, ten previsto realizar unha poxa de gando frisón. Agárdase que esta poxa pública sexa xa no mes de xullo, pero a data non se fixo pública polo momento. Dende a organización de Feiradeza agardan que para a próxima edición se poida recuperar a poxa de gando, de xeito que se manteñan e coordinen as poxas organizadas pola Finca Mouriscade coa do certame. Con todo, a Deputación de Pontevedra, a través da Finca Mouriscade segue sendo un dos colaboradores da cita tamén nesta edición, con premios para os participantes e proporcionará ademais dúas xovencas preñadas que se sortearán. Nesta edición, Feiradeza destina a premios un orzamento de 10.000 euros.

Esta tarde celebrouse en Lalín (Pontevedra) a XIII Poxa de Gando Frisón Feiradeza 2022, na que finalmente participaron un total de 18 animais de xenética Holstein, todos eles procecentes da Granxa Mouriscade, dependente da Deputación de Pontevedra. O prezo de saída foi de 1.600 euros por animal e o prezo medio situouse nos 2.700 euros. O prezo máximo conseguiuno Mouriscade Horizon Araceli, unha vaca de alto valor xenético que foi adquirida pola gandería de O Páramo (Lugo), Pena Guisande SC, por 4.900 euros.  Deixamos aquí os prezos acadados por cada animal: -Mouriscade Fortune Telva: 2.900 euros -Mouriscade Salvame Leasy: 3.300 euros - Mouriscade Ciclo-P Dalila ET: 3.300 euros - Mouriscade Bi Battle Silda: 2.300 euros - Mouriscade Horizon Araceli: 4.900 euros - Mouriscade Horizon Estela: 2.400 euros - Mouriscade Clun Concha: 3.400 euros - Mouriscade Clever Vianda: 2.900 euros - Mouriscade Bi-Battle Alba ET: 2.800 euros - Mouriscade Horizon Tarela: 2.300 euros - Mouriscade Modesty Luci: 2.300 euros -Mouriscade Fortune Toraya: 2.400 euros - Mouriscade Supertoro Endrina: 2.500 euros - Mouriscade Modesty Amora: 2.500 euros - Mouriscade Jedi Paquita: 2.400 euros - Mouriscade Bandares Dixi ET: 2.000 euros - Mouriscade Jedi Dora: 2.600 euros - Mouriscade Supertoro Marta: 2.100 euros  

-Resultados da XXXVIII Feiradeza e do Open Internacional de raza Frisoa.

Okarina, de Finca La Asunción, proclamouse esta mañá en Lalín (Pontevedra) como Vaca Gran Campioa do Open Feiradeza 2022, que se celebrou no Lalín Arena durante toda a fin de semana. O asturiano Javier Freije, xuíz internacional de Conafe encargado de xulgar o certame, escolleu outro animal desta recoñecida gandería de Touro (A Coruña), Jesi, como Vaca gran Campioa Reserva. Mentres, como vaca Gran Campioa de Feiradeza resultou gañadora Baroncelle Sidekick Patty ET, da gandería Rato, de Rodeiro (Pontevedra). Do mesmo xeito que no Open, unha vaca desta mesma granxa resultou tamén como Reserva, a Baroncelle Betanzos Andrea. Entre outros premios, Gandería Rato foi elixida como mellor criador tanto de Feiradeza coma do Open. Nesta 37 edición de Feiradeza participaron un total de 16 ganderías, case todas elas galegas e en especial da comarca do Deza, onde se asentan 7 das granxas inscritas. Ademais do certame, este domingo celebrouse a XIII Poxa de Gando Frisón Feiradeza 2022, que contou con 18 animais procedentes da Granxa Mouriscade.  O programa de actos deste ano en Feiradeza incluíu ademais a celebración da XXXIV Concurso-Poxa Nacional de Gando Vacún Selecto de Raza Rubia Galega, organizada por Acruga e que congregou a destacados exemplares desta raza.

Concurso de preparadores, xatas e xovencas

O certame de Feiradeza e o Open deron xa comezo o venres, co concurso de preparadores mozos de gando, onde resultou campioa Lorena Iglesia Vila, da Pastoriza (Lugo) e como subcampión David Pons, das Illas Baleares.  Durante a xornada do sábado valoráronse as seccións de xatas e xovencas, onde Rey 1085 Moovin Soly ET, de Rey de Miñotelo, foi elixida como Gran Campioa do Open Feiradeza 2022. Xa pola tarde, foi quenda para a segunda edición do Concurso de Manexo de tractores.

 

Máis información sobre os actos de Feiradeza 2022

-Animais premiados en Feiradeza e no Open Internacional de Raza Frisoa.

-Poxa de Gando Frisón Feiradeza 2022

 

 

Feiradeza, a feira e concurso gandeiro que se celebra en Lalín do 1 ao 3 de xullo, sumará este ano aos tradicionais certames de raza Frisona, un concurso de Rubia Galega e tamén certames de manexo de tractores ou de robots de muxido en funcionamento. Estas son algunha das novidades da edición número 37 de Feiradeza que foron presentadas este xoves aos medios por Xosé Rodríguez, secretario de Africor Pontevedra; José Crespo, alcalde de Lalín e Avelino Souto, concelleiro de Medio Rural no Concello de Lalín. Velaquí un resumo do programa:

1 de xullo, venres:

-A partir das 17:00 horas: Concurso de Novos Preparadores. -Ás 19:00 horas: Inauguración oficial da feira.

2 de xullo, sábado:

- Ás 10:00 horas: Concurso de xatas e xovencas de raza Frisona.  -Ás 16:00 horas: Concurso de Novos Manexadores. -Ás 17:00 horas: Concurso de Manexo de Tractores.

3 de xullo, domingo:

-Ás 09:00 horas: Concurso de Rubia Galega. -Ás 09:30 horas: Concurso de vacas de leite e os campionatos de Raza Frisona, que serán xulgados por Javier Freire, xuíz internacional de Conafe. -Ás 14:00 horas: Entrega dos premios e sorteos, antes do xantar. -16:15 horas: Poxa de gando, que pechará a edición.

