Teixeiro e Pistón, unha gandería que recupera terras abandonadas

Miguel Cordero e Yolanda Gómez iniciaron no 2013 unha explotación de cabrún en Becerreá que naceu como un pasatempo para limpar as fincas da familia e foise ampliando ata convertirse nun complemento de ingresos

Teixeiro e Pistón, unha gandería que recupera terras abandonadas

As cabras ocupan en moitos casos parcelas que estaban a monte, nas que controlan o mato.

En Becerreá (Lugo), igual que noutros concellos do interior galego, as terras van quedando a monte a medida que desaparecen explotacións gandeiras. Miguel Cordero e Yolanda Gómez, unha parella de enxeñeiros forestais, querían evitar que lles sucedera iso coas fincas da familia, así que no 2013 mercaron un par de cabras para manter limpa a parcela da casa e, ao ano seguinte, fixéronse cun rabaño de 20 para rozar as fincas familiares.

Os bos resultados e o doado manexo do rabaño animáronos a aumentar o número de animais e a ampliar a súa base territorial. Chegaron a acordos con veciños, que en moitos casos tiñan as fincas abandonadas, e tamén alugaron terreos a través do Banco de Terras. Así, o que comezou como un pasatempo foise transformando nunha explotación a tempo parcial.

Miguel Cordero, durante unha visita da Sociedade Galega de Pastos e Forraxes.

Miguel Cordero, durante unha visita da Sociedade Galega de Pastos e Forraxes.

A gandería, que leva por nome Granxa Teixeiro e Pistón, conta na actualidade cun rabaño de arredor de 140 cabezas de cabra galega e de negra serrana. Traballan nela a tempo parcial tanto Miguel como Yolanda, que complementan a atención ó gando con outros traballos.

“Cando creamos a granxa, a idea que tiñamos era facer algo que non dese moito traballo e que fose compatible coas nosas ocupacións, por iso nos decidimos por unha gandería extensiva de cabrún”, lembra Miguel.

“Os grandes problemas cos que nos atopamos son a dispersión da base territorial e a comercialización” (Miguel Cordero)

“A intención era que fose para nós como un hobby, unha actividade coa que disfrutar fins de semana e festivos, e que non dese perdas, aínda que tampouco beneficios. Co rabaño que temos agora, xa podemos considerar a actividade como un complemento da renda familiar -valora-, pero atopámonos con problemas graves, como o da base territorial, que dificultan a viabilidade da granxa”.

Dispersión territorial
Se nun comezo, xestionar un rabaño de 20 cabras era tarefa que semellaba sinxela, a medida que a granxa foi medrando, as dificultades pola dispersión das terras disparáronse. “Resulta complicado agrupar parcelas en conxuntos de máis de 1,5-2 hectáreas continuas, así que temos arredor dunha trintena de terreos con peches nos que imos rotando o gando”, explica Miguel Cordero.

O traslado do gando entre parcelas e o mantemento dos peches ocupan máis do 60% do tempo de traballo da granxa”

O minifundio, unido á dispersión das terras, obriga a constantes transportes de animais no remolque e a traballos periódicos de roza e mantemento dos peches, a fin de que non queden inutilizados polo crecemento do mato exterior. “Entre o transporte e o mantemento dos peches, podemos estar falando de máis dun 60% do traballo total que require a granxa”, recoñece Miguel.

A explotación conta con arredor de 20-30 hectáreas no entorno de Becerreá e tamén alugou, por medio do Banco de Terras, parcelas en Lugo, Castroverde e nun monte veciñal de Cervantes. O monte de Cervantes, que supera as 40 hectáreas, é unha das súas principais expectativas de cara ó futuro, pois podería reducir o nomadismo dos animais. “É un monte que habería que habilitar a través de queimas controladas, pero polo de agora non se puideron acometer”, contan.

Peche con catro fíos de pastor.

Peche con catro fíos de pastor.

Sobreesforzo polo lobo
As parcelas utilizadas para o gando péchanse con catro fíos de pastor eléctrico separados por uns 25 céntimetros. O obxectivo é evitar que as cabras saian, pero tamén que os lobos entren. A granxa sufriu a perda duns cinco animais hai un par de anos. Dous anos despois, veñen de cobrar a indemnización polos dous animais que apareceron mortos polo lobo. O resto, que non se atoparon, non son indemnizables.

