Vantaxes de recuperar o uso da madeira na viña e en adega

O aceiro, o plástico e o ferro galvanizado foron desprazando ao uso da madeira na viticultura. Con todo, diversos expertos defenden a súa recuperación pola súa maior sustentabilidade, menores custos e pola abundancia en Galicia de madeira de castiñeiro e de carballo.

Publicidade
Vantaxes de recuperar o uso da madeira na viña e en adega

Viñedos en Alemaña nos que se utiliza a madeira como un valor diferenciado para o viño.

Hai non moito anos a gran maioría dos viñedos estaban guiados por estacas de madeira de castiñeiro e de acacia, conformando un sistema en equilibrio que, sen embargo, nas últimas décadas foi varrido polos postes de formigón e de ferro galvanizado.

O seu uso masivo, tamén en Galicia, promovido por unha teórica maior duración, homoxeneizou en gran medida as paisaxes vitícolas de todo o mundo. Neste sentido, unha recente xornada organizada polo Consello Regulador da Denominación de Orixe Monterrei, expuxo as vantaxes que supón recuperar o uso da madeira tanto no viñedo como na adega.

As estacas de castiñeiro: máis ecolóxicas e asequibles que os postes de aceiro inoxidable

Entre elas están que non só esteamos a aproveitar un recurso local, como é o castiñeiro ou o carballo, e xerando por tanto riqueza na contorna, senón tamén contribúe a practicar unha viticultura máis sustentable, con menor pegada de carbono. Ademais, ao utilizar madeira no viñedo recupéranse paisaxes vitícolas tradicionais, creando por tanto un valor diferencial para o viño, algo que xa fai en rexións de Francia ou de Alemaña, nas que a madeira é amplamente utilizada no viñedo, como un valor engadido máis.

Así o destaca Xosé Antonio Meixide, profesor do Centro de Experimentación Agroforestal de Guísamo (A Coruña). “En viñedo a madeira de castiñeiro ten unha resistencia e unha duración mesmo maior que os postes de ferro galvanizado, e a un prezo senón inferior, cando menos igual”, subliña.

Así, asegura que “unha estaca de castiñeiro, cun diámetro de 10 ou 12 centímetros, pode aguantar en viñedo 15 anos tranquilamente, e se é da cerna, da parte central do tronco, incluso máis”. Os únicos traballos que se terían que realizar son perfilar e sacar punta á estaca cada 10 anos.

Ademais, destaca que o sulfato de cobre que se aplica como antifúnxico ao entrar en contacto coas estacas actúa tamén como protector da madeira. O diámetro varía segundo a función á que se quere destinar a estaca: para cabezais entre 10 e 12 centímetros de grosor como mínimo, para estacas de intermedias de apoio entre 4 e 5 centímetros e para as que se colocan á beira da vide o diámetro oscila entre os 6 e os 9 centímetros.

“Non fai falta que os castiñeiros sexan vellos, porque de troncos ou polas de 10 ou 12 anos é suficiente. Ademais, a madeira de castiñeiro, moi abundante en Galicia, e actualmente devaluada, é resistente á humidade, polo que é ecolóxica e non necesita tratamento, a diferenza dos puntais de piñeiro, que si que teñen que ser tratados, e que proceden na súa maioría de fóra de Galicia, sobre todo de Portugal e do País Vasco”, explica Xosé Antonio Meixide.

O profesor recoñeceu que nestes momentos o ferro galvanizado e o aceiro están amplamente estendidos, sobre todo nas novas plantacións, polo que considera que un obxectivo realista sería empezar a utilizar postes de madeira para os cabezais, que resisten mesmo máis que os de cemento ou os de ferro, e ter postes intermedios metálicos”.

Nos cabezais as estacas de madeira teñen gran resistencia e duración.

Nos cabezais as estacas de madeira teñen gran resistencia e duración.

É factible a curto prazo aproveitar o carballo galego para achas, labras e doias

En canto ao aproveitamento do carballo galego para elaboración de barricas, Xosé Antonio Meixide non o ve factible a curto prazo. “En Galicia hai máis de 100 anos que se deixou de facer silvicultura cos carballos, que se aproveitaron sobre todo para vigas de tren e para cubas de fermentación ou recipientes de viño, non para envellecido, coma si se fai en Francia desde hai séculos”, explica.

O que sen embargo si ve posible a curto ou a medio prazo é aproveitar esta árbore emblemática de Galicia -que actualmente só se utiliza para leña- para achas, labras e doias para dar aos viños aromas a madeira. “O carballo galego é tan bo como o francés e poderíase destinar perfectamente a estas aplicacións”, destaca.

Por último, o profesor do Centro de Experimentación Agroforestal de Guísamo defendeu a utilización da madeira tamén nos elementos construtivos das adegas. “¿Non estaría moito mellor e daría unha mellor imaxe unha adega con vigas de madeira ou cunha barrica encima dunhas vigas de madeira, en vez de estar sobre travesas de formigón?”, pregúntase.

Recomendacións para utilizar envellecer viños en barrica

Por outra banda, na xornada celebrada na DO. Monterrei sobre os usos da madeira, Alberto Tobes, director técnico de experimentación e ensaio da Denominación de Orixe Ribera del Duero ofreceu unhas recomendacións sobre o uso da madeira para envellecer viños.

En síntese, as súas recomendacións foron:

-O carballo francés non é mellor que o americano. Aínda que é certo que o primeiro adoita dar matices máis especiados, máis a canela, mentres que o americano achega aos viños unhas notas máis suaves, a vainilla, inflúen máis outros factores como o tostado da madeira, o tempo de permanencia do viño en barrica ou a acidez e o PH do viño.

-A madeira en si non logra que un viño sexa mellor. É unha ferramenta para lograr que o viño teña matices novos, pero o viño para barrica débese programar desde o viñedo e non todos valen para ser envellecidos en madeira.

 “A carga de polifenois é a clave para que un viño poida ser envellecido en barrica”

-Os requisitos para que un viño sexa apto para envellecer en barrica son a carga polifenólica, con estrutura, cor, en definitiva aguante para absorber os matices da madeira e podela suxeitar.

-Para iso na viña débese cultivar e vendimar de forma diferente: manexo da vexetación, podas en verde, que os acios e a vide teñan moi boa insolación e aireación, para lograr maior carga tánica e polifenólica, cunha uva máis madura e apta para un proceso de crianza.

-En canto á utilización de cubas de madeira para a fermentación, se se utiliza durante anos pasa a ser un mero depósito, pero non vai achegar nada ao viño en canto a cesión dos aromas da madeira. Iso si, a cuba debe estar limpa e sa, para evitar que transmite ao viño sabores a mofo ou a sucidade.

-Para facer un gran viño en barrica hai que ser un gran técnico.

 

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *

Solicitamos o seu permiso para obter datos estadísticos da súa navegación nesta esta web, en cumprimiento do Real Decreto-ley 13/2012. Si continúa navegando consideramos que acepta o uso das cookies. OK | Máis información