As vacas nutrices teñen requisitos nutricionais relativamente baixos durante o primeiros seis meses de xestación. Aproximadamente o 75% do crecemento fetal ocorre durante os dous últimos previos ao parto. Por iso, moitos gandeiros tenden a prestar máis atención ao último trimestre de xestación, asumindo que é cando a alimentación da vaca ten maior impacto sobre o desenvolvemento fetal dos becerros. Con todo, é un erro xa que cada fase da xestación (temperá, media e tardía) ten un impacto significativo sobre o desenvolvemento das futuras crías.
Que é a programación fetal?
O desenvolvemento do feto é un proceso caracterizado pola diferenciación celular e a organoxénese. A programación fetal, tamén chamada programación do desenvolvemento, abrangue todo o período de preñez da vaca, dividida en tres fases: xestación temperá, media e serodia. A estratexia nutricional para a nai durante as tres fases terá un gran impacto no crecemento a longo prazo do tenreiro.
Durante a fase temperá (primeiros 90 días despois da concepción) a placenta experimenta o seu maior crecemento e os órganos vitais comezan a formarse. Se a vaca non recibe suficientes nutrientes, aparecerán efectos negativos posteriores sobre os órganos do tenreiro e o seu futuro crecemento musculoesquelético.
Coa suplementación de nutrientes adecuada melloramos o desenvolvemento muscular fetal e a adipoxénese, favorecendo o futuro marmoleo da carne. As miofibras primarias fórmanse durante a etapa inicial da mioxénese no desenvolvemento embrionario. A segunda onda de mioxénese, desde dous meses tras a concepción até o nacemento, (Gráfico 1) é cando comezan a formarse as miofibras secundarias responsables do número total de fibras musculares (hipertrofia). O crecemento muscular postnatal débese principalmente ao aumento no tamaño das fibras musculares (hiperplasia) sen formar novas fibras musculares.
Como podes implementar a programación fetal na túa explotación de vacas ama de cría?
A restrición de nutrientes durante a metade da xestación reduce a cantidade de fibras musculares, mentres que ao final da xestación reduce tanto o tamaño das ditas fibras como a formación de adipocitos intramusculares. Tras dous meses con suficiente pasto (materia seca) de calidade (alta enerxía e proteína), a vaca pode quedar preñada no seu próximo ciclo.
Durante o final da primavera e o verán, hai menos pastos dispoñibles, a súa calidade empeora e os efectos evidéncianse cando a nai leva preñada 2-3 meses. A partir desta etapa, o pasto non proporciona suficiente enerxía e/ou proteína. Implementando a programación fetal, as vacas reciben suplementos nutricionais durante estes meses (Gráfico 2) para maximizar o desenvolvemento do tenreiro, a calidade da carne, a idade da puberdade e a fertilidade das futuras nais do rabaño.
Que podo esperar da programación fetal?
Ao mellorar a nutrición da nai, favorecemos que a súa cría exprese todo o seu potencial de crecemento e desenvolvemento. Cunha nutrición similar (Gráfico 3), os tenreiros cebados cuxa nai recibiu unha correcta nutrición (100% dos requisitos cumpridos) durante a xestación, gañan un 10% máis de peso corporal tras o destete até o sacrificio comparados con aqueles cunha nai desnutrida (< 60% dos requisitos nutricionais).
[caption id="attachment_150045" align="aligncenter" width="2740"]
Unha solución feita a medida
A investigación mostra o impacto que ten a nutrición sobre a fertilidade das vacas nutrices e o crecemento dos seus tenreiros durante o seguinte ciclo reprodutivo. Ao investir na alimentación dunha vaca, melloramos o potencial de crecemento da súa próxima xeración, aumentando o peso vivo durante todas as fases.
O Plan de alimentación KOVITAL REPROBEEF® foi deseñado e probado por De Heus reunindo estes coñecementos, co claro obxectivo de axudar ao gandeiro a optimizar a eficiencia reprodutiva do seu rabaño, o que xera mellores resultados económicos da explotación.
*Por Eva Rodríguez Ribeiro, xefe de produto de Vacún e Pequenos rumiantes de carne en De Heus Nutrición Animal.