A sección ‘Noticias de empresa’ inclúe informacións de actualidade empresarial, así como as notas de prensa de firmas colaboradoras.

Vitorio  SC, pasar de muxir con circuito en praza fixa a robot

Fai catro meses que Berta e José Luis cambiaron ás súas vacas para unha nova nave dotada cun  Astronaut A5 de Lely. Viñan dun establo antigo cos animais atados e o cambio foi “espectacular” en produción e calidade de vida

José Luis e Berta, xunto ás súas vacas na nova nave que construiron

José Luis e Berta, xunto ás súas vacas na nova nave que construiron

No lugar de Campoverde, pertencente á parroquia de Buriz, no concello de Guitiriz, atópase Vitorio SC, unha gandería familiar que decidiu modernizar as súas instalacións para poder seguir producindo leite.

Berta Fontela e José Luis Calvo tiñan unha explotación antiga, que mantiña o gando trabado e que facía tempo que quedara obsoleta. “Estaba feita a cachos e era moi incómoda. Aquilo non era vida, nin para as vacas nin para nós”, recoñece Berta.

Este ano, polo San Xoán, estrearon as novas instalacións, ubicadas a 700 metros do establo antigo, nunha parcela a carón do monte alonxada das casas para poder cumprir con todos os requisitos de distancias que a normativa esixe na actualidade ás novas explotacións.

Tiñamos as vacas atadas e muxiámolas cun circuito; aquilo non era vida, nin para as vacas nin para nós

A nova nave, con capacidade para 65 animais en produción e dotada dun robot de muxido Lely Astronaut A5,  está a encherse pouco a pouco con recría propia. Aínda que quedou pensada para poder duplicar nun futuro o número de vacas en produción, a idea de Berta e José Luis a curto prazo non é ampliar, senón aumentar a produción dos animais que agora teñen e gañar en calidade de vida (tanto para o gando como para eles). 

Boa experiencia no paso de circuito a robot

“Nós nunca muxiramos en sala e aínda que no verán botabamos as vacas fóra, levaban xa un ano sen saír da corte vella agardando para facer o traslado para a nova, pero sen estar as vacas acostumadas a andar polo establo e a iren a muxirse libremente, a adaptación foi moi boa, estamos moi contentos”, afirma Berta.

Cambiounos a vida completamente, tanto a nós como ao gando

“A transición foi fantástica, as vacas adaptáronse moi ben e non tivemos ningunha baixa nin tivemos que descargar ningún animal, estamos muxindo as mesmas que muxiamos no outro establo. Aquí as vacas vellas foron as que primeiro entraron ao robot e as que mellor se adaptaron ás novas instalacións. Temos algunha vaca de 7 partos que rexuveneceron desde que viñeron para aquí”, remarca José Luis.

A adaptación foi mellor do que esperábamos. Os robots de hoxe non son os de fai 20 anos, a tecnoloxía avanzou e a fiabilidade que teñen é maior

Para axudarlles a facer o cambio contaron co apoio de Marcos, membro do servizo técnico de Lely, que sempre despraza á granxa a unha persoa durante a fase de posta en marcha para realizar os primeiros dous ou tres pases do gando polo robot xunto aos gandeiros titulares da explotación.

Pasámolo peor os días antes que o día do cambio porque como che meten tanto medo a noite antes xa non durmes. Á hora da verdade non foi para tanto

 “No noso caso foi todo moito mellor do que esperábamos. Había xente que nos metía moito medo pero nós a realidade é que só durmimos aquí a primeira noite”, di Berta, que destaca que “os robots de hoxe non son os de fai 20 anos, a tecnoloxía avanzou e a fiabilidade que teñen é maior, é raro que fallen, os únicos problemas que pode haber e en vacas cos tetos moi pequenos, pero non por unha mala colocación”, asegura.

