Galego
Os pasados 17 e 18 de febreiro celebrouse na localidade cántabra de Cabárceno o II Encontro Estatal de Ganderías de Leite Ecolóxicas, un sector en auxe e con perspectivas de seguir medrando nos próximos anos.
A reunión contou coa participación dun nutrido grupo de gandeiros galegos, un total de 20, que contaron coa colaboración de Xan Pouliquen. Galicia é tamén a comunidade que está a liderar en España este tipo de produción de leite diferenciado. Non en balde, o pasado ano 2017 o leite e derivados lácteos certificados polo CRAEGA aumentaron un 41% ata lograr unha facturación de 18,5 millóns de euros.
A continuación achegamos as conclusións dos distintos grupos de traballo, integrados por gandeiros e técnicos, sobre os aspectos de máis interese para os produtores de leite en ecolóxico:
Técnicas concretas de pastoreo:
Despois de analizar os diferentes manexos do pastoreo e os problemas atopados, conclúese coas seguintes apreciacións:
1º.- Como pauta xeral, estímase de interese producir o máximo de forraxe ou pasto co mínimo custo.
2º.- Para a realización do pastoreo, atópase como principal problema, a atomización da superficie que debería dedicada a este uso como consecuencia da falta de continuidade da superficie da explotación.
3º.- Detéctase unha escaseza de forraxe ecolóxica para adquirir polos gandeiros para alimentar os seus animais nalgunhas épocas do ano.
Interesa realizar a compra o máis próximo posible á explotación e de forma directa ao agricultor para evitar intermediarios e desa forma poder comprar a un prezo máis alcanzable.
4º.- É preciso que os animais teñan a auga próxima á súa disposición en todo momento.
5º.- Os animais deben saír ao pasteiro a pacer. Cando non pazan están mellor na corte ou nun espazo no que non deterioren o prado. Os animais deben saír ao pasto con fame.
6º.- O tempo de repouso das plantas pratenses debe ser suficiente para que recuperen a súa masa foliar e que se obteña a maior produción que resulte posible, coidando que a planta teña un bo estado fisiolóxico.
7º.- O criterio a seguir para introducir os animais na parcela pode ser variado, como é a altura do pasto, a densidade do pasto, o punto óptimo de repouso, a porcentaxe de plantas en flor, etc.
Se non hai pasto suficiente os animais non deben pisar a pradaría
8º.- A estancia dos animais que están en pasto, é conveniente que permanezan na parcela durante un día durante a primavera, pero é preciso mover o fío do pastor e a subministración de auga.
As estratexias utilizadas noutros países (Irlanda) é a medición de forma diaria, da Materia Seca / Ha dispoñible para o pastoreo. Aquí, en España, faise a ollo.
A estancia na parcela varia entre 1 e 3-4 días por parcela; hai moita variedade de criterios respecto de superficie pastoreada momentaneamente polo rabaño, de forma que a decisión do tempo de pastoreo por parcela é moi variable en cada caso.
9º.- Pódense mellorar as producións de forraxe mediante abonados con compost e tratamentos biodinámicos, de forma que se poden lograr niveis de materia orgánica de ata o 14 %.
10º.- Nalgúns casos, pode ser de interese facer resementeira de pradarías ou sementeira de especies pratenses máis produtivas que as presentes no pasteiro.
11º É importante desenvolver unha filosofía ECO- LÓXICA; é dicir, actuar con coherencia en todos os factores que afectan ao manexo da granxa, tomar decisións que sexan social, ambiental e economicamente responsables e razoables, de tal forma que o compendio de decisións fagan mellorar a calidade do produto ecolóxico, a rendibilidade da explotación e o aproveitamento do medio e os seus recursos, sen provocar a súa deterioración.
12º.- Hai persoas que realizan o cambio a produción ecolóxica motivados polo alto prezo de venda do leite e baixa rendibilidade actual da explotación. Sen embargo, adquiren conciencia de produtores ecolóxico debido a que descobren as vantaxes que este sistema de produción achega.
-Recría e razas:
Despois de analizar os diferentes manexos da recría de xovencas e os problemas atopados, conclúese coas seguintes apreciacións:
1º.- As tenreiras que se atopan en fase de amamantamento, atópanse en mellores condicións se se atopan ao aire libre.
2º.- É interesante o uso de vacas nutrices para aleitar ás tenreiras se se dispón de suficiente espazo pastable.
3º.- Nalgúns casos, manter aleitando á nai non é o máis conveniente, posto que unha porcentaxe de vacas reteñen o leite no muxido.
4º.- Para realizar a alimentación posdestete garantindo un bo crecemento da recría, é conveniente utilizar alimentos de alta calidade, tanto se se suplementan con penso, coma se se realiza exclusivamente en pastoreo.
5º.- A tendencia de utilización de razas en produción ecolóxica é cara a un cruzamento de Holstein con razas leiteiras máis rústicas. Non hai unha conclusión clara sobre que raza ou que cruzamento de razas é máis interesante.
A tendencia é cara a un cruzamento de Holstein con razas leiteiras máis rústicas
6º.- Para as situacións de altas incidencias de diarreas, resultou efectivo a vacinación con Bovela, previa análise sanguínea dos animais para realizar o diagnóstico do axente causante.
Como estratexias preventivas pódense enumerar a desinfección do cordón umbilical con Iodo e o encalostramento do recén nado nas primeiras horas de vida.
