Galego
Un ano de actividades
O pasado 18 de Outubro de 2021 foi publicada a Resolución de concesión de subvencións para a execución de proxectos de innovación de interese xeral por grupos operativos. Entre os 34 proxectos aprobados atopábase GO_ISAB (Grupo Operativo para a incorporación de información para a Mellora da Saúde e o Benestar Animal no Sector Bovino Leiteiro Español) no posto 11 dos máis de 250 proxectos presentados e cunha valoración de 91 puntos sobre 100.
Porén, o traballo en proxecto ISAB como xa coñecen os que están involucrados e os que seguen os medios de comunicación de CONAFE, comezou xa hai case un ano tras a presentación do mesmo para optar a dita subvención. O grupo operativo está constituído por, CONAFE como Coordinador e Representante, ABEREKIN, ASCOL, FEFRICALE e XENÉTICA FONTAO. Ademais conta como membros subcontratados cos organismos de investigación IRTA e INIA e, como colaboradores, coa Universidade Complutense de Madrid, INLAC e ANEMBE.
Lembramos que o obxectivo xeral do proxecto consiste no Desenvolvemento dun sistema avanzado de Monitorización, Diagnóstico e Xestión de información relacionada con Saúde e Benestar Animal e a súa interacción coa produción e funcionalidade en Vacún Leiteiro.
Durante este primeiro ano de proxecto, as actividades encamiñáronse fundamentalmente á consecución do primeiro dos obxectivos específicos: Recollida, análise e presentación aos gandeiros unha vez procesada de información relacionada con Saúde e Benestar Animal.
R1. Posta en marcha e seguimento do Proxecto
Dentro de ditas actividades organizáronse 5 reunións de coordinación entre os membros do grupo operativo nas cales hanse ir organizando as tarefas de execución expostas no cronograma do mesmo.
R2. Identificación e selección das explotacións cun mellor historial na recollida de datos fenotípicos e un maior interese no uso da información xerada na granxa.
Para lograr este Resultado partiuse de 359 gandarías candidatas seleccionadas entre aquelas que tiñan dispoñibilidade de información relacionada coa saúde das súas vacas. Adicionalmente organizáronse un total de 7 presentacións do proxecto tanto on-line como algunhas presenciais. destinadas tanto a gandeiros como a técnicos. Vaise ir presentando o proxecto gandaría por gandaría a través do departamento de morfoloxía de CONAFE e, por último, divulgouse a través das webs e redes sociais dos distintos membros do grupo operativo.
Finalmente o Resultado 2 alcanzouse coa sinatura de 111 convenios de colaboración e a entrega dos correspondentes carteis do GO_ISAB ás gandarías participantes (figura 1).
Figura 1. Cartel Gandaría Colaboradora GO_ISAB
Na táboa 1 móstrase a distribución por provincias das 111 gandarías colaboradoras no proxecto.
Táboa 1 Distribución por provincias de gandarías e vacas do GO_ISAB
R3. En paralelo traballouse no Resultado 3 do proxecto: Establecer un atlas con todas as patoloxías a recoller
Para esta tarefa contouse desde un inicio coa colaboración da Universidade Complutense de Madrid, ademais doutros técnicos veterinarios, tanto de ANEMBE como ligados a CONAFE e as federacións e asociacións que a compoñen. Finalmente editouse un Atlas coas principais patoloxías a recoller dentro do proxecto, as súas codificacións e as súas definicións (Táboa 2).
Táboa 2. Listaxe das principais patoloxías a recoller dentro do GO_ISAB
R4. Desenvolver unha nova ferramenta de xestión modular que incorpore conceptos dunha base de datos relacional para o procesamiento dos datos e a explotación adecuada dos mesmos.
Xunto ás vacas e as enfermidades era necesaria unha aplicación para xestionar a información, para iso desenvolveuse dentro da intranet de conafe (http://sinbad.conafe.com/isa/) un módulo de enfermidades onde é posible cargar novos datos, consultalos e modificalos (Figura 2).
