Galego
Alan de Val é unha das adegas emblemáticas da Denominación de Orixe Valdeorras grazas a súa aposta pola diferenciación, en especial polas castes minoritarias galegas como son a Brancellao e o Caíño Tinto, á que próximamente unirán a Sousón.
Fundada na Rúa no ano 1993 polos irmáns Sánchez Rodríguez (Joaquín, Manuel e José Luis) hoxe xestionan unhas 19 hectáreas de viñedo en diferentes concellos da comarca. Xunto aos seus viños máis coñecidos, como o “Alan de Val Godello” e “Alan de Val Mencía”, nos últimos anos foron apostando por viños máis diferenciadas, tanto de parcela, como o “Pedrazais” ou o “Escada”, e tamén polo carácter único que aportan as castes galegas minoritarias. Así, o seu “Costiña”, un monovarietal de Brancellao, é un dos viños galegos máis buscados. Unha liña que pretenden continuar elaborando o próximo ano un viño 100% Caíño tinto e realizando unha plantación de Sousón.
Falamos con José Luis Sánchez Rodríguez, un dos irmáns socios, que nos explica o valor que está a aportar a Alan de Val estas castes galegas minoritarias.
¿Como é a día de hoxe a adega Alan de Val?
Xestionamos preto de 20 hectáreas de viñedo, tanto en propiedade como en aluguer, repartidas en moitas pequenas parcelas. Únicamente elaboramos viño con uva dos nosos viñedos, e situámonos nunha media de 70.000 botellas ao ano, principalmente de “Alan de Val Godello” e “Alan de Val Mencía”.
Esta adega dá emprego a 4 persoas asalariadas a tempo completo, e a dous socios que nos adicamos a tempo completo á viña e á adega.
A maior parte da superficie que temos é de Godello e de Mencía, pero tamén temos moita parcela vella, de leiras pequeniñas de Garnacha, ou parcelas de Godello arrendadas con vides plantadas no ano 1975. Esta riqueza de vides, de solos e de microclimas levounos a elaborar os viños por parcelas, como son” Os Pedrazais” ou “A Costiña”.
Que vos levou a apostar por castes minoritarias no seu momento?
Fomos dos pioneiros en Valdeorras en plantar vides de Godello. De feito, unha viña de Garnacha xa a inxertamos con Godello no ano 1983 e no 1985 plantamos outra finca.
Antes o meu pai producía aquí na Rúa planta para vide, na súa empresa, Viveros Sánchez, que xa viña do meu visavó. E a raíz de dedicarnos a iso tiñamos acceso a estas castes minoritarias que nos traían os viticultores para facer planta. Nós inxertabamos as pugas que nos mandaban os viticultores e sempre nos quedabamos con algunhas (de caiño, de ferrol, lado…), para ir experimentando.
No caso do Brancellao vimos que aquí en Valdeorras producía unhas uvas moi finas. Foi así como o ano 1992 plantamos unhas 150 vides desta caste na chaira da Rúa, pero non acadou o obxectivo porque o lugar non era o axeitado. Iso si, logramos facer un víño rosado excelente pero non era a ubicación que necesitaba: en costa, orientada ao sur, de solo de lousa profunda e descomposta. Con moito traballo logramos reunir unha finca apartir de comprar moitas leiras pequeniñas e foi así como no ano 2000 plantamos uns 6.000 metros de Brancellao nunha ubicación máis axeitada.
As primeiras colleitas, de moi pouca cantidade, enviámolas á Estación de Viticultura e Enoloxía de Galicia (EVEGA), pero no ano 2007 logramos sacar ao mercado a primeira nosa colleita 100% de Brancellao baixo o nome de “A Costiña”, como se chama o viñedo.
Vimos que é un viño totalmente distinto e incluso algún entendido do sector nos dixo que ata é complicado envialo a catas porque é un viño moi diferenciado. Ata o 2009 case toda a producción, non máis de 1000 botellas, se destinaba ao Reino Unido, onde tiñamos un mercado moi interesante. Chegábase a vender alí a máis de 100 euros a botella, cando en España se vendía a uns 30 euros. É un viño moi exclusivo.
Agora boa parte da producción do Costiña destínase a Estados Unidos e á Costa do Sol, sobre todo a Málaga. Neste momento, elaboramos unhas 700 botellas; é unha produción limitada que nos dá moitas satisfaccións.
“A botella de Costiña vendémola a 30 euros, pero no Reino Unido chegouse a pagar máis de 100 euros”
Tamén vos animastes a plantar caíño tinto. Por qué esta variedade?
