Xestión de criptosporidiose en becerras de recría

A criptosporidiose é un dos problemas das becerras que máis preocupación causa ás ganderías. Trátase dunha infección polo protozoo Cryptosporidium parvum, que se adquire por transmisión fecal-oral, e ten un impacto especial nas primeiras semanas de vida das becerras.

O parásito xoga un papel importante no desenvolvemento da diarrea en tenreiros, a causa máis común de morte en becerros lactantes, e con efectos a longo prazo na ganancia de peso e mesmo na produción na súa primeira lactación. Por iso, desde MSD Animal Health traballaron para lanzar unha ferramenta que axude a minimizar o desenvolvemento da infección nesta primeira etapa dos animais.

O veterinario de MSD A.H Carlos Carbonell abordou a criptosporidiose e o seu control nunha recente xornada desenvolvida en Frades (A Coruña), coa organización das ADSG de Frades e Mesía.

Impacto da enfermidade en animais aparentemente sans
Na xornada, Carbonell presentou un estudo no que se analizaron ao redor de 600 feces de animais de Lugo e a parte occidental de Asturias. No traballo, desenvolvido polo profesor do Campus Terra (USC) Pablo Díaz, a valoración dos animais dividiuse nos seguintes tramos de idade: menores dun mes, de 1 a 2 meses, de 2 a 12 meses, de 12 a 24 meses e maiores de 24 meses.

Os resultados son reveladores. En animais aparentemente sans, case un terzo das tenreiras de menos dun mes foron positivas a Cryptosporidium, así como case un 25 % das que se situaban no tramo de 1 a 2 meses.

“Se un terzo dos becerros que parecen sans son positivos a Cryptosporidium, que pasará cos enfermos?” (Carlos Carbonell)

Entre 2 e 12 meses, a porcentaxe baixaba en torno ao 20 %. En xovencas de 12 a 24 meses, a cifra de afectadas era do 15 %, mentres que en vacún adulto ao redor do 10 %. “Ningún dos animais do estudo tiña diarrea nin estaban enfermos ou tratados”, destaca Carbonell.

A conclusión extraída do estudo é que hai que convivir con estes parásitos. “Se un terzo dos becerrros que parecen sans son positivos a Cryptosporidium, que pasará cos enfermos?”.

Avaliación de animais enfermos

Noutro estudo analizaron tamén 420 mostras de feces, nesta ocasión de becerros con diarrea e os dous patóxenos máis illados, preto do 60 %, foron Cryptosporidium e rotavirus. .

As análises indican que o 82 % dos animais presentaban infeccións mixtas, con dous ou máis patóxenos. Así mesmo, o estudo revela que, entre a primeira e a segunda semana de vida, o patóxeno máis frecuente é o Cryptosporidium, por iso considérase que é o principal causante das diarreas entre os 7 e os 14 días.

Ciclo do parásito

O parásito da criptosporidiose ten diferentes fases a considerar. No ambiente das explotacións atópanse os ooquistes (“bolsas de ovos”), que son as formas de resistencias do parásito, ás que favorecen as condicións de humidade. Estes ooquistes son inxeridos polo animal e reprodúcense de maneira asexual como sexual nas células do intestino encargadas de absorber os nutrientes, experimentando varios ciclos de multiplicación que destrúen estas células intestinais, provocan diarrea e a eliminación polas feces dunha carga altísima de ooquistes do parásito, o que xera unha alta contaminación do ambiente, que dará lugar á infección de novos animais.

O ciclo de reprodución e eliminación do parásitos dura unhas-dúas semanas e cesa ao chegar a un punto de equilibrio, cando os tenreiros gañan resistencia.

“Os tratamentos hai que empezalos desde o nacemento, para evitar que os parásitos colonicen o intestino”, destaca o técnico. Desta maneira, contrólase a infección nos primeiros días e “aínda que se volva a infectar máis adiante, o animal será maior e terá máis capacidade de controlar a infección”.

A carga de ooquistes e o temperán que se produza a infección na tenreira son dous dos factores máis relevantes.

A carga de ooquistes e o temperán que se infecten as tenreiras son dúas dos factores relevantes, por iso hai que centrarse en que os animais se infecten tarde e en pouca cantidade:

“Este é o noso obxectivo, porque infectar vanse a infectar”. Nun estudo demostraron que con seis ooquistes, os tenreiros son capaces de eliminalos sen causar a enfermidade, pero con 17 ooquistes, xa a metade dos tenreiros desenvolvían o cadro clínico da enfermidade.

O maior factor de risco para que un tenreiro padeza criptosporidiosis é a convivencia con outro becerro. “Un tenreiro con diarrea por Cryptosporidium é unha incubadora para a enfermidade”.

Vixilancia de síntomas
Unha clave a ter en conta é a vixilancia dos síntomas que permiten identificar a presenza de parásitos. O máis evidente é a diarrea, aínda que hai que diferenciar feces brandas e diarrea. Carbonell puxo o exemplo dos bebés, “que fan as feces brandas e non por iso están enfermos”.

Como consello práctico, o veterinario puntualizou que hai que empezar a preocuparse cando as feces son tan líquidas que atravesan a cama de palla e, ademais de observar as feces, é necesario vixiar o comportamento dos animais: “Se teñen as feces brandas ou algo líquidas, hai que observar se están activos e comen con normalidade”.

Bovilis Cryptium, a vacina de MSD para a protección neonatal

Xornada impartida por Carlos Carbonell (MSD) nas ADS de Mesía e Frades.

A firma MSD A.H desenvolveu Bovilis Cryptium, unha vacina fronte á criptosporidiose que é de utilidade no control da enfermidade, aínda que Carbonell subliña que a vacinación é unha excepcional ferramenta, pero “os gandeiros deben ter en conta que a enfermidade non se puiden solucionar só con inxeccións, pois hai que valorar un conxunto de factores de manexo”.

Esta vacina foi desenvolvida para a inmunización activa de xovencas e vacas xestantes e permite incrementar os niveis de anticorpos calostrais específicos fronte a Gp40 de Cryptosporidium parvum.

A transferencia pasiva desta inmunidade aos tenreiros, a través da adecuada inxesta de calostro, permite reducir significativamente os síntomas clínicos, como a diarrea, causados por ‘C. parvum’.

Os anticorpos xerados pola vacina actúan no ciclo do parásito, bloqueando a adhesión do parásito ás células do intestino. Desta maneira, atrásase a infección polo menos nos 5 primeiros días do animal, durante a alimentación con leite de transición, dando tempo a que o tenreiro desenvolva unha maior resistencia e capacidade de loita contra a enfermidade.

Os estudos desenvolvidos coa vacina concluíron que os tenreiros que reciben o calostro e leite de transición de vacas vacinadas, presentan menos enfermidade e as diarreas que se presentan duran menos días e mostran menor intensidade.