Figura 1. Pantallas do módulo de Xestión de Enfermidades
Dentro deste mesmo resultado do proxecto desenvolvéronse diferentes actividades formativas relacionadas coa Xenómica, o Benestar Animal e a Recollida de información, tamén se inclúe a estratexia de comunicación que inclúe tamén o deseño do material necesario como logos, persoais para documentos, carteis e outros, de acordo á normativa para este tipo de proxectos.
Como peche preliminar deste Resultado comezouse a recollida da información rexistrándose a data do 20 de Outubro de 2021 un total de 11.816 rexistros de 33 patoloxías diferentes durante o período de execución do proxecto, destacando 4.136 casos de Mamite, 1.700 coxeiras, ou 801 retencións de placenta.
Figura 2. Cartel anunciador do Webinar sobre coxeiras e benestar animal
R5. Análise da información fenotípica de saúde, deseño de informes e desenvolvemento da plataforma web para a consulta da información elaborada
Este resultado coincide co Obxectivo Específico 1 que comentamos ao comezo do artigo. Para alcanzalo foi necesario validar e analizar os resultados, calcular prevalencias e niveis de referencia e, por último, deseñar un informe que poida ser de utilidade tanto para o gandeiro como para o seu veterinario. Estes informes incorporáronse á plataforma web desde onde poden ser consultados (Figura 4, seguinte páxina). Estes informes inclúen información descritiva dos partos do trimestre analizado, evolución dos mesmos, análises das patoloxías rexistradas fronte ao resto de granxa e os niveis de risco definidos na bibliografía científica publicada, descrición da incidencia por número de parto e por mes. Por último incorpórase unha análise do inicio da lactación e das baixas na gandaría.
Toda a información xerada durante o período foi presentada até en 8 foros diferentes. Tamén se inclúe dentro deste conxunto de actividades a divulgación realizada a través da web desenvolvida a efectos do proxecto (https://www.revistafrisona.com/go_i-SAB) e as redes sociais.
Figura 3. Pantalla de Xeración de Informes da plataforma web para a xestión de enfermidades
R6. Análise dos indicadores de benestar animal nas gandarías de vacún leiteiro.
En paralelo incorporouse ao programa a recollida de caracteres que poden afectar o benestar das vacas, para o que se formou por parte do departamento de Benestar Animal do IRTA ao persoal de campo de CONAFE encargado desta recollida de información (figura 5).
Comezouse na última parte do ano a recollida de parte destes novos caracteres que se engaden a algúns dos habituais, como a facilidade de parto, a mobilidade, ou o reconto de células somáticas.
Figura 4. Xornada de Formación sobre Benestar Animal
R7. Xenotipado dos animais con fenotipos recompilados
Dentro do primeiro período tamén se proxecto a compra de material para a mostraxe de animais que se realizará no segundo ano do proxecto (Figura 6).
Figura 5. Parte do material adquirido para a mostraxe e posterior xenotipado de vacas con novos datos
Por tanto, os obxectivos propostos para o primeiro ano do proxecto puideron cumprirse a pesar das dificultades relativas á situación que vivimos nos últimos meses. A partir do 15 de Novembro de 2021 poderanse comezar as actividades do segundo ano do proxecto que consistirán basicamente en dar continuidade á recollida de nova información e, sobre todo, ao xenotipado de polo menos 7.500 vacas das gandarías que están a achegar estes novos fenotipos.
A axuda total concedida é de 348.843,60 € e concédese no marco das subvencións para a execución de proxectos de innovación de interese xeral por grupos operativos da Asociación Europea para a Innovación en materia de produtividade e sustentabilidade agrícolas (AEI-AGRI) do Programa Nacional de Desenvolvemento Rural 2014-2020. A actuación está cofinanciada nun 80% con cargo do Fondo Europeo Agrícola de Desenvolvemento Rural (FEADER) e nun 20% con cargo ao Ministerio de Agricultura Pesca e Alimentación. A autoridade de xestión encargada da aplicación da axuda é a Dirección Xeral de Desenvolvemento Rural, Innovación e Formación Agroalimentaria (DGDRIFA).
