Só un 25% dos propietarios forestais manifesta intención de plantar coníferas. Lugo é a provincia na que as coníferas xeran maior interesePor provincias, a da Coruña é a menos proclive á plantación de piñeiros; se ben curiosamente tamén en Ourense os pequenos propietarios forestais declaran un escaso interés nas coníferas, malia ser unha provincia de tradicional plantación de piñeiros nos montes veciñais e con case nula presenza do eucalipto. Así, no Carballiño un 61,6% dos propietarios di que non plantará piñeiros e só un 16,8% confirma que o fará, en tanto outro 21% amósase indeciso. Na Coruña, percíbense diferenzas en función da comarca, pois en zonas nas que se expandiu o eucalipto nitens na última década, como Arzúa, Terra de Melide, Santiago ou Barcala, hai menos dun 10% de propietarios que aseguran que plantarán piñeiro, en tanto no Eume e no Sar a porcentaxe ascende ata o 25%. Son en todo caso porcentaxes pequenas, comparadas coas comarcas de Lugo, onde existe unha alta vontade de decantarse polo piñeiro, caso da Fonsagrada (68%), Chantada (73%), Terra de Lemos (97%) ou Sarria (80%). Incluso na Mariña central, comarca tradicional de eucalipto, hai un 24% de propietarios que se declara disposto a plantar piñeiros no curto prazo. En Pontevedra, entre tanto, percíbese unha alta diferenza por comarcas, pois xunto con comarcas favorables a plantación de piñeiros, como o Deza (43%) ou Paradanta (35%), hai outras que declaran un limitado interese nas coníferas, como Vigo (4,6%) ou Pontevedra (7%).
Hai dous terzos dos propietarios forestais que poden ser favorables a figuras de xestión conxunta do monteA opción das agrupacións de xestión conxunta, que se regularán proximamente cun decreto específico, cobra por tanto corpo como opción viable para mellorar a xestión e eficiencia das parcelas de minifundio. É ademais de destacar que na enquisa, un 12% dos propietarios recoñece ter parcelas non produtivas, case sempre por cuestións de falta de tamaño ou de accesibilidade, aspectos que se poderían resolver cunha xestión conxunta. Aluguer Sobre a opción de alugar as parcelas de monte, hai unha maioría que estaría en contra (58%), se ben hai tamén unha cifra importante de propietarios (42%) que si estarían dispostos ó aluguer. Relevo xeneracional Ao lado das opcións da xestión conxunta e do aluguer, hai que poñer outro dato relevante. Un 55% dos propietarios forestais non ten perspectiva de que os seus fillos tomen o relevo xeneracional na xestión das súas parcelas de monte. Por tanto, para eses casos tanto o aluguer como unha xestión conxunta preséntanse como opcións claras para evitar o abandono do monte.
Preocupa o cambio de percepción sobre as posibilidades dun relevo xeneracional na xestión do monte. Só un 33% dos propietarios cre que os seus fillos teñen interese en continuarDesde Alvariza advirten do cambio de tendencia en relación as perspectivas do relevo xeneracional. Se na anterior enquisa, no 2020, había dous terzos dos propietarios que confiaban en que os seus fillos tomarían o relevo da xestión do monte, esa percepción cambiou drasticamente e hoxe en día só un 33% cre que os fillos teñen interese en continuar coa xestión do monte. Hai arredor doutro 10% de persoas que non o sabe e un 55% que non ve perspectivas do relevo xeneracional, un dato que xera preocupación.
En todo o Estado hai 550.000 hectáreas con certificado FSC, delas 168.000 en Galicia
Estes días, unha campaña televisiva dunha aplicación de venda de segunda man apuntaba directamente á corta de árbores como algo negativo: “En algún momento se sacrificaron muchos bosques para sacar madera. Está mal, pero ya está hecho (…) Como también están hechos los millones de muebles que salieron de allí. Y lo mejor que podemos hacer, es usarlos”.
Con independencia de que a reciclaxe efectivamente sexa desexable, o sector forestal europeo leva anos tentando transmitirlle á sociedade que é falso que estea mal cortar madeira. Desde a cadea monte – industria considérase que o aproveitamento madeireiro non só é compatible coa conservación do medioambiente, senón que ten un efecto positivo.
Un dato a ter en conta é que Europa aumentou a súa superficie forestal un 9% desde o ano 1990, á vez que en paralelo unha xestión forestal sostible permitiu elevar a corta de madeira. Nos bosques de Europa medra cada ano máis madeira da que se corta, o que garante a rexeneración das masas.
Se ben a deforestación é un problema no resto dos continentes, asociada en moitos casos á expansión de agronegocios como a soia (Brasil) ou o aceite de palma (Indonesia), non é o caso europeo.
