Os veterinarios advirten de que “a única medida eficaz contra a Enfermidade Hemorráxica Epizoótica en gando vacún sería unha vacina preventiva”
A Asociación Nacional de Especialistas en Medicina Bovina de España (ANEMBE), asociación profesional veterinaria, sen ánimo de lucro, creada no ano 1990, que conta con máis de 1.000 veterinarios expertos en gando vacún, de todo o territorio nacional e membro da Asociación Mundial de Buiatría (WBA), expón o seguinte manifesto:
“A Enfermidade Hemorráxica Epizoótica (EHE) é unha enfermidade altamente preocupante nos últimos meses para o campo español. O número de baixas, non só pola letalidade da enfermidade senón polas debidas a sacrificio porque é antieconómico manter animais de difícil e custosa recuperación, as perdas reprodutivas aínda non tanxibles e as perdas asociadas á produción, a desinformación, a información equívoca do que ía ser esta enfermidade no vacún, crean un clima de alta preocupación, incerteza, inseguridade e auténtico desamparo para o sector gandeiro.
ANEMBE organizou unha xornada técnica o pasado 6 de outubro en Talavera de la Reina, onde se deron cita veterinarios de bovino de todo o país, non só para recibir formación actualizada sobre a enfermidade senón, o que é máis importante, para intercambiar as súas experiencias de campo. Sacáronse mportantes conclusións técnicas. O máis destacado desa xornada faise chegar neste manifesto para o seu coñecemento e actuacións oportunas:
-A loita contra o vector como control da enfermidade resultou un esforzo ineficaz ou en calquera caso insuficiente e de dubidosa utilidade, pola capacidade do virus de hospedarse e sobrevivir en vectores do xénero culicoides de diferentes especies adaptadas a climas tanto cálidos como fríos, no medio ambiente, en cortes e en instalacións gandeiras, mesmo aínda que se adoptaron medidas de bioseguridadede todo tipo.
“A loita contra o vector como control da enfermidade resultou un esforzo ineficaz ou en calquera caso insuficiente e de dubidosa utilidade”
-As infeccións deste ano foron polo serotipo 8, pero países próximos, do norte africano, están infectados polo serotipo 6 e en calquera momento, pode propagarse até o noso gando dadas as condicións tan favorables para o vector na península Ibérica.
-O inevitable tráfico de mercadorías e persoas, así como outros factores como o cambio climático fan imposible o control desta enfermidade nos próximos anos sen vacinas adecuadas.
-A sintomatoloxía desta enfermidade, que os veterinarios de campo levan atopando, caracterízase por ser moi diversa, multiorgánica e dunha gran variabilidade entre animais, entre explotacións, segundo a súa orientación produtiva, e entre outros factores, en función do momento en que ocorreu e da situación xeográfica e non estritamente coincide coa descrita para a EHE no cervo de cola branca nin a observada en focos do mesmo nin doutro serotipo noutros países.
-Ademais dos síntomas máis habituais de coxeiras, depresión, parálise linguais, cianose en cavidade nasofaríngea e ulceras en mucosas, tamén se están presentando taxas anormalmente altas de abortos, malformacións, mortinatos, baixos pesos ao nacer, infertilidade en machos, diarreas sanguinolentas, diarreas con melena, anasarca, edemas palpebraiss, faciais e de cabeza, agalaxia, que obriga a amamantamento artificial, o que en extensivo supón unha dificultade engadida, perda de produción láctea, agravamento das enfermidades do periparto e aparición de enfermidades asociadas á inmunodepresión que deben ser diagnosticadas e tratadas. O estado de gran número de animais queda nun balance enerxético negativo, prolongado, de lenta, difícil e a miúdo imposible reversión que se traduce en atraso na preñez ou en infertilidade e que está a motivar o envío destes animais ao matadoiro, co custo que supón a súa reposición.
-A enfermidade ten un compoñente vascular moi grave, con dano de células endoteliales e alteracións hematolóxicas como trombocitopenia e coagulopatía con fallo na última etapa da denominada fase común da coagulación, que supón que no campo os veterinarios clínicos non temos medios para tratar de forma eficaz os casos graves, polo que, estes, nunha alta porcentaxe acaban en morte.
“Os datos de morbilidade e mortalidade que están a manexar as Administracións Públicas, tanto a Estatal como as Autonómicas, son cuestionables”
-Os datos de morbilidade e mortalidade que están a manexar as Administracións Públicas, tanto a Estatal como as Autonómicas, son cuestionables tal e como constatan os socios de ANEMBE e así o reafirmaron os asistentes á xornada, moitos deles líderes e directores de equipos e clínicas veterinarias destacadas da zona centro. E son varios os motivos como a infranotificación que foi xeneralizada, en todas as CCAA e que debe ser obxecto de análise rigorosa, porque non é casual, senón que ten que ver co distanciamento do gandeiro dos seus Servizos Veterinarios Oficiais, e iso afecta de cheo a calquera Plan de Continxencia de calquera enfermidade epizoótica, non só á EHE, o cal é extremadamente grave e merece unha reflexión en lugar de mirar cara a outro lado ou buscar culpables, porque ante a detección de síntomas, moitos gandeiros envían ao matadoiro os seus animais antes de chamar ao veterinario ou antes de sometelos ao tratamento proposto polo seu veterinario, porque os sistemas de cuantificación dos casos non foron dinámicos e eficaces a pesar das declaracións de sospeita efectuadas polos veterinarios de explotación, porque non houbo información adecuada da gravidade desta enfermidade, entre outras razóns porque a sintomatoloxía e cadro lesional foron variando a medida que o virus se propagaba do sur ao norte de España, de tal maneira que os datos de enquisas obtidos nun mes e nunha zona non se parecen aos de meses posteriores na mesma zona e menos aínda noutras zonas, mentres as perdas produtivas séguense producindo na explotación afectada moito despois de terminado un brote. Non se pode facer unha foto fixa dun brote porque as súas consecuencias non terminaron.
“A única medida de control eficaz sería unha vacina preventiva”
-A única medida de control eficaz sería unha vacina preventiva e, aínda que o máis eficaz sería unha vacina recombinante multiserotipo como as que xa están en proxecto, a súa posta en mercado levará anos. Ante esta demora, inasumible nunha situación de emerxencia, como a que se produciu, desde ANEMBE ínstase á Administración a que dos pasos oportunos para que se dispoña no menor prazo posible dunha vacina de virus inactivado ou atenuado que poderían desenvolver en pouco tempo laboratorios nacionais coa tecnoloxía e o apoio necesarios.
En resumo, é necesario mellorar en España a capacidade de resposta inmediata á entrada de novos virus, en especial os transmitidos por vectores e non será posible sen contar debidamente co sector gandeiro e cos veterinarios de explotación, para o que ANEMBE ofrece a súa colaboración e total disposición”·.