En setembro do ano pasado, o concurso morfolóxico da raza frisoa Feiradeza, convertíase no primeiro certame de gando frisón que se celebraba en Galicia tralo inicio da pandemia. A cita contaba ademais con outro atractivo: acollía o XXIV Concurso Autonómico Fefriga 2021. Unha das vacas gañadoras da xornada foi Baroncelle Sidekick Patty ET que se proclamaba Vaca Gran Campioa de Feiradeza e quedaba a piques de converterse tamén na mellor de Galicia, cun segundo posto. Non foi o único premio para este animal, que se clasificou como campioa das vacas novas, tanto en Feiradeza como de Galicia no certame de Fefriga. Esta vaca gañadora chegaba dende Rodeiro (Pontevedra), procedente da Gandería Rato, situada no lugar de Baroncelle, na parroquia de Carboentes. Esta granxa familiar centrada na produción de leite con vacas de raza frisoa, foi tamén elixida como mellor criador do certame. Ademais, nesa edición de Feiradeza resultaran premiadas outras vacas da gandería rodeirense como Baroncelle Mark Mona, na sección de vacas intermedias. “Non pensábamos en ter tan bos resultados cos nosos animais neste concurso”, recoñece Alejandro Carral Fernández, o membro máis novo desta gandería familiar á que se incorporou formalmente hai case 3 anos e na que tamén traballan seus pais, José Carral e Mónica Fernández.

“Participamos nos certames porque a min me apaixonan estas competicións e todo o que ten que ver con elas. Meus pais antes non participaban”

Ese non foi o primeiro ano no que a Gandería Rato se facía un oco nos certames de gando frisón. Outros animais coma a vaca Baroncelle Mallinger Soraya xa destacara tamén outros anos, converténdose na xovenca gran campioa en Feiradeza no 2018, unha edición na que lograran tamén recoñecementos por outras vacas en distintas seccións. “A primeira vez que participei nos certames foi hai uns 8 anos e comezamos a gañar premios destacados no 2016”, recorda o gandeiro. Porén, Alex indica que “participamos nos certames porque a min me apaixonan estas competicións e todo o que ten que ver con elas. Meus pais antes non participaban”, recorda. Súa nai recoñece que nas primeiras edicións non lle gustaba que Alex participase polo temor a que puidese mancarse durante o manexo do gando. Alex comezou a participar en certames xa no 2013. Daquela fíxoo da man doutra gandería de Rodeiro, Casa do Rei, na que estaba a desenvolver a formación práctica do ciclo agrario en Produción Agropecuaria que estudara no Centro de Capacitación Agraria de Sergude (Boqueixón). Dende aquelas primeiras veces soubo que quería seguir participando, pero facéndoo cos seus propios animais.

“Non é só participar co gando no certame, senón todo o traballo previo de preparación que hai que facer. Así como o esforzo por mellorar na gandería e contar con animais cunha boa xenética e aptitudes”

“Non é só participar co gando no certame, senón todo o traballo previo de preparación que hai que facer, así como o esforzo por mellorar na gandería e contar con animais cunha boa xenética e aptitudes”, indica o gandeiro. No certame, Alex recoñece que vive unha mestura de emocións, dende os nervios previos e propios do momento da competición ata a satisfacción cando algún dos seus animais logra unha boa clasificación. A súa intención é seguir competindo. Céntrase en acudir ó certame da comarca, Feiradeza, así como ós certames rexionais e nacionais da raza Frisoa. Agora prepárase xa para a cita de Muimenta, A Moexmu, que se celebra a comezos de abril e acolle este ano o Concurso Autonómico de Gando Frisón Fefriga 2022. Vacas en produción na gandería. Aposta polas frisoas Nesta gandería en intensivo, todo o rabaño está integrado por vacas frisoas. Para chegar a contar con bos animais, na Gandería Rato están a apostar pola raza pura. “Gústanme as características produtoras desta raza, para min é a mellor opción, ata o punto de que se teño que traballar con outra raza creo que non seguiría coa gandería”, explica o gandeiro. Por iso, descarta outro tipo de cruzamentos na súa granxa para a cría de xovencas. Levan anos traballando coa mellora xenética e seleccionando touros canadenses e americanos. “Procuramos animais con boas ubres e patas, así como cunha boa produción de leite e calidades como a graxa”, indica Carral. Para lograr estes obxectivos están empregando sobre todo touros xenómicos. “O 80% das doses que empregamos son de touros xenómicos”, concreta. Ademais, empregan semen sexado. Adoitan vender aquelas becerras que crían, así como xovencas próximas ó parto ou vacas paridas, en función das necesidades de espazo que vaian tendo na granxa. “Agora mesmo estamos moi limitados de espazo, polo que temos que quedarnos só cos animais para os que temos praza. Imos vendendo en función das necesidades de espazo que teñamos”, explica. Polo xeral, estes animais véndenos directamente a gandeiros, porén algunhas das súas becerras tamén teñen como destino centros de recría, coma aconteceu a comezos de ano con 10 xatas que lle mercaron dun centro de recría coruñés. A recría téñena en cama quente e divididas por lotes. Mentres, as vacas en produción están en camas de serradura de madeira e carbonato cálcico. Tamén adoitan facer algunhas inseminacións con cruces de carne, para lograr rendibilidade por esta vía. “ Estamos inseminando con Azul belga, xa que tamén probamos con Angus, pero os tratantes estábannolos pagando case como se fosen becerros frisóns, polo que non compensaba apostar por esa raza”, comenta o gandeiro.

Inseminan con cruces de carne como Azul belga logo de probar con Angus e non lograr prezos competitivos

Mónica, a nai de Alex, é nestes momentos outra peza fundamental da gandería de leite, xa que ela encárgase principalmente do muxido do gando, así como en colaborar coa alimentación e o coidado da recría. Entre os plans de futuro da gandería atópase a inversión nunha nova granxa que lles permita un manexo máis cómodo do gando. “Agora mesmo estamos muxindo unhas 65 vacas, e ó ter circuíto de muxido lévanos arredor dunhas 2 horas e media de cada vez”, indica. Por iso, contemplan xa que as novas instalacións dispoñan dun robot de muxido coa que facilitar esta tarefa. Xunto coas vacas en produción, teñen uns 50 animais de recría e arredor dunhas 15 vacas secas, que completan as 130 cabezas de gando que integran esta gandería. Teñen unha produción media duns 34 litros por vaca e unhas calidades de 4,1 % de graxa e 3,35 de proteína. En canto ó reconto celular sitúase arredor de 120.000 células somáticas e por debaixo das 17.000 unidades formadoras de colonias en bacterioloxía. Nos últimos tempos están apostando por comezar a producir leite A2 e este é un criterio máis na selección xenética dos seus animais. “Queremos seguir mellorando a xenética en cada xeración”, sinalan os gandeiros. No seu obxectivo por mellorar a xenética dos animais do rabaño, colaboran estreitamente con outras gandería da zona como Casa do Rei, así como SAT Carballeiras (de Lalín) ou a gandería de Alberto Medina, situada en Asturias. “Temos algúns animais mercados a medias que empregamos para a extracción de embrións de alto valor xenético”, apunta. Na gandería manexan unhas 40 hectáreas de terreo. Nunhas 15 hectáreas cultivan millo forraxeiro, mentres que no resto teñen pradeira permanente. Para unha boa parte das tarefas agrícolas botan man da Cooperativa O Rodo, da que son socios. “Teñen un moi bo servizo de maquinaria”, recoñecen os gandeiros. A ración do gando en produción adoita ser de 25 quilos de millo, outro tanto de silo de herba e uns 11 quilos de penso.