Comezaron muxindo 48 vacas

VITORIO SC (Guitiriz) robot muxido

Non tiveron que descartar ningunha vaca co paso de circuito a robot e a adaptación dos animais foi rápida

Vitorio SC puxo a andar o seu novo robot de muxido coas 48 vacas que trasladou da corte vella. Malia que os seus animais non estaban acostumados a andar ceibos, optaron por traelas todas xuntas no canto de facer a adaptación de xeito escalonado para non ter que atender aos dous sitios. “Trouxémolas todas de golpe, dun día para outro. O número que tiñamos non era excesivo. Se tiveramos máis igual non o podiamos facer así, porque con 48 o robot tiña tempo libre pero se fosen 60 igual xa era máis complicado”, razoa José Luis.

Trouxémolas todas de golpe o mesmo día e só durmimos a primeira noite no establo

A partir do segundo día, unha vez que as vacas se afixeron ao paso das arrobadeiras e a entrar no robot, xa notaron unha subida constante na produción. “As vacas máis vellas xa deron o leite con normalidade na primeira muxidura, pero as máis novas tardaron máis e os primeiros tres días case non tocaban o pensó do nerviosas que estaban”, din.

A comezos de ano párennos bastantes xovencas. Queremos estabilizarnos entre os 60 e os 65 animais en produción todo o ano

Hoxe están muxindo 52 animais, pero no verán chegaron a ter 56 e agardan un pico de novos partos para comezos de ano que aproximará o número de vacas en produción á capacidade total do robot.

“Queremos estabilizarnos entre 60 e 65 animais en produción todo o ano. Eu penso que esta granxa así, tal como está montada, muxindo 65 vacas ten que dar para vivir unha familia. Eu tampouco quero ser esclava das vacas”, di Berta.

Mellora do benestar do gando e da calidade de vida dos gandeiros

VITORIO SC (Guitiriz) cama carbonato e serrin

As camas son de carbonato e serrín e os cubículos amplos

Unha das razóns polas que se decantaron pola instalación dun robot de muxido foi para poder seguir atendendo a explotación sen depender da contratación de man de obra externa. “Co que lle pagas a un empregado pagas a letra do robot e a máquina non se equivoca, o leite malo para o tanque non cho manda. Aquí venche calquera traballar, á outra cuadra non che viña ninguén”, di Berta.

Co que che cobra un empregado pagas a letra do robot

“As vacas están moito mellor, máis tranquilas, e nós tamén”, sentencia. “Se imos a algún lado non temos tanta présa porque non tes os horarios tan estritos como se tiveses que virte para muxir. Xa controlas desde o móbil se tes moitos retrasos e xogas con iso porque podes permitirte vir un pouco máis tarde”, razoa.

As vacas están moito mellor, máis tranquilas, e nós tamén

“É unha ferramenta útil, porque ves as que non entraron, que moitas veces son sempre as mesmas, normalmente as que dan pouco leite que están próximas a secarse, polo que tampouco teñen esa urxencia en muxirse, éche o mesmo que pasen 12 horas ou 13. De feito, mantémolas no robot porque de momento temos sitio nel e sóbranlle 5 horas diarias de funcionamento, por iso as estamos aproveitando, pero cando o teñamos completo priorizaremos no lote de produción as vacas que estean dando máis leite e secaremos antes este tipo de vacas que levan xa paridas máis tempo”, explica José Luis.

O software é moi sinxelo de manexar aínda que non teñas moita idea de informática

 “Tiñámoslle bastante medo á parte que ten que ver con revisar os datos no ordenador, porque tampouco é que controlemos moito de informática, pero en realidade son catro cousas e o software é moi sinxelo de manexar”, engade Berta.

Moitas menos horas efectivas de traballo e máis flexibilidade

Berta e José Luis poden pasar agora moito máis tempo coa súa filla Andrea

Berta e José Luis poden pasar agora moito máis tempo coa súa filla Andrea

A rutina diaria de traballo comeza ás 8 da mañá metendo os atrasos, facendo as camas e dándolle o leite ás xatas. “Logo imos almorzar tranquilos, iso é moi importante”, bromea José Luis. O resto do traballo da mañá completase coa alimentación da recría e as vacas secas. “Despois de almorzar imos ver as xatas e as vacas secas que temos nos prados e levarlles de comer se é no inverno, pero sobre as 12 xa estamos outra vez na casa”, di.