No ano 2013 plantamos unha finca pequena de Caíño no chao da Rúa, nun terreo que dá unha acidez moi boa, e que combina moi ben co viño das ladeiras, que aporta máis grado. Démonos conta que o Caíño é moito máis resistente que o Godello e a Mencía, tanto ás enfermidades fúnxicas como ás inclemencias do tempo.
Pola contra, ao Brancellao atácalle máis o oídio, e precisa máis tratamentos de xofre e máis podas en verde, ese foi o motivo polo que se abandonou o seu cultivo en Galicia. Pero o Caíño témolo plantado en varias fincas e vai moi ben, tanto en ladeiras como no chao. En total temos plantados desta caste cerca de 4000 metros cadrados. E para o ano que ven imos plantar Sousón, probando cunha parcela duns 900 metros.
“Para o ano imos plantar unha pequena parcela con Sousón”
Xa sabemos que o Caíño tinto funciona moi ben e imos probar con outras variedades. Iso si, non sabemos a varidade específica de Caíño que é, teríamos que chamar a Paco Rego para que nos botase unha man.
Co Brancellao chegastes a elaborar un rosado que deu moito que falar…
A primeira colleita propia que sacamos ao mercado foi no ano 1993 e ata o 1996 só quitamos godello e logo empezamos co mencía no 1996. No ano 2006 construímos a nova adega, onde chegamos a elaborar 11 tipos de viños, incluso un rosado de Brancellao, que estaba espectacular. De feito no ano 2013 chegamos a elaborar 1000 litros deste rosado. Sen embargo, despois chegaron varios anos encadenados de xeadas, saraibas e mildeu que nos levou a abandonar esa elaboración.
Do Caiño temos previsto para o ano elaborar un viño 100% desta variedade. Temos que ter máis información sobre como elaboralo, o tipo de barrica idónea…etc.
Como se comporta o Brancellao na parcela?
O Brancellao é unha variedade, que inxertamos nun patrón Richard 110. É unha caste laboriosa, porque ten máis vexetación e vigor que o Godello, polo que tes que ter unha espaldeira preparada.
É a última uva que vendimamos: nun ano normal recollémola entre o 10 e o 14 de outubro. Unha vez que o oídio non lle atacou, o Brancellao é unha uva que se conserva moi sana e é bastante produtiva. De feito, hai que facer poda en verde si ou si, e ademais é unha variedade constante nas producións dun ano para outro.
Como ten tanto vigor, vai mellor plantala en terreos pobres. Nós témola na Costiña, que é un terreo con pouca profundidade e con poucos nutrientes e sen embargo adáptase ben. Ademais, é unha variedade que na nosa parcela ten moi bo equilibrio entre alcohol e acidez.
Como definirías o Costiña 100% Brancellao?
A Costiña en cata é un viño de corte atlántico, cuns toques balsámicos, un viño lixeiro, moi limpo e que se bebe moi ben. O que si comprobamos é que é un viño que se conserva moi ben en garda, de longo percorrido, e de feito temos aberto botellas do 2007 e estaban expectaculares. Ao probalo salta a súa diferencia que lle aporta a caste.
E no caso do Caíño, que tal se comporta nas vosas fincas en Valdeorras?
O Caíño é unha variedade resistente a case todas as enfermidades e logo produce un viño moi atlántico, moi diferenciado. O ano que o elaboramos só gustoume moito e aquí en Valdeorras mesturado coa Mencía pode proporcionarlle un toque moi singular. En todo caso, a nosa intención é sacar un viño 100% Caíño.
O Brancellao brota vertical pero o Caíño cae por todos os lados, polo que é máis difícil de traballar. No noso caso, plantámolo sobre patrón Richard 110, con moi bos resultados.
Como valorades en Alan de Val a vosa experiencia con castes minoritarias galegas?
Estamos convencidos que o futuro do viño en toda Galicia, non só en Valdeorras, pasa por todas estas castes minoritarias. É o que nos vai permitir seguir diferenciándonos e competir nun mercado tan saturado de marcas.
Algún novo proxecto que teñades en mente con estas castes?
Para o ano que ven imos plantar Sousón, que xa temos algo plantado, pero queremos ver como se comporta esta variedade tinta nos nosos solos e elaborar un viño monovarietal. A priori produce un viño con moito corpo e moita tinta.
A nosa aposta en Alan de Val é polo Caíño, o Sousón e polo Brancellao, o que non implica que non descartemos outras, pero estas tres son de interior, non da costa, e polo tanto compórtanse e adáptanse ben ao clima de Valdeorras. Temos experimentado con outras castes minoritarias como o Lado, Ferrol, Loureira e tamén co Albariño, pero notábase que son de zona de costa, de clima máis húmido e sen tanta variación de temperaturas.
