Os Directores Xerais de montes, biodiversidade, cambio climático, medioambiente das CCAA así como os expertos reunidos no Foro de Directores 2020 organizado por PEFC España, conclúen que os principais retos para o impulso do sector forestal residen na boa xestión dos recursos e servizos dos bosques, e o fomento da bioeconomía circular e o emprego verde.
PEFC España celebrou a edición 2020 do Foro de Directores na mañá do mércores, 20 de maio. Un encontro online sobre “Os bosques, os seus produtos e servizos no mundo post-Covid. Medidas de futuro. Retos e oportunidades” cun fin moi claro: a mellora do posicionamento do sector forestal e a posta en valor dos beneficios que achega á sociedade no seu conxunto, nunha contorna que cambiou de forma radical tras a pandemia causada polo Covid-19.
Entre os numerosos asistentes ao Foro (máis de 250 inscritos) atopábanse profesionais do sector, expertos en políticas forestais, certificación, industria, xestores públicos, propietarios privados, prescriptores, gran distribución, comunidade científica e tecnolóxica, universidades, medios, sociedade civil, HORECA, e mesmo a industria aeroespacial, interesada nos materiais de orixe forestal con prestacións únicas.
Así, algúns dos interrogantes dirixidos ao sector foron cal é o futuro dos bosques no mundo post-Covid e o seu papel na saúde? que medidas pódense aplicar desde as administracións competentes nesta nova etapa?, temos plans para fomentar a resiliencia dos ecosistemas forestais? ou poden contribuír os bosques a solucionar o reto demográfico e son estes e os seus produtos fonte de empregos verdes? foron o punto de mira.
Hugo Morán, Secretario de Estado de Medioambiente, foi o encargado de inaugurar o encontro apuntando que un dos eixos centrais da axenda política de España e Europa é o reto demográfico. A redacción da futura Estratexia de Economía Circular, e o Proxecto de Lei de Cambio Climático e Transición Enerxética, os acordos actuais e futuros da Convención Marco de Cambio Climático de Nacións Unidas teñen como propósito asumir o liderado para lograr unha economía baixa en carbono onde o sector forestal é imprescindible e insubstituíble no seu papel como sumidoiro de carbono e fonte de recursos sustentables. Polo seu lado, a Estratexia da UE sobre Biodiversidade para 2030 propón un gran plan de forestación con meta 2030. Para iso, empraza á participación activa do sector forestal para readaptar as súas estratexias nun escenario inmediato con visión de futuro.
Segundo o Secretario de Estado, a crise sanitaria actual producida pola pandemia do Covid-19, e con iso, a crise económica e social, levou a todos os gobernos a reflexionar sobre a necesidade de planificar as liñas de produción de primeira necesidade no ámbito nacional. “Os elementos dunha produción deslocalizada deben incorporarse na produción nacional na que os distintos gobernos e grupos de interese debemos traballar de maneira compartida”, engadiu.
Valoración das Comunidades Autónomas
A través da moderación do Foro, Jesús Casas Grande, Presidente do Grupo Tragsa, dirixiu preguntas aos Directores das CCAA sobre a realidade forestal e as achegas dos distintos territorios á mellora do sector e os ecosistemas forestais no futuro post COVID. As súas intervencións recolleron principios comúns para adaptar en cada territorio, expondo unha serie de cuestións que fixeron reflexionar sobre os retos e oportunidades dos bosques.
Ana Belén Noriega Bravo, Secretaria Xeral de PEFC España, presentou o acto e elaborou algúns interrogantes cara aos expertos sobre a visión global, local, científica e interxeneracional da importancia dos bosques, as súas actividades e os seus beneficios e destacou o significativo papel que están a desempeñar as empresas españolas da cadea de valor do sector forestal na produción de máscaras e outros produtos sanitarios e hixiénicos durante a crise sanitaria, así como a necesidade de materias primas de proximidade.
En canto ás intervencións dos Directores Xerais das Comunidades Autónomas de Aragón, Asturias, Canarias, Cantabria, Castela e León, Estremadura e Galicia sobre distintas medidas postas en marcha ou en futuro de deseño e aplicación, tras a crise provocada polo Covid-19, cabe destaca afirmacións que pon en valor, non só a importancia dos bosques, senón a dos seus produtos, a xestión forestal sustentable e a conciencia social, económica e ambiental que se necesita para avanzar e alcanzar novas metas e oportunidades.
José Ignacio Lema Piñeiro, Director da Axencia Galega dá Industria Forestal da Xunta de Galicia achegou solucións para conseguir que a cadea de valor sexa socialmente xusta e chegue a todos os seus elos. Destacou a importancia da madeira como material de baixa pegada de carbono especialmente para conseguir un sector da construción máis sustentable.