7º.- Para evitar problemas pulmonares nos cuchos tamén resulta recomendable a desinfección do cordón umbilical e mantelos ao aire libre.
En caso de aparición de síntomas, é preciso a alimentación con sonda de produtos como soro ou leite pasterizado e tratamento prescrito por facultativo en caso de gravidade.
A utilización de homeopatía nas primeiras fases é de gran interese.
8º.- As datas de cubrición para a recría, na maioría dos casos realízase ao redor dos 15 meses de idade do animal. Nalgún caso prefírese agardar ata os 18 meses.
9º.- Para a preparación do parto, incorpóranse as xovencas ao lote de muxido cunha antelación ao parto que oscila entre 2 días e 30 días aproximadamente.
-Mamite:
Despois de analizar os diferentes manexos da mamite e os problemas atopados, conclúese coas seguintes apreciacións:
1º.- Para os que levan uns anos en produción ecolóxica, a mastite, non é un problema.
2º.- A maior produción leiteira, máis problemas (considérase moita produción máis de 20 litros).
3º.- A raza inflúe.
4º.- Unha boa cama, hixiene, pastoreo…;é dicir, a prevención é moi importante.
5º.- Algún realiza tratamentos convencionais outros homeopáticos (explícanse alternativas) aceites esenciais. Entre os gandeiros que están en conversión, hai moitas dúbidas de que funcionen os tratamentos alternativos.
A mamite non é un problema para a produción de leite en ecolóxico
6º.- Nalgunhas comunidades non hai servizo de tratamentos alternativos, por tanto, é o propio gandeiro o que se ten que formar.
7º.- Tamén se comenta dalgúns remedios caseiros
8º.- Hai diferenza de opinión en canto cando hai máis risco de mastite. Algúns din no inverno, pola estabulación e humidade, e outros din na primavera -verán.
9º.- No grupo, para curar unha mastite dise que o mellor é alimentar os tenreiros directamente da vaca, pero poucos o fan, por comodidade.
11º.- Xeralmente, realízase secado natural; é dicir, ponse a dieta e cando ten pouco leite déixase de munguir.
12º.- Algúns realizan prediping e postdiping, outros só postdiping.
Conclusión: A mamite non é un problema para a produción de leite en ecolóxico.
-Parasitismo:
Despois de analizar os diferentes manexos dos parasitos e os problemas atopados, conclúese coas seguintes apreciacións:
1º.- Falouse de parasitos internos tamén pero fundamentalmente derivouse o debate do grupo a parasitos externos ou vectores de enfermidades non asociadas a parasitos. Un exemplo diso é o caso da mosca relacionada coa transmisión de infeccións asociadas a mamite.
2º.- Aspectos relacionados coas necesidades de formación:
-Coñecer ben os causantes dunha enfermidade. No caso de que haxa axentes vectores da mesma, considérase que é preciso coñecer cal é o ciclo dos mesmos. Por exemplo Mamites transmitidas por unha “mosca” que quizais non sexa tal en todos os casos senón posiblemente “Haematobia irritans” ou outros.
-Coñecer tratamentos e pautas diferentes aos convencionais que permite de forma regulada a lexislación de ecolóxico. Coñecer outras técnicas máis aló do alopático. Atopar liñas de produtos específicos.
-Saber facer un bo diagnóstico de detección de problemas de parasitos e as súas causas.
-Citouse a aromaterapia e a fitoterapia pero manifestando descoñecer ambas, sobre todo a primeira.
-Considérase imprescindible recuperar o coñecemento antigo.
3º.- Aspectos relacionados coa abordaxe do problema de parasitos a través da prevención:
-Recoñecemento do medio como factor de influencia. O ambiente inflúe. A contorna e o ambiente circundante inflúen. Prevención a través do ambiente.
-A xenética como vía de solución. ¿Autoinmunidade por xenética e por comportamento?
-A fauna auxiliar e o equilibrio coa contorna como ferramenta para evitar parasitacións.
-Relación nai-terreo-stress como vía de prevención.
-¿É o exceso de asepsia a causa de posibles problemas por parasitos?
-O manexo do pastoreo debe ser ferramenta para reducir a parasitación.
-Recoñecemento de que en ambientes correctos (exteriores) non aparecen problemas.
4º.- Formulacións das persoas que están en transición:
-Medo a non desparasitar.
-Non gusto polo emprego das desparasitacións aceptadas e permitidas polo regulamento. Tratar de evitalas por principios.
As plantas son motor de solución evidente para os parasitos, pero falta coñecemento científico
5º.- Aspectos concretos da problemática:
-Cítase o problema das mamite de verán e a súa relación con vectores.
-Admítese unha menor incidencia de parasitos internos mentres se fagan manexos normais. Coccidiose se cadra.
-A flora das pradarías pode ser máis ou menos adecuada para tratar de evitar ou convivir cos parasitos.
-Cítase a avespa asiática como problema sobre os animais.
6º.- As plantas como problema nalgúns casos e como solución noutros:
-As plantas son motor de solución evidente.
-Segundo con que plantas o animal tamén consegue denominar a convivencia cos parasitos.
-Recoñécese a relación clara entre flora e parasitos pero descoñécese o seu método de uso como ferramenta.
7º.- A relación entre o que come un animal e a súa relación cos parasitos:
-Non só considerada no plano nutritivo senón na procura doutros efectos, sensacións e síntomas do animal ao comer.
