“Manter a estrutura dunha SAT con parte dos socios xubilados é contraproducente”

A forma xurídica dunha explotación non é algo baladí. Ten implicacións legais e tributarias e, en ocasións, condiciona as axudas recibidas e a toma de decisións estratéxicas, por exemplo, en canto a investimentos.

Manuel Ferreiro está á fronte de Gandería Facal e tiña claro que, trala xubilación do seu pai e da súa nai, mantelos na SAT era contraproducente. Por iso, optaron por facer unha transición cara a unha SL para facilitar o relevo xeracional e poder encarar o futuro con garantías coa construción dun novo establo robotizado para as vacas en produción no que primar o benestar do gando e a comodidade no seu manexo.

Gandería Facal é unha explotación familiar que nos últimos anos fixo a transición de SAT a SL

A nivel xenético, levan 8 anos facendo cruzamentos seguindo o sistema Procross e inseminando a todas as vacas con touros A2A2 buscando unha diferenciación do seu leite no mercado que poida servir para acadar un mellor prezo de venda.

Relevo familiar e transición cara a una SL

Manuel viviu en carne propia “o difícil que é traspasar as granxas dos pais aos fillos”, afirma. “Nós eramos unha SAT de 3 socios na que os meus pais estaban xubilados. Sacábanme moitos cartos da PAC por iso. Ao mesmo tempo, eu quería facer un investimento importante que os implicaba tamén a eles ao seguiren sendo socios. Eles agora, con 75 anos, non o querían facer”, relata.

Manuel ten unha carreira universitaria (estudou Relacións Laborais) pero decidiu quedar na explotación familiar

Por iso optou por desvinculalos da nova granxa mediante o seu paso a unha SL, aínda que é consciente dalgunhas desvantaxes a respecto doutras figuras legais: “unha granxa familiar baixo o formato de cooperativa paga o 10% de impostos, pero baixo a fórmula dunha SL tributa o 25%”, compara.

O cambio foi feito en varias fases: “primeiro pasamos da SAT a unha SL na que seguiamos figurando os tes como socios e despois quedei eu só sen os meus pais nela”, explica. Esa, di, “é unha maneira de poder herdar unha explotación gandeira sen que te machaquen a impostos”. “Nós desa forma gastamos 2.000 euros de notaría, pero se non fas a transición desta maneira tes que pagar un montón de cartos por herdar a granxa”, conta.

Se mantés xente xubilada como socios na explotación perdes un montón de cartos todos os anos na PAC

Manuel recomenda a todas as persoas que estean na súa mesma situación que fagan o mesmo que fixo el: tomar decisións mirando ao futuro. “Eu dixen ou fago novo ou pecho, pero tardei 4 anos en decidirme e neses 4 anos a obra subiu 100.000 euros”, explica.

Novas instalacións nunha zona con cada vez menos granxas

Situada no lugar de Padronelo, na parroquia de Cabovilaño (A Laracha), fixo un ano a finais do pasado mes de agosto que esta gandería familiar se trasladou ás novas instalacións, que contan na actualidade con 62 animais en produción e un robot de muxido, pero Manuel quixo ser previsor e contemplar a posibilidade de crecemento da granxa.

A maquinaria do robot serviría xa para colocar a segunda unidade de muxido, ao igual que as dimensións e a cuberta da nave, polo que para instalalo unicamente tería que facer cubículos e poñer outra cornadiza para o segundo lote de vacas.

Manuel foi previsor e construíu xa a nave coas dimensións necesarias para instalar un segundo robot

“Como conseguir a licenza requería de moitos trámites e permisos, decidín solicitala xa pensando nunha hipotética futura ampliación para a instalación dun segundo robot. A nave xa quedou feita para iso, aínda que non é algo seguro que o vaia poñer”, conta.

 “A miña perspectiva é conseguir primeiro un empregado cualificado, aínda que lle haxa que pagar ben, e daquela montaría o segundo robot. Pero se non atopo a esa persoa, non o monto”, di, porque sería perder calidade de vida. Máis alá das campañas agrícolas, adica diariamente unhas 5 horas a atender a granxa (pola mañá de 7 e media a 10 e media e pola tarde de 6 a 8).

Maior benestar para os animais e para el

Gandería Facal construíu unhas novas instalacións co obxectivo de gañar en confort para o gando e en calidade de vida para as persoas responsables de atender a granxa.

“A nave vella era unha estabulación libre pero bastante antiga, froito de varias reformas, cos pasillos estreitos e con colchoneta nas camas”, describe. Agora dispón de serrín con carbonato como material de recheo, cubículos flexibles, patios anchos. “É outro mundo”, recoñece.

Considero que unha persoa en 8 horas adicada só á granxa pode atender perfectamente dous robots

O paso ao robot supúxolle incrementar a produción por vaca nuns 3 litros diarios. Neste momento a media é duns 36 litros, cun 3,70% de graxa e un 3,40% de proteína, aínda que Manuel non pensa en litros por vaca e día senón en litros diarios por robot.

“Non me importa tanto canto leite dá cada vaca, senón o conxunto. O robot moxe leite e se tes menos media por vaca pode muxir máis vacas. O meu obxectivo é chegar aos 2.500 litros diarios producidos por robot, pero fáltame aínda bastante porque estou agora en 2.100 litros, o que pasa é que non eliminei ningunha vacas das que tiña e non todas se adaptan igual ao robot, pero a miña granxa está libre de enfermidades e comprar vacas é un risco”, explica. 