A avicultura, aposta pola diversificación Dende hai case 3 anos, contan tamén cunha granxa de polos. “Buscamos diversificar para non centrarnos só no vacún, aínda que a min o que me gustan son as vacas e polas que quero adicarme á gandería”, comenta Alex. Así, do coidado da gandería avícola encárgase o seu pai, José Carral e tanto Alex coma súa nai colaboran en momentos puntuais de maior carga de traballo. As instalacións están dotadas coas comodidades tecnolóxicas para alimentación e coidado das aves. Dispoñen de alimentación automatizada e sistemas de control da temperatura e ventilación tamén informatizados. “No momento da instalación eran sistemas punteiros tanto de alimentación como de ventilación e calefacción”, explica José.

“Coa nave de polos buscamos diversificar para non centrarnos só no vacún”

Teñen capacidade para uns 32.000 polos e adoitan criar unhas 5 camadas cada ano. “O primeiro ano criamos 5 camadas, despois baixáronnos media” indica José. Trátase dunha granxa integrada por Coren, que é quen lles subministra tanto os pensos como os animais, que lle chegan só cun día de vida. O ciclo de cría dos polos é de 35 días para os que se consumirán asados e de 47 días para os comercializados de xeito convencional. A integradora tamén se encarga de proporcionar os coidados e tratamentos sanitarios que poidan precisar. Así, José supervisa a diario o benestar dos animais varias veces ó día, ademais de responder ás alarmas que lle poidan xurdir nos sistemas automatizados. A granxa de polos permítelles tamén dispoñer dun fertilizante óptimo para a pradeira e os cultivos forraxeiros da gandería de vacún, o que lles ofrece un aforro de custes ó tempo que aseguran que as necesidades dos cultivos están cubertas.

Este ano, o certame de gando frisón Feiradeza terá lugar no mes de setembro e será o primeiro concurso destas características que se celebra en Galicia dende o inicio da pandemia. Coñecemos tódolos detalles desta edición da man de Avelino Souto Rozados, concelleiro responsable da área de Agricultura e Feiras de Lalín, departamento que organiza a cita. Souto, ós seus 22 anos mantén un estreito vínculo con este certame, ó participar dende cativo tanto como manexador como cos animais da súa gandería, cunha ampla traxectoria de recoñecementos. Esta é a primeira edición na que se encarga por completo da organización do certame. -Como se presenta esta edición de Feiradeza? -Esta edición vai ser diferente e novidosa. Queremos darlle un cambio ó certame e este ano estamos a dar os primeiros pasos. Aínda hai certa incerteza en canto ás limitacións que haberá debido á evolución da pandemia, pero independentemente diso introducimos novidades. Un dos principais cambios é o traslado de ubicación da pista do certame, tamén contaremos por primeira vez con maquinaria, fixemos varias melloras en temas que afectan ós gandeiros e ós animais participantes. Ademais, por primeira vez, entregaranse as distincións do concurso autonómico de Fefriga. -Unha das novidades deste ano é o cambio de data, xa que celebrarase do 10 ó 12 de setembro. Por que se acordou este cambio con respecto das últimas edicións? -Aínda que este ano sexa en setembro, a feira sempre vai ser o primeiro fin de semana completo do mes de xullo. Este ano decidiuse atrasala polo Covid-19. Así, agardamos que para o ano xa poidamos retomar a data habitual.

“O Multiusos Lalín Arena é o espazo ideal para potenciar Feiradeza”

-Tamén hai un lixeiro cambio de ubicación este ano, que mesmo xerou xa certas críticas dende algúns partidos da oposición. A que se debeu esta modificación? -Decidimos trasladar os actos centrais do certame ó Multiusos Lalín Arena. É un cambio que obedece á nosa aposta por impulsar a feira, xa que queremos que vai tendo máis afluencia de público e participantes, polo que necesitábamos un espazo que se axeitara para iso. O Multiusos Lalín Arena é o espazo ideal para potenciar Feiradeza. Como ben di o nome, é un multiusos e como tódolos Arenas de Europa, son instalacións que acollen diversidade de actividades: dende concertos, galas, eventos deportivos (que representan o 95% da actividade), así como concursos de animais, como os de cans, que xa houbo no Lalín Arena, e agora teremos tamén un de vacas. Creo que non debería xerar maior debate, o resto é parte do xogo político e no que non vou entrar. -Entón, o traslado para o Lalín Arena non é puntual? Pretendedes seguir mantendo de cara a vindeiras edicións? -Por suposto, mentres estea ó fronte da organización do certame a miña aposta é por esta ubicación para os actos centrais do certame, porque por agora considero que é a máis adecuada. O gando seguirá estando nas instalacións do Campo da Feira Novo, situadas a carón do Lalín Arena, pero o certame levarase a cabo no multiusos.

“É un gran logro poder contar este ano co Concurso Autonómico de Raza Frisona Fefriga 2021”

-Acolle non só o certame de Feiradeza, senón o Concurso Autonómico de Raza Frisona Fefriga 2021, que se celebrara en Silleda noutras edicións. Hai intención de que se manteña tamén vinculado a Feiradeza este certame? -Este ano tivemos a oportunidade de acoller o certame de Fefriga, logo de negociacións e de alcanzar un consenso. É un gran logro poder contar con este certame, que nos axuda a potenciar Feiradeza. En vindeiras ocasións non podo garantir que se vai celebrar en Lalín, xa que non depende só de min, a decisión está condicionada por distintos factores e hai outros municipios interesados. -E na organización máis en detalle do certame Feiradeza, con cantos animais agardan contar este ano? -Tivemos aberto o prazo de inscrición ata o día 29 de xullo. As previsións son bastante boas xa que a xente está moi animada para retomar os concursos. Feiradeza será o primeiro certame de gando frisón que se celebra en Galicia tralo inicio da pandemia e o segundo en España. Polo momento temos xa confirmadas ganderías coruñesas de Zas, Mazaricos, Santa Comba, así como da zona de Lugo procedentes da Pastoriza, e ganderías da comarca do Deza habituais dos certames, como Gandería Rato, Casa do Rei ou Manteiga, entre outras.

