Abaratar os custos dos insumos é un dos principais obxectivos que hai no sector, pero para iso é necesario buscar novas vías. Así, fai algo máis dun mes púxose en marcha o proxecto GO GUIPROGAL, no que investigan variedades de guisante adaptadas localmente para aumentar a resiliencia ás condicións ambientais cambiantes, como fonte de proteínas para pensos e alimentos. Esta investigación desenv
olverase até decembro de 2026.
Entre as entidades que forman parte do mesmo atópase a Misión Biolóxica de Galicia (MBG-CSIC), representada pola investigadora Ana María González Fernández. Nesta entrevista relata cales son os obxectivos principais e como levarán a cabo a investigación.
– Cal é a finalidade do proxecto GUIPROGAL?
O cultivo do chícharo ten interese nunha agricultura sustentable, xa que fixa o nitróxeno, e enmárcase nas prácticas beneficiosas para o clima e medio ambiente. As variedades de chícharo autóctonas galegas son amplamente aceptadas polos agricultores locais por estar ben adaptadas, e poden ser unha boa alternativa para rexións non aptas para o cultivo de soia, cultivo do que dependemos para poder suplir a demanda de proteína do mercado.
Por todo iso, en GUIPROGAL centrámonos en tres desafíos: recuperar e valorizar as variedades autóctonas de chícharo proteaxinoso, suplir a dependencia das importacións de soia dunha forma sustentable e rendible, e satisfacer a demanda de novas proteínas no mercado alimentario e de pensos.
– Empezouse cun estudo previo na que se seleccionaron as variedades que estudaranse. Cales son os seguintes pasos e como se desenvolverá o proxecto?
O primeiro paso é poder identificar as variedades autóctonas que presenten mellor adaptabilidade e produtividade. Isto farémolo mediante a súa avaliación e selección en diferentes condicións ambientais. Nunha segunda etapa, avaliaremos o perfil de calidade e o potencial destas variedades para a súa transformación, desenvolvendo formulacións ricas en proteína para alimentación humana e gando bovino, e paralelamente levaremos a cabo a transferencia destas variedades e produtos obtidos ao sector (agricultores e produtores).
Nos primeiros ensaios piloto temos incluídos 5 zonas de ensaio e un total de oito parcelas de toda Galicia
-Quen forman parte de GUIPROGAL? Cal é o labor de cada un dos integrantes?
GUIPROGAL reúne un consorcio equilibrado e diverso que inclúe mejoradores, agrónomos, expertos en tecnoloxía alimentaria, agricultores e produtores e expertos en divulgación e transferencia. Este consorcio consta de 5 membros e un colaborador externo:
Axiña Asesoramento Rural Integral S. Coop. Galega (AXIÑA) é unha Cooperativa dedicada ao asesoramento e xestión de explotacións agrogandeiras, e á formación e difusión dos avances en innovación ao sector agrario. Dispón de leiras dos seus clientes onde establecer as zonas piloto para a realización dos ensaios, e na parte final, en participaraos nos ensaios de cebo dos becerros.
Misión Biolóxica de Galicia-CSIC (MBG), centro de investigación agraria pertencente ao CSIC, quen posuímos unha ampla colección de diferentes leguminosas, entre elas, variedades autóctonas de distintas orixes. Temos experiencia na mellora xenética da adaptación e calidade da produción de leguminosas. O noso principal papel centrarase na selección e avaliación destas variedades en diferentes condicións edafoclimáticas, establecendo condicións óptimas de cultivo e avaliando a fenología para estabilidade e tolerancia a tensión abiótica. Tamén participaremos na selección do seu potencial para transformación.
Fundación Centro Tecnolóxico dá Carne (CETECA) con ampla experiencia na mellora xenética de leguminosas para atributos de calidade, e elaboración de novos produtos. O seu principal papel será a elaboración de formulacións ricas en proteína para alimentación humana (fariña de chícharo, chícharo en conserva e humus). Colaborará tamén na alimentación de becerros e análises nutricionais para ambos os usos (alimentación humana e pensos).
Almacéns Gamallo (GAMALLO), é a principal comercializadora de pensos e abonos da comarca da Limia, e participará na colleita do gran, así como na formulación e elaboración de novos pensos para gando bovino.
Javier Sabín, é un gandeiro e colaborador externo. Os seus labores centraranse en realizar o ensaio de alimentación cun penso realizado con chícharo substituíndo á soia.
Fundación Empresa Universidade Galega (FEUGA), quen actuará como axente de innovación, realizando a coordinación nas actividades de difusión e comunicación, explotación de resultados, deseño e implementación de novas metodoloxías de transferencia e enfoque multiactor.
A industria de transformación contará con novos produtos probados e caracterizados para alimentación humana
– Traballarase en diferentes zonas de Galicia e con varios agricultores. Cales son esas zonas seleccionadas e por que?
Nos primeiros ensaios piloto incluimos 5 zonas de ensaio e un total de oito parcelas de todo Galicia. Desta forma, pretendemos englobar unha ampla diversidade de ambientes, con diferentes climatoloxías e condicións (ensaios en invernadoiro e ensaios en exterior), para así poder ver as diferentes interaccións e seleccionar variedades para ambos os usos (chícharo fresco e seco).
– Cales son o cinco variedades de chícharos que se investigarán? Por que se escolleron estas variedades?
Parte da nosa colección xa está caracterizada, grazas a esta caracterización previa puidemos facer unha pre-selección das variedades que sabemos que presentan bos caracteres de porte e produción e que son óptimas para un ou mesmo ambos os usos.

Flor de chícharo. Cedida
– Cales son os principais obxectivos da investigación?
Primeiramente, desenvolver variedades de chícharo proteaxinoso con calidade para alimentación humana e animal e adaptadas a sistemas de cultivo sustentables. Segundo, desenvolver novos produtos alimentarios que dean un valor engadido á produción destas variedades. Finalmente, realizar a transferencia dos nosos resultados ao sector agrícola e produtor.
– A finalidade é obter pensos para gando bovino e tamén produtos para consumo humano. Que impacto terá conseguir estes produtos?
A industria de transformación contará con novos produtos probados e caracterizados para alimentación humana e o sector industrial verase favorecido polo deseño de novas formulacións para cebo de becerros.
– Por que é importante aumentar a produción de proteína vexetal en Galicia?
A produción de proteínas vexetais influirá en toda a cadea cunha redución de custos de produción (fertilizantes, combustible, maquinaria…), logrando, ademais, un penso onde se substituirá, até onde sexa posible, a fariña de soia por fariña de chícharo orgánica de proximidade. Todo iso levará unha redución nos custos de elaboración de pensos (prezo fariña de soia= 360 euros/Tm fronte chícharo= 100 euros/Tm).
Este proxecto está financiado polas axudas para a execución de proxectos innovadores dos grupos operativos da Asociación Europea da Innovación (AEI), cofinanciadas nun 80% co Fondo Europeo Agrícola de Desenvolvemento Rural (FEADER) no marco do Plan estratéxico da política agraria común (PEPAC) 2023-2027 con fondos propios da Xunta de Galicia nun 14% e con fondos do Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación nun 6%. A Consellería do Medio Rural é o órgano da Administración galega á que lle corresponde propor e executar as directrices xerais no ámbito rural, e engloba as competencias en materia de agricultura, gandaría, desenvolvemento rural e ordenación comarcal, estruturas rurais, industrias agroalimentarias e forestais, montes, prevención e defensa dos incendios forestais. Orzamento total do proxecto: 139.556,94 € Subvención:139.556,94 €