O Consello de Ministros aprobou este venres un Real Decreto polo que se modifican certos aspectos sobre a normativa vixente para a aplicación en España da Política Agraria Común (Pac).
En concreto, a nova norma modifica catro Reais Decretos sobre a aplicación, a partir de 2015, dos pagos directos á agricultura e a gandería e outros réximes de axuda, así como sobre a xestión e control dos pagos directos e dos pagos ao desenvolvemento rural e a asignación de dereitos de réxime de pago básico da Política Agrícola Común para a campaña 2017.
Cambios na figura de agricultor activo
En relación co agricultor activo, aínda que o novo Real Decreto mantén a esixencia, prevista no Regulamento europeo, de que o beneficiario incluído na denominada lista negativa, debe contar cuns ingresos agrarios, distintos dos pagos directos, que supoñan polo menos o 20 por cento dos ingresos agrarios totais, para recibir pagos da PAC, a modificación realizada establece que, no caso de que non cumprise ese requisito, aplicaríase como unha situación de risco, esixíndolle que demostre que exerce a actividade agraria e asume o risco empresarial da actividade que desempeña.
Doutra banda, posibilítase que as persoas físicas poidan recibir pagos directos da PAC, aínda que desenvolvan determinadas actividades excluídas en principio da percepción das axudas, se están dados de alta no Sistema Especial para Traballadores Agrarios da Seguridade Social. Con esta modificación dáse cobertura tanto ás persoas xurídicas, que xa estaban contempladas, como ás persoas físicas.
Igualmente, e de acordo co criterio manifestado pola Comisión Europea, establécese expresamente que, a efectos das actividades consideradas non agrarias, terase en conta non só ao solicitante, senón ás entidades asociadas vinculadas co mesmo. Enténdese como entidade asociada a todas as entidades directa ou indirectamente relacionadas coas persoas físicas e xurídicas, ou grupos de persoas físicas e xurídicas, por unha relación de control exclusivo en forma de propiedade íntegra ou participación maioritaria.
Por tanto, á parte de incluír esta consideración no artigo sobre actividades excluídas introduciuse igualmente no artigo sobre contido da solicitude única, incluíndo unha nova declaración expresa por parte do solicitante, relativa a se ten ou non relación con algunha entidade asociada.
Adicionalmente, e segundo indicacións da Comisión, a referencia aos rexistros de explotacións agrícolas e gandeiras foi eliminada, pero mantense o devandito requisito como un dos necesarios para poder presentar unha solicitude de axuda ou unha solicitude de pago básico da reserva nacional.
Con estas modificacións clarifícanse e sistematizan de forma máis coherente os supostos en que se exerce a actividade agraria, sen que iso supoña lesión algunha dos lexítimos dereitos individuais ou intereses lexítimos dos beneficiarios dos pagos directos, nin modificación respecto da aplicación (nos supostos considerados de risco) da normativa vixente ata ao momento.
Axudas asociadas
Con obxecto de mellorar a xestión das axudas, dentro das axudas asociadas aos cultivos de arroz, proteicos e remolacha azucreira, para os que se esixe o emprego de semente de variedades recollidas no catálogo común de variedades da UE, no rexistro de variedades comerciais ou que teñan concedidas unha autorización de comercialización, establécese que as variedades que poden declararse na solicitude de axuda deben estar inscritas ou autorizadas a data do 30 de marzo.
En canto ás axudas asociadas á gandería posibilítase a realización de axustes orzamentarios entre liñas de axuda. A Comisión introduciu en 2016, mediante regulamento, a posibilidade de realizar transvases de importes entre as axudas asociadas baixo certas condicións. Con esta modificación, ademais de introducir a seguridade xurídica necesaria para que os interesados estean informados, permítese ter a garantía de que os importes unitarios das axudas serán sempre próximos aos inicialmente previstos.
Doutra banda, realizáronse axustes nos parámetros ligados á axuda asociada ao gando vacún. En vaca nutriz modifícase o momento en que as vacas deben cumprir o requisito de parir nos 20 meses anteriores. De maneira similar, nas axudas asociadas ao vacún de leite modifícase o momento en que as vacas deben cumprir o requisito de ter unha idade igual ou superior a 24 meses. En ambas as establécese unha data fixa (30 de abril) en lugar de dátaa fin de solicitude, para facilitar a xestión.