A poxa é outro dos aspectos que queremos potenciar, por iso a pasamos ó domingo pola tarde e teremos animais de alta calidade

-Contades para esta edición de novo con colaboración da Finca Mouriscade? -Viña sendo habitual que para Feiradeza houbese colaboración por parte da Deputación de Pontevedra a través da Finca Mouriscade e nesta ocasión aínda máis, posto que xa se comprometeron a proporcionar alomenos 10 exemplares para a poxa, ademais de premios para os gandeiros. É moito de agradecer que contemos con estes animais de tan boa calidade procedentes de Mouriscade, porque cabe recoñecer que se estes animais estivesen en ganderías sería máis difícil que se chegasen a poñer á venda, polo alto valor que teñen para as granxas. A poxa é outro dos aspectos que queremos potenciar, por iso a pasamos para o domingo á tarde e teremos animais de alta calidade. -Hai cambios tamén na propia organización do concurso en cuestións que afecten directamente ós gandeiros con respecto dos últimos anos? -Aumentamos moito tanto os premios como as axudas á participación. Ademais imos traer peladores máis profesionais que en anos anteriores. Outra das novidades neste ámbito é que as vacas van entrar no recinto feiral xa o venres pola mañá e esa mesma tarde xa se vai ter actividades. Este ano o concurso das becerras vai ser xa o sábado en quenda de mañá, no canto de pola tarde, como era o habitual.

"Incrementamos os premios por seccións para que participar en Feiradeza non supoña para os gandeiros un gasto extra, cando sirven de referencia para o sector"

-Que axudas percibirán os gandeiros que participen? -Os participantes van recibir 150 euros por vaca e 75 por cada becerra. Tamén imos incrementar os premios por seccións. O obxectivo con estes incrementos é que participar en Feiradeza non supoña para os gandeiros un gasto extra, xa que estes animais serven de referencia para o sector. Tentamos, alomenos compensar o gasto que supón que veñan participar, para que todo o sector poida gozar dun día de concurso. -Que orzamento manexades este ano para Feiradeza? -Este ano o orzamento é bastante máis elevado que noutras edicións e imos manexar arredor de 80.000 euros. Hai que ter en conta que tamén contamos coa colaboración de Fefriga, o Concello y empresas colaboradoras. -Inclúese un certame de manexo de tractores antigos, que nos pode adiantar desta sección? -Aínda que este ano aínda sexa dun xeito modesto, imos tentar ter xa maquinaria e tamén tentaremos levar a cabo un concurso de tratoristas, que se fará o sábado ás 16.30 horas e que tamén levarán premio.

"Tentamos profesionalizar Feiradeza e ó mesmo tempo conseguir achegala á poboación en xeral"

-Haberá tamén unha parte dedicada a maquinaria, que tipo de maquinaria agardan ter exposta? -Teremos maquinaria exposta nos exteriores do Lalín Arena e o campo da Feira Novo e haberá un stand para cada unha desas empresas. A maiores, no interior tamén haberá outros stands do sector, xa non so de maquinaria senón tamén de empresas de enerxía, de venta de seme, de sementes... Tentamos profesionalizar Feiradeza e ó mesmo tempo conseguir achegala á poboación en xeral. Así, tamén teremos xogos para os cativos, con monitores, na tarde do sábado e o domingo pola mañá. Teremos outras actividades relacionadas co leite e o gando, para que serva de aproximación ós máis novos, mentres os adultos se interesan polas actividades programadas e os stands. -En que medida condicionou o Covid-19 esta cita? -Polo momento xa nos fixo cambiar a data habitual. Ademais, é tradición que Feiradeza remate cunha comida de fraternización entre os gandeiros participantes. Aínda que está prevista facela, o coronavirus fai que estea no aire. Tamén temos que controlar os aforos, polo que establecemos só dúas entradas para telas controladas e poder levar un seguimento do número de asistentes que hai en todo momento, para limitar o acceso cando se exceda do permitido. Neste sentido, imos enviar invitacións ós gandeiros para garantir que eles poidan asistir xa que, aínda que queremos que o resto da sociedade tamén atope neste certame unha aproximación á gandería de vacún frisón profesional, temos que priorizar que os gandeiros poidan, polo menos, asistir a aquelas seccións, como o concurso ou as poxas, que máis interese teñan para eles. -Logo da polémica que se suscitou na última edición, cando unha das vacas da súa gandería familiar, gandería Midón, resultou gañadora do certame, valorades participar este ano en Feiradeza? -No 2019, cando se suscitaron esas críticas por parte da oposición, xa o comité organizador me amosou o seu apoio e propuxo saír na miña defensa. Agora volveron reiterarme o seu apoio. Todo o mundo do sector gandeiro sabe ben como funcionan os concursos e que esa decisión non foi amañada, o que quedou demostrado cando a vaca volveu gañar nun certame tan importante como o de Asturias. Este ano volverán participar vacas da gandería familiar, si é certo que eu non vou participar e pasear as vacas, vou a estar colaborando na organización, con roupa de traballo e apoiando este certame. Non vou pasear as vacas para evitar certas polémicas, aínda que tamén podo adiantar que este ano non vou gañar, xa que non temos ningunha vaca para gañar.

Jesús Manuel Manteiga, gandeiro de vacún de leite de Vila de Cruces leva apenas uns meses como novo presidente de Africor Pontevedra. Nunha visita á súa granxa coñecemos os proxectos para os vindeiros 4 anos e as liñas nas que xa comezaron a traballar. -Satisfeito co novo cargo de presidente, logo de varios anos na directiva de Africor Pontevedra? -Decidiuse que tiña que haber un cambio na presidencia por diferentes motivos, e os compañeiros acordaron que debía ser eu quen quedara de presidente, aínda que eu quería que fose outra persoa. Agora aquí estamos para intentar non defraudar a súa confianza nestes 4 anos. -En que liñas de traballo queres incidir nestes próximos anos? -Un dos eixes vai ser o proxecto coa Deputación de Pontevedra en relación coa Finca Mouriscade. Dende Africor levabamos tempo vendo que se estaban prestando poucos servizos e non se investía na granxa. Así foi que pasou de ser a finca número 1 por ICO de España durante varios anos a quedarse no posto 17, no 20 ou no 25 e todo por falta de inversión. Nós tiñamos un proxecto que xa intentáramos levar adiante na anterior lexislatura da Deputación e que agora parece encamiñado. -Que papel xoga Africor Pontevedra agora dentro deste proxecto? -Agora creouse unha mesa de expertos integrada por 2 representantes das cooperativas, da ADS, da propia Finca Mouriscade e da Deputación e tamén conta con 2 representantes de Africor Pontevedra, un deles é o técnico encargado dos acoplamentos, que xa leva anos traballando en mellora xenética na propia granxa de Mouriscade, e outro son eu. En tódalas decisións que se tomen, como a compra de embrións, Africor vai estar presente. -Xa está traballando entón esa mesa de expertos en cuestións como a compra de embrións? -Si, de feito queriamos formalizar a compra de embrións neste ano, pero temos o hándicap de que require moita burocracia, o que leva o seu tempo. Nós queriamos presentar o proxecto xa en marzo para ter tempo de formalizar estas compras, pero co Covid-19 atrasouse todo, e a presentación do proxecto foi en novembro. Agora temos un orzamento de 50.000 euros para a adquisición de embrións que estamos xestionando, pendentes das autorizacións e da tramitación.