Diego Bayona, Director Xeral de Medio Natural e Xestión Forestal do Goberno de Aragón abriu as intervencións apuntando á biomasa como opción económica do sector forestal no novo modelo enerxético e plasmou a necesidade da ordenación, planificación e xestión forestal sustentable para incentivar a produtividade dos bosques e os recursos naturais na loita contra o cambio climático.
Fernando Prendes, Director Xeral de Planificación, Infraestruturas Agrarias e Montes do Principado de Asturias destacou a importancia de implantar políticas forestais activas, co seu correspondente investimento, nas que se faga participar á poboación que vive no territorio.
José Domingo Fernández, Director Xeral de Loita contra o Cambio Climático e Medio Ambiente do Goberno de Canarias, considerou necesarias medidas para asegurar a sustentabilidade dos servizos ecosistémicos, como o uso recreativo dos bosques ao ser un reclamo para o turismo en Canarias que, a pesar de contar cun territorio fragmentado e de alta vulnerabilidade, goza dun bo estado de conservación grazas á concienciación.
Antonio Javier Lucio Calero, Director Xeral de Biodiversidade, Medio Ambiente e Cambio Climático do Goberno de Cantabria, mostrou como caso de éxito a coexistencia da actividade económica gandeira e forestal a través dun modelo de xestión dos montes que define as áreas de uso gandeiro, de conservación de hábitats e de produtividade forestal, coa conciliación de todos os axentes implicados, onde os valores ambientais e socioeconómicos están relacionados.
José Ángel Arranz, Director Xeral de Patrimonio Natural e Política Forestal da Junta de Castela e León, fixo fincapé no reto por xestionar de maneira sustentable os recursos forestais existentes compatibilizando os seus usos e servizos e creando emprego no medio rural para aumentar a eficiencia, e conseguir rendibilidade e beneficios sociais. Tamén destacou a relevancia dos bosques e espazos forestais como fonte de saúde para a sociedade, especialmente no futuro post COVID.
Pedro Muñoz Barco, Director Xeral de Política Forestal da Junta de Estremadura, pola súa banda, resaltou a importancia de garantir o aproveitamento dos recursos forestais de maneira eficiente e sustentable. Anunciou a Estratexia de Economía Verde e Circular Estremadura 2030 que contribuirá a economía e ao emprego verde.
Fermín Olabe Velasco, Director do Servizo Forestal e Cinexético de Navarra, remarcou a importancia de facer políticas comúns que fomenten os produtos forestais e que impulsen unha xestión forestal integral imprescindible para seguir avanzando no posicionamento do sector. Destacou a importancia dos aproveitamentos forestais e a necesidade dun mellor entendemento da súa relevancia por parte da sociedade.
Carlos Uriagereka Larrazabal, Xefe dos Servizos de Montes, Subdirección Xeral de Xestión de Espazos Naturais e Servizos Xerais da Deputación Foral de Bizkaia, mencionou a necesidade da participación das administracións, a industria e os propietarios para reunirse e tomar decisións que apoien e consigan paliar a situación desta e futuras crises sanitarias, así como a importancia do relevo xeracional a través dun investimento en montes, tecnificación, profesionalización e asesoramento que dependan da sustentabilidade baseada na bioeconomía.
A opinión dos expertos científicos
Francisco Carreño, presidente de COSE, enfocou a súa visión cara á necesidade do fomento da diversidade dos montes españois, os seus bens e servizos (tanxibles e non tanxibles) apoiándose nunha mellora da xestión forestal para conseguir unha oferta óptima en cantidade e calidade que sexa o máis eficiente socialmente.
As intervencións dos expertos comezaron con Eduardo Rojas Briales, profesor Universitat Politècnica de Vàlencia e Board of Directors de PEFC Internacional, puxo o foco na procura de sinerxías nos recursos públicos para atopar postos tractores que cubran os retos que se presentan e multipliquen os beneficios mediante o impulso da biomasa, a adaptación de medidas internacionais ou a diferenciación do IVE para produtos renovables e certificados.
Antoni Trasobares, Director do Centre de Ciència i Tecnoloxía Forestal de Catalunya, recalcou a aplicación de estratexias e políticas que se asenten sobre medidores económicos que inclúan o benestar social e ambiental e que consigan situarse como factor principal na toma de decisións de investimentos públicos e privados.
Neste encontro cheo de novos interrogantes e grandes retos por afrontar, a xestión forestal sustentable avalada por selos de certificación como PEFC é unha da medidas clave no avance cara a un modelo de economía descarbonizada e circular necesario para o posicionamento e impulso do sector forestal.