¿Como inflúe a altura de corte do millo no seu valor nutritivo e no rendemento leiteiro?

Artigo de Gonzalo Flores, xefe do departamento de Pastos e Cultivos do Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo.

¿Como inflúe a altura de corte do millo no seu valor nutritivo e no rendemento leiteiro?

Colleitando o millo en Tordoia.

A modificación da altura de corte da planta de millo para ensilar permite certa flexibilidade para manexar a variabilidade de situacións que se poden dar na práctica en canto ao equilibrio entre os factores de produción por hectárea, valor nutricional e contido en materia seca desta forraxe, elemento esencial en moitas das racións para vacas de leite das ganderías galegas. A fracción espiga da planta de millo ten un maior contido en materia seca e maior valor nutricional, comparada coa parte vexetativa da planta (cana e follas). Un corte alto ( a 50-60 cm) permitirá ensilar forraxe cun maior contido en materia seca e de maior valor nutricional comparado co corte á altura habitual (aproximadamente 15-17 cm) pero reducirá a cantidade de ensilado de millo dispoñíbel por hectárea.

A climatoloxía antes da floración determina a lonxitude do espazo internodal da cana e a altura da planta, mentres que o tempo atmosférico ao redor da polinización afectará á proporción de graos no total de MS da planta. Se a climatoloxía foi favorábel ao comezo do ciclo de crecemento do millo pero durante a polinización o tempo foi seco e con altas temperaturas, teremos plantas altas pero con espigas pequenas. Neste caso o corte alto pode axudar a mellorar a calidade do ensilado. Pero se o tempo seco e quente afectou ao cultivo antes da floración, teremos plantas máis baixas que o normal, pero con espigas grandes. Neste último escenario, o corte alto probabelmente non teña moito sentido, xa que o rendemento por hectárea, xa baixo, será ulteriormente reducido e a calidade da forraxe é suficientemente boa cun corte á altura habitual.

En todo caso, a conveniencia ou non de elevar a altura de corte da planta de millo para ensilar é obxecto de controversia, sobre todo cando o cultivo de millo tivo un desenvolvemento normal. Na táboa seguinte móstrasnse resultados do efecto de variar a altura de corte sobre o valor nutricional e a produción por hectárea da forraxe ensilada, podendo-se apreciar que o resultado neto de aumentar a altura de corte é rebaixar lixeiramente a extracción de enerxía neta por hectárea.

Efecto da altura de corte na colleita sobre a produción e valor nutricional da planta de millo: 

Planta enteira

Resultados CIAM (1)

Resultados Penn State Extension (2)

Altura de corte (cm)

Efecto

Altura de corte (cm)

Efecto

15 cm

65 cm

65 s/ 15 cm

17 cm

50 cm

50 s/ 17 cm

Contido en materia seca
MS%

36.8

38.1

+3.7%

38.1

40.3

+5.8%

Composición química da planta enteira (% MS)
PB

7.1

7.2

+1.5%

7.0

7.1

+1.4%

FAD

23.1

21.4

-7.4%

24.2

21.8

-9.9%

CNET

45.4

48.4

+6.7%

44.6

46.4

+4.0%

Dixestibilidade da materia orgánica
DMO

73.0

74.2

+1.7%

79.6

81.0

1.8%

Concentración en enerxía neta leite
ENL/kg MS

1.64

1.68

+2.4%

1.55

1.62

+4.5%

UFL/kg MS

0.97

0.99

+2.4%

0.91

0.95

+4.5%

Rendemento do cultivo
t MS/ha

18.4

16.8

-9.0%

20.0

18.6

-7.0%

x 1000 UFL/ha

17.9

16.6

-7.2%

18.2

17.7

-2.8%

  1. Elaboración a partir de resultados Valores medios de MS e composición nutricional de 9 híbridos colleitados en 5 datas diferentes (semanas 6 a 11 tras floración) durante dous anos (Flores, 2004). Densidade 91.2 mil planta/ha, 134 días sementeira-colleita
  2. Wu and Rotz (2003). Considerations in managing cutting height of corn silage. Penn State Cooperative Extension. Bulletin DAS 03-72, University Park

Neste balance entre cantidade e calidade, algúns estudos mostran que a produtividade expresada en kg de leite por hectárea atribuídas ao ensilado de millo pode ser algo máis elevada cando se realiza un corte alto, mentres que outras experiencias mostran o contrario. Se ben a dispoñibilidade de ensilado de millo cortado alto pode reducir o uso de amidón no concentrado e permitir incluír máis forraxe na ración, o beneficio neto de substituír na alimentación das vacas de leite ensilado de millo cortado a unha altura habitual por ensilado de millo cortado a maior altura é, na maior parte dos casos, pouco importante.