“O interesante é que veñan para a Finca Mouriscade os mellores exemplares, cos que se poida ter unhas xovencas cunhas moi boas calidades e que acaben repartidas por ganderías de toda a provincia”

-En que aspectos credes que se debe mellorar na Finca? -Cremos que a Finca Mouriscade ten que ser un referente non só de Pontevedra, senón de Galicia e España. Nós queremos que de aí saian embrións da máxima calidade para mellorar as calidades gandeiras de tódalas ganderías. Sigue habendo bos exemplares agora mesmo que están contribuíndo a iso, pero xa hai un certo número de ganderías que están a par coa Finca. O interesante é que veñan para a Finca os mellores exemplares, cos que se poida ter unhas xovencas cunhas moi boas calidades e que acaben repartidas por toda a provincia. Trátase de mellorar o gando vacún de leite da provincia para que sexa máis rendible, tendo en conta as esixencias actuais e que cada vez os marxes do leite son máis reducidos. Tamén nesta liña demándase un laboratorio móbil para poder facer as implantacións dos embrións nas granxas cunhas garantías. Outra das peticións para a Finca é mellorar a difusión dos servizos que alí se ofrecen para que os gandeiros poidan ter información, polo que tamén pedimos que se mellore a súa páxina web. Son temas todos eles que están falados, pedidos e que agardamos se vaian cumprindo. -Outro dos aspectos nos que parece que se vai incidir en Mouriscade é nas poxas de animais e en reducir a cantidade de leite que se vende. -Nós sempre defendemos que na Finca Mouriscade hai que muxir vacas, porque ó telas é necesario, pero a súa rendibilidade non pode vir do leite e de facerlle competencia ós gandeiros. As vacas teñen que rotar. Na Finca non pode haber vacas con 5 ou 6 partos, eses animais fan moito máis nunha gandería e alí o que se ten que apostar é por xenética nova. O mundo da xenética deu un gran cambio, e Mouriscade quedou atrasado por esa falta de inversións. Agora estase apostando claramente pola xenómica e o seme sexado. Hai anos, valía moito máis un embrión dunha vaca MB ou Excelente, que tiña que ter tido xa tres partos, que o dunha becerra. Coa xenómica cambiou totalmente todo isto, e agora estase cotizando moito máis os embrións dunha becerra que os das vacas, porque xa sabemos como vai ser tanto esa becerra como os seus descendentes. O seme sexado foi outro dos grandes avances. O seme convencional quedou xa relegado, xa que a día de hoxe ninguén quere que lle nazan machos na súa granxa, salvo aqueles que poidan rematar sendo animais para posta en centros de recría. Ninguén quere pagar 400 euros polo embrión, para que logo che saia un macho e o vendas por 100 euros en Silleda, logo de mantelo 15 días. O que se buscan son femias para a recría da granxa.

“En Africor estamos buscando o xeito para que a Consellería de Medio Rural nos axude co xenotipado nas granxas”

-A xenómica é entón un dos puntos nos que se debe incidir tanto en Mouriscade como dende Africor? -Dende Africor e Afriga é un dos temas nos que queremos traballar. De feito, os presidentes dos 3 Africores estamos xa buscando o xeito para que a Consellería de Medio Rural nos axude no xenotipado nas granxas, que actualmente ten un custo de 30 euros por xovenca. Por exemplo, eu xa estou xenotipando tódolos animais que nacen na gandería, porque nos dá información tan útil como se son portadores de enfermidades ou a súa capacidade produtiva. -Débese transformar tamén o servizo de analítica de mostras que se ofrece ós gandeiros da provincia dende o laboratorio de Mouriscade? -As melloras sempre son positivas, só que nós vimos que a parte que estaba decaendo era a granxa, onde non se investía nada de cartos, mentres que no laboratorio si se viron inversións. Hai aspectos, como nas analíticas do leite, que antes incluían tamén os antibiogramas e que agora para telos hai que facelos a través de Ligal, que se poderían mellorar ou as demoras que vimos no verán, pero, en xeral, os gandeiros están conformes co servizo.

“A gandería non é a responsable de tódolos males do planeta, como parece que se quere responsabilizar”

-Tedes algunha demanda especial por parte dos gandeiros nos últimos tempos? -Unha demanda de todo o sector é dignificar o labor do sector gandeiro, que somos fundamentais para a sociedade. Temos que seguir mellorando en cuestións como o respecto ó medio ambiente, pero é un aspecto no que levamos moito tempo traballando. A gandería non é a responsable de tódolos males do planeta, como parece que se quere responsabilizar. Esta é unha profesión bonita, pero ten que ser tamén rendible economicamente, senón van seguir pechando granxas, o que xera problemas para os veciños derivados do abandono da actividade gandeira. -A cantos gandeiros dá servizo Africor Pontevedra? -Agora mesmo no control leiteiro atendemos a uns 470 gandeiros e temos un servizo de asesoramento en alimentación e en acoplamentos. Aparte axudamos tamén cando nos demandan colaboración en temas de xestión. O obxectivo é axudar ó sector na medida en que se poida. Ó longo do 2021 queremos intentar facer un reparto de seme a domicilio. En colaboración con Xenética Fontao, estamos mirando de mercar unha furgoneta para ofrecer este servizo. Outro proxecto no que tamén estamos traballando e que xa se valorara coa directiva anterior, é a unificación dos Africores de Galicia. Como cambiamos os presidentes das 4 organizacións acordamos darnos un tempo para asentarnos e despois comezar a traballar para facer un único Africor Galicia.