Antes botabas o día traballando e non se che vía o traballo; agora temos moita máis flexibilidade

Despois de comer, sobre as 4 e media volven á nave de produción a facer o carro para as vacas de leite, antes de comezar de novo as tarefas de revisión das incidencias do robot e completar a segunda toma diaria da recría pequena. “Pola noite ás 8 ou 8 e media tamén xa temos acabado sempre”, indican. Deste xeito, agora teñen máis tempo para estar coa súa filla, Andrea, que ten 7 anos.

“Aquilo non era viable, tiña os días contados”

Cando se lles pregunta, “e antes que horario tiñades?”, botan a rir. “Ás sete e media da mañá xa tiñas que estar muxindo e á noite acababas ás 9 e media ou máis tarde. Entre muxir e lavar eran dúas horas para muxir só 45 vacas. Botabas todo o día traballando, parabas só o xusto para comer pero moi pouco, e non se che vía o traballo. Por exemplo, estabas todo o día limpando nelas, porque estaban en parrillas, pero non lograbas que estiveran ben”, enumeran.

Berta ten 40 anos e José Luis 45. Na nave vella non podían continuar até a xubilación

A comodidade do gando e a facilidade de manexo son dous dos aspectos que máis valoran das novas instalacións. “Nestes cubículos están moi agusto, as camas aquí son de carbonado con serrín e as vacas están moi cómodas. No establo vello tiñámolas en colchoneta, pero era moi dura, e só tiña 1,10 metros de ancho. E pola parte de atrás tiñan parrillas e trillábanse todas dos pés. Tiñamos que coidalas moito, senón non che duraban nada”, recoñecen.

O deseño da nova nave é aberto e o lugar onde se ubica é aireado, polo que non necesitan ventilación forzada para mitigar os problemas de estrés por calor. “No verán tiñamos unha baixada de produción tremenda e empreñaban moi mal. Nos meses de agosto e setembro era unha casualidade que as vacas quedasen preñadas. Este verán que pasamos aquí non notamos nada iso”, aclara José Luis.

De 26 litros de media a 34 coa mesma alimentación

“No establo vello non lográbamos pasar dunha media de 26 litros e aquí, cos mesmos animais e comendo o mesmo chegamos aos 34 litros. A alimentación é a mesma, o único que se fixo foi sacarlles uns quilos de penso no carro e dárllelos no robot, pero gastar gastamos o mesmo”, remarca José Luis, que considera máis efectivo o aporte de concentrado ao ser personalizado e ir dirixido a aquelas vacas que producen máis.

Cambiou a forma de alimentar pero non a cantidade, seguimos gastando o mesmo

“Antes todas comían o mesmo penso, daba igual que estiveran dando moito leite ou pouco, a todas lles tocaban 10 quilos; aquí sen embargo cada unha come o que merece segundo o que produce”, di. Co salto ao robot, a ración en pesebre de Vitorio SC pasou de levar 10 quilos de concentrado a 6 e o resto subminístrase mediante o punteo do robot.

Silo de millo pouco fermentado

VITORIO SC (Guitiriz) silo milloA gandería dispón de carro mesturador propio, o que lles permite facer a ración a medida que os animais a esgotan. “Facémola sempre a mediodía, pero unhas veces antes de comer e outras despois, en función da cantidade que aínda teñan no pesebre. Desta maneira permítenos calcular mellor e que nunca teñan o pesebre baleiro nin botarlles unha comida sobre a outra. Cando che vén o carro a facer a ración vénche sempre á mesma hora e unhas veces pasan fame e outras tiras comida”.

Acabamos o do ano pasado e démoslles uns días alfalfa, pero baixaron moito ao leite e entraban peor ao robot, así que optamos por abrir o silo que acababamos de facer

 A ración que van no carro para as vacas de leite leva normalmente 21 quilos de silo de millo, 21 de silo de herba e 6 de concentrado, aínda que puntualmente neste momento aumentaron un pouco a cantidade de penso para compensar a calidade do silo de millo. “Estabamos metendo 6 quilos de penso no carro pero ao abrir silo novo de millo, mentres non fermente ben, pasamos a 7 quilos”, explica José Luis.