Eu non penso na produción por vaca e día, senón na produción diaria do robot

Estivo entregando a Inleit pero na primavera volveu a Clun, da que é socio. Ofrecéronlle entrar no programa de leite Unicla A2 da cooperativa. “Desde que empecei en Procross fai 8 anos sempre metín touros A2A2 porque custaban o mesmo e ter todo o rabaño A2 é algo que non che estorba e que nalgún momento pode ser un plus para a gandería”, razoa.

Feiraco paga 5 céntimos a maiores polo leite A2. Con todo, outra das esixencias é que o penso das vacas inclúa sementes de liño, o que encarece os custos de alimentación do gando e pode provocar unha caída nos niveis de graxa. É algo que bota para atrás a Manuel, que prefire non facer cambios na alimentación das vacas.

Cambios de alimentación debido ao robot

“O do robot non é tan doado e condiciónate en todo o que é a alimentación do gando. Por exemplo, o millo que ensilas ten que estar máis verde e hai que ter coidado ao complementar a ración do penso do robot”, di.

“Tiven 2 ou 3 meses iniciais nos que raro era o día no que non había unha vaca parada. Non inchaban, pero estaban empachadas e non comían. Vías nos datos dos colares que non rumiaban e tiñas que pincharlles un antiinflamatorio e tirar o leite. Eu achácollo a cando fixei as táboas de alimentación individualizadas para a suplementación do penso no robot segundo produción do animal, porque cando comían todas as vacas o mesmo, no período de adaptación, iso non me pasaba”, razoa.

Neste momento as vacas en lactación comen 30 kg de silo de millo, 9 kg de silo de herba, 11,5 kg de penso (sumado xa o punteo do robot) e medio quilo de herba seca de colleita propia. Para facer a ración, mercaron un carro mesturador autopropulsado usado.

70 hectáreas de superficie

O traballo agrario tamén o fan todo eles con maquinaria propia, agás ensilar. O pequeno tamaño das parcelas é algo que condiciona as labores agrícolas e obriga a destinar a elas máis tempo, o que fai menos viable contratar certas tarefas, como arar, abonar, segar, sementar ou botar o xurro.  

Aquí hai moito minifundio; eu non teño ningunha finca de 2 hectáreas

“Aquí hai moito minifundio, eu non teño ningunha finca de 2 hectáreas. Na PAC anoto 70 hectáreas pero traballo máis de 80. Aquí non pagamos nada pola terra; moitos veciños déixannos as fincas para que llelas limpemos. O problema é que son fincas moi pequenas e para poder traballalas un pouco ao xeito tes que ir unindo varias, fas fincas grandes a base de sumar cachos”, explica.

8 anos facendo cruzamentos

A recría tamén a fan eles no establo antigo, pero asegura que grazas ao robot a carga de traballo é asumible. “Eu penso que unha persoa en 8 horas adicada só á granxa pode atender perfectamente dous robots”, asegura.

Fai 8 anos que decidiu comezar a facer cruzamentos seguindo o sistema rotacional Procross que alterna xenética holstein, montbeliarde e roja sueca e hoxe a maior parte da súa cabana gandeira é xa trihíbrida.

As vacas cruzadas son coma os robots; falan mal deles os que non os teñen

Destaca que as vacas cruzadas son máis duras a nivel físico, máis sás desde o punto de vista sanitario e máis fáciles de manexar a nivel de granxa, o que minimiza os posibles problemas. “Desde que estou en Procross non se me abriu ningunha vaca e cuajares non operei nin o primeiro en todo este tempo. A fertilidade é outro punto ao favor das vacas cruzadas. Pero isto é coma o do robot, fala mal del o que non o ten”, asegura.  

Aposta pola robotización de tarefas

Ademais do robot de muxido, Gandería Facal apostou por un robot de limpeza no canto de instalar arrobadeiras, algo que Manuel tivo xa en conta á hora de deseñar as novas instalacións. “Para min é mellor que poñer arrobadeiras porque faiche os pasillos de cruce e o outro non e non hai ningún escalón en toda a nave, tes todo o piso ao mesmo nivel”, destaca.

Temos pasillos de cruce anchos, de 5 metros; se tivesemos arrobadeiras teriamos que barrelos á man

Outra das vantaxes que salienta é o menor desgaste do formigón con respecto ás arrobadeiras, o que evita ter que raiar os patios. “Isto é unha goma que pasa e aspira, mentres que a arrobadeira é un ferro que arrastra e acaba poñendo liso o chan e despois esvaran as vacas. Ao non haber escalóns e estar mellor o chan os accidentes son moitos menos”, di.

Os cubículos flexibles axudan tamén a evitar golpes ao gando e apórtalle maior comodidade á hora de deitarse e levantarse. “Aquí hai vacas que xa non estarían se os separadores dos cubículos fosen de ferro”, afirma.

Outros aspectos do deseño do establo buscan facilitar os movementos do gando así como a limpeza das instalacións. Por exemplo, os pasillos son todos de máis de 5 metros de ancho, tanto o do comedeiro e o de acceso ao robot coma os de cruzamento, o que axuda a que o efecto das vacas dominantes sexa menor, e no chan do comedeiro puxeron mármore no canto de resina, cunha anchura de metro e medio para que as rodas do carro vaian polo mármore e non polo cemento e a comida non se pegue así ao chan en caso de que a pise a roda traseira.