“Queremos unificar as catro organizacións nun único Africor Galicia”

-Con cantos controladores contan hoxe en día para este servizo? -Temos 11 controladores, 2 técnicos en alimentación e 1 especializado en acoplamentos que compaxina a súa actividade tamén como controlador. Despois está o xerente e unha persoa na oficina. -Coa evolución cara a sistemas de muxido que proporcionan un maior número de datos e información significativa ós gandeiros, quedan máis comprometidas algunhas das funcións de Africor? -É certo que ás veces a algúns gandeiros resúltalles difícil comprendelo e mesmo cuestionan o labor dos controladores, pero a verdade é que son totalmente compatibles e compaxínanse moi ben. Mentres que o robot de muxido che aporta datos, o control de Africor axúdache a contrastar eses datos coas súas analíticas. Ademais, o historial e a información dos animais que se fai a través de Africor e que resulta de utilidade para os gandeiros non cho aporta o robot. -Ademais de pola vinculación con Africor, gandería Manteiga é unha das habituais no certame morfolóxico Feiradeza, ves necesario introducir cambios para fomentar unha maior participación por parte de gandeiros da comarca e doutras zonas de Galicia? -Creo que si é preciso facer cambios neste tipo de concursos, sobre todo a nivel local como é o caso de Feiradeza. Vexo necesario que se equilibren as condicións de partida para os participantes, de modo que os gandeiros novos, que participen por primeira vez, non se atopen perdidos neste mundo pola súa inexperiencia en certames, aínda que teñan exemplares que poidan optar a premios. Creo que é preciso tamén máis formación no tema dos certames e dignificalos.

“Nos concursos creo que é necesario equilibrar as condicións de partida dos participantes, ofrecer máis formación e dignificar estes certames”

Ademais, houbo outros factores que na miña opinión influíron en que os concursos foran a menos, como a gran progresión que se fixo no sector, así como o incremento da carga de traballo nas ganderías. Tamén foi determinante a falta de apoio económico a estes certames por parte das administracións. Por moito que queiras participar, se cada ano che supón un gasto acabas por non ir. Creo que todos somos responsables, temos culpa, da caída destes concursos. -Como valoras a túa experiencia nos concursos? -Aínda que levamos anos participando, teño pouca experiencia en comparación con outros gandeiros da zona e cando comezamos descoñeciamos por completo este mundo. Recordo que cando nós comezamos chegamos a Feiradeza vimos que a xente alimentaba, lavaba, peiteaba as vacas ou as paseaba seguindo uns criterios que nós descoñeciamos por completo. A min ensinoume a pasear as vacas Avelino Souto, que era aínda un mociño, pero que xa levaba paseando animais en concursos dende cativo, e Manuel Donsión Silva, outro habitual de Feiradeza. Agora, a base de participar e do que nos gustan, na miña granxa xa tentei facer cambios nestes anos para seguir indo a concurso. Así é que decidimos ter dúas liñas de animais: por un lado os que temos en produción na granxa e por outro os que temos para participar en concursos. Eu vexo os certames como unha afección máis, como ó que lle gusta ir de caza. -Que perspectivas de futuro ves para o sector gandeiro? -Dende Africor, as perspectivas pasan por un Africor forte, centrado e unificado. Aínda que levamos pouco tempo, coincidimos en que tres dos presidentes somos gandeiros, vivimos das vacas e gústanos o noso traballo, así é que temos opinións moi semellantes. En canto ó sector, creo que o importante é conseguir deixar de depender das axudas. Critícannos polas subvencións e eu só pido para o prezo do leite o prezo de hai 32 anos máis a metade do que subiu o IPC, deste xeito poderemos eliminar as subvencións. Non pode ser que no ano 2020 esteamos a vender o litro de leite a 29 céntimos de base, cando no ano 1988 se vendía a 60 pesetas (36 céntimos), con tódolos incrementos que se viron nestes anos nos gastos.

“En Galicia, os gandeiros fixemos os deberes, quen non os fixo foi a industria, que só empaqueta o leite sen apostar polo valor engadido e logo págano os produtores con baixadas no prezo”

Creo que o sector gandeiro galego fixo os deberes e ten aínda capacidade para producir máis leite, seguimos sendo os maiores produtores de leite de España. Se alguén non fixo os deberes aquí foi a industria, que o único que fixo en Galicia foi meter o leite nun brick, non se molestou en transformalo e en apostar polo valor engadido e agora segue pagándoo cos gandeiros, con baixadas cando quere e empregando o leite como produto reclamo. Agora véñensenos novas esixencias, como as reducións de emisións que nos piden, a nova normativa dos tratamentos dos xurros, e nós estamos dispostos a seguir mellorando as nosas granxas, pero non pode ser que estas esixencias non se reflictan no prezo do leite que cobramos.

Cando o avó de Miguel Madriñán mercou as terras nas que se asenta hoxe a gandería Carballeiras, apostou xa por contar con animais con boa xenética na súa granxa. Hoxe, máis de 40 anos despois, Miguel segue coa mesma filosofía na granxa. “As primeiras vacas que se importaron para a gandería trouxeraas meu avó de Canadá. El quería ter bos animais na granxa e agora seguimos na mesma liña”, explica.

“Meu avó trouxera vacas de Canadá para a gandería porque quería ter bos animais na granxa e agora seguimos na mesma liña”

A mellora xenética é un dos piares desta gandería familiar situada na parroquia lalinense de A Veiga, (Pontevedra). Miguel é a terceira xeración desta SAT que integran xunto a el seus pais e seus tíos, e á que acaba de incorporarse tamén seu irmán Rubén. Nos últimos meses atópanse ademais inmersos en plena fase de expansión coa construción dunha nova nave para incrementar o número de cabezas desta gandería en intensivo. “A nosa intención é chegar a ter uns 250 animais en muxido”, detalla. Agora mesmo contan cunhas 360 cabezas de gando, con 185 vacas en muxido de raza Holstein e unha produción media anual de case 10.800 litros. A estas vacas en produción súmanse unhas 126 xovencas e a recría máis nova.

Aposta pola xenética

SAT Carballeiras Madriñán é un dos nomes habituais dos concursos morfolóxicos de gando de raza Frisoa, unha paixón que tamén o patriarca transmitiu ás novas xeracións. “Dende pequeno, meu avó inculcoume na gandería e en ir a concursos. Xa dende moi novo sabía que quería seguir coas vacas”, recorda Miguel. Na gandería teñen vacas destacadas en distintos certames como o de Feiradeza e tamén recibiron o recoñecemento ó seu labor como criadores. Miguel resultou en 2012 sétimo mellor manexador de Europa e terceiro mellor preparador, nun certame internacional celebrado en Inglaterra.