A alfalfa está cara, custounos a 230 euros a tonelada, pero non é capaz de suplir o silo de millo

 “Tivemos que abrilo porque acabamos o silo do ano pasado e metémoslles uns días alfalfa, pero baixaron moito ao leite e incluso entraban peor ao robot porque parecía que estaban máis vagas, así que decidimos abrir o silo novo cando aínda levaba moi poucos días fermentando. O nutrólogo dicíanos que para que fose bo teriamos que deixalo tapado até as Navidades ou cando menos un mínimo de 25 días, pero abrímolo con moito menos tempo ”, engade Berta.

Vitorio SC contrata a maior parte do traballo agrario a empresas de servizos, salvo botar o purín ou segar a herba, “pero a idea é que as vacas dean para pagar a unha empresa que nos faga os traballos de fóra para nós poder centarnos en atender a granxa”, di Berta.

Entregan a Reny Picot

Parideira onde teñen os animais próximos ao parto antes de metelos ao lote de produción no robot de muxido

Parideira onde teñen os animais próximos ao parto antes de metelos ao lote de produción no robot de muxido

Vitorio SC entrega o leite a Reny Picot desde hai anos e desde que se cambiou para as novas instalación xa tivo ofertas de outras empresas para lles recoller o leite. “Tal como está o de benestar animal, que cada vez se esixe máis, cos animais atados no establo vello tiñamos menos opción para escoller empresa a quen entregar o leite”, recoñece José Luis.

O aumento da produción fixo que caeran lixeiramente as calidades, que se moven na actualidade no 4% de graxa e no 3,3% de proteína

Están mandando neste momento uns 3.400 litros cada dous días, cando o habitual na corte antiga eran 2.400. Ese aumento de ingresos permítelles pagar o préstamo, aínda que o encarecemento de custos de produción polo que están a pasar as explotacións de leite neste momento está a acurtar as marxes de beneficio.

Dificultades para incrementar a superficie

Pradeira a carón da explotación, que manexa 40 hectáreas de terreo

Pradeira a carón da explotación, que manexa 40 hectáreas de terreo

Vitorio SC dispón dunhas 40 hectáreas de terreo en propiedade e non ven factible a curto prazo facerse con máis superficie. Esa é unha das razón que non lles fai pensar nunha posible ampliación. “Para manter 65 vacas pensó que temos terreo dabondo, pero se quixeramos dobrar para instalar outro robot xa teriamos que facernos con máis superficie”, razoa José Luis.

Dispoñen únicamente de 4 hectáreas en aluguer e incrementaron a SAU a base de mercar e roturar monte

Unha parte da superficie que teñen era terreo de monte de veciños que estaban fóra e que foron mercando e roturando para facer pradeiras e terras de laboreo para o cultivo de millo. Recolleron este ano 16 hectáreas de millo, fronte ás 13 que sementaban habitualmente, pensando en ir incrementando aos animais en produción até completar o robot.

“Case sempre botamos o millo nas mesmas fincas, porque é nas que mellor se dá. Probamos noutras terras pero non funciona igual”, explican. Este ano a colleita foi boa e o xabarín non fixo excesivos estragos. José Luis é moi afeccionado á caza. Vai todas as fins de semana e só no coto de Guitiriz, que ten 24.000 hectáreas, mataron o ano pasado 160 xabaríns, o que contribuíu a recudir os danos nas fincas.

Unha vez ensilado o millo, levantan o cultivo e fan rotación con raigrás. O resto da superficie está a pradeira permanente, nas que ensilan dúas cortas de herba e despois fan pastoreo de limpeza no outono.

Recría en pastoreo

Nunha zona da explotación teñen o lote das xatas até que son inseminadas

Nunha zona lateral da explotación nova teñen o lote das xatas até que son inseminadas

A nova nave de produción acolle, ademáis das vacas en produción, tamén á recría pequena e as vacas de preparto, o que permitiu a Vitorio SC abandonar por completo a corte vella e centralizar todos os animais nas novas instalacións.

