Estellés: “Temos a lexislación máis clara e esixente do mundo en benestar animal”

A preocupación dos consumidores polo benestar animal a nivel global está crecendo. Pero o sector gandeiro está facendo ben os deberes, o que resulta nalgúns éxitos. Así, na Unión Europea, onde a dispoñibilidade de alimentos está practicamente asegurada para unha proporción moi ampla da sociedade, leva moitos anos traballando na mellora das condicións de cría, transporte e sacrificio dos animais.

“Isto levounos a ter unha das lexislacións máis claras e esixentes neste ámbito a nivel mundial”, explica Fernando Estellés, doutor enxeñeiro agrónomo e membro do Comité de Sostibilidade Láctea, órgano asesor da campaña “Conta cos produtos lácteos europeos”, impulsada pola Organización Interprofesional Láctea (InLac) co apoio da Unión Europea (UE).

Así, “o modelo europeo é pioneiro e moitos países terceiros dirixen a mirada cara a nós. É certo que os condicionantes produtivos son moi específicos para cada rexión e hai que adaptar as medidas á realidade de cada país. Seguro que hai cousas mellorables, porque cando un é pioneiro corre riscos, pero desde logo, o modelo europeo é unha referencia a seguir”, manifesta.

«Para calquera consumidor preocupado polo benestar animal, os lácteos europeos son unha garantía»

Neste sentido, para calquera consumidor preocupado polo benestar dos animais, os alimentos lácteos elaborados en Europa teñen unha garantía neste respecto, tratándose así dunha vantaxe competitiva. “Isto non quere dicir que en países terceiros non existan sistemas de produción que garantan o benestar dos animais, pero sabemos que na Unión Europea sempre se deben cumprir uns mínimos moi esixentes”, concreta este experto valenciano de referencia.

O compromiso dos profesionais é igualmente salientable. E é que a gran maioría dos gandeiros son plenamente conscientes de que o benestar dos animais é a pedra angular da súa forma de vida, posto que un bo nivel de benestar animal implica maior eficiencia produtiva en calquera caso a medio e longo prazo.

“É curioso ver como algúns gandeiros e gandeiras se adiantan ás normativas e son incluso máis esixentes porque se deron conta dos beneficios que iso supón para a produción. Ademais, é certo que a maior parte dos gandeiros e gandeiras son persoas que respectan e aprecian aos animais profundamente, sendo os primeiros interesados en mellorar as súas condicións de vida”, valora especialmente o doutor enxeñeiro agrónomo.

«Nas ganderías de leite apréciase e respéctase aos animais. Ademais, déronse de conta dos beneficios que leva consigo o benestar animal para a eficiencia produtiva»

Convién lembrar que, tamén desde unha perspectiva económica e de rendibilidade, “en xeral obsérvase unha mellora produtiva e sanitaria cando os animais están en mellores condicións de benestar. É sinxelo entender que, se un animal está incómodo e loitando por adaptarse ás condicións da gandaría, dispón de menos recursos para loitar contra enfermidades e producir”.

Existen moitos exemplos sobre medidas que aplican os gandeiros para garantir o benestar animal. Tal e como explica este experto, “sempre me sorprendeu ver que a maioría dos gandeiros son capaces de revisar a diario como están todas e cada unha das súas vacas, ovellas ou cabras, teñan 20 ou 2.000″.

“Pero á marxe diso e de forma máis concreta, é impactante ver a inversión que se está facendo, por exemplo, para reducir o estrés por calor dos animais coa instalación de sistemas de refrixeración nas gandarías. Incluso empezan a soar proxectos para utilizar aire acondicionado en determinadas condicións”, engade.

A instalación de sistemas de refrixeración nas ganderías, fronte ao estrés por calor, é un exemplo dos investimentos en benestar animal que acometen as granxas

“A crecente gasto en material de cama para que os animais estean limpos e cómodos é outro exemplo. Incluso a instalación de sistemas puramente destinados a mellorar o benestar como os cepillos rascadores para as vacas”, especifica Estellés.