Certificación e comunicación
Para que o consumidor poida identificar a madeira asociada a unha xestión forestal sostible, que garante a conservación do medio e a rexeneración das masas cortadas, están potenciándose nas últimas décadas os selos de certificación forestal, como FSC ou PEFC, que se convertiron nunha esixencia para a maioría de empresas internacionais.
En paralelo ós esforzos de certificación forestal, as asociacións europeas ligadas ó sector tratan de contrarrestar esa certa imaxe que existe de que cortar e empregar madeira é algo malo. Resumimos a continuación dúas campañas europeas nesa liña que se expuxeron recentemente no Foro de Bioeconomía organizado en Santiago pola Axencia Galega da Industria Forestal, XERA.
Wood for Good
A campaña ‘Wood for Good’ (Madeira para sempre) está promovida pola industria forestal británica co obxectivo de promocionar o uso da madeira. “Queremos convertir a madeira na primeira elección de material en deseño e na construción. Porque a madeira é boa” -enuncian-. “Trátase dun material natural, resistente, agradable e que dura no tempo”.
Formación
A directora da campaña, Wood for Good, Sarah Virgo, explicou no Foro de Bioeconomía que un dos principais esforzos da iniciativa diríxese á formación de profesionais como arquitectos ou técnicos da industria da construción: “Podemos promover a madeira, pero se non sabemos como usala, é un problema”, analiza Sarah.
Por iso, Wood for Good centrouse en ofrecer formación e recursos para promover o uso da madeira, como a difusión de casos de éxito a nivel internacional ou de distintas aplicacións que poidan servir de inspiración.
Medioambiente e benestar
De xeito paralelo, a campaña liga o uso da madeira con efectos positivos no benestar das persoas, coa creación de entornos biofílicos, e na conservación do medioambiente.
Estas son algunhas das mensaxes que se empregan na campaña:
Forest Europe
Forest Europe é unha iniciativa política que promove a protección dos bosques e a xestión forestal sostible a nivel europeo. Os seus obxectivos céntranse en impulsar o papel dos bosques na mitigación do cambio climático, en reforzar a súa función no ciclo hidrolóxico e na conservación da biodiversidade, e en asegurar o aproveitamento sostible de produtos forestais.
Para Forest Europe, a xestión forestal sostible implica a conservación da biodiversidade, produtividade, capacidade de rexeneración e vitalidade dos bosques, asegurando que cumpren, agora e no futuro, con funcións relevantes a nivel ecolóxico, económico e social.
Estado dos bosques
Como parte do seu traballo, Forest Europe elabora anualmente un informe sobre o estado dos bosques europeos, no que fai seguemento dos riscos sanitarios ós que se enfronta. Na actualidade, calcúlase que un 3% dos bosques europeos está danado por lumes, insectos, enfermidades ou por fenómenos meteorolóxicos extremos.
No Foro de Bioeconomía celebrado en Santiago interviu Vera Steinberg, asesora de Forest Europe, que apuntou que o público ó que se dirixe a iniciativa está formado tanto por traballadores forestais como por ecoloxistas e por público en xeral.
“Entre o público detectamos que hai preocupación pola estados dos bosques. Na Europa central está producíndose unha gran mortandade de árbores por motivos sanitarios e é algo que preocupa. Desde Forest Europe comunicamos as iniciativas que se están desenvolvendo para enfrontar esa situación”, explicou Vera na súa intervención no Foro.
Empregos verdes
Outra das liñas de comunicación de Forest Europe radica na promoción dos empregos verdes, ligados á xestión forestal. Un exemplo disto é a difusión en redes sociais de vídeos curtos sobre persoas que traballan no sector forestal, “coa idea de transmitir unha narrativa positiva dos empregos forestais” -explica Vera-. “Trátase de entrevistar ás persoas que hai detrás das gráficas e dos datos”, conclúe.
Datos
“Sexa ou non ‘Sure’, unha certificación deste tipo vai ser indispensable para un aproveitamento térmico ou eléctrico da biomasa” (Francisco Álvarez)Este certificado europeo conta co apoio da Asociación Española de Valorización Enerxética da Biomasa. Está concibido para certificar a calquera operador do sector da bioenerxía en Europa, desde produtores de biomasa agrícola e forestal, a fabricantes de pellets, operadores loxísticos ou plantas de producción de electricidade con biomasa. Unha das dificultades está en torno á novidade. “Ao ser un selo moi novo, a información aínda non está perfectamente integrada nas empresas nin nos equipos auditores”, comenta Álvarez. A isto agrégase que o ‘Sure’ ten que “estar na mochila do ciclo produtivo, o que implica ter a contribución da pegada de carbono desde a orixe da materia, ao cliente”, explica o presidente do Clúster. Con esta certificación precisase un trato moi próximo cos provedores e unha trazabilidade da materia prima na que se teña en conta constantemente a pegada de carbono.