“Para nós, as vacas con boa xenética son tamén as máis rendibles na granxa”

“Agora cada vez participamos en menos certames, porque quítanos moito tempo, pero seguimos apostando pola xenética do mesmo xeito”, detalla. Este ano contaba volver acudir ó certame de Feiradeza con varios exemplares, pero a crise sanitaria do coronavirus fixo que, polo momento, se cancelase esta edición e xa comezou a pensar no vindeiro ano. “Para nós, as vacas con boa xenética son tamén as máis rendibles na granxa, por iso nos preocupamos por contar con animais con boas características”, explica Miguel. Miguel coa vaca Carballeiras Bruno Bruna, elexida Vaca Gran Campioa no concurso de Feiradeza en 2017. Un dos animais máis destacados da granxa foi Carballeiras Bruno Bruna, unha vaca que con 7 anos resultou vaca Gran Campioa en Feiradeza no ano 2017. Ese ano resultou moi destacado para a gandería, posto que colleitaron un importante número de premios nese certame. Xunto con esta vaca, Carballeiras Beemer Niura foi a Tenreira Campioa e Gran Campioa das Xovencas. Carballeiras Mccutchen Concava quedou coma a Vaca Nova Campioa e, por último, Carballeiras Hill Marta resultou Vaca Intermedia Campioa. "Foi un dos maiores logros nun concurso, xa que os nosos animais resultaron ser as campioas das distintas categorías do certame", recorda Miguel, que tamén levou o recoñecemento como mellor criador.

En 2017, as vacas da gandería resultaron campioas das distintas seccións de Feiradeza

Ademais, continúan prestando especial interese ós touros que seleccionan e tamén levan anos traballando cos seus propios embrións. “Miramos con lupa os touros que escollemos para as nosas vacas, fixámonos especialmente en que proporcionen boas ubres e boas patas”, sinala o gandeiro. Estas decisións son cousa tanto de Miguel coma de seu tío, José Manuel Madriñán, que traballou durante anos como cualificador e foi presidente de Africor Pontevedra. Ámbolos dous son os que se encargan principalmente da atención e das decisións que afectan ós animais na granxa. Teñen unha taxa de inseminación de 2,8 e só empregan touros americanos e canadienses para as súas vacas.

Colaboración entre ganderías

Levan tempo apostando por conseguir embrións de boa calidade dos exemplares que teñen na granxa ou mediante a colaboración con outros gandeiros. É o caso da Gandería Rato, de Rodeiro, coa que comparten varias vacas a medias para a produción de embrións. Algúns dos animais nos que poñen especial interese para a reprodución proceden de poxas coma a de Curtis (A Coruña) ou a de Vegadeo (Asturias), ó tempo que tamén importan embrións procedentes de Europa e América. Lote de vacas de alta produción da gandería. Tanto José Manuel coma Miguel queren ademais rendibilizar os animais na granxa. “Para nós non se trata de priorizar lograr boas medias globais de produción, senón conseguir aproveitar o potencial de cada vaca”, detalla José Manuel, ó tempo que indica que seguen muxindo vacas que pariron hai máis de 2 anos e que continúan a producir 25 litros de leite, mentres que no rabaño tamén dispoñen de vacas cunha produción media de 57 litros. “Noutras ganderías, estas vacas xa as terían vendido, nós preferimos conseguir que teñan unhas boas condicións, que nos sigan dando leite mentres que á hora de botar contas iso sexa rendible”, explica. “Sen estas vacas, a nosa media, que agora está nuns 34 litros por vaca, seguro que había subir, pero para nós é mellor traballar deste xeito, sen desaproveitar o que nos pode ofrecer ese animal mentres está na granxa”, apunta Miguel. Na gandería, a ración das vacas en produción consiste en medio quilo de palla, 10 quilos de silo de herba, 23 quilos de silo de millo, e 14 quilos de penso. Mentres, a ración das xovencas é de 27 quilos de silo de herba, 2 de palla e 4 de silo de millo. Pola súa parte, as vacas secas reciben 3,5 quilos de palla, 14 quilos de silo de herba, 12 quilos de silo de millo e 2,5 quilos de penso.

O ano pasado incorporaron 23 xovencas de raza Jersey para diversificar o rabaño e incrementar a produción de sólidos

Actualmente, teñen unhas calidades de 3.29% de proteína e 4,16% de graxa e traballan para incrementar estes valores. Este é un dos motivos polo que decidiron incorporar un novo lote de 23 xovencas de raza Jerseys procedentes dunha gandería de Menorca. “Comprámolas o ano pasado no mes de febreiro a agora temos a primeira para parir”, explica o gandeiro. As xovencas de raza Jersey adquiríronas a comezos do ano pasado e agora comezan a parir as primeiras. Buscan diversificar o rabaño e non só apostar por incrementar a cantidade de leite senón a calidade. “A ver como se vai poñendo o prezo do leite, pero os sólidos están tendo cada vez máis importancia”, comentan. Dende o mes de abril véndenlle o leite a Inleit, que acaba de baixarlle o prezo 2 céntimos. “Vendémoslle sempre a Larsa, pero decidimos cambiar para Inleit porque o pagaba mellor, e veremos como vai indo agora”, valoran.

Unha ampliación en marcha

Este mes de agosto cúmprense 15 anos dende que comezaron a traballar na nave actual e agora atópanse inmersos en pleno proceso de ampliación para conseguir duplicar a capacidade das instalacións. En febreiro do ano pasado comezaron as obras dunha nave contigua de 28 metros de ancho e 60 metros de largo. “As chuvias do ano pasado atrasáronnos os traballos e as obras están condicionando moito o noso día a día na granxa”, indican os gandeiros. A ampliación supón unha inversión de 591.800 euros e obtiveron unha aportación de case 296.000 euros dentro dun Plan de Mellora con fondos europeos. Están ampliando as instalacións para duplicar a capacidade da granxa. Na nave nova nestes momentos teñen as vacas secas e a xovencas preñadas, así como os tenreiros máis novos, mentres a maior parte da recría aínda está nas antigas cortes, situadas a escasos metros. A estrutura das novas instalacións mantén as directrices da granxa actual, onde teñen as vacas en produción. “Como meu tío traballou moito tempo de cualificador vira moitas granxas e iso serviunos á hora de tomar decisións na construción da nave”, detalla Miguel.

As vacas en produción téñenas en camas de carbonato cálcico, mentres que as próximas ó parto están en cama de palla

As vacas en produción téñenas en camas de carbonato cálcico, que limpan 3 veces ó día e renovan e volven encher cada 10 días. Mentres, as vacas acabadas de parir e as xatas máis novas están en cama de palla. “As vacas acabadas de parir que teñen algunha complicación recuperan antes se están en cama de palla”, xustifica o gandeiro. Algúns dos tenreiros que teñen xa nas novas instalacións, aínda pendientes de rematar. As obras de ampliación da granxa tamén levaron parello o cambio do sistema de muxido. Pasaron dunha sala de muxido de 8x8 puntos a unha de 14x14 con saída rápida, da firma GEA. Na gandería contan con 3 traballadores que lles axudan tanto nas tarefas de muxido como na atención dos animais. “Polo momento, non temos problema de falta de persoal, o operario que menos tempo leva con nós vai xa para 6 anos, e o que máis, pasa dos 20 anos traballando na gandería”, apunta. Acaban de instalar unha nova sala de muxido.