Pero como xeito de reducir custos, Berta e José Luis teñen fóra a recría, nunha parcela de 8 hectáreas a carón da nova nave, que mercaron xa pechada perimetralmente con malla e dotada de todos os servizos (auga e un caseto onde abrigárense no inverno).  “As xatas desde que empreñan e pasan o segundo control de reprodución xa van para fóra. Inseminámolas entre os 13 e os 15 meses de idade”, explica José Luis.

As vacas secas están fóra e volven para o establo de produción na fase de preparto

“As secas e as xovencas xa as tiñamos antes fóra, entre outras cousas porque non tiñamos outra posibilidade onde telas, porque na outra corte dentro non tiñamos sitio. Agora poderiamos telas alí pero así dannos menos traballo fóra”, razoa Berta.

As primeirizas afanse moi ben enseguida. Con poucos días de lactación algunhas xa pasan dos 40 litros

As xovencas non as meten no medio das vacas en produción até que paren para evitar accidentes ou problemas no parto pero aínda así acostúmanse moi rápido ao robot.  “Son moi golosas porque lles gusta moito o penso e en 3 días xa están perfectamente adaptadas ao robot, polo que preferimos non pasalas antes para que non se estresen e non adianten o parto”, explican.

Facer cruzamentos para que as vacas duren máis

Teñen vacas cruzadas de fleckvieh, parda alpina e jersei e van comezar a poñer montbeliard e roja sueca

Teñen vacas cruzadas de fleckvieh, parda alpina e jersei e van comezar a poñer montbeliard e roja sueca

Debido a que as instalación vellas nas que tiñan o gando non eran cómodas para as vacas, o número de baixas era importante. Por iso levaban anos facendo cruzamentos das súas vacas buscando que os animais lles duraran máis.

Antes cruzabamos sobre todo con jersei para que nos saisen animais máis pequenos pero a partir de agora imos seguir o sistema Procross con montbeliard e roja sueca

“Temos un pouco de todo, algún cruce con parda alpina e con fleckvieh, pero sobre todo con jersei, porque como as vacas tiñan que estar presas e as prazas eran pequenas ao cruzar as frisonas con jersei saíannos animais máis pequenos. Antes non podíamos ter vacas grandes porque se machacaban moito, pero agora xa non temos esa limitación e imos empezar a facer os cruzamentos con montbeliar de roja sueca seguindo o sistema Procross de tres razas”, avanza José Luis.

As holstein igual dan máis litros, pero non máis cartos, porque tes que gastar moito máis na vaca

“As holstein igual dan máis litros pero non máis cartos, porque a frisona pura é unha vaca moi boa pero é máis delicada e o que hai que ver é a rendibilidade a fin de ano ou a ganancia que che deu esa vaca a hora de marchar para o matadoiro. Eu penso que as vacas cruzadas son máis rendibles, porque dan máis calidades, empreñan mellor, duran máis e dan menos problemas metabólicos ou de patas”, resume.

Canto máis nos duren as vacas menos recría imos necesitar para medrar

Consideran que as vacas procross son animais equilibrados en canto a produción e durabilidade que é precisamente o que buscan en Vitorio SC. “Canto máis nos duren as vacas máis rápido poderemos medrar porque menos recría nos vai facer falta e tamén menos imos ter que gastar no mentemento das vacas”, razoa José Luis.

O traslado retrasouse un ano por culpa da luz

Vista do novo establo desde a parte de arriba da parcela

Vista do novo establo desde a parte de arriba da parcela

Desde que Berta e José Luis se decidiron a modernizar as instalación nas que traballaban pasaron máis de dous anos até que puideron estrealas. “Viñemos para aquí comer as sardiñas o 23 de xuño, víspera de San Xoán, pero levabamos un ano esperando para trasladarnos por culpa da luz. Desde a casa pedíannos 80.000 euros para traer o tendido, e iso que non está tan lonxe, xa que estamos a 700 metros, así que tivemos que mercar unha finca e traer a luz desde outro transformador que había máis cerca. Pero como levaba máis de 10 anos posto non valeu polo tema dos ruídos, e houbo que mercar outro transformador novo e cambiar unha torreta por un rego que había. Para cambiar a torreta ingresámoslles en outubro do ano pasado 13.000 euros e cambiáronnola en abril. Ao final chegar coa luz até aquí saiunos en máis de 30.000 euros, pero aínda case é peor o tempo de espera con todo listo”, relata José Luis.