Por último, realízanse tamén axustes nos parámetros ligados á axuda asociada ao gando ovino e caprino, coa modificación do limiar mínimo de movementos de saída da explotación dos cordeiros ou cabritos elixibles e o limiar alternativo da produción mínima de leite, así como o período de tempo no que deben producirse estes movementos.
Os cambios dos limiares nos parámetros produtivos achegan os mesmos á realidade produtiva do sector e evitan a creación de condicións artificiais para cobrar as axudas. Os cambios no período están motivados por unha maior eficacia na xestión e, desta maneira, poder adiantar o pago da axuda.
Superficies de interese ecolóxico
Dentro dos requisitos que deben cumprir as superficies de interese ecolóxico dentro do pago para prácticas agrícolas beneficiosas para o clima e o medio ambiente, pago verde ou “greening”, establécese que as superficies de barbeito ou de leguminosas fixadoras de nitróxeno, non deben ser precedidas o ano anterior dun cultivo fixador de nitróxeno.
Na redacción aclarouse que esta limitación só debe aplicarse se o cultivo fixador de nitróxeno sementado o ano anterior computouse como superficie de interese ecolóxico no cálculo da axuda. Ademais, inclúense dentro da lista dos cultivos fixadores de nitróxeno á soia e o cacahuete.
Por outra banda prorrógase durante un ano máis a axuda nacional aos froitos casca, por un importe de 4 millóns de euros, en base á posibilidade que outorga a normativa comunitaria.
Novos agricultores
No ámbito dos novos agricultores, tanto para a axuda complementaria ao agricultor mozo como para as asignacións de dereitos de pago básico procedentes da reserva nacional, no caso das persoas xurídicas, elimínase a restrición existente pola que se limitaba a asignación de dereitos da reserva nacional ou o pago complementario á porcentaxe de participación do novo agricultor na sociedade. Con iso, preténdese seguir favorecendo aos novos agricultores que decidan incorporarse á actividade agraria.
Cesións de dereito de pago básico
Tamén se presentan melloras no ámbito das cesións de dereitos de pago básico, para dar resposta a situacións específicas que veñen dando de forma puntual desde o comezo de aplicación do réxime de pago básico rexionalizado, relacionadas coas expropiacións de terras agrícolas por parte da administración, e cos procesos de concentración parcelaria.
Nestas situacións, facilítase a cesión dos dereitos afectados, aos que non se lles aplicará a peaxe correspondente a unha cesión de dereitos sen terra. Con esta medida, preténdese dar saída a aqueles beneficiarios que se vexan afectados por esta situación, e aos que non resulte fácil ou factible atopar novas terras da mesma rexión que os seus dereitos para a súa activación.
Pequenos agricultores
No réxime dos pequenos agricultores, introducíronse as modificacións indicadas pola Comisión europea no ámbito da cesión dos dereitos, de forma que o pequeno agricultor podería recibir dereitos mediante cesións ou herdanzas, pero non podería activalos, nin acumulalos cos importes dos dereitos que xa tiña no caso das herdanzas, a non ser que presente unha renuncia a este réxime simplificado.
Por último, modifícase a redacción das causas de forza maior debidas a unha catástrofe natural, para que o recoñecemento desta causa de forza maior pola autoridade competente sexa máis rápida, de forma que se poida dar unha resposta máis áxil aos agricultores afectados por estes fenómenos climáticos adversos e non se retarde a percepción dos pagos que poderían percibir.
Á vista da experiencia adquirida nos dous primeiros anos de implementación da nova PAC, o Real Decreto aprobado este venres pretende, segundo o Ministerio, “mediante a introdución de diversos axustes, basicamente de carácter técnico, e mediante aclaracións e puntualizacións, conseguir unha maior claridade e seguridade xurídica para unha mellor aplicación e eficacia na xestión destas axudas”.
En base a esta nova norma abrirase a campaña de solicitude das axudas directas da PAC o próximo 1 de febreiro de 2017. Desde o 16 de outubro de 2017 ata o 30 de xuño de 2018 abonaranse pagos por un valor total de 4.926 millóns de ? aos agricultores que presenten a súa solicitude e cumpran as condicións establecidas para o cobro das axudas. No ano 2016 presentaron a súa Solicitude Única de axudas un total de 795.010 produtores.