Exemplo disto son os resultados dun traballo no que se revisan 11 estudos de diversos autores sobre o efecto da altura de corte do millo empregado para a alimentación das vacas de leite (Wu and Rotz, 2003), onde se estimou unha produtividade media de 23.5 toneladas de leite/ha para o millo cortado a 17 cm comparada con 23.1 toneladas de leite/ha cando se eleva a altura de corte até os 50 cm.

Nos ensaios de alimentación con vacas de leite que comparan o uso de planta enteira de millo cortada a distintas alturas, se observa con frecuencia que, aínda que o corte alto do millo pode aumentar a produción diaria de leite, o contido graxo da mesma se ve habitualmente reducido debido á maior concentración de amidón da dieta, co cal a produción total de sólidos do leite non se incrementa ou incluso pode diminuír lixeiramente. Un exemplo do dito se mostra na seguinte táboa.

Produción e composición do leite de vacas alimentadas con ración completa contendo ensilado de millo cortado a diversas alturas: 

Wu et al.,

2001 (1)

Neylon e Kung,

2003 (2)

Kung et al.,

2008 (3)

35 cm

50 cm

12 cm

45 cm

10-15 cm

46.51 cm

Inxestión (kg MS/d)

20.7

19.7

25.3

25.5

26.9

27.3

Leite (kg/d)

33.8

34.9

45.0

46.5

46.8

47.7

Graxa do leite(%)

3.74

3.39

3.26

3.03

3.60

3.48

Proteína do leite (%)

3.11

3.12

2.84

2.89

2.88

2.87

Produción de graxa (kg/d)

1.26

1.18

1.47

1.41

1.68

1.66

Produción de proteína (kg/d)

1.05

1.09

1.28

1.34

1.35

1.37

† Ración completa contendo un 40-45% de ensilado de millo e 45% de concentrado

  1. Wu, Z., F. Kanitz, and L. D. Satter. 2001. Nutritive value of silage corn harvested at two heights above ground for lactating cows. U.S. Dairy Forage Research Center 2000-2001 Research Summary. Madison, WI.
  2. Neylon, J. M., and L. Kung, Jr. 2003. Effects of cutting height and maturity on the nutritive value of corn silage for lactating cows. J. Dairy Sci. 86:2163-2169.
  3. Kung Jr. L.,1 B. M. Moulder, C. M. Mulrooney, R. S. Teller, and R. J. Schmidt (2008) The Effect of Silage Cutting Height on the Nutritive Value of a Normal Corn Silage Hybrid Compared with Brown Midrib Corn Silage Fed to Lactating Cows. J. Dairy Sci. 91:1451–1457

O manexo dos ingredientes da ración para evitar estes desequilibrios esixe o contar con sistemas de análises do valor nutricional que sexan suficientemente precisos e fiábeis, dado que a pesar da menor variabilidade na composición e dixestibilidade dos ensilados de millo, comparados cos de herba, os valores poden diferir sensibelmente dos habituais como resultado do efecto combinado dos factores xenotipo, ambiente (estrés hídrico e/ou térmico, dispoñibilidade de nutrientes) e manexo na colleita (altura de corte).

Por outra banda, a altura de corte pode ser unha ferramenta para manexar o contido en materia seca da planta enteira de millo ensilada. Cando a materia seca excede os valores recomendados para unha correcta compactación e estanquidade da forraxe no silo (MS ao redor de 32-33% para silos horizontais e de 35-36% para silos bolsa), non ten sentido elevar a altura de corte independentemente da produción e valor nutricional da planta no momento da colleita. Inversamente, se a colleita non se pode demorar máis e a planta aínda non chegou a un estado de madurez adecuado, elevar a altura de corte permitirá aumentar o contido en materia seca.

Como norma xeral, non se atopa unha clara xustificación a incrementar a altura do corte en cultivos de millo para ensilar que tiveron un desenvolvemento normal, tanto desde o punto de vista da extracción de materia seca e enerxía neta por hectárea como desde a resposta produtiva das vacas de leite. No caso de cultivos que, afectados por falta de humidade nalgún momento do ciclo teñan unha baixa proporción de grao na materia seca total e cuxo destino sexa a alimentación das vacas en lactación, pode ser interesante aumentar a dixestibilidade e o contido en amidón da forraxe colleitada, polo que o corte alto da planta pode ser unha opción a considerar.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *

Solicitamos o seu permiso para obter datos estadísticos da súa navegación nesta esta web, en cumprimiento do Real Decreto-ley 13/2012. Si continúa navegando consideramos que acepta o uso das cookies. OK | Máis información