Certificación e sostibilidade

No ámbito de potenciación de marcas en torno ao benestar animal, o experto considera que, “como consumidor creo que, actualmente, temos un exceso de etiquetas, selos e certificacións que son difíciles de comprender e que, en moitos casos, desvirtuaron o valor destas” pero, en calquera caso, “é importante ter garantías de que se están cumprindo os estándares e de que as cousas se fan ben”.

“Considero que é clave que os consumidores entendan como funcionan os sistemas de produción e que significan estes selos para que realmente os valoren. Esta é unha labor que nos afecta a todos, desde os gandeiros, ata a industria, as administracións públicas e os propios científicos”, subliña.

No ámbito da sostibilidade, a propia tendencia social e lexislativa está empurrando a un cambio produtivo en todos os sectores cara a modelos máis sostibles e o lácteo non é unha excepción.

A pesar de que aínda queda camiño por percorrer, o sector está transformándose e dando pasos na dirección adecuada, algo que debe saber comunicar e poñer en valor. “Lamentablemente, vivimos unha época na que a desconexión entre a poboación urbana e o sector primario é cada vez maior. Descoñécese cada vez máis todo o relativo á produción dos alimentos.

A gandería de leite é fundamental para garantir a soberanía alimentaria da poboación e a preservación dos ecosistemas rurais

Isto, sumado ao exceso de información que hai dispoñible e á dificultade de interpretala correctamente, fai que se distribúan datos inexactos e bulos. É necesario, por parte de todos os axentes do sector, informar convenientemente á sociedade, de forma transparente, recoñecendo os puntos que deben mellorarse e dando valor ás fortalezas”, engade Estellés.

Por outra parte, a gandaría de leite é un actor importante para mitigar os efectos do cambio climático. Na súa opinión, trátase dun sector clave a nivel social e debe comprometerse coa redución de emisións. Desde a súa contribución real, sen considerar a información equívoca que circula, pero comprometéndose nunha mellora continua.

“Non se pode mirar para outro lado porque, ademais, a gandaría de leite vai ser dos sectores que máis sufra as consecuencias do cambio climático no futuro, de modo que calquera esforzo é clave para a propia supervivencia do sector”, engade este experto, que tamén lembra os enormes beneficios da actividade que deben ter en conta á hora de analizar a situación. Non en vano, a gandaría é esencial en moitos territorios para o mantemento dos ecosistemas rurais, fertilización dos solos, para previr incendios, evitar o avance da desertización e a despoboación rural. E para garantir a soberanía alimentaria a unha poboación crecente en todo o mundo.

Tamén pon Estellés en perspectiva o debate sobre as fontes contaminantes para analizalas no seu xusto contexto. “As emisións de gases de efecto invernadoiro proceden de moitas fontes e é pouco efectivo enfrontar a súa redución nunha soa actividade ou sector. Isto aplica en ambas direccións; non ten ningún sentido tomar medidas na alimentación e esquecer o resto de actividades e viceversa; debemos ser conscientes de que isto é un problema global e debe abordarse desde todos os ángulos para poder frear os efectos do cambio climático”, concreta.

De feito, os sistemas de produción europeos “son moi eficientes”, o que fai que as pegadas de carbono dos alimentos sexan máis baixas que en outras rexións do mundo nas que se practica unha gandaría case de subsistencia que resulta en maiores emisións por kg de alimento. “Isto fai que as medias mundiais sexan bastante elevadas con respecto a países desenvolvidos. Agora ben, en España as emisións son moi similares a países do noso entorno xeográfico ou con sistemas de produción avanzados de rexións como Norteamérica ou Oceanía”, argumenta.

En definitiva, este doutor enxeñeiro agrónomo cre que é clave recoñecer que se está realizando un esforzo moi importante, así como que “nos queda un longo camiño por percorrer” pero, ao mesmo tempo, “o consumidor debe ser consciente deste proceso de transformación do sector e das implicacións que ten en canto aos custos de produción, xa que se está dando un valor engadido aos alimentos“.