“O lobo provoca un subrecusto económico e un traballo diario a maiores que ninguén compensa”

“Estamos nunha zona na que convivimos co lobo, o que nos obriga a un esforzo extra que ninguén compensa. Claramente, o lobo provoca un sobrecusto económico e no traballo diario. Temos sete mastíns, que tivemos que criar e adestrar, e ós que temos que alimentar. E nas zonas que consideramos máis problemáticas, poñemos tamén dous fíos extra de pastor eléctrico”, detalla Miguel.

As axudas á prevención de danos de lobo, que convocou o pasado ano Medio Ambiente, son vistas pola granxa como unha vía para fomentar o investimento en medidas preventivas, pero botan en falta que non haxa apoios para o seu mantemento. “As explotacións temos ano a ano unha carga extra polo lobo que non se compensa”, conclúen.

“O futuro da comercialización tende a marcas de calidade que prestixien o produto”

A granxa Teixeiro e Pistón comezou a comercializar o gando a través da venda a particulares do seu entorno. “Atopámonos con que era o que funcionaba mellor. Esíxeche ter unha rede de clientes coñecidos que valoren o produto, pero polo de agora é a mellor vía”, sinala Miguel. O outro pilar das vendas da explotación radica na comercialización de recría para vida.

A venda de animais para vida constitúe unha das súas principais vías de ingresos na actualidade

De cara ó futuro, a venda da carne a través de supermercados é o reto ao que se enfrontan as explotacións galegas de cabrún e de ovino. Teixeiro e Pistón xa fixo probas con supermercados locais, logo de sacrificar, despezar e envasar os animais nun matadoiro. “É un proceso que dispara moito os custos e que a día de hoxe non é viable. De todos os xeitos, pensamos que o futuro debe ir por ese camiño, por dar a coñecer o produto entre os consumidores e por ir chegando á xente máis nova a través das cadeas de distribución”, valoran.

Marcas de calidade
A gandería está implicada na marca de calidade ‘Pastores de Galicia’, que comercializa cabritos e años criados co leite das nais e cos pastos galegos. “Ese é un camiño para prestixiar a produción e que se lle recoñeza a súa calidade. Pola nosa parte, estamos tamén en conversión á agricultura ecolóxica, que é outra vía complementaria que vemos positiva, e producimos ademais cabra galega, que pode usar a marca ‘100% Raza Autóctona Galega”.

Cabras da raza negra serrana.

Cabras da raza negra serrana.

Razas
Desde un comezo, a granxa apostou por traballar dúas razas, a cabra galega, unha raza autóctona que estivo en perigo de extinción e que se está a recuperar nos últimos anos, e a negra serrana, unha raza andaluza empregada en áreas de montaña. “A intención inicial era comparar o funcionamento das dúas razas e decantarnos pola que funcionase mellor, pero vimos que son complementarias, así que continuamos traballando coas dúas”, indica Miguel.

A negra serrana resultou adaptarse ben ás condicións de frío e choiva de Galicia, ofrecendo canais cunha maior uniformidade e peso, pero trátase dun animal que prefire pastos herbáceos, en tanto o punto forte da cabra galega é a súa rusticidade e a súa capacidade para aproveitar o mato no monte.

Recría para vida
Ao traballar con dúas razas puras, que a explotación vai seleccionando, outro mercado que está a demostrarse importante para a granxa é o da recría para vida, tanto o de machos, para sementais, como o de femias reprodutoras. “A día de hoxe é o máis viable e proporciónanos unha parte importante dos ingresos”, conclúen.

Outra vía que era tradicional no sector, como a venda a intermediarios, é descartada pola granxa, xa que non interesa, din, nin a nivel económico nin no relativo a prestixiar a produción galega.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *

Solicitamos o seu permiso para obter datos estadísticos da súa navegación nesta esta web, en cumprimiento do Real Decreto-ley 13/2012. Si continúa navegando consideramos que acepta o uso das cookies. OK | Máis información