A terra, a carón da granxa

A gandería manexa unhas 120 hectáreas de terreo, entre as fincas en propiedade e as que ten alugadas. A maior parte das terras atópanse nas proximidades da granxa. O avó de Miguel adquiriu xa en 1979 boa parte das terras a un cura, ó que tamén lle mercou as vellas instalacións, así como o rabaño de vacas que tiña o sacerdote e a maquinaria. “A miña familia non tiña nada aquí ata que meu avó mercou estas terras. Daquela, tiñan un rabaño dunhas 20 vacas na parroquia de Sello (Lalín) e decidiron traer todo para aquí”, concreta o gandeiro. Por iso, 10 hectáreas de terreo aínda as teñen na zona de Sello, onde vive a familia. A elas tamén se suman outras 21 hectáreas noutra parroquia lalinense próxima, en Castro de Cabras, no límite co concello de Rodeiro. O resto da terra que manexan atópase nas proximidades da granxa. Na finca enfronte da granxa, dunhas 15 hectáreas, teñen sementado millo e aínda teñen unha parte a herba que segaron en días pasados, sendo a terceira corta deste ano. Teñen unhas 72 hectáreas dedicadas ó cultivo de millo, onde previamente aproveitan para producir veza e avea. Adoitan ter unha produción de millo de 43.000 quilos por hectárea. Polo momento, en ningunha das súas fincas contan con sistemas de rega, pero non descartan instalalos nun futuro, sobre todo ante as secas que se están vendo este ano. Este ano fixeron 5 silos de herba e teñen outros 7 de silo de millo. No resto, teñen pradeiras permanentes de raigrás inglés, que renovan cada 3 anos. “Estamos logrando ata 3 cortas e con boas calidades, polo que decidimos seguir co raigrás inglés, xa que nos está funcionando moi ben”, valora. Miguel encárgase, xunto cos seu pais, de tódolos labores nas fincas. “Só contratamos puntualmente para meter o millo, do resto encargámonos nós”, explica. Ademais, seu pai tamén se encarga do transporte de palla dende Castela. SAT Carballeiras é tamén unha das socias da Cuma Gandeiros de Lalín, que integran ganderías coma Pérez, Blanco ou Vila, dende hai arredor de 13 anos. “A Cuma permíteche comprar maquinaria moi grande, o que despois che facilita facer ben o traballo”, valora Miguel. Deste xeito, aínda que non traballan con ningunha cooperativa da zona, teñen un amplo abano de maquinaria. Na Cuma dispoñen de 2 tractores, un carro mesturador, unha cuba de 26.000 litros, unha grade rotativa ou un remolque do esterco, entre outros apeiros.

A vaca Midon Edurne Maximus, da Gandería Midón, de Lalín (Pontevedra) fíxose co título de Vaca Gran Campioa do XXV Concurso de Gando Frisón Feiradeza 2019, celebrado esta fin de semana en Lalín. A vaca impúxose na categoría de exemplares en lactación de tres anos antes de ser seleccionada como Mellor Vaca Intermedia e logo como a gañadora do certame. O animal xa resultara como Vaca Nova Campioa na edición pasada de Feiradeza. Na categoría de Vaca Adulta, resultou como gañadora a vaca Manteiga Alexander Evy, da Gandería Manteiga, de Vila de Cruces, por diante de Carballeiras Bruno Bruna, da SAT Carballeiras, de Lalín. Manteiga foi tamén o mellor criador do certame, unha distinción que recibira xa no 2018 neste concurso. Desta gandería, é ademais a vaca Manteiga Brandy Eirin que quedou subcampioa na categoría de Vaca Intermedia, por detrás da gañadora do certame. Na sección de Vaca Nova a campioa foi Casa Nova Electra Lamborguini, da gandería lalinense Perez-M Rial, e como subcampioa resultou Gestoso Alta1Stclass Aroa, da Gandería Gestoso, de A Estrada. Na xornada do domingo tamén se celebrou a poxa de tres becerros que foron adxudicados todos eles por 200 euros. Ademais, realizouse o sorteo dunha xata, valorada en 500 euros, que foi para José Carlos Fernández González, veciño de A Xesta (Lalín) e unha xovenca preñada, tasada en 1.000 euros, que lle tocou a Rubén Iglesias Ferradás, de Goiás (Lalín). Outro sorteo, dun lote de embrións, foi para a Gandería O Pazo, de A Xesta (Lalín).

Campionato de xovencas e manexadores

Como vén sendo habitual, ademais da xornada dominical, Feiradeza contou con concursos de xatas, xovencas e manexadores na tarde do sábado. Nesta xornada a Xovenca Gran Campioa foi Carballeiras Jacoby Whitney ET, de SAT Carballeiras, de Lalín, que tamén levou o premio de mellor criador. En canto ó mellor manexador, o premio foi David Ponds Fidelich e María Manteiga Rodríguez quedou como segunda mellor manexadora. Nesta edición de Feiradeza estaban inscritos 102 animais procedentes de 16 ganderías da comarca do Deza e Tabeirós- Terra de Montes. Os exemplares foron avaliados polo xuíz portugués Henrique Moniz.

-Consulta aquí o resto de premiados en Feiradeza 2019

Lalín acollerá o vindeiro fin de semana, 6 e 7 de xullo, unha nova edición de FEIRADEZA, que inclúe o Concurso e a Poxa de Raza Frisoa. O certame, que se celebrará na carpa anexa ao pavillón Lalín Arena, será xulgado polo portugués Henrique Moniz. A entrada do gando farase o venres e o sábado terá lugar a inauguración de FEIRADEZA ás 16:00 horas. De seguido, dará comezo o concurso coas seccións de becerras e xovencas. E ás 18:15 horas dará comezo o concurso de manexadores. O domingo a xornada comezará ás 10:30 horas co concurso de vacas nas distintas categorías, que rematará coa elección da vaca Gran Campioa de FEIRADEZA 2019. Arredor das 13:15 horas dará comezo a Poxa de Gando Frisón, na que sairán á venda animais de ganderías da provincia de Pontevedra. A xornada rematará coa entrega de premios e cun xantar.