A Entidade Galega Solicitante de Certificación Forestal impartirá este mes tres xornadas sobre Xestión Forestal Sostible e Certificación Forestal, que se desenvolverán en Guitiriz (Lugo), Castrelo do Val (Ourense) e Lugo.
– Venres 22 de outubro: Casa Habaneira de Guitiriz (Lugo) de 17.30 a 19.30 h.
– Sábado 23 de outubro: Sala Multiusos do Concello de Castrelo do Val de 11.00 a 13.00 h.
– Venres 29 de outubro: Sede de Forestación Galicia S.A., situadas na Ronda do Carme nº 69 –Entreplanta (Lugo) de 17.00 a 19.00 h.
O programa incluirá diversos temas, como a evolución do monte galego, a xestión forestal sostible e un bloque central onde se falará de Certificación Forestal PEFC e FSC.
A acción é de carácter gratuíto e está destinada ós distintos axentes implicados na cadea forestal: Comunidades de Montes Veciñais en Man Común, profesionais da industria forestal, enxeñeiros, estudantes, propietarios forestais, así como calquera outra persoa con interese nos temas a desenvolver.
A inscripción pode facerse no seguinte enlace https://certificacionegs.es/novas/, ou ben enviando un correo a certificacion@certificacion.es ou chamando o teléfono 981 523 736. As prazas son limitadas.
A acción está organizada pola Entidade Galega Solicitante de Xestión Forestal e conta con financiación da Xunta de Galicia, por medio de XERA, Axencia Galega da Industria Forestal.
"Cada vez hai máis elementos de recollida de datos no sector forestal e é unha pena que a esa información non se lle saque todo o partido, xa que é de gran interese para toda a cadea": Jesús Martínez, FMC Forestal e Medioambiente ConsultoresHoxe en día, a propia maquinaria de corta mecanizada ofrece xa un importante volume de información. A ela súmase a documentación sobre a xestión que se fixo da plantación ou do monte e que tamén é determinante para a comercialización da madeira. "Buscabamos a posta en valor de todos os datos que facilita a maquinaria e a información sobre a xestión forestal da madeira ou a biomasa, xa que teñen un gran interese", xustifica Jesús Martínez. Así, o principal obxectivo deste grupo operativo era deseñar e desenvolver un sistema de etiquetaxe e marcado para tronco e lote de madeira que permitise que toda a información recollida por un crecente número de sensores dispoñibles na máquina forestal poida ser posta en valor e permitir xestionar a madeira da forma máis eficiente posible en termos de custo, trazabilidade e sustentabilidade. Aínda que houbo iniciativas anteriores no norte de Europa que traballaron co mesmo obxectivo, tal e como recoñecen os promotores do proxecto, a diferenza de agora, a tecnoloxía non estaba aínda desenvolvida para conseguilo. O proxecto Timbertrack deseñou non só as etiquetas, senón os dispositivos para a súa colocación e lectura, así como o programa necesario para manexar toda a información solicitada. Ademais, traballaron nun plan de implantación no que contemplan como levar estas innovacións ao sector. "Buscamos que a solución aterre no sector, que poida ser utilizada polas empresas que o integran en toda España, xa que non é unha proposta para unha soa firma", reivindica Jesús Martínez, coordinador do grupo operativo. A súa aposta pasa por unha implantación rexional. Tras dous anos de traballo, deron a coñecer os pormenores do proxecto nunha presentación virtual realizada en días pasados e coordinada polo Clúster da Madeira e o Deseño de Galicia, un dos integrantes do grupo operativo. No proxecto tamén participou o Centro Tecnolóxico Metalmecánico e do Transporte (Cetemet), que se encargou do deseño da ferramenta de etiquetaxe da madeira. Pola súa banda, a empresa tecnolóxica Emergya desenvolveu o software para manexar os datos solicitados e a firma Myruns levou a cabo o deseño das etiquetas e elementos auxiliares para a súa lectura. Tamén colaboraron outras empresas do sector forestal como Finsa e Dingoma.
Son etiquetas pensadas para a corta automatizada e manual. Trátase de elementos cos que identificar a madeira para a súa trazabilidade"O sistema RFID é unha tecnoloxía transversal e que permite identificar gran cantidade de elementos", apunta Jokin Manzanas, da firma Myruns, encargada do desenvolvemento das etiquetas e os sistemas de lectura das mesmas. "Seleccionamos unha etiqueta RFID adecuada para a madeira maciza, xa que cada material interfire de distinta forma no funcionamento da radiofrecuencia", detalla Manzanas.