Galego
O Consello de Ministros, a proposta do Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico (MITECO) e o Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (MAPA), aprobou hoxe a actualización do real decreto sobre contaminación producida por nitratos, unha norma clave para reducir os problemas deste tipo de contaminación nas masas de auga tanto superficiais como subterráneas.
A nova normativa, que proxecta o Ministerio de Transición Ecolóxica, porase este ano en marcha tras as presións de Bruxelas, que en decembro anunciou que levará a España ante o Tribunal de Xustiza da UE por considerar que non desenvolveu actuacións suficientes na materia. Galicia é unha das poucas comunidades que até o momento non ten zonas vulnerables a nitratos no seu territorio
En concreto, esta nova norma modifica e renova a transposición á lexislación española da Directiva europea relativa á protección das augas contra a contaminación producida polos nitratos procedentes de fontes agrarias, que foi aprobada inicialmente fai xa máis de 25 anos. A citada directiva impón aos Estados membros a obrigación de identificar as augas afectadas por este tipo de contaminación, vixiando a concentración de nitratos a través de estacións de mostraxe. Tamén establece criterios para designar como zonas vulnerables as superficies cuxo drenaxe dea lugar á contaminación por nitratos e para pór en funcionamento programas de actuación coordinados coas actividades agrarias.
Principais novidades
Á espera de coñecer o texto aprobado hoxe en Consello de Ministros, desde o Goberno avanzan que a actualización do real decreto establece criterios máis ambiciosos que os actuais para identificar mellor as augas afectadas por nitratos e determina limiares máis esixentes para a declaración de augas afectadas e, consecuentemente, para a designación de zonas vulnerables.
A normativa tamén incrementa significativamente a densidade de estacións de control e aumenta o número e frecuencia das mostraxes nas augas para analizar o seu contido en nitróxeno e outros contaminantes asociados. Así mesmo, establece medidas adicionais e accións reforzadas para reverter a contaminación existente.
Ademais, asúmese o compromiso de facer pública toda esa información para que poida ser usada polos gandeiros e agricultores para axustar as súas pautas de fertilización. Desta forma, esíxese a preparación dun informe cuatrienal que analice a eficacia das medidas que se contemplen, que se remitirá á súa vez á Comisión Europea.
Próximos pasos
A norma tamén establece as responsabilidades que corresponden ás distintas administracións públicas co fin de conseguir unha implementación coordinada de todas as medidas. En concreto, fíxanse as obrigacións que deberán asumir as autoridades da auga e as autoridades agrarias, tanto do ámbito da Administración Xeral do Estado como do das comunidades autónomas, sendo estas últimas quen ostentan as competencias específicas en agricultura, gandaría e xestión na protección do medio ambiente no territorio.
Espérase que tras a aprobación do real decreto empécense a facer patentes os seus resultados, unha vez que as comunidades autónomas actualicen as súas zonas vulnerables e refórcense os programas de seguimento das augas para determinar a evolución da contaminación, tarefa que corresponde ás autoridades de conca.
Limiares máximos de nitróxeno para cada conca hidrográfica
Os novos plans hidrolóxicos que se aprobarán nos próximos meses establecen a senda de redución das concentracións de nitratos nas masas de auga que ha de conducir a esta recuperación ambiental e que permitirá dar cumprimento aos obxectivos da Directiva de Nitratos e da Directiva Marco da auga.
Este real decreto permite que os plans hidrolóxicos de conca poidan establecer dentro da súa parte normativa os limiares máximos de excedentes de nitróxeno para cada masa de auga afectada por nitratos, cando se considere necesario para alcanzar os obxectivos ambientais. Ademais, os organismos de conca e as administracións hidráulicas poderán establecer limitacións a novas concesións e a outras actividades suxeitas á súa autorización, para evitar unha concentración de presións que poidan impactar significativamente sobre as augas, o que se valorará coas previsións do plan hidrolóxico correspondente.
Boas prácticas agrarias
Ademais de elaborar e velar polo cumprimento dos programas de actuación nas zonas declaradas como vulnerables, as comunidades autónomas tamén elaborarán códigos de boas prácticas agrarias que os agricultores aplicarán obrigatoriamente nas zonas vulnerables, co fin de reducir a contaminación producida polos nitratos de orixe agraria.
Entre outras cuestións, estes códigos deberán recoller os períodos en que non é conveniente aplicar fertilizantes ás terras, as condicións da súa aplicación en terras próximas a cursos de auga e os requisitos necesarios que aseguren que os estercos, xurros e abonos en xeral non poñan en perigo a saúde humana ou danen o medio ambiente.
Así mesmo, as comunidades autónomas deberán establecer programas de fomento da posta en práctica dos códigos de boas prácticas agrarias, que incluirán a formación e información aos agricultores.
