Galego
Ricardo Delgado Vizcaíno, presidente da Cooperativa del Valle de Los Pedroches (COVAP). Foto: Cedida
Ricardo Delgado Vizcaíno é presidente de COVAP desde o ano 2008, a cooperativa gandeira do Valle de Los Pedroches (Córdoba), fundada en 1959 e que se converteu nun referente para a industria láctea de base cooperativa.
COVAP sitúase neste momento entre as catro grandes industrias lácteas españolas, e ademais con base cooperativa. Que decisións considera que foron clave para chegar á situación actual?
Mantendo un firme compromiso cos nosos gandeiros e contribuíndo ao desenvolvemento económico das zonas rurais onde operamos, en definitiva, sendo un motor de emprego e cohesión social do noso territorio.
O noso modelo cooperativo, de 360º, integrando toda a cadea alimentaria, desde a orixe, impúlsanos a expandirnos de maneira constante, e facémolo de forma estratéxica. Os gandeiros, que son ao mesmo tempo provedores, clientes e propietarios da cooperativa, son fundamentais neste proceso. Ao crecer as súas demandas, nós debemos responder con maior capacidade de transformación e comercialización.
Para soster este crecemento, levamos a cabo alianzas moi importantes como a que mantemos con Mercadona, así como investimentos que superan 100 millóns de euros no últimos cinco anos.
De cantas ganderías socias e produción de leite de vaca en COVAP estamos a falar neste momento?
Actualmente na cooperativa contamos con 270 socios de vacún de leite que teñen unhas 28.500 vacas en muxido. Ademais, este ano incorporouse como socio a Cooperativa Alba ganaderos, con 79 socios.
En 2023 alcanzaron unha facturación superior aos 1000 millóns de euros. Que balance fai destes resultados e que obxectivos márcanse para este 2024?
A facturación de 2023 marcou un fito moi importante para a cooperativa. Superar os 1.000 millóns de euros é un feito moi relevante e é froito do esforzo e o traballo de todas as persoas que forman COVAP, desde os socios aos nosos traballadores, así como de grandes clientes como é o caso de Mercadona.
Este ano, o obxectivo é seguir traballando co mesmo compromiso avanzando en innovación, internacionalización e a diversificación da nosa oferta para responder, tanto ás demandas do mercado como ás dos nosos socios.
Como influíu o contrato de provedores con Mercadona para a expansión de COVAP?
Hai 20 anos chegamos a un acordo con Mercadona baseado na confianza e transparencia mutua, co fin de garantir a subministración de leite a un distribuidor que nese momento crecía de forma relevante. Despois de 20 anos como provedores, conseguimos un crecemento moi significativo, actualmente o Grupo COVAP integra 4 industrias situadas nas zonas de maior produción láctea de España: Galicia, Castela León, Cataluña e Andalucía, dando pleno servizo ás case 1.700 tendas de Mercadona, non xa só de leite senón doutros produtos lácteos como a manteiga, o que nos permitiu especializarnos industrialmente, diversificar dentro do mundo lácteo o noso negocio e adquirir as sinerxias necesarias para ser cada día máis competitivos.
Nos últimos anos, COVAP adquiriu Naturleite, Lactiber e Làctia. Que razóns os levaron a este plan de expansión e como influíu a relación con Mercadona nestas decisións?
Entendemos que era necesario achegarse ás zonas de maior produción para garantir a subministración e o servizo. Esa forte aposta permitiunos crecer ao ritmo do noso cliente, pero tamén exportar o Modelo COVAP a outros territorios, colaborando cos gandeiros de cada unha destas zonas para xerar desenvolvemento e riqueza no mundo rural a través de modelos de colaboración diversos, xestionados a través do coñecemento que nos permite o noso modelo cooperativo, do que tan orgullosos nos sentimos.
No caso concreto de Naturleite, Que balance realiza da adquisición da planta de Meira en 2018 e que plans de futuro teñen para ela?
O balance é positivo, en tan só cinco anos Naturleite consolidouse como unha industria láctea recoñecida nun dos centros neurálxicos de produción de leite de Galicia.
A experiencia de COVAP como cooperativa de ADN gandeiro, con capacidade emprendedora para a transformación dos seus produtos, sumado á profesionalidade dos gandeiros galegos e dos traballadores de Naturleite, fixo posible nosa posición actual no sector e de compromiso e proxección de futuro en Galicia.
O futuro pasa pola posta en marcha de proxectos que nos permitan mellorar a eficiencia produtiva da planta, sempre coa premisa do noso compromiso ambiental. A nosa filosofía de traballo está baseada no crecemento económico da contorna en que nos asentamos e no desenvolvemento do sector agroalimentario.
“En Galicia xa procesamos a través de Naturleite uns 140 millóns de litros ao ano, con 133 ganderías provedoras”
Que volume de recollida ten na actualidade COVAP en Galicia e cantas ganderías lles subministran leite?
Procesamos ao ano 140 millóns de litros. Actualmente temos 133 ganderías provedoras asentadas todas elas nas provincias de Lugo e A Coruña
Atópase a planta de Meira ao 100% da súa capacidade produtiva?
As nosas instalacións permítennos incrementar a produción sen necesidade de acometer ampliacións, actualmente atópase case ao 100% da súa capacidade. Así mesmo, estamos inmersos en proxectos de mellora de sustentabilidade e eficiencia.
É posible unha ampliación das instalacións? Responde a ese obxectivo a adquisición en 2023 da empresa de cereais Rego, que se atopa no mesmo polígono industrial?
Si, a ampliación das instalacións é posible co obxectivo de dar respostas ás demandas dos nosos clientes. A adquisición da planta de cereais Rego responde o compromiso de COVAP con Galicia e co sector gandeiro. Para nós, esta comunidade é moi importante e con esta adquisición o que queremos é reforzar o servizo que ofrecemos ás ganderías galegas.
A produción de leite en España está a concentrarse cada vez máis en Galicia, Castela e León e Cataluña, con descensos en Andalucía e noutras comunidades. Preocúpalles esta tendencia? A que obedece no caso andaluz?
Efectivamente a produción no noso país concéntrase fundamentalmente en rexións como Galicia e Castela e León, onde se dan condicións óptimas para a produción de leite. No caso de Andalucía, a produción está a concentrarse en Córdoba ao darse unha circunstancia especial: as condicións creadas por COVAP durante moitos anos de historia.
Somos competitivos en custos tanto desde o punto de vista gandeiro, como industrial, para poder abastecer de leite líquido á Comunidade Autónoma máis poboada de España.
Cal é o custo de produción e o custo de alimentación por litro de leite de vaca nas ganderías de COVAP? Que desafíos supón neste sentido seguir producindo leite en base á compra non só de concentrados senón tamén de forraxes?
Os custos de produción de leite varían dunha gandería a outra xa que depende de moitos factores. En canto aos desafíos relacionados coa alimentación, para o gandeiro o máis importante é o rendemento do animal, medido en litros leite vaca e día, en relación ao custo da comida, neste caso a capacidade para conseguir subproductos diversos que conteñan a cantidade de enerxía e proteína que necesita o animal é crucial. COVAP demostrou unha capacidade importante para conseguir as mellores opcións de alimentación para os seus socios, garantindo sempre o mellor rendemento ao menor custo posible.
Doutra banda, estamos a facer un traballo moi importante a nivel de agricultura cos nosos propios socios, para garantir o volume necesario de forraxe no noso propio territorio, reducindo o custo loxístico, aumentando a dispoñibilidade de forraxe e xerando riqueza na nosa contorna tamén a través da agricultura.
Como valora o acordo de integración das ganderías socias da cooperativa granadina ALBA en COVAP tras a súa desvinculación o ano pasado da subministración de leite para a planta de Lactalis-Puleva?
Para ambas as cooperativas e para os seus socios é unha oportunidade de traballar unidos en pos dun sector lácteo andaluz máis integrado e máis forte, que procurará aos gandeiros e aos demais elos da cadea alimentaria unha maior estabilidade e eficiencia.
“En Covap apostamos polo modelo cooperativo co gandeiro, e estamos a reflexionar cal sería o máis idóneo para Naturleite”
Cabería a posibilidade de que nalgún momento as ganderías que entregan leite a Naturleite, Lactiber ou Làctia puidesen entrar tamén como socias de COVAP?
O noso modelo está baseado na cooperación co gandeiro, facéndoo 100% partícipe das decisións tomadas.
Neste sentido o modelo cooperativo parécenos o máis adecuado e COVAP é un exemplo de éxito. En Làctia temos un modelo de cooperación con Campllong, cooperativa de gandeiros catalá con quen compartimos propiedade dos activos.
No caso de Castela León temos un modelo colaborativo con Iparlat, tamén de base cooperativa.
En Galicia estamos a reflexionar cal debería ser o modelo idóneo non só para a planta láctea senón mesmo para a recentemente adquirida de pensos.
Fábrica de Piensos Rego, adquirida o ano pasado por COVAP
Dentro da súa aposta pola redución do impacto ambiental, COVAP está a traballar en distintas iniciativas para reducir as emisións das ganderías de vacún de leite. Pode avanzarnos en que consisten?
No que respecta a as emisións en gandería de vacún de leite, o noso modelo responde a 3 puntos que impactan en maior medida sobre as emisións, en orde de importancia: uso dos pensos, emisións entéricas e as emisións do esterco. Polo que abordamos 3 medidas que responden a estas necesidades:
Desenvolvemos a agricultura de km cero innovando en variedades de cultivos adaptadas á nosa zona así como no uso de fertilizantes orgánicos nun balance óptimo,
Tamén incorporamos na ración das vacas que producen o leite de COVAP un aditivo alimentario innovador, que permite unha reducción dun 30% nas emisións de metano.
E finalmente, para axudar a reducir os niveis de emisións das ganderías construíuse unha planta de biogás que se alimenta, fundamentalmente, de xurros e esterco destas e dos centros de tipificación de COVAP. O gas xerado é utilizado nas nosas plantas industriais e dixestato polos nosos agricultores como fertilizante orgánico.
Precisamente, dentro da súa aposta pola innovación no sector gandeiro acaban de subscribir un acordo coa empresa galega INNOGANDO. Que lles levou a entrar no accionariado da startup galega e en que beneficiará a COVAP?
Desde COVAP, apostamos pola innovación e a dixitalización e o noso recente acordo con Innogando é unha proba diso, convertémosnos en accionistas desta startup galega líder na innovación tecnolóxica dedicada ao desenvolvemento de solucións avanzadas para a monitorización do gando. O noso obxectivo con este investimento é seguir apostando pola dixitalización do sector e dos nosos socios xunto a Innogando e RUMI, o smartwatch para vacas que permite a vixilancia en tempo real do comportamento do animal.
Este investimento reforza o noso compromiso con Galicia, onde estamos presentes desde 2018 cunha industria láctea e unha fábrica de pensos que adquirimos o pasado ano, como se indicou anteriormente.
É unha alianza estratéxica para seguir facendo o sector e esta profesión máis atractiva para o talento novo.
A innovación é algo innato na cooperativa. O avance en dixitalización e tecnificación na industria permítenos avanzar no desenvolvemento e a eficiencia dos procesos. Os avances tecnolóxicos son un ben engadido clave que nos permite acelerar o proceso de produción mantendo sempre a calidade dos nosos produtos.
Competir sendo unha cooperativa con grandes multinacionais do sector lácteo non é tarefa fácil. Que vantaxes competitivas lles achegou no mercado o feito de ser cooperativa? Retardou a toma de decisións?
Competir no sector lácteo fronte a grandes multinacionais é un desafío, pero ser unha cooperativa outórganos vantaxes significativas. Somos unha cooperativa agroalimentaria que integra toda a cadea alimentaria desde a orixe, o que nos permite contribuír a un maior equilibrio de todas as súas partes.
A capacidade de adaptación e a colaboración son as nosas maiores fortalezas fronte á competencia
Ademais, ao ser unha cooperativa, temos un enfoque centrado no benestar dos nosos socios e na sustentabilidade das nosas prácticas. Isto non só nos diferencia no mercado, senón que tamén fortalece a lealdade dos nosos produtores e consumidores.
En canto á toma de decisións, aínda que poidan parecer máis lenta, a cooperativa gobérnase con moita disciplina e axilidade na xestión. En última instancia, a capacidade de adaptación e a colaboración son asnosas maiores fortalezas fronte á competencia.
Noutras cooperativas do sector agronadero adóitanse producir tensións e disfuncionalidades cando a masa de socios non activos condiciona as decisións estratéxicas da cooperativa co seu voto, con intereses ás veces contrapostos aos das ganderías socias que están activas. Como xestionan este reto en COVAP?
Non é o noso caso. En COVAP diferenciamos os socios activos e os inactivos, regulando nos nosos estatutos esas posicións distintas no tocante ao voto. As nosas comisións de actividade, órganos intermedios entre o Consello Reitor e os socios, cuxos membros son elixidos por catro anos por e entre os gandeiros de cada grupo de actividade, facilitan e outorgan unha importante participación aos socios activos.
Para a axilidade na toma de decisións, a información e transparencia coa base social é moi importante.
Para concluír, como prevé que será a produción de leite de vaca en España de aquí a 10 anos?
Na nosa opinión, a produción manterase lixeiramente estable, a pesar de que prevemos que seguirá diminuíndo o número de gandeiros, sendo necesaria unha gran capacidade competitiva, sobre todo de leite líquido ou produtos lácteos provenientes de Europa.
Realmente a produtividade será máis alta por vaca, o que axudará a mellorar o impacto de pegada de carbono sen sacrificar a capacidade de subministración dos gandeiros
E a industria láctea?
No caso da Industria láctea, a tradicional atomización da parte transformadora tenderá irremediablemente a unha certa concentración, cara a fábricas máis eficientes e produtivas, o que conlevará posiblemente ao peche de fábricas menos eficientes.
Este feito xa se está vendo en casos como o de iogur ou queixo e nalgún caso tamén con leite líquido.
Control OJD
