Agricolae Mundi: “Conseguir un 10 ou un 15% máis de produción pode supoñer o paso da subsistencia a ter excedentes para vender”
-De onde e de quen parte a idea de crear Agricolae Mundi?
Miguel Agulló: Agricolae Mundi nace de tres colexios de enxeñeiros, o Colexio de Asturias, o Colexio de Aragón e o Colexio de Alacante. Nun principio pensamos en crear algo dirixido á cooperación e así, tras dous anos de trámites, por fín temos a fundación constituída e agora vanse a unir o Colexio de Lugo, o de Tenerife e o Colexio de Las Palmas está a estudar unirse tamén. A idea é contar co cento por cento dos colexios técnicos agrícolas de España no prazo de cinco ou seis anos.
-Quen ou que inspirou o nacemento desta fundación?
O nacemento de Agricolae Mundi inspirárono as experiencias que vivimos algúns colexiados nos nosos desprazamentos por América e África, vendo as formas de cultivar. Non é que queiramos cambialas, queremos melloralas e tamén vendo que con moi pouco podes conseguir moito. Realmente conseguir un 10 ou un 15% máis de produción, cousa pouco complicada, pode supoñer para unha familia de agricultores o paso dunha agricultura de subsistencia a ter excedentes para comercializar. Unha comercialización mediante cooperativas dirixidas polas mulleres, incrementar o seu nivel de produción e ir crecendo. Teremos así unha agricultura máis produtiva, máis eficaz e tecnificada co paso dos anos. Non queremos levar tecnificación a lugares onde despois non poidan implementala, trátase de mellorar os seus sistemas de produción e ao final, poder chegar ao nivel de dixitalización que poidamos ter os países, chamémolos desenvolvidos, que eu non sei ata que punto estamos desenvolvidos.
A idea é contar co cento por cento dos colexios técnicos agrícolas de España no prazo de cinco ou seis anos.-Por que poñer á fronte das cooperativas mulleres? Por unha experiencia que tiven en Colombia. Os meus traballadores non asistían ao traballo os luns. Simplemente, estiveran bebendo durante a fin de semana e gastando o soldo. Entón decidín pagarlles ás mulleres, os traballadores chegaban puntuais todos os luns e conseguiron un significativo cambio a mellor na súa vida. Comigo está o pai Jorge Bender e Carlos Fernández, secretario da fundación e eles pódenche dicir que a muller é quen leva o peso da casa nestes países, quen conxuga todo o sistema familiar e quen dirixe, administra e controla. -Como se desenvolve un proxecto de Agricolae Mundi desde a idea ata a súa materialización? Carlos Fernández: É moi sinxelo, cando alguén expón unha idea analízase nun dos órganos de goberno da Fundación, o Consello Executivo. Se o Consello considera que esa idea entra dentro das funcións propias da Fundación, derívase a un Consello Ético. Este último analízao en profundidade e sobre todo busca que non haxa ningunha incompatibilidade ou ningún problema. Se temos o placet do Consello Ético, o proxecto pasa ao Padroado para a súa aprobación. Os proxectos son de dous tipos: proxectos a desenvolver, os cales deben traer xa o seu orzamento resolvido; por outra banda están os proxectos que de man non esixen un desembolso onde o que cabe é a organización do mesmo e o asesoramento técnico que tamén se poden asumir. Unha vez que o Padroado o aproba, empézase a traballar. Para isto último, búscanse os compañeiros que poden levalo adiante, noméase un coordinador, enlázase coas persoas do proxecto e adiante, só queda o traballo. -Cales son as características que debe reunir un lugara para que Agricolae Mundi desenvolva unha iniciativa? C.F.-Agricolae Mundi é unha entidade internacional de cooperación, por tanto desenvolve proxectos en España tamén. Con todo, a iniciativa presentada debe ter dous contidos: ser agrogandeiro e a mellora de vida dun grupo de persoas ou dun territorio. -Que proxectos se desenvolveron en España? Miguel Agulló: En Oviedo temos un proxecto que consiste na integración e recuperación da autoestima de alumnos con certas deficiencias curriculares, a través da formación e creación de hortos de cultivo. Isto estase desenvolvendo no Instituto Leopoldo Alas Clarín de Oviedo, cuns resultados moi plausibles o ano pasado e este ano se está repetindo e ampliando a experiencia. Este tipo de acción queremos trasladala a outros lugares de España e a outros países que puidesen necesitalo. -Onde ten unha maior presenza Agricolae Mundi? O planeta Terra, non podemos saír de aquí. Están a presentarnos proxectos desde Colombia, Honduras, Congo e o proxecto estrela é o de Mozambique, Jecuá, que explica o director do mesmo, o pai franciscano Jorge Bender. Jorque Bender: É un proxecto de desenvolvemento económico local para mellorar as condicións de vida das familias e das persoas dunha aldea. O outro piar sería o tema da educación, é dicir, formas de que mozos e mozas teñan oportunidade de voar un pouco máis alto. Por iso pensamos que o instituto agrario do lugar forme persoas para ser autosuficientes e ao mesmo tempo ser emprendedores ou emprendedoras onde viven, evitar a emigración a grandes cidades ou a outros lugares para poder vivir mellor, e desde Agricolae Mundi dámoslles o coñecemento e o apoio necesario para que isto sexa posible. Comezamos con moita intensidade e xa vemos os primeiros movementos, por iso cremos que é posible facer dun deserto un verxel co traballo da terra e con auga.