Pedíannos 80.000 euros por traer o tendido até aquí, é unha barbaridade, case é medio robot. E despois ter que pagarlles a luz todos os meses, e agora non é barata precisamente

O da luz non foi o único aspecto normativo ao que tiveron que adaptarse. “Cando estábamos facendo os planos para a nave no 2019 saiu unha lei de montes que nos obrigou a movela de sitio porque tiñamos que deixar 50 metros ás masas forestais. Onde a queríamos facer o terreo é máis chao e non tiñamos que picar na pena como tivemos que facer aquí. Iso encareceunos a explanación do terreo. A metade do crédito xa se nos foi niso, e iso que é un amigo noso o que nolo fixo e non nos sableou”, conta Berta.

Fosa de xurro circular

VITORIO SC (Guitiriz) fosa purin redondaEntre a explanación do terreo, os planos, licenzas e permisos, a construción da nave, a instalación do robot e a fosa de xurro Vitorio SC investiu case 600.000 euros. Para a fosa do purín optaron por un deseño circular en formigón, construída con material prefabricado da empresa Rodiñas.

Aforramos 15.000 euros a respecto dunha fosa cadrada coa mesma capacidade

“Hai poucas feitas deste estilo porque ocupa máis espazo, pero é máis barata que as convencionais de deseño cadrado, nós aforramos uns 15.000 euros nela. Ten capacidade para 1,1 millóns de metros cúbicos e custounos 30.000 euros; se fora das outras saíanos por 45.000”, conta José Luis.

Canto estabamos facendo os planos saíu unha norma e tivemos que cambiar de sitio a nave para retranquear 50 metros das masas forestais

Ademais, ten outra vantaxe á hora de bater o purín co revolvedor, ao non ter esquinas, asegura, e xa vén preparada tamén para a colocación dun toldo circular á medida feito pola empresa Toldos Gómez. “Nós estamos contentos coa elección e se instalásemos un segundo robot montaríamos tamén outra fosa deste tipo, de feito xa deixamos a saída e a canalización preparada tamén”, di.  

As vantaxes dunha transición con poucos animais

Datos da explotación desde a posta en marcha do robot até finais de outubro

Datos da explotación desde a posta en marcha do robot até finais de outubro

A marca Lely, pioneira nos sistemas de muxido automatizado, conta neste momento en Galicia con máis de 300 robots instalados e outros tantos en Asturias, Cantabria e País Vasco. Yolanda Trillo Dono é Farm Management Support (FMS) de Lely e destaca as vantaxes de arrincar o funcionamento do robot cun número de animais inferior á súa capacidade total.

“A vantaxe de ter a posibilidade de facer unha transición con poucos animais deriva nun manexo máis suave e progresivo do rabaño, isto é, unha mellor adaptación para as vacas e o persoal da granxa”, asegura.

Fixeron manexo en lotes os primeiros días e conseguiron alcanzar os 2,5 muxidos de media aos 5 días de arrincar o robot

“Neste caso concreto de  Vitorio  SC, tal como recalcan Berta e José Luis, non necesitaron quedar de noite porque fixeron manexo en lotes os primeiros días e conseguiron alcanzar os 2,5 muxidos de media aos 5 días de entrar no robot con 48 vacas, é dicir, as que precisaban máis de dous muxidos facíanos de forma voluntaria e eles só arrimaban ás vacas máis atrasadas”, aclara.

Ademais, indica, “o incremento en produción foi espectacular e os efectos observáronse rapidamente. Na actualidade, mesmo cos días en leite máis altos con respecto ao momento do arranque, conseguen unha media de 33 kg de leite (4% de graxa e 3,30% de proteína) fronte ao 26 kg de leite (4,2% de graxa e 3,35% de proteína) de media no cortello antigo”, destaca.

Reportaxe elaborada por Campo Galego coa colaboración comercial de Lely

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *