Galego
As forraxes supoñen máis do 50% da ración nas explotacións de vacún de leite da Cornixa Cantábrica, principalmente silo de millo, e a continuación silo de herba e en menor medida herba seca e herba verde.
Estes datos, extraídos dun estudo elaborado conxuntamente polos principais centros de investigación agraria da Cornixa, entre eles o de CIAM de Mabegondo, revelan a importancia que teñen a calidade destas forraxes á hora de realizar unha formulación para o vacún de leite. E é que non só repercute na alimentación das vacas e na calidade do leite, senón tamén no axuste fino das racións formuladas polos técnicos, e polo tanto en miles de euros que se pode aforrar unha gandería.
Unha correcta analítica de forraxes repercute en miles de euros que se pode aforrar unha gandería
Neste sentido, dotarnos de métodos acreditados de cálculo da enerxía neta destas forraxes, resulta clave para a formulación de racións de vacas de leite.
A enerxía é o primeiro parámetro a ter en conta cando aborda unha formulación. O cálculo da enerxía neta dunha forraxe ten unha correlación moi alta coa súa dixestibilidade, un parámetro que mide a cantidade de enerxía que un animal é capaz de aproveitar dun alimento determinado.
Para ver a realidade a pé de campo da “fiabilidade” das analíticas de forraxes solicitamos a opinión de profesionais do sector tanto de España como de Francia:
Joaquim Baucells, veterinario asesor de leite de Centre Veterinari Tona (CVTONA)
¿Que condicións debe cumprir unha analítica de forraxes, tanto herba como silo de millo, para que sexa fiable?
En xeral, o ensilado de millo é un produto con menos variabilidade e as analíticas teñen alta fiabilidade, mentres que outras forraxes ( ray grass, cebada, trigo, avea , colza, herba….) requiren continuos controis e analíticas para precisar a súa valoración.
A chave principal e primeira premisa para que unha análise sexa representativa (fiable) é unha correcta toma de mostras seguindo, en todo momento, un protocolo adecuado ao tipo de forraxe (verde, ensilado, feno..)
En segundo lugar, as mostras correctamente recollidas, deben conservarse e transportarse adecuadamente para evitar a deterioración dalgúns parámetros máis sensibles como a humidade.
Quim Baucells: “Deberíase medir de forma periódica a Materia Seca do silo na propia explotación”
Finalmente, dispoñer dun laboratorio dinámico, rápido, experimentado e contrastado que cumpra os estándares internacionais para o tipo de análise solicitada.
Independentemente de se a analítica realízase toda ou en parte por vía húmida ou NIR, habitualmente solicitamos a determinación dos clásicos parámetros químicos para calquera alimento: PH ,humidade, cinzas, proteína bruta, extracto etéreo, fibra bruta. Ademais, requirimos Fibra Neutro Deterxente e Fibra Acedo Deterxente.
En casos específicos pódennos interesar realizar analíticas adicionais complementarias (Amidón , Ca , Mg, K , Aminoácidos (Lys e Met) , perfil de AGV, dixestibilidades , NNP , azucares , dixestibilidade da FND… ) que se solicitarán segundo sexa o caso.
Para mellorar o control da humidade das forraxes e TMR, e coñecer as evolucións no tempo, recomendamos complementar as analíticas de laboratorio e dispoñer de ferramentas de medida da Materia Seca ( estufas , microondas..), na propia explotación que de forma periódica permítenos determinar a humidade, detectar cambios, axustar con maior precisión a forraxe á dieta e avaliar con maior exactitude a inxesta diaria.
Aporta máis fiabilidade nas analíticas se se inclúe unha análise da dixestibilidade da materia orgánica in vivo? En que porcentaxe pode aumentar a fiabilidade?
A dixestibilidade da materia orgánica (DMO) é un parámetro utilizado nos sistemas de avaliación de forraxes en Europa (como INRA) para predicir a Enerxía Metabolizable. Pode aportar un pouco máis de fiabilidade para predicir o valor enerxético. Sen embargo, non creo que valla a pena solicitar DMO, pois o valor enerxético da forraxe tamén pode predicir bastante ben utilizando ecuacións (NRC) en base á Fibra Acedo Deterxente (FAD) e ao tipo de forraxe.
Stéphane Saille, responsable de Márketing & Innovation en BCL OUEST (Francia)
Que recomendaría para obter uns datos fiables das analíticas de forraxes?
Ante todo é necesario recoller mostras que sexan representativas do conxunto do silo que se vai analizar. A continuación, asegurarnos de que o envío da mostra ao laboratorio sexa rápido, e en condicións normais, sen sobreexposición ao sol, por exemplo. Tamén é posible conxelar as mostras para ter máis flexibilidade á hora de enviar as mostras (por exemplo, se facemos varios silos, e imos tomando mostras de cada un deles).
A continuación, é clave asegurarnos de que os aparellos NIR´s teñan unha calibración correcta. Neste sentido, en BCL Ouest traballamos con aparellos móbiles que recalibramos regularmente a partir das análises químicas das forraxes.
Por último, recomendaría non escatimar en realizar varias análises dun silo, sobre todo se a forraxe é heteroxénea.
Stéphane Saille (Francia): “Deberíanse analizar os silos varias veces ao ano e medir tamén a rotura dos grans de millo”
É máis fiable unha análise de forraxe se inclúe a DMO in vivo?
En BCL Ouest utilizamos o criterio da DMO nas nosas analíticas pero non in vivo. A DMO calculámola a partir da Dcell MS e o parámetro entra no cálculo das UFL ou enerxía, segundo o modelo M4 do INRA. De feito, somos moi coidadosos de calibrar o NIRS coa DcellMS para manter un bo nivel de precisión.
No día a día, si que é difícil utilizar a DMO in vivo porque esixe realizar test en animais.
Que se pode mellorar nas analíticas de forraxes en Francia?
Hai un traballo para realizar no que é facer análises máis regulares, mesmo mensuais, e no número de analíticas por ano. A reflexión prodúcese a partir do feito de que o tamaño dos rabaños aumenta, e os silos son cada vez máis altos, longos e anchos, con forraxe procedente de moitas parcelas. Por tanto, sería moi interesante realizar varias analíticas do silo ao ano, como mínimo para ver a Materia Seca, para axustar as racións e o concentrado.
Outro criterio que incluiría por rutina nas analíticas sería medir a rotura dos grans de millo.
Gonzalo Flores Calvete. Xefe do departamento de Pastos do Centro de Investigacións Agraria de Mabegondo (CIAM)
Que factores determinan que as analíticas de forraxes dun laboratorio sexan fiables para o gandeiro?
A dixestibilidade dunha forraxe determina o seu valor enerxético como alimento, e a mellor estimación da dixestibilidade é a realizada “in vivo”, utilizando animais, polo xeral ovinos, aloxados en gaiolas.
Sen embargo, estas determinacións son lentas e moi custosas polo que é necesario dispoñer de métodos de laboratorio para a estimación indirecta do valor da dixestibilidade “in vivo”.
“Predicir enerxía neta dunha forraxe baseándose en parámetros químicos (FAD, FND, PB..) é pouco preciso”
A día de hoxe a metodoloxía NIR´s é a que se está utilizando maioritariamente para a analítica de forraxes. Con todo, este método esixe ter calibracións fortes e fiables obtidas por métodos de referencia E no caso do parámetro da dixestibilidade o método de referencia é a dixestibilidade “in vivo” ou “in vitro”.
Sería impensable incluír unha determinación “in vivo” de cada forraxe que se envía ao laboratorio para ser analizada. Porén, se incluímos no NIR´s ecuacións de calibración cos resultados destas determinacións “in vivo” obteremos os mellores indicadores de calidade e de valor nutricional das forraxes.
É dicir, ¿calcular a enerxía neta dunha forraxe en base á fibra neutro deterxente (FDN) non é fiable?
As ecuacións de predición da enerxía neta baseadas en parámetros químicos (FAD, FND, PB..) son as menos precisas, segundo se coñece en base a resultados de investigación.
Neste sentido, no CIAM desenvolvéronse ao longo do ano numerosas calibracións “in vivo” para a estimación da dixestibilidade de distintas forraxes, como silos de herba, cereais de inverno, leguminosas forraxeiras, sorgo, xirasol e millo.
René Baumont, investigador do INRA, centro público do goberno de Francia.
Que determina a fiabilidade dunha analítica de forraxe?
A fiabilidade depende principalmente da representatividade da mostra, e neste sentido é recomendable tomar a mostra cando se fai o silo. Tamén depende da conservación da mostra antes de ser enviada ao laboratorio, e por iso é mellor que estea conxelada.
“Incluír os datos fiables da DMO in vivo na calibración do aparello NIRS é sempre mellor”
É máis fiable unha analítica de forraxe que inclúa a DMO in vivo?
A dixestibilidade in vivo non pode ser medida nunha analítica de laboratorio. Con todo, recomendamos desde o INRA medir en laboratorio a dixestibilidade encimática pepsina-celulasa, que é o mellor predictor da DMO in vivo.
En todo caso, incluír os datos fiables da DMO in vivo na calibración do aparello NIRS é sempre mellor.
Carlos Manuel Franco Abuín, profesor do Departamento de Química Analítica, Nutrición e Bromatoloxía do Campus Terra da Universidade de Santiago de Compostela.
Que condicións debe cumprir unha analítica de forraxes, tanto herba como silo de millo, para que sexa fiable?
Que estea feita empregando un método normalizado ou recoñecido ou oficial , que estea publicado e feito nun centro de recoñecido prestixio ou preferentemente acreditado e que traballe cos ditos métodos oficiais ou normalizados. Dada a variabilidade que pode haber, as analíticas deben de facerse por triplicado e tras un plan de toma de mostras adecuado en función das partidas ou lotes que haxa. Canto máis grande máis mostras.
Achega máis fiabilidade nas analíticas se se inclúe unha análise da dixestibilidade da materia orgánica in vivo?
Creo que agora os Laboratorios están a empregar a dixestibilidade in vitro.
Non son un experto, pero obviamente trátase dunha análise distinta, o da dixestibilidade. Desde logo debe de ser un parámetro que axuda, aínda que supoño que tamén ten moita variabilidade. Debe de empregarse tamén un método normalizado para que sexa representativo.