Agricolae Mundi é unha entidade internacional de cooperación, por tanto desenvolve proxectos en España tamén-Cal é o tipo de traballo que máis opera Agricolae Mundi, apertura de pozos, cultivos...? M.A.-Iso depende, porque nós o que damos é formación e asesoría. Facilitamos proxectos de todo tipo porque temos unha ampla gama de compañeiros, cada un coa súa especialidade. Pasamos a colaborar con persoas doutras profesións como arquitectura ou xeoloxía que nos apoiaron á hora de estudar o chan, a auga para poder captala, ou a construción dalgún tipo de edificación. Con todo, cos colexiados temos unha amplitude de temas de traballo que van desde o desenvolvemento de camiños, a implementación de sistemas de rega, embalsamento de auga, depuración ou aproveitamento das augas grises. O abanico é amplísimo, pero fundamentalmente o traballo da Fundación é asesorar e formar. -É obrigatorio ser enxeñeiro técnico agrícola para formar parte da Fundación? Miguel Agulló: Somos enxeñeiros técnicos agrícolas e graduados en enxeñería agraria. Non temos problema e estamos encantados de que enxeñeiros agrícolas queiran unirse a nós. Para ser membro da Fundación tes que estar colexiado en calquera dos colexios de enxeñeiros técnicos agrícolas de España, aínda que podes ser socio da Fundación sen ser colexiado nin ser enxeñeiro. Tamén podes ser patrocinador da Fundación cumprindo unha premisa, non estar baixo ningunha condición penal e, simplemente, querer cooperar coa Fundación. Despois están os voluntarios, que son de todo tipo e que colaboran nos proxectos que se nos presentan. -Antes describía os dous tipos de proxectos que estuda Agricolae Mundi antes de aplicalos. Con todo, algunhas accións reciben apoios institucionais públicos ou privados? M.A.-Os apoios que buscamos pasan pola persoa física, a persoa xurídica, institucións de tipo local, provincial, europea e internacionais como o Banco de Crédito Mundial, o Banco Interamericano ou o Banco Central Europeo. Existe financiamento para todo tipo de proxecto ao que iremos accedendo conforme se presenten as oportunidades de participar. -Sorprende a participación de enxeñeiros e enxeñeiras en labores voluntaristas como esta máis aló das súas tarefas profesionais? Carlos Fernández. Nós detectamos é que unha vez xa coñecen o funcionamento da Fundación, os seus proxectos e horizontes, a xente é solidaria, sobre todo porque existe un beneficio moi importante para quen participa, o benestar, sentirse ben colaborando para construír algo co que axudar a outras persoas. É moi raro que falando directamente cunha persoa, che diga que non. Un exemplo, durante o percorrido que estamos a facer para presentar o proxecto Ubuntu, que así se chama o proxecto de Mozambique, fixemos unhas exposicións nunha escola técnica agraria en Alacante. Cando saímos, un dos alumnos directamente achegóusenos para preguntar sobre que idioma se fala no lugar e ademais víao eu moi interesante. É dicir, quen oe algo sobre isto, gústalle. Podo dicir que cando pedimos apoios, todos nos din que si, non hai ningunha resposta negativa e niso si somos moi optimistas.
Fundamentalmente o traballo da Fundación é asesorar e formar.-Existe un perfil determinado de persoa que entra na Fundación? Miguel Agulló: Existe o perfil de ser humano, e calquera ser humano, calquera persoa cuns mínimos sentimentos sente estar identificado co noso labor e cos propósitos que perseguimos e sendo así, plenamente entra neles. -Cal foi o proxecto que lles supuxo un éxito cumprindo as expectativas e aquel que, coa mesma ilusión, non deu a resposta esperada? M.A.-Respóndoche co que puxemos moita ilusión e aínda estamos a tentar definilo e tentamos redirixilo para materializalo. É un centro para a ocupación de persoas con deficiencia mental, en principio sería un centro residencial, pero como ía ocupar unha cova nunha leira con 7.000 metros cúbicos de auga mensuais e outros proxectos que tiñamos previstos ao redor deste, non se puido levar a cabo porque a cova non é habitable. Agora estamos a buscar outra forma de enfocar esta acción e estamos a pensar en convertelo nun centro de día para que os enfermos mentais en hospitais dentro dun radio de 50 km ao redor da leira, poidan ter un día de recreo e traballo hortícola neste terreo. En canto ao proxecto que máis satisfacción está a darnos explícacho o seu director, o pai Jorge. Jorge Bender: Nós sentimos o apoio de Agricolae Mundi, sobre todo en abrir un diálogo e propoñer tamén a participación de voluntarios que se poidan ir cara alá coa riqueza que poida significar para eles como é gañar experiencia, e para nós poder compartir a mesma experiencia. Por iso temos unha canle que se está abrindo agora con moita esperanza. Algúns elementos máis concretos foron facer cabanas deseñadas por un arquitecto para conseguir voluntarios e outras cousas. Cremos que se poden abrir portas de cooperación e que mutuamente nos podemos enriquecer.