Para facer fronte á enorme perda de biodiversidade, a nova PAC debe contribuír a alcanzar o obxectivo global de asignar a esta cuestión o 7,5 % do gasto anual no marco do marco financeiro plurianual (MFP) no 2024 e o 10% no 2026 e 2027. Por isto, é necesario que os Estados membros expliquen nos seus plans estratéxicos da PAC como están a amosar esa maior ambición para a consecución dos obxectivos ambientais fixados pola Unión para o 2030, establecidos na Estratexia da granxa á mesa e na Estratexia de biodiversidade da UE.
Redución de fertilizantes e fitosanitarios
A estratexia da granxa á mesa establece a obriga de reducir a dependencia de dous produtos químicos, como fertilizantes e pesticidas artificiais, para frear e reverter o descenso das poboacións de insectos e aves.
Importancia da superficie forestal
O novo Regulamento da PAC salienta o valor da superficie forestal para a fixación do carbono, a regulación do ciclo hidrolóxico e tamén a biodiversidade, sobre todo cando ese uso é predominante na paisaxe, como ocorre na Galiza, salientando a relevancia que ten realizar “plans de ordenación forestal sostible que presten a debida atención ao almacenamento de carbono e á súa absorción da atmosfera, ao tempo que reforzan a protección da biodiversidade”.
Fortalecer a biodiversidade
Galicia tamén destaca por ter unha paisaxe en mosaico, con usos agrícolas mesturados con outros aproveitamentos forestais (vexetación fluvial de ribeira, liñas arbóreas nos peches das fincas), pero tamén sebes, muros de pedra, marxes, etc. que proporcionan uns hábitats variados para unha rica biodiversidade, sen necesidade de habilitar “marxes floais sen cultivar” que non teñen sentido en Galicia, pero si noutras zonas do Estado español.
Estes servizos ecosistémicos que presta a paisaxe galega non deben penalizar aos agricultores, tal e como establece o novo Regulamento comunitario, que establece a obriga de prestar unha “axuda específica para compensar as desvantaxes derivadas da implantación da Rede Natura 2000, e da Directiva 2000/60/CE. Marco da Auga”.
En Galicia, o país dos dous “mil ríos”, existe unha gran superficie de vexetación de ribeira, onde non se pode cultivar, que o novo regulamento PAC sinala claramente como un aproveitamento beneficioso para a calidade da auga, e para a biodiversidade. Nesta mesma liña, o novo Regulamento da PAC obriga a ter, como mínimo, o 4% da superficie agraria dedicada a usos non agrícolas (sebes, muros de pedra, lindes arbóreos/vexetación de ribeira, brañas, charcas, etc, (Boa Condición Ambiental 8 da nova “condicionalidade reforzada”).
O novo Sixpac e a biodiversidade de Galicia
Ante esta nova regulación da PAC, existe un auténtico reto técnico para identificar os centos de miles de recintos agrarios que contan con estes “elementos da Paisaxe (EP)”, dada a extraordinaria parcelación da superficie que temos en Galicia.
Este reto técnico debería ser considerado “non como un problema”, senón como un patrimonio natural e cultural exemplar, que debe ser conservado polo seu valor para proporcionarlle á sociedade en xeral servizos dos ecosistemas, como evitar a erosión do solo, fixar carbón ou filtrar o nitróxeno, o fósforo e outros produtos químicos para evitar a contaminación das augas. Ademais cumpren unha función na biodiversidade e na calidade paisaxística, o que redunda no maior atractivo turístico que ten Galicia.
A nova condicionalidade reforzada e a biodiversidade
No ANEXO III do novo Regulamento e dentro do ámbito específico da biodiversidade, podemos destacar, pola súa relevancia en Galicia:
BCAM 4 Creación de franxas de protección nas marxes dos ríos.
BCAM 8 Porcentaxe mínima de polo menos o 4% da terra de cultivo das explotacións agrarias dedicada a superficies e elementos non produtivos.
Ecorréximes
Establécese unha lista de posibles ámbitos de actuación, dos que destacamos en materia de biodiversidade os seguintes:
• Mellora da protección da biodiversidade: especies e hábitats de interese para a Comunidade, destacando as especies de polinizadores silvestres.
• Mellora da prestación de servizos relacionados cos ecosistemas: porcentaxe de terreos agrícolas cubertos con elementos paisaxísticos.
• Aumento da agrobiodiversidade nos sistemas de cultivo.
Ecorréximes deseñados en España
Pola sua relevancia para Galicia, e dentro do aspecto da mellora da biodiversidade, destacan estes eco-réximes, cas súas correspondentes prácticas:
• Agricultura de Carbono e Agroecoloxía: Pastoreo extensivo, sega e biodiversidade nas superficies de pastos húmidos
P1: Pastoreo extensivo
P2A: Illas ou espazos de biodiversidade
P2B: Sega sostible
• Agroecoloxía: Espazos de biodiversidade en terras de cultivo e cultivos permanentes
P5: Espazos de biodiversidade (TC e CP);